FBI verkreeg toegang tot iPhone X door ontgrendeling met gezicht via Face ID

De FBI heeft in een Amerikaans kinderporno-onderzoek het gezicht van een verdachte gebruikt om via Face ID toegang te krijgen tot zijn iPhone X. Dat meldde Tweakers onlangs. Het zou de eerste zaak zijn waarin deze methode is gebruikt. In eerdere zaken werd al wel gebruikgemaakt van vingerafdrukken. In een online beschikbaar rechtbankdocument staat dat de verdachte op het moment van het doorzoeken van zijn woning thuis was en dat ‘hij op basis van het verleende doorzoekingsbevel zijn gezicht voor de iPhone X moest houden bij de uitvoering van het bevel’. Wat natuurlijk de vraag oproept, hoe kun je nu worden gedwongen om op die manier mee te werken aan je eigen veroordeling?

Dat je als verdachte niet tegen jezelf hoeft te getuigen, is een basisprincipe uit het strafrecht. De belangrijkste gedachte erachter is om oneigenlijke dwanguitoefening – wat klinkt als een eufemisme voor marteling maar dat terzijde – op de verdachte te voorkomen. Je kunt dus niet worden gedwongen om te vertellen waar je het lijk verstopt hebt. Daar staat tegenover dat de politie wél je achtertuin mag omploegen als ze vermoeden dat ze het daar kunnen aantreffen. Dat is immers geen getuigen tegen jezelf meer.

Als algemene regel geldt dat je kunt worden gedwongen om dingen te doen, maar niet om dingen te vertellen. Voor de camera staan voor je mugshot of je vinger op een inktkussentje en dan op een papiertje, dat ben je gewoon verplicht. Jezelf laten fouilleren zodat met de gevonden sleutel je kluis open kan, ook geen probleem. Maar de codecombinatie van die kluis vertellen, dat kan je niet worden verplicht als je verdachte bent.

Biometrie is daarmee een juridisch makkelijker te doorbreken beveiliging dan wachtwoorden. Want een wachtwoord vertellen mag niet afgedwongen worden, maar een biometrisch kenmerk achterhalen (vingerafdruk nemen, gezicht fotograferen, iris scannen) mag dus in principe wel. Alleen bij invasieve dingen (zoals bloed afnemen) komt het dan weer anders te liggen vanwege de integriteit van het lichaam.

In Nederland staat in artikel 55c Strafvordering dat je als verdachte moet dulden dat er vingerafdrukken en foto’s gemaakt worden “met het oog op het vaststellen van de identiteit van een verdachte”. Die informatie mag tevens worden gebruikt “voor het voorkomen, opsporen, vervolgen en berechten van strafbare feiten”. Het is nog nooit bij de rechter uitgemaakt maar ik denk dat het ontgrendelen van een telefoon met het doel om die te doorzoeken wel als een “opsporen” in de zin van dat wetsartikel aan te merken is.

Ik denk dus dat er geen bezwaar zal zijn bij de rechtbank tegen zo’n ontgrendeling.

Arnoud

14 reacties

  1. Ik vraag me af in hoeverre je verplicht bent hier actief aan mee te werken als je identiteit al is vastgesteld. Mag je bijvoorbeeld proberen weg te kijken of je ogen dicht doen (geen idee of dit zo werkt met FaceID, maar bij wijze van) of je gezicht te bedekken. Of dat je bijvoorbeeld je hand tot een vuist balt op het moment dat ze met je vingerafdruk je telefoon proberen te unlocken.

    Want volgens mij moet er op dat moment fysieke dwang aan te pas komen als de politie je alsnog wil laten meewerken.

    1. Als je op dat moment actief tegenwerkt, dan wordt je gewoon obstructie (belemmering van de rechtsgang) ten laste gelegd. Valt eigenlijk in hetzelfde straatje als je verzetten bij arrestatie.

      Of het bewust verzwijgen van een wachtwoord ook onder ‘obstructie’ valt is iets wat een heel gevoelig onderwerp is, want bewijs maar eens dat je als verdachte dat wachtwoord niet écht vergeten bent, of gewoon liegt dat je het niet weet.

      1. Nee, dat is het echt niet. Er is een wezenlijk verschil tussen fysiek iets moeten doen (ga hier staan, kijk in de lens en houd je ogen open) en iets moeten onthullen (typ nu je pincode). Dat laatste valt onder tegen jezelf getuigen en is als grondrecht daarmee uitgezonderd van zo’n obstructieklacht.

          1. Daar ken ik de details niet van, maar het lijkt me dat gepaste dwang mag worden toegepast zolang dat geen grove inbreuk op je lichamelijke integriteit oplevert. Bij vingerafdrukken mag een potige agent je hand fysiek in de klem nemen en op het stempelkussen en het velletje papier duwen bijvoorbeeld. Het is strafbaar je daartegen te verzetten, dus dat levert je dan én een extra tenlastelegging én een bezeerde arm op.

            1. Maar ik vraag me dus af of die potige agent dezelfde dwang ook mag gebruiken om je vinger op je telefoon te leggen om hem te unlocken, nádat je vingerafdrukken al zijn genomen (en er dus geen dwang meer nodig is om je identiteit vast te stellen). 🙂

              1. Ik denk dat dat inderdaad mag. Art. 55c Strafvordering zegt dus dat je moet dulden dat er vingerafdrukken en foto’s gemaakt worden “met het oog op het vaststellen van de identiteit van een verdachte”, maar ook dat die informatie mag worden gebruikt “voor het voorkomen, opsporen, vervolgen en berechten van strafbare feiten”. Je kunt dat lezen als “de gemaakte afdruk mag ook in andere systemen gestopt” maar ik zie ook ruimte om het te lezen als “je mag opnieuw een vingerafdruk nemen als dat nodig is voor opsporing van strafbare feiten, oftewel voor het verkrijgen van bewijs in deze zaak.”

          1. Zoals ik het begrijp, is dat inderdaad zo. Wel mag je worden vastgehouden totdat je identiteit is vastgesteld, en als jij helemaal niets zegt dan kan dat lang duren. De truc dat je dan werd aangemerkt als ongewenste vreemdeling (er stond immers niet vast dat je Nederlander was, ook al heb je een kaaskop en klompen) en naar een asielzoekerscentrum ging, is enige tijd terug verboden. Maar ik zou een tandenborstel meenemen.

            1. Er is een maximale duur voor het vasthouden voor het vaststellen van de identiteit. Tweemaal zes uur, waarbij de uren tussen 24.00 en 09.00 niet meetellen. Ik zou dus zeker een tandenborstel meenemen. Niet dat je die mag gebruiken, maar soit.

              Het wordt overigens wel erg lastig om de zaken die onder jou in beslag zijn genomen terug te krijgen, want hoe communiceren we daarover? Wie gaat er tekenen voor ontvangst?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.