Google en Facebook werken aan regels rond werk van kinderen op sociale media

Google en Facebook werken aan regels rond kinderen die figureren in Instagram-posts of YouTube-video’s. Dat las ik bij Tweakers onlangs. Daar zijn allerlei juridische zorgen over, zoals hoe de strenge AVG uitpakt voor zo’n situatie. Maar degene die er hier uitgelicht werd, vond ik wel een erg aparte: is hier sprake van (kinder-)arbeid in de zin dat er een arbeidsverhouding ontstaat tussen de minderjarige vlogger/figurant en de dienstverlener die die video’s online zet? De vraag lijkt absurd want je tekent geen arbeidscontract met Google. Maar juridisch gezien is het zo absurd nog niet, omdat je prima een arbeidscontract kunt sluiten zonder ooit een handtekening te zetten.

In het bronartikel in The Guardian lees ik over een zevenjarige die miljoenen binnenharkt met het recenseren van speelgoed. Dat is dan wel gelijk het extreemste voorbeeld, maar het geeft wel aan waar het om gaat; er wordt goed geld verdiend met het maken van zulke video’s en de advertenties (en affiliate-links) er omheen.

Wanneer je structureel geld krijgt van iemand voor arbeid die je levert, dan trigger je het arbeidsrecht want dat riekt naar werknemerschap. In Californië helemaal, want daar kent men de strengste regels over werknemerschap ter wereld. Mede vanwege Hollywood en de kindsterren die daar figureren. Als je werk doet voor de camera en daar geld voor krijgt, dan ben je werknemer binnen de entertainmentsector en dan gelden er dwingend allerlei speciale regels over wat er met je vergoedingen moet gebeuren en welke waarborgen je werkgever moet nemen.

Geldt dat ook voor Google, eigenaar van videoplatform Youtube? Volgens Amerikaanse arbeidsrechtprofessor Veena Dubal zeer zeker wel:

“You could argue that YouTube is the joint employer [dus samen met de ouders, AE] of the child,” said Dubal. “YouTube controls what the child can and cannot do. They control the dissemination of the money. They would very likely be considered joint employers under California wage laws and child labor laws.”

In Nederland kennen we niet zo’n bijzondere constructie voor kindacteurs. De regels of sprake is van een arbeidsverhouding kennen eigenlijk drie factoren: werkgeversgezag, persoonlijke arbeid en loon. Dit betekent:

  1. De werkgever moet zeggenschap hebben over hoe het werk wordt uitgevoerd. Dus niet alleen “het moet vrijdag af”, maar ook “ik wil dat je maandag hier om 9 uur zit en gaat werken tot 17 uur”. Hij hoeft dat niet perse daadwerkelijk te dóen maar hij moet de mogelijkheid hebben dit te eisen.
  2. De werknemer moet persoonlijk het werk uitvoeren, vervanging is niet toegestaan. Een werknemer mag geen collega laten opdraven of zijn vrouw het werk laten doen. Een ingehuurde freelancer zou dat wel mogen.
  3. De werknemer krijgt loon. Deze is tricky want ook in andere verhoudingen kun je geld ontvangen, en is dat nu loon of niet?

Er zijn nog aanvullende factoren, zoals of je doorbetaald krijgt bij ziekte, of je bij meerdere opdrachtgevers tegelijk mag werken, wie de gereedschappen verzorgt en wie er aansprakelijk is voor fouten.

In de Youtube-situatie zie ik het argument (in theorie) wel opgaan voor de ouders als werkgever. Die krijgen dan te maken met het arbeidsrecht, en dat kan behoorlijk streng zijn voor kinderarbeid, ook in de entertainmentsector.

Maar hoe je Youtube zelf er met de arbeidsrechtelijke haren erbij sleept, zie ik even niet. Youtube oefent geen inhoudelijke zeggenschap uit op het werk, tenzij je de Terms of Service over acceptabele inhoud als “zeggenschap” ziet maar dat vind ik nogal gezocht. Verder zal het Youtube een worst wezen wie er deze keer figureert. Dus tenzij er specifieke constructies zijn voor invloedrijke vloggers die op afroep video’s maken voor Youtube, zie ik die constructie niet.

Arnoud

9 reacties

  1. Google is een uitgever, geen werkgever, zolang Google het kind niet aanzet om te werken en geen regels stelt hoe het kind kan werken. Dat doet het denk ik niet. Het biedt alleen een platform om het resultaten van dat werk op te verspreiden en om er via advertenties geld aan te verdienen. Het wordt anders zodra Google zegt: we willen zondag een video van je, of: we willen er deze week drie. En ook dan nog kun je Google denk ik beter als opdrachtgever zien dan als werkgever.

    Ik vind het niet juist en niet fijn dat platformaanbieders zoals Google steeds meer als de aanbieders van de inhoud worden gezien. Het brengt enorme rompslomp met zich mee die reuzen zoals Google en Facebook zich wel kunnen veroorloven (denk ik), maar kleine partijen niet.

