200.000 particuliere beveiligingscamera’s in politiedatabase

De afgelopen jaren hebben bedrijven en particulieren meer dan 200.000 beveiligingscamera’s in een database van de politie laten registreren, las ik bij Security.nl. Het gaat om de database “Camera in Beeld”, die informatie over beveiligingscamera’s in Nederland bevat. Het register stelt de politie in staat om snel camerabeelden te vorderen van strafbare feiten en andere misstanden.

Voor de duidelijkheid: Camera in Beeld is géén centrale toegang tot private beveiligingscamera’s. Het is een database met waar camera’s hangen, welk deel van de straat wordt opgenomen en wie de beheerder is. Zo kan de politie zoeken naar beelden van een misdrijf (zoals een vluchtende verdachte) en direct de juiste persoon benaderen met een vordering tot afgifte. Want ja, de politie moet die beelden opeisen en kan niet zomaar snuffelen of vrijwillig vragen beelden aan te leveren.

Juridisch lijkt me dit prima in orde. De kern zit hem in dat vorderen. Dat is een wettelijk recht van de politie, het enige nieuwe van Camera in Beeld is dat men makkelijk en snel weet bij wie de vordering moet worden neergelegd. Met deze route kunnen er ook geen discussies ontstaan of de camera-eigenaar dit wel had moeten doen of niet; bij een vordering moet het gewoon, klaar.

Het gaat vrijwel altijd om beelden van de openbare weg. (Natuurlijk kan men ook beelden van privéterrein zoeken hiermee, maar dan gaat het om misdrijven gepleegd op dat terrein en dan is de eigenaar vaak zelf aanwezig om de camera aan te wijzen en de beelden op vordering te verstrekken.) Daar kun je vraagtekens bij stellen vanuit privacyoogpunt, maar ook illegale beelden zijn bewijs wanneer burgers ze hebben gemaakt. De AVG of het portretrecht staat niet in de weg aan gebruik van camerabeelden voor opsporing en vervolging van strafbare feiten.

In het verleden waren er nog wel geluiden vanuit de AP dat filmen van de openbare weg met je beveiligingscamera niet zou mogen. Zowel de politie als de AP bevestigen nu dat de regels overigens niet zó streng zijn dat cameratoezicht op de openbare weg nooit mag. De AP zegt nu:

De AVG is wél van toepassing als u delen van de openbare ruimte filmt voor beveiliging. Bijvoorbeeld als u een camera in uw tuin heeft om uw woning te beveiligen en deze camera ook de openbare weg filmt die aan de tuin grenst. U mag alleen dát deel van de openbare weg filmen dat noodzakelijk is om uw woning te beveiligen.

Die noodzaak zul je overigens vooraf moeten bedenken en motiveren (op papier zetten dus), je kunt niet volstaan met “dat kwam handig zo uit” of “de installateur zei dat de camera hier moest”. Je zou kunnen denken aan kwesties als de auto ook willen bewaken, omdat er in jouw buurt nog wel eens auto’s bekrast worden, of kunnen vastleggen wie er jouw oprit op draait zodat je nummerbord en bestuurder kunt vastleggen. Maar wie bang is voor diefstal in de achtertuin, heeft denk ik een lastiger argument waarom de stoep vóór ook gefilmd moet worden.

Arnoud

19 reacties

  1. Die noodzaak zul je overigens vooraf moeten bedenken en motiveren (op papier zetten dus)
    Ik kan me geen particulier voorstellen die dat op papier gaat zetten en ik zie ook niet dat een gemiddelde particulier de noodzaak daar voor kan aanvoelen.

  2. Stel ik heb een camera en ik zet een noodzaak op papier omdat ik de AVG serieus neem, wat doe ik dan met dat papiertje? Hang ik dat zichtbaar onder de camera op, of leg ik het ergens in een kast op zolder? Is er een situatie waarin iemand mij kan dwingen om dat papiertje van zolder te gaan halen?

  3. Begrijp ik het nu goed ?

    1)de politie mag zelf geen camera’s ophangen op strategische plekken. 2)Burgers mogen dit wel zolang ze maar een basissmoes hebben waarom ze er een belang bij hebben, en de politie mag vervolgens die burgers stimuleren zich te registreren zodat de politie alsnog de-facto met 1 druk op de knop die beelden kan krijgen.

    Dus de politie mag zelf een opzetje maken om de geest van de wet, zij het niet de letter van de wet, te omzeilen?

    Kanniewaarzijn!

    De overheid moet verdorie boven alle twijfel verheven zijn en het braafste jongetje van de klas zijn wat betreft het handelen conform de geest van de wet.

