Wanneer is een uitlating vanuit een bedrijfsaccount bindend op het bedrijf?

Een lezer vroeg me:

Ik vroeg mij af in hoeverre uitlatingen van bedrijfsaccounts op forums ‘bindend’ zijn, in de zin dat consumenten bedrijven kunnen houden aan hun uitlatingen op forums, zoals bijvoorbeeld Tweakers. Bijvoorbeeld op Tweakers zie je wel eens de melding ‘Bedrijfsaccount’. Stel dat men vanaf zo’n account bijvoorbeeld zegt dat iets gratis is, zonder overleg met de bevoegde directie. Is dat dan bindend, zo’n informeel bericht?

Mensen denken nog wel eens dat iets alleen bindend is wanneer het officieel door een bij de KVK aangewezen bevoegd persoon is gedaan. Dat is niet waar. Wat zo’n persoon zegt binnen zijn bevoegdheid is zeker bindend, maar uitingen daarbuiten kunnen ook bindend zijn. Tot een toezegging van een stagiair aan toe, die eigenlijk helemaal niets mag zeggen.

De hoofdregel over bindendheid is artikel 3:35 BW, dat bepaalt dat de wederpartij een uitlating als bindend kan beschouwen als hij dat onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht doen. Specifiek over spreken namens een ander is artikel 3:61 BW, dat bepaalt dat

Is een rechtshandeling in naam van een ander verricht, dan kan tegen de wederpartij, indien zij op grond van een verklaring of gedraging van die ander heeft aangenomen en onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht aannemen dat een toereikende volmacht was verleend, op de onjuistheid van deze veronderstelling geen beroep worden gedaan.

Oftewel: als de ‘ander’ – het bedrijf dus – de indruk heeft geschapen dat deze persoon namens het bedrijf dit mocht zeggen, dan mócht hij dit en dan is het bindend voor het bedrijf. Ongeacht wat de KVK zegt of wat er intern is afgesproken.

In theorie kan dus een stagiair een bedrijfsaccount maken zonder overleg en allerlei toezeggingen gaan doen die bindend zijn, terwijl het bedrijf daar geen weet van heeft. De enige bescherming voor het bedrijf is dat dit pas geldt als zij iets gedaan hebben waardoor de indruk werd gewekt dat de stagiair het mocht zeggen. Maar volgens mij zit je daar al snel aan: als iemand een als zodanig aangewezen bedrijfsaccount neemt (dit is een aparte categorie accounts bij Tweakers.net), daar een logo et cetera op zet en dan in taal en uitingen communiceert als het bedrijf, dan denk ik dat je als bedrijf er wel aan hangt. Ook als je er feitelijk niets van wist.

Begin augustus werd een vonnis gewezen over dit onderwerp in het kader van telefonische acquisitie. De Nationale Zorggids had gebeld met een psychologie-praktijk, waar een stagiair had opgenomen en zich had voorgesteld als assistent van de psycholoog. De verkoper smeerde haar een vermelding in de gids aan, waarna zij bevestigde dat de psycholoog dit wilde en akkoord was. Dat bleek bij de rechter bindend op de praktijk, ook al mocht de stagiair zich helemaal niet zo voorstellen en was er niet eens overleg geweest over de wenselijkheid van de vermelding. De zakelijke telefoon van het bedrijf opnemen en dan zeggen dat je bevoegd bent, is dus al een heel eind genoeg om je werkgever te binden aan van alles en nog wat.

Dat biedt natuurlijk ruimte voor allerlei misbruik. (Ik hoor Wim ten Brink nu al in de comments voorstellen een ICTRecht bedrijfsaccount te openen bij Tweakers en dan namens mij kortingen geven op allerlei producten.) Uiteindelijk komt het dan neer op een afweging van de omstandigheden, hoe geloofwaardig was dit bedrijfsaccount, en hadden mensen kunnen zien dat dit een neppert met een gevonden logo was?

