Mag je in een Tesla met autopilot een telefoon in je hand houden?

Een tipgever (dank!) wees me op deze tweet van Vincent Evers:

Reed met @Tesla autopilot en politie hield me aan. Flinke boete. Rechter hoe lang blijft deze regel?

De staandehouding bleek echter niet te zijn geweest vanwege het loslaten van het stuur (wat op een snelweg in principe redelijk risicoloos kan als je de Autopilot van Tesla aan hebt), maar vanwege het feit dat hij als bestuurder van een motorvoertuig een telefoon in de hand hield. Iets dat apart in de wet verboden is, los van of het gevaar geeft of niet.

Ik ben er nog niet uit of het inschakelen van de Autopilot-feature van een Tesla en dan het stuur loslaten nu verboden is. Er is immers geen expliciete regel om te allen tijde je handen aan het stuur te hebben. In de praktijk kom je dan al snel uit bij het kapstokartikel 5 van de Wegenverkeerswet: gevaar of potentieel gevaar (het verschil blijft me ontgaan) veroorzaken op de openbare weg.

Het argument zou dan zijn dat als je het stuur loslaat, je bij een plotseling veranderde situatie niet op tijd het stuur terug kunt pakken om uit te wijken. Zeker als je ondertussen wat anders aan het doen was, nog los van of dat een telefoon vasthouden betrof of een roman lezen. In al die situaties ben je niet in staat om snel genoeg weer de aandacht terug te krijgen om het voertuig veilig verder te laten rijden.

Een gang naar de rechter lijkt me absoluut kansloos. De wet is duidelijk, en hoewel een rechter best een eindje deze op mag rekken wanneer een harde handhaving onredelijk is, is hier gewoon keihard een specifieke regel tegen. Ook nog eens vanuit een veiligheidsbelang (je aandacht op de weg houden) en dat overtreed je ook wanneer je een stuurondersteuning aan hebt staan. Ik zie dus geen reden waarom een rechter hier van de wet af zou kunnen wijken.

Arnoud

26 reacties

    1. Het woord “gevaar” draagt natuurlijk “potentieel” in zich (“potentieel schade; potentieel overlijden”, etc.), en daarom is “potentieel gevaar” dubbelop. Juristen houden van dingen dubbelop formuleren, om spitsvondige argumenten in de kiem te smoren, en om dubbelop rekeningen te rechtvaardigen.

  1. Potentieel gevaar: Wat je nu doet is niet direct gevaarlijk maar als de omstandigheden enigszins veranderen dan is er direct gevaar dat voorkomen had kunnen worden. Zeg even een klapband die je wel kunt opvangen als je stuur in je handen hebt maar niet als je boek zit te lezen. (Niet dat een klapband altijd op te vangen is maar zonder handen aan het stuur ben je kansloos)

    1. Of de weg kan een stuk gladder worden zonder dat je het in de gaten hebt. Met een hand aan het stuur en de aandacht bij de weg heb je altijd meer kans situaties op te vangen.

      Persoonlijk zou ik niet willen dat het afhankelijk is van een functie van de auto die aan of uit kan staan om te bepalen of iets strafbaar is. Dan is het niet te handhaven.

    2. Niet dat een klapband altijd op te vangen is maar zonder handen aan het stuur ben je kansloos

      Hoewel ik niet heel erg op de hoogte ben van de huidige stand van zaken voor wat betreft de mogelijkheden van zelfsturende auto’s, komen we al heel gauw (nu al?) in de situatie dat je bij een klapband beter van het stuur af kan blijven en de software de situatie veilig kan laten oplossen in plaats van zelf aan het stuur gaan zitten trekken wat voor een aantal bestuurders toch vaak een onnodig ongeluk oplevert.

      Mooi voorbeeld in dit geval is de reclame die ik de afgelopen tijd op TV zie waarin een grote SUV met onoplettende bestuurster nog net op tijd remt voor een overstekend meisje. Als je zelf van schrik nog net een ruk aan het stuur geeft en de boel gaat slippen, dan is ook de software redelijk kansloos om de boel alsnog te redden.

      Wordt dus een leuke voor de wetgever: op een gegeven moment is het bij een auto-pilot juist veiliger om zoveel mogelijk van het stuur af te blijven.

  2. Ik ben er nog niet uit of het inschakelen van de Autopilot-feature van een Tesla en dan het stuur loslaten nu verboden is.

    Ben je nog bestuurder op dat moment of slechts passagier ? Ik neig naar het laatste. En aangezien een bestuurder verplicht is (Verdrag inz verkeer Wenen – art.8)…

    1. Je bent bestuurder, geen twijfel. Autopilots bestaan niet voor de wet, er zijn alleen bedieningsinstrumenten waarmee jij de besturing feitelijk doet. De wet (artikel 1 lid 1 onder n WVW 1994) zegt “degene die een motorrijtuig bestuurt” en dat wordt uitgelegd als “degene die de bedieningsorganen van een motorrijtuig hanteert en door middel daarvan de voortbeweging en rijrichting van het motorrijtuig beïnvloedt (Hof Leeuwarden, 25 januari 2011, VR 2012, 15)”. Of jouw auto stuurbekrachtiging, cruise control of ‘autopilot’ met sensoren heeft, is dus irrelevant.

