Een website als gemeenschappelijk eigendom, het kan

Een opmerkelijke (maar positieve) uitspraak van de rechtbank Amsterdam: de website Boschproject.org (over het werk van Jheronimus Bosch) telt als gemeenschappelijk eigendom van partijen die daaraan gewerkt hebben. Dat las ik bij IE-Forum. Dat is opmerkelijk omdat een website niet echt een ding is dat je in eigendom kunt hebben, laat staan gemeenschappelijk eigendom dus. Maar de uitspraak is een mooie oplossing voor een praktisch probleem: wat doe je met een gezamenlijk gebouwde site als er ruzie ontstaat en partijen uit elkaar willen?

Achtergrond van deze zaak was de verdieping van kennis van het werk van Jheronimus Bosch door middel van internationaal wetenschappelijk onderzoek. Deel hiervan was het ontwikkelen van een projectwebsite waarin met geavanceerde technieken hoge kwaliteit reproducties van het werk van Bosch ontsloten zou worden. De ontwikkeling hiervan liep kort gezegd niet zoals iedereen beoogd had, maar uiteindelijk kwam er toch iets te staan dat rudimentair in de buurt kwam.

Na het nodige geharrewar wilde de stichting achter het Bosch-initiatief de website aanpassen en verder publiceren, maar de persoon die de reproducties maakte weigerde dat met onder meer een beroep op zijn auteursrechten op de software die daarbij nodig was. Vervolgens zette deze ook de domeinnaam op zijn eigen naam, althans niet meer die van de stichting. Wat nu?

Dit is een voorbeeld van iets dat ik vaak in de mail krijg: mensen hebben samen een site gebouwd, krijgen dan ruzie of verschil van inzicht over hoe verder en zitten dan met de vraag, van wie is dat ding nu? En daar zit hem het probleem, want een website is geen ding. Het is een verzameling rechten (met name auteursrechten) plus gestolde kennis rondom configuratie et cetera, en een heleboel nuttigs daar omheen dat juridisch echter niet bestaat. Daar een verdeling in maken is bepaald niet eenvoudig.

In dit geval zag de rechtbank gelukkig wel een optie: er is nauw samengewerkt in het begin om die site te bouwen, en ieders aandeel lijkt ongeveer van gelijke waarde te zijn geweest. Daarom merken we de site aan als een gemeenschap (art. 3:166 BW), waarbij iedereen gelijke rechten heeft op dat resultaat. Meestal hebben we het dan over fysieke dingen maar de gemeenschap gaat over goederen – inderdaad, die waarin je kunt trouwen – en omvat dus ook intellectuele scheppingen. Zoals een website.

Ik blijf er altijd wat moeite mee hebben om een website als een schepping te zien, alsof het één ding is zoals een stoel of een auto. Maar het werkt wel in dit soort situaties. Je moet vervolgens er samen uit zien te komen wie wat mag, want je bent nu tot elkaar veroordeeld. Het bijpassende schilderij mag u zelf bedenken.

Arnoud

13 reacties

    1. maar een website en daaraan gekoppeld domeinnaam

      Eerder omgekeerd, eigenlijk. Aan een domeinnaam kan niets hangen, alleen e-mail en geen website, of ook een website. Een website kan bestaan zonder domeinnaam (geocities, xs4all.nl/~user/, dat soort dingen), al voelt dat nu toch armoedig. Maar technisch kan het.

  1. Erg interessant. Op welke websites is deze uitspraak nu van toepassing?

    Stel, Jimmy Wales komt een keer in Nederland en wordt zo onbeschoft behandeld dat hij nl.wikipedia.org en alle kopieën offline haalt, kunnen de auteurs zich dan op deze uitspraak beroepen om de site weer hersteld te krijgen?

    Of gaat het bijvoorbeeld alleen om sites die in Nederland gehost zijn, of door een Nederlands iemand, en waarvoor geen expliciete afspraken zijn gemaakt over het eigendom van en de gebruiksrechten op de gemaakte inhoud?

    Een andere vraag: kan dit doorgetrokken worden naar open source software? Ook daarbij kan het gebeuren dat iemand met beheersrechten ineens de GitHub-repository wist of de toegang dichtzet, terwijl anderen even grote bijdragen hebben geleverd.

  2. Hoe kan je auteursrecht claimen op een reproductie van het werk van een eeuwenoude schilder. Of wil hij auteursrecht op de kwaliteit van de reproductie wat volgens mij niet kan ook al is er enige creativiteit nodig voor het maken van een bepaalde kwaliteit.

    1. Dat is voor zover ik weet wel de geaccepteerde standaard. Je kan daarom niet zomaar reproducties van oude schilderijen uit bv een kunstboek of een ansichtkaart die een museum verkoopt overnemen. Een goede foto nemen van een schilderij en die mooi afdrukken is genoeg voor auteursrechtbescherming.

      1. Nee. Een technisch perfecte reproductie van een schilderij is NIET auteursrechtelijk beschermd. Welke eigen creativiteit breng je in als fotograaf, wanneer je dat doet? De klassieke argumenten zijn immers dingen als zelfgekozen hoek, schaduwen, belichtingen et cetera. Allemaal dingen die je niet hebt in zo’n reproductie.

        1. Hoewel ik het met je eens bent dat er geen auteursrecht op zou moeten vallen is het wel zo dat er enige creativiteit gekoppeld is aan het maken van goede reproducties. Als ik tien fotografen vraag om een goede reproductie te maken is de kans vrij groot dat ik tien ietsje verschillende versies heb die tien verschillende interpretaties belichamen van wat elke van de 10 fotografen een goede reproductie vind.

          1. Wat versta jij onder een ‘reproductie’? Ik bedoel daarmee iets dat zo dicht mogelijk het origineel benadert, grof gezegd je legt het onder een scanner en gaan met die banaan. Een naschildering of een foto van het ding aan de muur vanaf 5 meter afstand is een heel ander verhaal.

            Concreet voorbeeld: er rust geen afbeelding op deze reproductie van de Nachtwacht: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:TheNightwatchbyRembrandt-_Rijksmuseum.jpg Ik zie met de beste wil van de wereld niet welke creativiteit de fotograaf heeft ingebracht in deze reproductie.

  3. Hoe lost dit het probleem nu op?

    Ik begrijp dat ook de auteursrechten van de software gezamelijk eigendom worden. Maar hoe kunnen hier nu beslissingen over gemaakt worden als de software partij blijft dwarsliggen (ik dacht dat je in een gemeenschap van goederen gezamelijk moet handelen)? Is meerderheid van stemmen voldoende?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.