    Als de overheid zelf al het slechte voorbeeld geeft mbt het te goeder trouw wetten respecteren, dan moeten ze niet gek staan te kijken dat de burger langs het randje gaat lopen wat het respecteren van andere wetten (rijsnelheid, belastingvermijding) betreft.

    Oftewel het parlement wil dat de politie aan veel beelden kan van wat er op straat gebeurt, en dan dient het parlement te zorgen dat de politie daar eigen middelen voor heeft, oftewel het parlement wil dit niet, maar dan moeten ze ook geen kanjer van een achterdeur open laten staan en de politie toestaan geld te besteden aan het aanleggen en onderhouden van een dergelijke database.

    (Komt er binnenkort ook een database van pitbull eigenaars die op vordering van de politie met hun hond op straat moeten om een vluchtende verdachte tegen te houden?)

    Of heb ik het verkeerd begrepen?

    1. Het grote verschil lijkt me dat:

      1) Indien de politie de camera’s in eigen beheer heeft, is niet meer te controleren wat er met de beelden gebeurt qua opslag en verwerking. Het is logisch dat we die situatie niet willen. 2) Met de huidige situatie (database van particuliere camera’s) heeft de politie geen enkele controle over de camera’s en geen onbegrensde mogelijkheden qua opslag en verwerking: met een vordering kan de politie alleen maar opeisen wat beschikbaar is, en mogelijk is er niets meer beschikbaar omdat de relevante beelden in kwestie al zijn gewist. Deze opzet lijkt me niet zo’n probleem.

      1. Sorry, maar dat ben ik niet met je eens.

        Of je nu aan een politieagent de instructie geeft om beelden van een burger te vorderen, of de instructie geeft om alle opgenomen beelden (behalve die iets met een lopend onderzoek te maken hebben) van eigen camera’s na X dagen te wissen, komt qua opslag en verwerking op hetzelfde neer. Ik denk zelfs dat we de overheid gemiddeld meer kunnen vertrouwen dat die beelden vernietigd worden dan als ze nog op allerlei harde schijfjes bij burgers gebackupt zijn.

        (En als je de politie niet vertrouwt en denkt dat ze beelden van eigen camera’s stiekem toch langer bewaren of op een andere manier misbruiken dan kun je net zo goed de hele politieorganisatie meteen grondig doorlichten, want dan zijn ze corrupt)

        Wat me vooral stoort is dat de politie iets niet mag van het parlement (omdat het parlement oordeelt dat privacybelang zwaarder weegt dan het opsporingsbelang), en dan zegt: we gaan een omweggetje verzinnen zodat we lekker toch krijgen wat we willen. Ik zie dat als een F*** You naar het parlement. Het gaat wat ver om dit het begin van een politiestaat te noemen, maar ik ben toch zeker niet de enige die dit krom vindt, of wel?

        1. Ik denk dat het uitgangspunt is dat het parlement ervoor waakt dat de overheid/politie geen onbegrensde mogelijkheden heeft om onze maatschappij/burgers te kunnen monitoren en controleren. Van daaruit beredeneerd is het logisch dat de politie geen controle heeft over een landelijk dekkend camera-systeem. Dat burgers her en der wat eigen beveiligingsbeelden opslaan is iets wezenlijks anders.

          Ik denk zelfs dat we de overheid gemiddeld meer kunnen vertrouwen dat die beelden vernietigd worden
          Nee dus, zie bijvoorbeeld:

          https://eenvandaag.avrotros.nl/item/belastingdienst-mag-omstreden-camera-inzetten-in-jacht-op-fraudeur/

          Citaat hieruit “Die bewaartermijn is een gevoelig punt: in 2017 liep de fiscus daarmee tegen de lamp. De dienst bleek miljoenen kentekenfoto’s jarenlang te hebben bewaard, in strijd met de wet. “.

          Wat me vooral stoort is dat de politie iets niet mag van het parlement

          Nee: de politie mag uiteraard bewijsmateriaal zoeken, ook als dat bestaande camerabeelden zijn. Niets mis mee. De politie mag alleen niet een camerasysteem in eigen beheer hebben omdat, nogmaals, controle dan zo goed als onmogelijk wordt. En de overheid heeft in het verleden keer op keer bewezen hierin notoir onbetrouwbaar te zijn.

          1. Hoezoe wordt controle zo goed als onmogelijk? Als we de politie in heel veel dingen vertrouwen (geweldsmonopolie bijvoorbeeld), kunnen we ze toch ook wel vertrouwen in het opzetten van een camerasysteem met een automatische delete na 7 dagen van alles, behalve dat wat specifiek is aangemerkt als: moet bewaard blijven wegens een concreet onderzoek?