Arnoud

23 reacties

  1. ICTRecht bedrijfsaccount te openen bij Tweakers en dan namens mij kortingen geven op allerlei producten.

    Dat is wel een manier om je bedrijfsaccount heel snel op slot te krijgenbij Tweakers 😉

    Uit de voorwaarden:

    Elke vorm van werving, acquisitie, marketing of reclame voor een product of dienst van het bedrijf of elke uiting waar het bedrijf commerciële belangen bij zou kunnen hebben, anders dan zoals omschreven en toegelicht in punt 10, is niet toegestaan. Ook het doen van speciale forum aanbiedingen is niet toegestaan.
    https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1446908 😉

  2. Dat biedt natuurlijk ruimte voor allerlei misbruik. (Ik hoor Wim ten Brink nu al in de comments voorstellen een ICTRecht bedrijfsaccount te openen bij Tweakers en dan namens mij kortingen geven op allerlei producten.) Uiteindelijk komt het dan neer op een afweging van de omstandigheden, hoe geloofwaardig was dit bedrijfsaccount, en hadden mensen kunnen zien dat dit een neppert met een gevonden logo was?

    Ik kan een heel eind mee gaan in je blog maar dit laatste gaat me toch echt te ver. Je kan niet menen dat je als bedrijf verantwoordelijk kan zijn voor uitspraken van iemand die jouw naam misbruikt?

    Het is vast anders als Wim bij jou in de receptie stiekem de telefoon op neemt maar het aanmaken van een account via internet kan toch nooit zulke gevolgen hebben?

    1. Uit 3:61 BW volgt dat dit het geval is, indien het bedrijf de indruk heeft geschapen dat Wim ten Brink dit namens het bedrijf mocht zeggen, Wim ten Brink dit mocht zeggen en dit dan bindend is voor het bedrijf.

      Als Wim ten Brink – zonder enige arbeids-/gezagsverhouding met het bedrijf – misbruik maakt van de naam van het bedrijf, is het bedrijf inderdaad niet gebonden.

      1. Nee, maar tegen de tijd dat ICTRecht heeft aangetoond dat ik geen medewerker ben en mijn beweringen niet bindend zijn hebben ze al veel kostbare tijd verspild. En dat wordt meer als het voor de rechter komt. En een actie tegen mij ondernemen wordt ook weer een rechtszaak met bijkomende kosten die ze uiteindelijk allemaal op mij moeten verhalen. En als ik dan een kale kip blijk te zijn dan krijgt Arnoud die kosten niet vergoed.

        Uiteindelijk zal het dan ook vooral gaan om de vraag hoeveel verlies ze maken door een belofte die ik voor hen deed en of dit opweegt tegen alle kosten en reputatieschade die men maakt om alles ongedaan te maken. Als ik een korting van 10% geef op alle ICTRecht boeken aan de eerste 100 mensen die bestellen en de boeken zijn gemiddeld 25 euro per stuk en iedereen bestelt gemiddeld 4 boeken dan kost dat uiteindelijk 100 x 25 x 4 / 10 ofwel € 1.000 maar men heeft dan wel voor € 10.000 aan boeken verkocht. Had ik dat aanbod niet gedaan dan had men die boeken misschien niet eens verkocht. 😉 En als de verkoop ondanks die korting alsnog winstgevend is geweest dan is het maar de vraag of ze zich er echt druk om zouden maken.

    2. Ik denk inderdaad dat dat niet opgaat. Uit het geciteerde wetsartikel:

      Is een rechtshandeling in naam van een ander verricht, dan kan tegen de wederpartij, indien zij op grond van een verklaring of gedraging van die ander heeft aangenomen en onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht aannemen dat een toereikende volmacht was verleend, op de onjuistheid van deze veronderstelling geen beroep worden gedaan.
      Het vet gedrukte stuk geeft aan dat dit alleen geldt als het bedrijf zelf reden heeft gegeven om te vermoeden dat die ander namens het bedrijf mocht spreken. In het geval van de hier genoemde stagiaire, of als een medewerker van het bedrijf het account opent, is daarvan sprake omdat een bedrijfsgerelateerde actie van een medewerker of stagiaire als een actie van het bedrijf geldt. En dan is dus het ‘ik ben de assistente van de psycholoog’ of het er als een bedrijfssite uitzien een dergelijke verklaring. Als een derde die niet verbonden is aan het bedrijf hetzelfde doet, is de veronderstelling van de wederpartij niet gebaseerd op een verklaring of gedraging van het bedrijf, en dus is dit wetsartikel niet van toepassing.