      1. dat wordt uitgelegd als “degene die de bedieningsorganen van een motorrijtuig hanteert

        Welke bedieningsorganen hanteer ik op het moment dat de auto in autopilot-mode staat en ik met m’n romannetje achterover leun ? Op het moment van inschakelen van die autopilot worden alle (!) besturingsorganen aan het systeem overgedragen. En om nou de handeling van het inschakelen als ‘bedienen van de besturingsorganen’ te zien -zelfs als de rit daarna misschien al wel een uur geduurd heeft- zie ik echt niet.

        1. Hanteren wil niet perse zeggen dat je hand erop moet rusten. Als ik het stuur loslaat en m’n benen intrek, bestuur ik nog steeds mijn auto ook al heb ik geen contact met de bedieningsorganen. Of vind jij dat ik dan ook ophoud bestuurder te zijn? Is er verschil tussen Tesla’s Autopilot en een stuk hout waarmee ik het stuur vastzet? Het blijft volgens mij mijn besturingshandeling. Dat het makkelijker is dan in een Ford T uit 1923, is volgens mij niet relevant.

          1. Of vind jij dat ik dan ook ophoud bestuurder te zijn?

            Hangt er van af. Als je bezig blijft met bepalen waar de auto heen gaat en controleren of dat allemaal goed gaat dan blijf je bestuurder. Maar daar is na inschakelen van autopilot geen sprake meer van. Overigens, waarom vind je het in dit blog het juist niet vreemd vind dat de AI van een zelfrijdende auto als bestuurder gezien wordt? De omschrijving uit de gelinkte brief geeft precies aan waar ik hierboven op doelde met het overnemen van “alle (!) besturingsorganen”.

            The SDS is an artificial-intelligence (AI) “driver,” which is a computer designed into the motor vehicle itself that controls all aspects of driving by perceiving its environment and responding to it.
            Dat is een omschrijving die ook prima op de ‘autopilot’ van Tesla kan slaan. Dat de mogelijkheid bestaat om de besturing weer over te nemen van deze autopilot lijkt me niet relevant. Ik kan dat als bijrijder immers ook, moet er alleen even gestopt worden om van plaats te wisselen. Het maakt me als bijrijder zijnde nog geen bestuurder. En dat een knopje makkelijker is dan zo van plaats wisselen zoals dat moet met een Ford T uit 1923 is dan inderdaad niet relevant.

      2. Aannemend dat dit inderdaad juist is, lijkt het er in verbinding met artikel 5 Wvw ook op dat automatisch rijden zonder wetsaanpassing mogelijk is: het gevaar dat de automatische piloot meebrengt, wordt immers minder als dat systeem steeds beter wordt. Of zie ik hier iets over het hoofd?

    2. Als ik mijn rij-lessen goed herinner, heb je zelfs twee type bestuurders: de feitelijke bestuurder (de persoon die achter het stuur zit en de pedalen intrapt) en de juridisch bestuurder. Als je je rijbewijs eenmaalt hebt, zijn dat beide dezelfde persoon, tijdens lessen is je instructeur de juridisch bestuurder. Zelfs al zou je zeggen dat de tesla-software de feitelijke bestuurder is, dan ben je nog steeds de juridische bestuurder. (Je rij-leraar mag voor zover ik weet ook niet bellen als hij jou les aan het geven is, omdat hij ook bestuurder is)

  3. Vincent Evers
    Naam klinkt bekend (het is een kleine wereld); het lijkt er wel op dat je een t in de achternaam bent vergeten -> Vincent Everts.

    Ik zie dus geen reden waarom een rechter hier van de wet af zou kunnen wijken.

    Mijn visie op de wet is dat de wet niet de garantie geeft dat wetsovertreders gestraft worden, maar dat mensen die zich aan de wet houden niet gestraft worden. Het geeft de normale burger de zekerheid dat ‘ie nooit slachtoffer wordt van bijv. het slechte humeur van een willekeurige rechter. Als we geen behoefte aan die zekerheid zouden hebben, dan zouden we geen wetten nodig hebben: dan zouden we rechters gewoon op case-by-case basis kunnen vragen of, en zo ja, hoeveel straf iemand verdient.

    Binnen mijn visie is het ook heel logisch dat de bewijslast bij de aanklager ligt, en dat we geen minimumstraffen hebben. Bewijslast is in dit geval volgens mij niet zo’n punt, maar het feit dat we geen minimumstraffen hebben biedt mogelijkheden.