            Als ze dat niet willen implementeren (niet kunnen implementeren lijkt me uitgesloten!) hebben we een groter probleem: dan luisteren ze bewust niet naar de instructies van het parlement.

            De politie moet al op zoveel punten gecontroleerd worden, dit aanvullende dingetje stelt niets voor.

            En bovendien maakt het niet heel veel uit met de situatie waarin ze kunnen vorderen wat ze willen. Ook dan kunnen ze breed schieten en lang bewaren.

            Dus kortom: Het verschil mbt privacy-impact en kans op misbruik tussen het hebben van een eigen cameranetwerk en het breed kunnen opvorderen van burgercameraopnames zie ik nog steeds niet. Een politieagent die instructies om eigen data te deleten bewust negeert, zal net zo bewust breed gegevens opvragen en die op zijn eigen harddisk opslaan. Het eindresultaat is hetzelfde.

            1. Ok, laatste reactie dan, jammer dat je het hele punt niet lijkt te zien. Mijn samenvatting:

              1) Een camerasysteem onder volledige controle van politie is onwenselijk, want niet te controleren hoe opnamen worden gebruikt, opgeslagen, voor hoelang, en welke bewerkingen erop losgelaten worden. Zie mijn eerdere link naar hoe dat in de praktijk dus misgaat.

              2) Camerabeelden van particulieren zijn in de praktijk veel beperkter, want veel korter opgeslagen. De politie kan dus alleen opvragen wat toevallig (nog) beschikbaar is, dat is echt iets heel anders dan dat ze zelf de controle hebben over een onbeperkte bron van camerabeelden.

              3) De politie kan niet zomaar alles opvragen: een vordering zal door de officier van justitie moeten worden afgegeven en die kijkt echt wel eerst of er goede argumenten zijn voor de vordering. Extra check dus.

              Veel meer kan ik er niet van maken.

              1. 1) Je hebt gelijk in het geval dat de politie niet te vertrouwen is. (En als de politie inderdaad niet vertrouwen is, lijkt me dat een heel urgent probleem voor de politiek, urgenter dan bijna wat ook.) Het feit dat de belastingdienst daar een paar jaar geleden mee de fout in is gegaan zegt niet zoveel. Beetje extra training aan de politie en beetje extra controle en dit probleem bestaat niet, in een integere politieorganisatie (en daar ga ik nog steeds van uit). En je kunt het systeem ook technisch zo bouwen dat gegevens automatisch gewist worden.

                2) Ik geloof er niets van dat die particulieren die beelden maar heel kort opslaan. Misschien 90% wel, maar 10% trekt zich niets van de AVG aan of is technisch incompetent of heeft andere prioriteiten of is op vakantie. Je vertrouwt de burger wel om zijn administratie op order te hebben, maar de politie niet? Bij mij is het net andersom.

                3) Indien dit waar is (waar ik aan twijfel) heb je wel een punt.

                Let op: ik betoog niet dat de politie zijn eigen cameranetwerk moet hebben, of niet. Ik kaart alleen de absurditeit aan in het feit dat ze de beelden niet zelf mogen maken, maar wel mogen opeisen bij anderen, en zelfs systemen mogen opzetten om dat opeisen zo gemakkelijk mogelijk en zo breed mogelijk te kunnen doen, zodat het eindresultaat (als ze kwaadwillend zijn) ongeveer hetzelfde kan zijn als wanneer ze hun eigen camera’s zouden hebben.

                Kortom: Oftewel ze zijn integer: dan is er niets tegen om ze hun eigen systeem met voorwaarden (automatisch deleten na X dagen) te geven. Oftewel ze zijn niet integer: dan zijn de potentiele negatieve consequenties van beide opties ongeveer gelijk.

                1. 3) Tóch is het wel degelijk zo. In hoeverre de OvJ dat goed afweegt is een ander verhaal, ik kan niet in het hoofd van elke OvJ kijken, maar dat hij/zij de vordering moet afgeven, dat klopt wel degelijk.

            2. Een wezenlijk verschil is dat je nog altijd een burger nodig hebt die de beelden afgeeft. Je hebt genoeg mensen die er een punt van maken als ze denken dat het niet mag. Zeker bij beveiligingsbedrijven die vaak het toezicht uitvoeren. Dat vind ik toch wel iets anders dan een collega even porren om beelden op te sturen.

    2. Het lijkt me toch dat de politie hun politiebureau mag beveiligen met camera’s? En zelfs als ze dat niet mogen, burgers mogen expliciet wel hun eigen eigendommen beveiligen. Er komt echt wel eens een (Rijdende) rechter tussen om te bepalen of een bepaalde camera zo mag. Zoals Arnoud al uitlegt, zijn er veel scenario’s waar een camera legaal is, waaronder camera’s op een auto die al een aantal keer is opengebroken.

