Hoe strafbaar is het om met nepnieuws de verkiezingen te beïnvloeden?

Uit onderzoek van het KRO-NCRV-programma Brandpunt blijkt dat Facebook Nederlandse advertenties goedkeurt die onjuiste informatie over de Provinciale Statenverkiezingen verspreiden. Dat meldde Tweakers vorige week. De advertenties bevatten onjuiste informatie, variërend van een schreeuwerige kop dat CDA-voorman Buma uit eigen gewin de huizenprijzen zou hebben opgedreven tot een zakelijk klinkende mededeling dat de stembussen ‘vandaag’ eerder sluiten vanwege overlast voor de deur. Het journalistieke punt was dat Facebook dit niet controleert, en zo toelaat dat onze verkiezingen gemanipuleerd kunnen worden. Maar als jurist ga ik me dan afvragen, is dat op een gegeven moment toch niet stiekem strafbaar, zo verkiezingen beïnvloeden?

In het algemeen is nepnieuws niet strafbaar. Probeer maar eens een definitie te geven van het fenomeen. (Wie Trump citeert, is af.) Vaak komt het neer op een variant op “er staat onware informatie in”, maar in het algemeen is het erg moeilijk om de (on-)waarheid van een bericht vast te stellen. Auteurs hebben bovendien een arsenaal aan trucjes, van het aloude vraagteken achter de meest onware koppen tot “Disclaimer: dit is satire hahaha” onderaan de site. En op de achtergrond speelt dan ook nog eens de dreiging dat de overheid een strafbaarstelling van nepnieuws zou aangrijpen om onwelgevallig nieuws offline te krijgen.

Specifiek bij de verkiezingen voelt het echter iets urgenter dat er ingegrepen kan worden wanneer foutieve informatie opduikt. Ik kan geen harde grens trekken, maar die ga je wel voorbij met een bericht “De verkiezingen zijn verzet naar morgen” aan tienduizenden mensen aanbieden. Politiek gemotiveerde leugens (“Buma dreef huizenmarkt op” / “Gert-Jan Segers bekeerde zich stiekem tot de islam”) zijn voor mij van een iets andere categorie.

Er zijn een aantal zogeheten kiesrechtdelicten (wat is recht soms een heerlijk talig vakgebied). De meesten gaan over het stemmen zelf, meestal gefocust op het ronselen van machtigingen of het namaken van stembiljetten. Maar er is er ook eentje die kan slaan op die categorie nepnieuws, artikel 127 Strafrecht:

Hij die bij gelegenheid van een krachtens wettelijk voorschrift uitgeschreven verkiezing, enige bedrieglijke handeling pleegt waardoor een stem van onwaarde wordt of een ander dan de bij het uitbrengen van de stem bedoelde persoon wordt aangewezen, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie.

Kort gezegd: er voor zorgen dat de kiezer wordt misleid waardoor hij niet de door hem gewenste stem uitbrengt. Dit gaat primair over misleiding en bedrog rondom het stemhokje, mensen bijvoorbeeld vals uitleggen waar ze moeten stemmen of zeggen dat ze alle niet-gewenste vakjes moeten doorstrepen zodat de stem ongeldig wordt. Met enige fantasie kun je dit ook lezen als dat het strafbaar is om mensen met valse informatie weg te houden bij het stemhokje. Maar “met enige fantasie” is in het strafrecht geen compliment, dus ik denk dat je er hiermee niet snel komt.

Een andere mogelijkheid is valsheid in geschrifte – een document maken dat pretendeert echt te zijn, en een elektronische tekst valt daar ook onder. Dan zeg je dus, die advertentie met “u moet morgen stemmen” pretendeert een overheidsmededeling te zijn, maar is dat niet, en is dus een valselijk opgemaakt document. Ik zou daar alleen wat in zien als er expliciet iets in staat van het logo van de Rijksoverheid of gemeente, of iets anders waar je uit moet halen dat dit een overheidsmededeling is. En dat is er meestal niet. Het lijkt me een hele toer om te zeggen, de tekst klínkt officieel dus is hij officieel bedoeld.

Arnoud

28 reacties

  1. Is het niet aan mensen die berichten lezen om ook te kijken of het klopt. Je moet niet alles gelijk geloven, omdat het op internet staat. Met andere woorden ligt er ook niet een stukje verantwoordelijkheid bij de lezers van nep berichten. Als je op Facebook kijk hoeveel onzin er geplaatst wordt en hoeveel mensen denken dat het echt is is vrij hoog, terwijl als je even Google gebruikt weet je vrij snel of het nep is of niet.

