Google mag recht om vergeten te worden tot EU beperken, aldus advocaat-generaal

Google hoeft zoekresultaten die het verwijdert vanwege het Europese recht om vergeten te worden, niet op al zijn domeinen te verwijderen, maar alleen voor bezoekers binnen de EU. Dat las ik bij Tweakers onlangs. De advocaat-generaal aan het Hof van Justitie kwam in een recente analyse tot dit advies in een zaak tussen Google en de Franse Autoriteit Persoonsgegevens. Het advies weegt vaak zwaar bij het Hof van Justitie, maar is formeel niet bindend. Het is wel een mooi compromis tussen het belang te worden vergeten en het informatiebelang van anderen, zeker als je het vanuit wereldwijd perspectief bekijkt.

Sinds 2014 spreken we van een recht te worden vergeten in zoekresultaten bij diensten zoals Google. Wanneer zoekresultaten bij opdrachten rond jouw naam of jouw persoon bepaalde verouderde, irrelevante en gênante resultaten tonen, dan heb je het recht die te laten verbergen. Bij de bronsite blijven ze gewoon staan (het recht op een integer archief weegt zwaarder dan je privacy, tenzij publicaties onrechtmatig waren) maar ze zijn daarmee veel moeilijker te vinden. Met deze uitspraak wilde het Hof een balans zoeken tussen de privacy van mensen die steeds oude zoekresultaten terug zien komen, en de behoefte van anderen om informatie over mensen te vinden.

Google gaf op zich gehoor aan de uitspraak, maar kwam wel meteen met een restrictie: alleen bij zoekopdrachten vanuit de EU. Wie bijvoorbeeld met een vpn naar google.com gaat, kan gewoon ‘verboden’ zoekresultaten opvragen. De CNIL (de Franse Autoriteit Persoonsgegevens, zeg maar) vond dat ook dit in strijd was met de privacy: vergeten is vergeten, ongeacht IP-adres. De zaak kwam daarmee bij het Hof van Justitie, en haar onafhankelijk juridisch adviseur doet nu dus suggestie om het vergeetrecht Europees te beperken.

De belangrijkste reden lijkt te zijn dat de wetgeving (de oude Richtlijn, en nog niet de AVG) niet duidelijk maakt wanneer deze territoriaal van toepassing is bij internetdiensten als deze. Het gaat dan nogal ver om een wereldwijde verplichting af te leiden uit zo’n wet. Bij de AVG zou dat anders kunnen zijn, omdat de regels daar (artikel 3) veel breder te lezen zijn. Maar daar gaat deze zaak niet over.

Ook is de advocaat-generaal bezorgd over escalatie: als de EU buitenlandse dienstverleners gaat vertellen wat ze moeten blokkeren, gaan andere landen misschien Europese dienstverleners ook dergelijke dingen opleggen, of hun eigen dienstverleners opdragen om Europese bezoekers minder informatie te geven. Een informatieoorlog is wel het laatste waar je op zit te wachten.

Alles bij elkaar lijkt het dan ook het beste om te gaan voor een Europees vergeetrecht. Ik ben het daar wel mee eens: voor Europeanen is er zo een redelijke balans tussen privacy en informatievrijheid. Wie de informatie écht nodig heeft, kan met extra moeite deze wel vinden. Desnoods door bij de individuele bronnen zelf te gaan zoeken, of dus met een VPN bij een buitenlandse zoekmachine. Dan is er dus een stevig informatiebelang (waarom anders die moeite doen) en dat rechtvaardigt dan het kunnen vinden.

Arnoud

9 reacties

  1. Is er een reden dat het HvJ-EU zo afhankelijk lijkt van de advocaat-generaal? Het lijkt me bij uitstek het werk van een rechter om een oordeel te vormen over een bepaalde kweste en dat juridisch te onderbouwen. Het hof volgt het advies weliswaar niet altijd, maar vanwaar dit advies in de eerste plaats?

    Daarnaast schoot mij de volgende (fictieve) casus te binnen: Europese werkgever documenteert netjes bij z’n sollicitatieprocedure dat hij de sollicanten googlet. So far, so good (ik denk dat je veelal wel van een gerechtvaardigd belang kan spreken). Maar, nu gebruikt die werkgever een VPN om de niet-EU versie van google.com te kunnen gebruiken. Zou dit dan alsnog een schending van de rechten van de sollicitant zijn?