      Bovendien is het in het Nederlandse recht (in tegenstelling tot het Amerikaanse) dat verkeerd verkregen bewijs toch als bewijs mag worden opgenomen, tenzij de rechter vindt dat het eruit moet. Dat een illegale opname van een burger dan bewijs kan zijn, vind ik niet raar. Als een automobilist een voetganger doodrijdt, en het enige bewijs is iemand die erachter reed en daarbij te snel reed en filmde met een telefoon achter het stuur, gooien we het bewijs toch ook niet weg?

      Ik vind wel dat we ervoor moeten waken dat de politie wel blijft handhaven op illegale camera’s. Tegelijkertijd mogen ze bij het onderzoek naar illegale camera’s deze database niet gebruiken. Voor beiden zijn er foute prikkels (hoewel meer voor de eerste, denk ik), en ik zou graag zien dat daar op toegezien wordt.

      1. Maar de politie hoeft toch niet zelf camera’s op te hangen rond het politiebureau? Ze kunnen ook aan de gemeente vragen om wat camera’s aan bijv. lantaarnpalen te hangen rondom het bureau die op het bureau gericht staan.

    3. Nooit kwaadaardigheid vermoeden waar incompetentie genoeg is. De politie mag geen opzetjes maken en heeft dit ook niet gedaan. Die zagen dat op cameratoezicht in de openbare ruimte niet gehandhaafd wordt en wisten dat zij met een vordering de beelden mee konden nemen, en liftten vervolgens mee op een pro-handhavingsfeer in de maatschappij. Handhaving van cameratoezicht valt primair onder de Autoriteit Persoonsgegevens, en die vindt nagaan of gemeentes een FG hebben een hogere prioriteit. (Natuurlijk is er ook strafrecht rondom camera’s maar bij zakelijke camera’s weten installateurs daar genoeg van om dat eigenlijk altijd netjes te doen, dus in de politiepraktijk komt dit niet voor.)

      Aanmelden voor de database is vrijwillig, en dat moet het natuurlijk blijven.

      1. Ah, dus de politie ziet een gebrek aan handhaving en besluit dat te exploiteren? Lekkere politie.

        Gaan ze volgende week hun schietoefeningen doen op wilde konijnen op de Veluwe omdat ze weten dat de boswachter een week op cursus is en dus niet kan handhaven? Ik weet niet of je het je realiseert, maar dat is analoog aan wat je zegt.

        1. Ik zie werkelijk de analogie niet. De politie doet niets verkeerd: ze vraagt aan mensen om door te geven waar de camera hangt, en komt met een wettelijk voorgeschreven vordering om beelden mee te nemen. Dat er misschien vanuit de AP wat valt te handhaven, maakt dat niet anders. Een overtreding van de AVG is niet strafbaar, en het is al decennia vaste jurisprudentie dat door burgers vergaard bewijs bruikbaar is ook als het in overtreding van een wet is verkregen.

          1. Het frustreert me dat ik mijn boodschap blijkbaar niet duidelijk over kan brengen.

            De politie doet juridisch inderdaad niets verkeerd, zelfs niet als ze willekeurig breed beelden vorderen en verzamelen. Ze creeeren daarmee dan (als ze willekeurig breed opvorderen) een situatie die vergelijkbaar is met het hebben van een eigen cameranetwerk, en dat mocht nu juist niet.

            Voor mij komt het een beetje neer op: Jij en je collega’s mogen hun computer password niet aan elkaar meedelen. Maar jullie mogen de passwords wel opschrijven in een schriftje dat in de la van de secretaresse ligt, zodat jullie wel op elkaars computer kunnen.

            1. Je maakt de stap van het vorderen veel te makkelijk. Zodra de politie eist dat ze remote toegang mogen hebben via een API dan zou je gelijk hebben.

              Juist de enorme overhead die het kost om bij een particulier aan te bellen en die gegevens te halen zorgt (voor mij) voor voldoende waarborg dat het niet grootschalig ingezet kan/zal worden. Dit is enorm tijdrovend (bewoner moet thuis zijn, moet mee willen werken, moet technisch in staat zijn de beelden te overhandigen, etc). Ook zal een gemiddelde consument een vrij kleine bewaartijd hebben waardoor de opgevraagde gegevens ook al minder inbreuk zullen geven.

              Ook mag de politie niet zomaar gegevens vorderen

              De vergelijking met het hebben van een eigen netwerk van camera’s gaat m.i. dan ook mank.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.