Mag je je Fortnite-personages de Carlton dance laten doen?

De Amerikaanse acteur Alfonso Ribeiro, bekend van de jaren 90-sitcom The Fresh Prince of Bel-Air, heeft een rechtszaak aangespannen tegen Epic Games, de bedenker van de populaire videogame Fortnite. Dat las ik bij RTL Nieuws. Het zogenoemde ‘Fresh emote’-dansje is volgens Ribeiro een 1-op-1-kopie van zijn beroemde ‘Carlton dance‘ uit de serie. Deze spelpersonages voeren het dansje uit als een emote, een soort personalisatie waarmee je personage zich kan onderscheiden van andere spelers. Natuurlijk is het ergens wat flauw om zomaar zo’n iconisch element te imiteren, maar juridisch gezien blijf ik toch met de vraag zitten: welk recht wordt hier overtreden?

De advocaat van de acteur roept van schending van intellectueel eigendom, voor mij altijd een veeg teken dat men eigenlijk geen poot heeft om op te staan. IE bestaat namelijk niet. Ja, als rechtsgebied waar menig jurist in afstudeert, maar niet als een vorm van bezit. Het is juridisch betekenisloos om te zeggen dat iets je “intellectueel eigendom” is.

Wat je dan denk ik bedoelt is dat je een merk, auteursrecht, databankrecht, octrooi of iets dergelijks hebt op dat iets. Maar als je dat bedoelt, zeg dat dan, want dan kunnen we toetsen of je dat recht werkelijk bezit. Een merkrecht is op nummer op te zoeken in de daartoe opgezette databanken, bijvoorbeeld. Patenten kunnen we er ook bij pakken om te zien hoe breed te zijn.

Ik vermoed dat de inzet het auteursrecht oftewel copyright zal zijn. Het idee is dan dat het dansje een creatieve uiting is bedacht door Ribeiro. Voor auteursrecht is wel vereist dat je een ‘werk’ produceert, iets dat voor auteursrecht in aanmerking komt. Een grappige naam is bijvoorbeeld in principe te kort voor auteursrecht, dat is geen werk (daar is het merkenrecht voor).

De Auteurswet noemt in artikel 10 de “choreografische werken en pantomimes” als voorbeelden van auteursrechtelijk te beschermen werken. Hoewel de Carlton dance kort is, zie ik hem wel als een herkenbaar afgebakend werk, dat duidelijk een kop en staart heeft. Ik zou dat dansje dus wel een beschermde dans noemen.

Voor mij zou het verweer eerder een vorm van citeren (fair use) of parodie moeten zijn. Het gebruik in de game zou je dan een soort van knipoog noemen naar het werk van Banks, aanhaken op iets dat maatschappelijk algemeen bekend is. Men maakt er ook bepaald geen geheim van dat het dansje van Banks op de korrel is genomen. Ik zou dat dus een parodie noemen, een grappig bedoelde verwijzing naar een maatschappelijk fenomeen. Daarmee heeft meneer Ribeiro weliswaar het auteursrecht, maar is dit geen inbreuk.

Arnoud

18 reacties

  1. In de VS is Fair Use een breder ondersteund begrip dan in de EU (jammer dat wij hierin nog achterlopen). Er zijn vast vele memes (in animated gif form) geweest van z’n dansje.

    Maar binnen het spel gezien vind ik het denk ik net een iets te gemakkelijke afweging om het maar een grappige verwijzing te noemen.

    ‘Carlton’ geeft in het door jou gelinkte artikel dat hij het zelf [sterk] gebaseerd heeft op dansjes van anderen. Heeft hij daarmee nog wel zelf het auteursrecht? Dan had hij er wel iets wezenlijks aan toe moeten voegen. Dat met memes naar zijn uitvoering het meeste verwezen wordt betekent nog niet dat het auteursrecht van het dansje an sich bij hem ligt.

  2. Waar het voor mij mis gaat in de fair use is dat je deze dance moet kopen binnen Fortnite. Het is blijkbaar een “epic dance” die 800 V-Bucks kost. Aangezien je 1.000 V-Bucks kunt kopen voor 10 euro gaat het hier dus om 8 euro per speler die de dans koopt om te kunnen uitvoeren in de game. Dan zou het mij ook steken (en niet ‘fair’ voelen naar mijzelf) als ik een personage heb ontwikkeld met een ‘wereldberoemd’ dansje en anderen daar dan geld voor gaan vragen.