    Vaccinaties is een grote in dit mensen halen een onderzoek aan waarvan de uitslag in hun straatje ligt maar weten of willen het niet weten dat het onderzoek is teruggetrokken doordat de onderzoeker alles uit zijn duim zoog.

  2. Als je je facebookpagine Kiescentrum Nederland noemt en je wilt gaan peilen wie wat heeft gestemd voor de tweede kamer verkiezingen en je plan is om die digitale peiling op de dag na de verkiezingen te doen. Is het dan toegestaan om een bericht te verspreiden als Kiescentrum Nederland dat zegt: “Vergeet niet op donderdag 13 april te stemmen voor de tweede kamer verkiezingen.” Daarbij bedoel je dan natuurlijk stemmen bij jouw online peiling over de tweede kamer verkiezingen, niet over de echte verkiezingen die een dag eerder zijn. Als mensen hierdoor denken dat de echte verkiezingen op die donderdag zijn i.p.v. een dag eerder en hem daardoor missen, dan is dat hun misinterpretatie, het is geen “bedrieglijke handeling” vanuit jou.

    1. Hoe is een dergelijke opzettelijk door professionals gekozen tekst géén misleiding? Je weet donders goed wat je aan het doen bent.Daar is geen excuus voor, en “mensen moeten beter lezen” is wat mij betreft bewijs genoeg dat je actief aan het bedriegen bent. Ik ben nog geen situatie tegengekomen waarin je écht kunt zeggen, de ondernemer was duidelijk zat en mensen hadden gewoon beter moeten lezen.

      1. Is bedrieglijk hetzelfde als misleidend? Naar mijn gevoel is bedrieglijk een overtreffende trap van misleidend. Ik zou zeggen dat dit voorbeeld zeker misleidend is, maar ik zou het alleen bedrieglijk noemen als aangetoond kan worden dat dit ook het doel van dit bericht was i.p.v. een bijkomstigheid die de persoon aan had moeten zien komen. Ik ken geen enkel wetsartikel die deze redenatie zou ondersteunen, maar mijn gevoel ziet een verschil tussen misleidend en bedrieglijk. Zo vind ik veel reclame uitingen redelijk misleidend, ze overdrijven hoeveel beter hun eigen product is dan die van de concurrent. Als deze uitingen glasharde leugens worden, dan zou ik het bedriegen noemen en niet meer misleiden.

        1. Het is grappig dat je vergelijkt met reclames. Reclame is namelijk wel weer een gereguleerde wijze van berichtgeving en dat vinden we prima. De reclame code commissie is er voor de handhaving van de de Nederlandse reclame code. Deze code is een vorm van zelfregulering maar in veel landen zijn er ook een wettelijke regelingen met betrekking tot reclame uitingen.

          Dus als het reclame is vinden we het veelal prima dat de vrijheid van meninguiting wordt beperkt door regelgeving maar als het gaat om nepnieuws juist weer niet.

          1. Het probleem zit hem wellicht in iets dat Arnoud al zijdelings aanhaalde. Nepnieuws is lastig te definiëren. Op zich kun je nog wel redelijk wegkomen met “nieuws dat bewijsbaar foute informatie bevat” en dat combineert met dat het opzettelijk is en ter misleiding, maar vaak is het echte nepnieuws niet zo makkelijk te vangen. Natuurlijk kun je zo een aantal nieuwsitems zoals die van Alex Jones of Breitbart, en misschien zelfs iets als de Telegraaf als nepnieuws bestempelen. We hebben echter ook nieuwsitems zoals het NOS-artikel over George Soros van deze week, die neigen naar stemmingmakerij, of nieuwitems met hear-say of waarin dingen als feit worden gepresenteerd, die geen feit zijn, maar ook niet zomaar ontkracht kunnen worden. En dan nog zit het gevaar met nepnieuws vaak in het eerste bericht. Een rectificatie, of een tegenbericht, bereikt vaak lang niet zoveel mensen, en mist ook vaak de “punch” van het origineel. Ook zit de kunst soms in het weglaten, of in het niet toepassen van wederhoor (denk aan de Syriërs die zomaar zouden zijn weggelopen bij een aannemersbedrijf die ze wilde helpen. Achteraf bleek dat Syriërs én gemeente te vinden dat het aannemersbedrijf afspraken niet nakwam en de asielzoekers uitbuitte). Framing is geen nepnieuws, maar heeft grote invloed.