    3. Het zal er natuurlijk van afhangen hoe geloofwaardig het account overkomt. Maar als het reëel overkomt dat dit een ICTRecht-account is, dan hang ik. Ook al is het Wim met een gekopieerd logo. Stel Tweakers doet een gebrekkige verificatie (ik heb geen idee hoe ze bedrijfsaccounts verifiëren maar er komt een vinkje bij dát je geverifieerd bent), mag een derde er dan op afgaan?

      1. denk dat je hier wat te snel gaat. als een achterman niks doet, dan kan die in beginsel ook niet gebonden zijn, net als dat ik ICTrecht niet kan verkopen. ligt mogelijk anders als een advocaat/notaris een uiting doet namens een partij, maar ook dan zal je vaak moeten dubbelchecken.

        1. Je kunt waarschijnlijk niet in zijn algemeenheid zeggen dat als je niks doet je ook niet gebonden kunt zijn, maar het principe klopt. Derden te goeder trouw worden enigszins beschermd door de aansprakelijkheid van de pseudo-vertegenwoordiger zelf. Interessant is wat er gebeurt bij de onterechte verificatie van een account die Arnoud ter sprake brengt maar ik stel me zo voor dat bedrijven als Twitter etc. dat in hun voorwaarden netjes ondervangen hebben.

  3. Maar hóé weet je in hemelsnaam of het om een legitiem bedrijfsaccount gaat? De telefoon opnemen of de mail beantwoorden van een bedrijf is heel wat anders dan een account op een website die wellicht vanuit Rusland ofzo aangemaakt is.

    1. Ik denk dat het er dan om gaat dat het op een gerenommeerd forum gebeurt, waar op zijn minst de redelijke indruk gewekt wordt dat het account geverifieerd is. Dat is lastig en zal per zaak verschillen. Een vinkje op Twitter bij Starbucks betekent dat je er toch zeker van uit mag gaan, een account op je eigen privéforum met de naam strarbukcs niet zo. En ergens daartussen ligt een grijs gebied. Daarvoor zijn de rechters, die zich over het vraagstuk of de klant mocht aannemen dat dit officieel en van het bedrijf kwam mogen buigen.

  4. Ik ken een aantal bedrijven die standaard voor ieder gesprek een ingesproken bericht laten horen dat het gesprek voor trainingsdoeleinden opgenomen kan worden. Kan een bedrijf niet in het verlengde hiervan voor ieder telefoongesprek een bericht op te nemen dat geen van de medewerkers inclusief directie bevoegd is om telefonisch overeenkomsten aan te gaan. Zo’n nep telefoon/bedrijven gids kan dan niet meer volhouden dat de indruk is gewekt dat het een persoon aan de telefoon had die bevoegd was een overeenkomst aan te gaan.

  5. Dus, als je per ongeluk een verkeerd nummer belt, jij het idee hebt dat je de juiste persoon hebt gesproken, en de ander voor de lol toestemt, dan zit dat bedrijf er aan vast?

    Denk het niet. Jouw woord tegen dat van de ander.

      1. Maar als het bedrijf een typefout maakt in het telefoonnummer in een advertentie

        Had ik dat geweten! Op ons vorige adres werden wij regelmatig gebeld door mensen die de belastingdienst in onze woonplaats wilden hebben, omdat die een batch met briefpapier met een tikfout in het briefhoofd hadden, waardoor hun telefoonnummer in het onze was veranderd.

        1. Daarvan misbruik maken zou geen goed idee geweest zijn. Als je iemand dan wijs had gemaakt dat het goed zat, mocht die daar van uitgaan, maar dat is dan wel een onrechtmatige daad jegens de staaat. En die had dan dus vervolgens jullie aansprakelijk kunnen stellen voor de gederfde belastingen (plus kosten).

          1. Lijkt me zeer sterk. In ieder geval wordt het een bestuursrechtelijke zaak en daar zit ik niet zo in maar volgens mensen die het kunnen weten komt dat ongeveer op het volgende neer: de overheid heeft altijd gelijk.