    Mijn punt is dat wetten nooit een perfecte match kunnen vormen met wat in de concrete, complexe werkelijkheid eerlijk is. Iemand kan zich in een enkel geval oneerlijk gedragen en zich toch aan de wet houden; we besluiten in zo’n geval zo iemand toch niet te straffen. Dat is (moreel) onrechtvaardig, maar we accepteren dat onrecht omdat het alternatief (dat mensen die zich aan de wet houden toch gestraft kunnen worden) erger is. Als het uit de hand loopt is er wellicht een nieuwe wet nodig. Omgekeerd is het ook mogelijk dat iemand de wet overtreedt zonder zich oneerlijk te gedragen. Zo iemand straffen zou ook (moreel) onrechtvaardig zijn. Erger nog: dat onrecht zou door ons eigen rechtssysteem gepleegd worden.

    Voor het voorkomen van onrecht van de eerste vorm doen we een moreel beroep op de individuele burger: ook al is iets oneerlijks niet illegaal, ook al word je er niet voor gestraft, toch zien we het als je morele plicht om die oneerlijke zaken niet te doen. Voor het voorkomen van onrecht van de tweede vorm moeten we op de zelfde manier een moreel beroep doen op de rechter: ook al staat de wet toe om iets eerlijks te bestraffen, we zien het als de morele plicht van de rechter om dat niet te doen. Het niet hebben van een minimumstraf geeft de rechter in zo’n geval de juridische ruimte om moreel juist te oordelen.

    Dat is waarom een rechter hier van de wet af zou kunnen wijken.

    1. “Het lijkt er wel op dat je een t in de achternaam bent vergeten”

      Niet om te mieren…… maar de achternaam “Evers” (zonder ’t’ dus) bestaat ook gewoon: http://cbgfamilienamen.nl/nfb/detailnaam.php?gbalcnaam=evers&gbanaam=Evers&nfdnaam=Evers&operator=eq&taal=

      Sterker nog, zonder ’t’ komt vaker voor dan met: http://cbgfamilienamen.nl/nfb/detailnaam.php?nfdnaam=Everts&info=aantal%20en%20verspreiding&operator=eq&taal= (10.291 zonder en 2.048 met)

  4. Een goed voorbeeld van wetgeving die je niet echt goed kunt handhaven. Zie deze: Strafbaar? ja. Echt gevaarlijk? Soms wel, soms niet. Niet op het moment van deze aanhouding. Daar komt dan een hele discussie over hoe goed en veilig de software (al) is. Maar dat is niet het punt.

    Artikel 5 is in feite genoeg. Wat we willen: dat iedereen als hij/zij rijdt geconcentreerd is, aandacht erbij heeft, geen risico’s oplevert voor mede weggebruikers. Maar we vonden dat de handhaver dan te weinig duidelijkheid had. En tja wat dan, dus meten we het maar af aan iets sufs zoals waar je met je handen zit, aan het stuur of aan je telefoon. Je radio weer niet, en een handsfree ook weer niet, et cetera. De praktijk: lastig voor de agent die dat moet handhaven, en we vertrouwen blijkbaar niet op diens oordeel

    Kortom: elke wettelijke oplossing die artikel 5 verder probeert te preciseren, is in het licht van de nieuwe ontwikkelingen gedoemd te mislukken. Met suffe meetmethoden als “handen aan het verkeerde knopje”, gaan we er niet uitkomen. Terug naar het oordeel van de handhaver, die ziet dat je er met je hoofd niet bij bent, gevaarlijk rijdt, en die rekening kan houden met de omstandigheden zoals een Tesla autopilot op de snelweg bij stabiel verkeer.

  5. Wat mij vooral verbaasd is waarom niet valt over het feit dat het misschien voor de politie helemaal niet te monitoren is of je Autopilot aan hebt staan of niet? Daarom is de wet ook zo geschreven dat de politie boetes uitschrijft voor het in de hand houden van je telefoon, ook al staat het scherm uit: zij kunnen immers niet zien of het scherm uit stond of niet. Immers, je mag best met één hand sturen (afgelopen zondag in Wegmisbruikers was er zelfs iemand die dat om medische redenen mocht!), maar afgeleid worden door je telefoon niet en, nogmaals, de politie kan niet vanaf afstand zien of jij daadwerkelijk de telefoon alleen maar vasthad en niet stiekem iets aan het lezen was op het scherm.

    Maar goed, mijn originele punt blijft dus: hoe kan de politie vanaf afstand zien dat je Autopilot hebt ingeschakeld? (bij staande houden zien telt niet want je kunt altijd op het knopje drukken vlak voor de agent bij je deur staat en zo de agent misleiden)

    1. Misschien omdat er geen enkele eis is dat de politie iedereen in alles moet kunnen monitoren? Zolang er geen bewijs is van schuld nemen we aan dat mensen onschuldig zijn. En waarom ook niet? Waarom zou iemand pas op het laatste moment de autopilot aanzetten, als ‘ie ook de hele tijd de autopilot aan kan laten staan? Dat laatste is veel logischer, al is het maar voor je eigen veiligheid, dus als er geen bewijs voor het tegendeel is zou ik dat aannemen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.