            Bovendien kun je je afvragen hoe dat precies zit met de vrijheid van meningsuiting. Er zijn genoeg staten vandaag de dag die journalisten onderdrukken in naam van nepnieuws, zelfs als deze juist de nare kanten van het regime blootleggen. Ook als we meneer Trump mogen geloven, zijn juist de gerenommeerde nieuwbronnen nepnieuws en moeten we het hebben van Fox News, Alex Jones en Breitbart. Als hij het voor het zeggen zou hebben, zouden dus juist de bronnen die goede journalistiek voeren, worden ingedamd of verboden, omwille van nepnieuws.

          2. Ik vind dat reclame ook vooraf goedgekeurd zou moeten worden. Niet superstreng, want Nederland is en blijft een relatief vrije democratie, maar we zouden een aantal richtlijnen kunnen opstellen waaraan reclames moeten voldoen. Voldoen ze daar niet aan, dan mogen ze niet worden uitgezonden vóórdat ze dusdanig zijn aangepast dat ze wél aan de richtlijnen voldoen. Daarmee voorkom je dat je ongewenste reclames op TV krijgt en dat ze dan alleen worden verwijderd als mensen ze al hebben gezien en geklaagd hebben. Die richtlijnen kunnen vrij soepel zijn. Soepel en tóch effectief.

  3. Ik blijf deze “oorlog op nepnieuws” maar een schaamteloze aanval op de vrijheid van meningsuiting vinden. De personen schuldig aan het verspreiden van nepnieuws dienen in het algemeen pas achteraf vervolgd te worden.

    Het wordt nu héél makkelijk voor gevestigde ordes om zich te wapenen tegen nieuwkomers. Want alles wat zei zeggen zal vast wel waar zijn, want zij hebben al een bepaalde reputatie opgebouwd. Als zij iets onwaars willen roepen, zullen zij zich achteraf pas moeten verantwoorden. Maar nieuwkomers die saillante gegevens over die gevestigde orde willen delen zullen vertraagd worden, omdat zij als onbekenden zogenaamd misschien wel nepnieuws willen verspreiden.

    Dat onze democratie er onder lijst is pas het echte nep-nieuws. Bangmakerij. Ik kan wel voor mezelf denken als ik (nep)nieuws lees. Filter het maar NIET voor mij.

    1. Er heerst een sterke tendens onder politici en juristen om alleen personen die hun brood verdienen en die het etiket ‘journalist’ op een visitiekaartje van een van de grote nieuwsgiganten heeft staan, meetellen, en alleen daardoor een recht hebben op “vrije” meningsuiting (terwijl juist zij moeten leven onder de kloet van de commerciele belangen van de steeds monopolistisch opererende pers). De opkomst van de sociale media platformen heeft natuurlijk mogelijk gemaakt dat er nu een heel grote groep amateur journalisten zijn, die wat mij betreft net zo goed recht hebben op diezelfde vrijheid van meningsuiting. Je ziet dat in de manier waarop een Artikel 13 van de nieuwe auteursrechtenrichtlijn wordt gepropagneedeerd als “bescherming van de vrije pers,” terwijl het gewoon de grootste aanval op de persvrijheid in Europa is sinds 1945. Hoewel dit niet eens uit de populistische hoek komt, is dit een levensgevaarlijke ontwikkeling: het doet veel denken aan de hetzes tegen de liegende pers in dat verwerpelijke regime dat in 1945 ten einde kwam.

      Het juiste antwoord op nep-nieuws is meestal gewoon echt nieuws er tegenover zetten, met een heldere uiteenzetting van waarop dit is gebaseerd. Het is een kwestie van opvoeden, opleiden, en mensen kritisch laten denken over nieuws en hun bronnen. Slechts in een aantal beperkte gevallen moet je harder ingrijpen, bijvoorbeeld als overheidslogo’s worden misbruikt om officieel uitziende berichten te vervalsen, of als men begint te zwaaien met beschermde titels om autoriteit te claimen. Soms is het genoeg om de bron erbij te vermelden. Bij misleiding in het geval van commerciele belangen zijn er ook voldoende mogelijkheden om in te grijpen: het wordt dan al heel snel ordinair bedrog. Veel van de anti-vax blah-blah is uiteindelijk ook commercieel gemotiveerd (er wordt grof geld verdiend in de zogenaamd ‘alternatieve’ geneeskunde).