            1. Klopt. Weliswaar mag je uitgaan van een toezegging door een bestuursorgaan als je niet hoeft te twijfelen aan de bevoegdheid van degene die de mededeling doet, maar dan moet je wel aan kunnen tonen dat die toezegging is gedaan door iemand waarvan je terecht dacht dat die bevoegd was. Je mag dus geen twijfel hebben aan de bevoegdheid en ook niet aan de toezegging. Degene die Kwetal opbelde had dus zo bijdehand moeten zijn om het gesprek op te nemen (anders kan hij de toezegging niet aantonen) en Kwetal had een doorwrocht, geloofwaardig fiscaal verhaal moeten houden inclusief concrete toezegging. Er zijn er niet veel die dat kunnen als er zomaar iemand opbelt…

  6. “Ik hoor Wim ten Brink nu al in de comments voorstellen een ICTRecht bedrijfsaccount te openen bij Tweakers en dan namens mij kortingen geven op allerlei producten.”
    Wat? Een tweede account erbij openen? Is eentje al niet voldoende? 😛

    Persoonlijk denk ik eerder aan de vele test-accounts die bedrijven gebruiken voor (interne) software-ontwikkeling. Dan maakt een ontwikkelaar binnen het bedrijf een nep-account aan voor testdoeleinden die verder gewoon aan het bedrijf wordt gekoppeld. (LinkedIn en Twitter vooral.) Vervogens gaan ze een test uitvoeren met wat nepberichten om te zien of het een en ander goed werkt en op de account van Tester McTest komt dan opeens een korting van 50% voor alle boeken van ICTRecht. (En iedereen die Wim heet krijgt gratis een kopie van alle exemplaren!) Moet je dan als klant beseffen dat dit gewoon een nepaccount is vanwege de naam en zo?

    1. Overigens wel grappig… Zo’n 10 jaar geleden heb ik ooit meerdere test-accounts aangemaakt op diverse sociale media waaronder LinkedIn, Twitter en Facebook met als doel om te kunnen testen maar ook om bij een demo een redelijk echt uitziend profiel te kunnen tonen. De bedoeling was dan ook dat deze accounts redelijk echt over kwamen zodat de demo’s ook vrij realistisch leken. Maar met verzonnen privé-gegevens van fictieve personen hoef je verder niet bang te zijn voor de privacy-wetgeving en zo…

      Die accounts bestaan nu ondertussen al 10 jaar en ook al zijn de personen fictief, met de lange geschiedenis die ze nu hebben kunnen mensen denken dat ze echt zijn. En als ze dan bepaalde beloftes doen, zijn die dan bindend? Immers, kan een fictieve persoon dergelijke beloftes doen die dan bindend zijn?…

      Overigens, iedereen in Amsterdam die Wim ten Brink heet een kopie geven van alle boeken die ICTRecht heeft gepubliceerd is best een goed idee. Denk er eens over na! 😀 (Meh. Doe maar niet. Heb de tijd niet meer om ze te lezen…)

  7. Dat biedt natuurlijk ruimte voor allerlei misbruik. (Ik hoor Wim ten Brink nu al in de comments voorstellen een ICTRecht bedrijfsaccount te openen bij Tweakers en dan namens mij kortingen geven op allerlei producten.) Uiteindelijk komt het dan neer op een afweging van de omstandigheden, hoe geloofwaardig was dit bedrijfsaccount, en hadden mensen kunnen zien dat dit een neppert met een gevonden logo was?

    Daar moest ik ook direct aan denken. Maar dan is het bij de rechter toch simpel? Wim ten Brink werkt niet voor ICTRecht, noch in loondienst, noch als stagiair, dus kan hij ook geen producten met korting aanbieden.

    1. Maar aangezien ik vrij regelmatig hier reageer kan het natuurlijk wel gebeuren dat bezoekers erin trappen als ik zeg: “Hey, iedereen! Jullie kunnen 5% korting krijgen op de boeken van ICTRecht als jullie de code WIMTENBRINK gebruiken!” (En nu gaat iedereen zoeken naar waar ze die code kunnen invullen…) Karel Appel zou dat niet zo makkelijk kunnen omdat hij niet zo vaak hier wordt genoemd… 😉

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.