    1. Mee eens, maar ik blijf met de vraag zitten of hij het wel bedacht heeft. Natuurlijk bedenken acteurs wel eens iets dat ook daadwerkelijk het eindscript haalt, maar het wordt ook heel vaak voor ze bedacht. Dus wie zegt dat hij het zelf bedacht heeft? (en dat hij dat roept maakt het nog niet per se waar)

      1. In dit geval is Alfonso Ribeiro niet alleen acteur, maar ook professioneel danser en staat on record voor het verzinnen van zijn eigen moves. In dit geval, genoeg precedent om het hard te maken – hoewel net als in de wetenschap – het niet 100% is. Deze context is wat ik mistte om weer meer sympathie voor de kant van Carlton (zo blijf ik hem noemen) te krijgen.

        Plus, van mij mag Epic nog steeds secuurder omgaan met het parodiëren van werken, zeker als ze er geld voor vragen. Als het nu een gratis emote was, okee prima.

      2. Zelfs als hij het niet zelf verzonnen heeft, is het dansje wel duidelijk gekopieerd van hem. Het valt natuurlijk in het recht niet te vangen, maar gevoelsmatig heeft hij geen dansje gestolen om er rijk van te worden, maar heeft hij gewoon een guitig dansje samengesteld of nagedaan, wat vervolgens praktisch één van de eerste memes werd en vrij iconisch als specifiek dat karakter dat dansje deed. Dat een game daar 8 euro per stuk voor mag vragen, zonder al te veel toegevoegde waarde, voelt niet geheel eerlijk. Het zou wel anders zijn als het gratis bij het spel zit (en geen belangrijk onderdeel van die game is, voordat we het spel “Do the Carlton Dance” krijgen).

    2. Wat mij ook nogal steekt is dat de game industrie zelf “fair use” met de voeten treed. Op bijvoorbeeld YouTube wordt te pas en te onpas materiaal geclaimd omdat er bijvoorbeeld een stukje van een trailer voor een game in zit, of omdat het een niet geheel positieve review is (waarvoor fair use specifiek bedoeld is, volgens mij). Ik vermoed dat Epic Games dit niet doet (gezien Fortnite misschien wel júíst populair is door video’s), maar toch staat het niet best voor de game industrie als geheel.

  3. Afgezien van fair use kan het in de US prima beschermd zijn onder copyright. Een van de voorwaarden om dergelijke zaken te starten is dat het copyright wel moet zijn geregistreerd bij het Copyright Office (https://www.copyright.gov/registration/). Ook dansjes kunnen vallen onder werken die geregistreerd zijn aldaar: https://www.copyright.gov/registration/performing-arts/index.html. Ik zag ergens voorbij komen dat de advocaat van Banks riep dat dit ook gebeurd is.

    Oftewel, niet verassend dat ze hun rechten inroepen tegen een partij die commercieel gebruik maakt van hun werk, zonder toestemming. Of het wenselijk is, dat is een tweede.

  4. Ik denk dat iedereen hier wel weet dat ik geen fan ben van de huidige auteurswet en verdragen.

    Toch vind ik zelf het ter plekke door Alfonso Ribeiro geïmproviseerde dansje substantieel lang genoeg dat hij hier een auteursrecht op hoort te hebben.

    Ik speel echter geen fortnite, wat ik niet weet is hoeveel van het dansje zij gebruiken. De dansjes in World of Warcraft zijn bijvoorbeeld grotendeels slechts korte herhaalde stukjes uit een uitgebreidere choreografie; ze zijn meer een pop culture referentie zonder een heel werk over te nemen. Als Fortnite hetzelfde heeft gedaan dan weet ik niet of parodie de beste omschrijving is, het is meer een citaat achtige verwijzing. In dat geval gaat het mij te ver om dat te verbieden.

    Als fortnite echter het hele dansje heeft overgenomen word het voor mij iig een ander verhaal.

  5. Vraag is echter wel: is Ribeiro wel de bedenker van zijn dansje? Vaak is het in tv-series en films namelijk gebruikelijk dat dat soort dingen voor jou wordt bedacht… Dus laten we dat eerst uitzoeken, want als hij niet de bedenker is, dan heeft ‘ie al helemaal geen poot meer om op te staan.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.