      Blijft over politiek gemotiveerd nepnieuws. Politici zijn beroepsmatig altijd al erg flexibel geweest met de betekenis van woorden. Een gezond wantrouwen van alles wat naar politiek riekt is dus op zijn plaats. Dezelfde politici die nu klagen over nep-nieuws moeten eens goed de hand in eigen boezem steken, want een niet nagekomen belofte is achteraf ook een leugen.

      Over uitspraken als “Buma drijft de huizenmarkt op” kun je discuseren. Als hij tegen verder afbouwen van de hypotheekrenteaftrek is, of tegen het verlenen van meer bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen, dan zijn dat allebei keuzes die heel goed een prijsopdrijvend effect op de huizenmarkt kunnen hebben. Of Geert-Jan Segers zich bekeerd tot de Islam is volslagen irrelevant; als hij zich volledig van religie afkeert, dat zou pas nieuws zijn…

      1. Het juiste antwoord op nep-nieuws is meestal gewoon echt nieuws er tegenover zetten
        Als ik via Facebook 100.000 speciaal geselecteerde mensen benader met een nepnieuwsbericht hoe denk je daar dan echt nieuwe tegenover te zetten. Dat is praktisch gezien niet mogelijk.

        1. Als Facebook je enige bron van nieuws is, dan is dat inderdaad lastig (net zoals het lastig is als mensen denken al hun kennis uit de Prive of de Wachttoren te kunnen halen).

          Wat mij betreft is het wel belangrijk dat we veel sterker met een monopoly bril naar uitgevers en andere informatiekanalen moeten, en daarbij niet alleen strikt markt-economische motieven moeten meenemen, maar ook sterk moeten aansturen op diversiteit. Op een moment dat een enkele uitgever zowel de ‘linkse’ als de ‘rechtse’ krant uitgeeft, kun je niet meer spreken van een divers medialandschap. Er is dan geen concurrentie van standpunten meer, en de uitgever krijgt dan ook veel te veel macht richting journalisten critisch zijn over bijvoorbeeld economisch beleid van de krant.

          1. Het probleem is een beetje dat vroeger om 8 uur het NOS-journaal aanging en iedereen hetzelfde hoorde (en daar zijn mening over kon vormen), terwijl mensen nu in hun Facebook-bubbel verdwijnen en radicaliseren. Ze worden daar ook het idee gevoerd dat alle andere nieuwsbronnen “nep” zijn, betaald door duistere figuren die je moet haten (en die dan al dan niet bommen door de brievenbus krijgen). Daar is echt nieuws geen antwoord op. Dat wordt als nepnieuws bestempeld, in de zak van de overheid of de vijand (of dit nu een buitenlandse grootmacht is, of een andere politieke stroming). We hebben daar nog geen antwoord op, maar het ontwricht wel ernstig de democratie in binnen- en buitenland.

            1. Een mogelijk antwoord daarop is dat je bedrijven die nieuws / informatie brengen op het internet verbiedt klanten te profileren en ze op basis van een profiel selectief nieuws aanbiedt. Alleen commerciële producten en diensten mag je dan nog op basis van profilering aanbieden maar alle andere informatie moet je gewoon aan iedereen gelijk verstrekken. Je kan dan bijvoorbeeld nog wel rechtse en linkse sites hebben en iemand de echt wil kan dus nog wel in een soort bubbel leven maar het kan dan niet meer dat partijen selectief informatie naar mensen sturen op basis van profielen.

              1. Dan verbied je de NRC Media Groep om zowel het product NRC Handelsblad als NRC Next aan te bieden. Profilering is zelden zo specifiek dat je echt één persoon target. Je wordt als persoon in een aantal bakjes gestopt en je krijgt je nieuws afhankelijk daarvan. Ik zie -afgezien van accuratesse- het verschil niet tussen de Next/NRC uitgaven en gepersonaliseerd nieuws voor de categorie jonge hoogopgeleide mensen met liberale opvattingen / hun ouders.

                1. Nee dat bedoel ik dus niet. Je mag wel een content aanbieden bedoeld voor iemand met een bepaald profiel maar specifiek iemands profiel bepalen en dan die persoon gericht nieuws sturen.