    1. Van Wikipedia (https://en.wikipedia.org/wiki/Advocate_general):

      The Court of Justice of the European Union (CJEU) consists of one judge from each member state, assisted by eleven advocates general whose role is to consider the written and oral submissions to the court in every case that raises a new point of law, and deliver an impartial opinion to the court on the legal solution. Although the Advocates General are full members of the court, they do not take part in the court’s deliberations, and the Advocate General’s opinion is not binding on the court. Although the court reaches the same solution as the Advocate General more often than not, it cannot usually be stated that the Advocate General’s opinion has been ‘followed’ in any given case, because the court may have reached the same conclusion via different legal reasoning. The role of Advocate General is created by Article 19(2) of the Treaty on European Union and Articles 253 and 254 of the Treaty on the Functioning of the European Union.

      Lijkt dus working as intended.

    2. De hoge raad heeft een vergelijkbare structuur met advocaten generaal. Het idee is dat de uitspraak verbeterd wordt als advocaten generaal de materie kunnen bekijken. Deze hebben vaak ook meer tijd per zaak tot hun beschikking, maar geven alleen advies. Uiteraard gaat het hier om wetsanalyse dus dat er veel overeenstemming is is niet verrassend.

  2. Waarschijnlijk speelt hier ook een heel practisch aspect mee: Google zou je mogelijk nog kunnen dwingen dat wereldwijd te doen, vanwege zijn belangen in de EU, een eventueel concureerende puur Amerikaanse partij waarschijnlijk niet, omdat elke poging tot handhaving zal stuiten op het Amerikaanse first amendment. Daarmee ontstaat concurrentievervalsing. Je hebt zelfs kans dat een partij als Google gaat lobbyen voor blokkade wetgeving in de VS, om het “recht om vergeten te worden” expliciet in de VS te blokkeren en buitenlandse censuurpogingen te registreren (iets wat ik graag zou zien: een openbaar register van alle verzoeken).

    Het “recht om vergeten te worden” is een gevaarlijk hellend vlak, waar het om de persvrijheid gaat. Het is een vorm van censuur en de implementatie dwingt het partijen als Google te doen aan zelfcensuur. Zoals elke censor je kan vertellen is censuur effectiever als de regels onduidelijk zijn en de rechterlijke uitspraken alle kanten op kunnen gaan: het resultaat is dat private partijen altijd opteren voor de veilige keuze, omdat men liever ten onrechte iets weghaalt dan laat staan. Hierdoor kunnen oplichters en andere partijen veel te makkelijk hun gang blijven gaan. De prikkels zijn de verkeerde kant op en het proces dus fundamenteel onbetrouwbaar.

    Om precies deze rendenen zal een werkgever die zijn onderzoek naar een sollicitant via een VPN doet, geen schending van de rechten van de sollicitant plegen zolang hij maar op de juiste manier met de aangetroffen gegevens omgaat. Mag dat ook niet meer, dan zal het achter de schermen alsnog gebeuren, omdat de belangen te groot zijn, en de pakkans minimaal.

      1. De sleutelwoorden hier zijn “wereldwijd” en “bij ons”. Ik beschouw cultuurrelativisme als een vorm van “racisme light”, maar zie voorlopig het bestaan van verschillende jurisdicties als een veiligheidsklep voor onredelijke wetgeving. Als we ook niet meer kunnen stemmen met onze voeten, dan is dat het definitieve einde van de democratie. Meer concreet op het onderwerp, de AVG bevat een aantal excessen, die ik hierboven al heb aangegeven, en dus hebben we deze veiligheidsklep nodig om ons daartegen te beschermen. Omgekeerd heeft de VS wetgeving ook een heel aantal aspecten die hier “gecompenseerd” worden. Het grote gevaar van het “globalisme” is dan ook dat diversiteit verdwijnt, en dat we wereld met een eenheidsworst aan vastgebakken wetgeving komen te zitten die verre van optimaal is; dat zien we in Europa al leidden tot verkrampte situaties. (Dat neemt niet weg dat landen als China een nog veel verwerpelijker systeem hebben). In ’t kort: dingen zijn wereldwijd ok of niet ok, maar soms is het erg lastig de wetgeving aangepast te krijgen, en is het fijn dat omzeilen mogelijk is.

      2. Maar de vraag is toch niet of Google binnen Europa niet naar Europese normen moet handelen? De vraag is of wij onze normen in Amerika kunnen doen gelden omdat anders mensen via Amerika onze normen kunnen omzeilen. Een beetje alsof de Duitse overheid een Nederlands bedrijf via zijn Duitse tak probeert te dwingen zijn volstrekt legale assortiment aan te passen, omdat Duitse burgers het anders te makkelijk over de grens kunnen gaan halen. In dat geval denk ik niet dat er veel discussie was geweest over of dat soort fratsen internationaalrechtelijk wel door de beugel kunnen, maar hier is dat opeens wel legitiem?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.