    1. Weliswaar zegt google niet ” we willen zondag een video” maar het algoritme is dermate dwingend dat als jij zondag geen video gepost hebt, je niet meer bovenaan de “suggestions” komt. Daardoor kelderen je kijkdichtheid en dus je advertentie-inkomsten, en wordt je de facto verbannen naar de vergetelheid. Als jij en je ouders/verzorgers/co-werkgevers jezelf als “merk” beschouwen kijk je wel uit om dat te laten gebeuren – Zondag heb jij dus een video.

      Dit is overigens de reden voor de opkomst van al die “dit is mijn leven” vlogs. Enzo Knol iemand? Je kunt nl. alleen op die manier zo consistent leveren dat google je naar boven laat drijven.

    2. Google/YouTube zeggen niet letterlijk “we willen zondag een video”, maar hun algoritmes stimuleren wel een bepaald volume. Als je niet één of twee keer in de week een video upload, is de pauze te groot en kom je minder snel in de suggesties. Je krijgt dan minder views per video en dus minder advertentie-inkomsten. Overigens weten YouTubers niet precies hoe de algoritmes werken, maar het is in ieder geval het idee dat sterk leeft bij YouTubers. Dat betekent dat Google indirect weldegelijk een softe deadline stelt, al lijkt het me moeilijk deze hard te maken.

  2. Een arbeidsrelatie met Google/Youtube lijkt me moeilijk te bewijzen, temeer omdat G/Y geen loon uitkeert: zij sluizen slechts de opbrengsten van advertenties door, betaald door andere commerciële partijen, waarvan ze alleen een bepaald percentage achterhouden. Die opbrengsten zijn bovendien vooraf onbekend (want afhankelijk van de adverteerders en hun contract met G/Y, en klikgedrag van bezoekers). G/Y is slechts intermediair. Er is ook geen hond die in een volgens mij vergelijkbare constructie (“ik breng iets in waarvoor een derde partij geld over heeft”) bijvoorbeeld een veilinghuis opeens als werkgever ziet omdat je een kast naar ze brengt die zij verkopen en vervolgens een deel van de opbrengsten naar jou overmaken. Ook zij zijn slechts intermediair.

    Werkgeverschap van de ouders zie ik ook niet zitten, ook weer vanwege het ontbreken van loon. Sterker nog: als geregeld wordt dat de opbrengsten op een rekening van het kind terechtkomen zou ik eerder zeggen dat het kind werkgever is van de ouders. De ouders verrichten namelijk arbeid (setup ‘bouwen’, filmapparatuur regelen, G/Y-account beheren, filmpjes uploaden) ten dienste van het kind.

  3. Als werknemer geen vrijwillige toestemming kunnen geven op een verzoek van hun werkgever dan kunnen kinderen dat zeker niet als hun ouders iets willen. Is er dan geen sprake van slavernij of dwangarbeid?

    1. Kinderen hebben niets te willen. Nou ja, ze hebben natuurlijk allerlei rechten en beperkingen die de wet oplegt. Maar als een kind bijvoorbeeld wettelijk 6 uur per week mag werken, dan is het zeker wel aan de ouders om te bepalen of het kind dat gaat doen en voor wie de inkomsten zijn. Dat is geen dwangarbeid of slavernij, evenmin als de afwas moeten doen of je huiswerk moeten maken dat is.

    2. Je werk doe je niet omdat jij daarmee instemt, maar omdat het moet van je baas. Alles is een dienstbevel, maar vaak netjes geformuleerd. Toestemming is daarmee irrelevant.

      Als werkgever maak je dus geen foto’s nadat men toestemming gaf maar dwing je foto’s af omdat die nodig zijn voor t werk. En als die dwang niet kan (buiten scope van werk, geen noodzaak) dan houdt het dus op.

    3. Slavernij? Hihi. Die kinderen worden toch niet online te koop aangeboden?

      Een slaaf is echt eigendom van zijn eigenaar, zoals een eigenaar ook een paard of machine kan hebben. Je kan ze kopen en verkopen en gebruiken voor wat je maar wil. Kortom 24/7 beschikbaar en in principe tot hun dood. Er zijn/waren culturen die slaven wel wat bescherming boden tegen ernstig misbruik, of waar ze hun vrijheid konden kopen, maar dat stelde weinig voor… Kinderen zijn trouwens nooit eigendom van hun ouders in Nederland :).

      Dwangarbeid is wanneer iemand tegen zijn wil te werk wordt gesteld, vaak zonder vergoeding en onder dreiging van straf. Dwangarbeid bij kinderen door ouders bestaat niet. Ouders hebben veel vrijheid in hoe ze hun kinderen opvoeden en waartoe ze ze verplichten. Er is niks mis mee, om je kind te leren hard te werken, gewoon omdat het moet. Integendeel zelfs :)! Pas zodra er sprake is van mishandeling, verwaarlozing of kinderarbeid kan de jeugdbescherming ingrijpen. Kinderen onder de 13 mogen in principe niet werken, maar er zijn wat uitzonderingen. Voor kinderen onder de 13 zijn er strenge regels over wat wel en niet mag en tot hun 18e heb je als werkgever ook met allerlei extra regelgeving te maken.

      YouTube biedt wel degelijk nieuwe mogelijkheden tot kinderarbeid en ik vind het op zich wel een interessante discussie of kinderen daar nu genoeg tegen beschermd worden.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.