                  Dus NRC kan best NRC next aanbieden voor een bepaald (fictief) profiel gebruikers maar niet actief hun on line populatie screenen en dan op grond van hun daadwerkelijke profiel artikelen aan de ene lezer van NRC next wel aanbieden en niet aan de andere. Voor NRC die veelal eigen nieuwscontent maken en die dus prima aan iedere klant beschikbaar kunnen stellen niet een groot probleem maar voor partijen als Facebook wel omdat zij (tegen een vergoeding) externe content gericht leveren aan bepaalde groepen

          2. Het probleem met Facebook, Google, enz. is dat ze hun geld verdienen met het verspreiden van berichten van derden (in het algemeen: advertenties). Het controleren van de inhoud van die berichten kost tijd (=geld) en iedere afwijzing betekent minder omzet. Vandaar dat de inhoudelijke controle bij deze categorie “uitgevers” minimaal is.

            Moeten we een wettelijke controleverplichting aan Facebook opleggen? Ik denk dat dat niet veel helpt want Facebook heeft iedere prikkel om die controle zo minimaal mogelijk te doen. Het helpt veel meer om te kijken naar een gerichte aanpak van de plaatsers van desinformatie. Bedreigingen worden toch ook door de politie aangepakt!

      2. Het juiste antwoord op nep-nieuws is meestal gewoon echt nieuws er tegenover zetten, met een heldere uiteenzetting van waarop dit is gebaseerd.

        En dat is dus het probleem: die heldere uiteenzetting bevat alweer zoveel achtergrondkennis (‘onbewezen aannames’, zullen de nepnieuws-ers zeggen) die mensen dan ook moeten delen en voor waar aannemen, dat daar niet aan te beginnen is. Op een gegeven moment moet je specialisten vertrouwen. Als een argument tegen anti0vaxxers op statistiek gebaseerd is, ga je dan eerst de beginselen van de statistiek uitleggen aan mensen? (waar je bij redelijk capabable leerlingen al enkele tientallen uren voor nodig hebt). Daar is niet aan te beginnen.

        En hoe ga je een heldere uitleg geven aan mensen die niet geloven dat de aarde rond zond draait, of die geloven dat de aarde plat is?

        Het is een kwestie van opvoeden, opleiden, en mensen kritisch laten denken over nieuws en hun bronnen

        Dat laatste willen ze nu juist niet, dat is het probleem.

        1. Wat nu als ik ontken dat in 1969 de maanlanding heeft plaats gevonden? Het is een unpopular opinion en ik kan net zo min bewijzen dat het niet plaats heeft gevonden, als dat anderen kunnen bewijzen dat het wel heeft plaats gevonden. Al het bewijs dat er wel is, is in handen van dezelfde overheid die met die landing een grote klap aan de Russen had uitgedeeld in de koude oorlog. De techniek destijds was eigenlijk nog niet zo geavanaceerd. En na een luttele 3 jaren na de eerste maanlanding vond alweer de laatste ooit plaats en verloor de wereld zogenaam spontaan alle interesse daarin. En zelfs de Russen die tot dat moment domineerden op alle fronten te maken met ruimtevaart zijn tot op de dag van vandaag daar nog niet geweest. Juist. Gevalletje history is written by the victors?

          Nu mijn vraag: mag mij nu de mond worden gesnoerd, omdat ‘the powers that be’ deze argumenten fake news gaan noemen?

          1. Binnen bepaalde groepen mensen is dit juist een heel ‘popular opinion’ als je het mij vraagt maar dat terzijde. Op dit moment kan niemand je dat verbieden, maar zou dat moeten kunnen? Ik zou zeggen van niet. Dient ook geen doel wat mij betreft omdat de lariekoek beter bestreden kan worden als die openbaar is. Om dezelfde reden ben ik tegen het verbieden van boeken als Mein Kampf. Wel vind ik dat als na verloop van tijd komt vast te staan dat een bepaald medium (bijv. Facebook) structureel aantoonbare desinformatie de wereld in spuit met name als dat is van onduidelijke herkomst (anonieme bron) en/of zelfs van kwaadwillende herkomst (criminelen, vijandige overheden), dat de overheid daar dan tegen moet kunnen optreden. Dat zal soms betwistbaar zijn en als dat ingewikkeld is mag van mij een rechter daar een oordeel over vellen. Maar ik denk dat dat in de meest gevallen niet nodig zal zijn.

      3. Ik denk ook niet dat het relevant is als meneer Segers zich bekeert. Sterker nog: dan wordt ‘ie waarschijnlijk gewoon uit de partij gezet, want de partij heet CHRISTENunie en komt op voor christelijke belangen. Natuurlijk zijn ze niet tegen de islam, maar dat is niet waar ze voor staan, dus meneer Segers zal dan niet meer binnen de partij passen. Net zoals dat meneer Klaver er wel zou worden uitgezet als hij ineens plannen opstelt om meer dingen te doen die het milieu schaden, want dat is nu juist waar GroenLinks NIET voor staat. Enz., enz.

    2. Dat vermaledijde ‘filteren’ gebeurt al sinds jaar en dag en dat gebeurt door de redactie van het betreffende medium. De ‘bangmakerij’ vindt plaats door mensen als jij door op haast hysterische wijze in elke gedelete facebookpost van tante Els een bedreiging voor de democratie zien, terwijl ze totaal niet door hebben wat de echte bedreiging is: het saboteren van ieder soort van publiek vertrouwen in welke nieuwsmedium dan ook door partijen die er belang bij hebben dat hun leugens niet ontdekt worden.

  4. Het argument “dit is nepnieuws dus het valt niet onder de vrije meningsuiting” doet me op een akelige manier denken aan het “maar je hebt toch niets te verbergen”-argument van de privacyschenders: lastig om er in een paar pakkende zinnen iets krachtigs tegen in te brengen, maar toch de grondvesten van onze rechtsstaat ondermijnend. Professor Brian Martin heeft zijn leven gewijd aan het bestuderen van de “suppression of dissent”, en uit zijn werk komt wel naar voren hoeveel mogelijkheden de dominante meerderheid heeft om een afwijkende mening de kop in te drukken. Ik zie de huidige “oorlog op nepnieuws” daarmee toch ook vooral als een verlengstuk van de staat die steeds meer het intieme leven van de burgers probeert te controleren, in het verlengde van het werk van Foucault. http://www.bmartin.cc/ https://aeon.co/essays/why-foucaults-work-on-power-is-more-important-than-ever

    1. Aan de ene kant is er de vrijheid van meningsuiting maar aan de andere kan is er tegenwoordig ook sprake van ondermijning van de democratie door nepnieuws. Geselecteerde groepen burgers worden opzettelijk bestookt met valse berichtgeving over kandidaten om op die wijze de uitoefening van hun stemrecht te beïnvloeden. Dit komt dit bij het hart van onze democratie.

      1. Tegen de kreet “je hebt toch niets te verbergen” kun je gewoon inbrengen, “ja, ik heb wel degelijk een heleboel te verbergen.” Tegen “nepnieuws is geen echt nieuws dus geen vrije meningsuiting” breng je gewoon in: “wie bepaald wat echt en wat nep is?” En wijs je erop dat er nu een aantal regels zijn die al grenzen aangeven, en dat als je die regels wilt aanpassen je daar verdomd goede redenen voor moet hebben, gegeven de geschiedenis van censuur en de gigantische ellende die dat met zich meebrengt.

        1. Er zijn al talloze beperkingen van de vrije meningsuiting. Het lijkt me inderdaad vooral het praktische aspect wat hier het probleem vormt. Wie bepaald wat. Daarom denk ik ook dat je moet kijken naar de selectieve distributie (profilering) van nieuwscontent en misschien daar op moet ingrijpen

  5. Gezocht naar een artikel over ondermijning/aantasting van de democratische rechtsstaat/rechtsorde, maar kon alleen proefballonen van PVV en CDA vinden over verbieden van Sharia-promotende partijen.

    Ik kon ook geen overtreding van de Kieswet vinden. Deze lijkt niet met de moderne tijd meegegaan.

    Het plaatsen van een advertentie is niet aanspreken als bedoeld in artikel Z 8 [Z 8 gaat over het ronselen van volmacht]

    Blijft over: Haatzaaien. Misschien in het geval waar men onwaarheden over asielzoekers of Moslims gebruikt om mensen tot een andere stem te bewegen.

    Heel in de verte: Is het geen verstoring van een geautomatiseerd systeem door vals rond te bazuinen dat de stemming op een andere dag valt?

    1. Nee, dat laatste gaat niet op. Het geautomatiseerd werk werkt nog prima met die valse informatie, en de informatie is er langs legitieme weg in gekomen. Er is jurisprudentie dat je niet inbreekt in de bankcomputer door een vervalste overboeking (een geautomatiseerd verwerkte papieren acceptgiro) aan te bieden. Die informatie komt binnen via het legale kanaal (de brievenbus van de bank) en de bankcomputer doet precies wat de bedoeling is met de acceptgiro. Dat de inhoud van de instructie niet klopt, is een andere kwestie (bv. valsheid in geschrifte).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.