Onder afwitvlakjes spieken in een PDF bestand kan juridisch problematisch zijn

De gemeente Barneveld mag ‘onzichtbaar’ gemaakte informatie van een grondverwerkingsbedrijf niet gebruiken, las ik bij Security.nl. De rechtbank bepaalde dat hoewel de witte vlakjes in de aangeleverde PDF bestanden met de informatie weg te halen waren, de intentie van het bedrijf was om die informatie niet te geven. Daarom mag de gemeente dat dan ook niet doen.

Het bedrijf kwam in de picture omdat er een partij verontreinigd zand zou zijn gebruikt bij een bouwproject in de gemeente. Een rapport van die strekking kwam op zeker moment in de media terecht, waarna de gemeente een onderzoek instelde. Daarbij werden onder meer twee onafhankelijke bureaus ingeschakeld, die gemengde signalen afgeven (de een: alles schoon; de ander: een lichte verontreiniging maar niet problematisch).

De gemeente wilde toen een stap verder en vroeg om gegevens over de leveranciers, zodat zij de herkomst van de grond nader kon onderzoeken. Dat wilde het bedrijf niet, want dat zou in strijd zijn met de privacywet en bovendien een schending van haar bedrijfsgeheimen (Wet bescherming bedrijfsgeheimen) opleveren. Na enig geharrewar waarbij de gemeente probeerde de provincie de gegevens te laten vorderen, heeft de advocaat van het bedrijf een PDF aangeleverd waarbij bepaalde gegevens wit waren gemaakt met geplakte rechthoekjes in PDF.

Waarop de gemeente doodleuk reageerde:

Dank voor het toesturen van de informatie (…) Daarnaast zagen we bij het openen van de pdf-documenten dat nummers en adressen onzichtbaar waren gemaakt door toepassing van witte vlakjes. Deze witte vlakjes konden gemakkelijk weggehaald worden, waardoor er allerlei informatie beschikbaar kwam.

Waarop de advocaat in de dagvaarding klom en we dus bij de rechter aankwamen. De gemeente stelde daar natuurlijk dat zij wel degelijk die informatie mocht gebruiken, hij was immers aangeleverd. Even op delete drukken bij die vakjes (of select all doen en dan de tekst ergens plakken) is immers een triviale maatregel die geen wetten overtreedt.

De rechtbank ziet dat anders:

Uit het feit dat [eisende partij] bepaalde informatie onzichtbaar hebben gemaakt, moest de gemeente afleiden dat [eisende partij] de betreffende informatie niet aan haar wilden verstrekken, ook al had [eisende partij] daarover eerder (mogelijk) een ander standpunt ingenomen of daarover onduidelijkheid laten bestaan. Van toestemming van de zijde van [eisende partij] voor gebruikmaking van de informatie door de gemeente kan aldus geen sprake zijn.

Bovendien is niet duidelijk geworden op welke grond (haha) de gemeente deze informatie heeft verkregen. Wellicht hadden ze dit kunnen vorderen, maar dat is niet gebeurd. Onder die omstandigheden – en volgens mij ook het feit dat een gemeente net wat zorgvuldiger moet zijn dan een privépersoon – concludeert de rechtbank dan ook dat de informatie niet mag worden gebruikt.

Het voelt ergens wel als een beloning voor incompetentie, maar er zit een sprankje redelijkheid in. Als je nadrukkelijk aangeeft iets niet te willen geven, daarna toch je goede wil toont maar dingen afschermt naar jouw beste kunnen, dan voelt het wel heel wrang om dan een “haha je bent een sukkel” reactie te krijgen en de niet-gewilde informatie triomfantelijk rondgezwaaid te willen. Daar zijn rechters wel gevoelig voor.

Arnoud

11 reacties

  1. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe de gemeente, of de overheid in het algemeen zou reageren als een document wat op basis van de Wob is verkregen (en ook volstaat met zwarte vakken) op deze manier “bewerkt” wordt.

  2. Meestal hebben overheidsorganen andere middelen hiervoor die ook daadwerkelijk de tekst onleesbaar maken. Ik sluit niet uit dat individuele ambtenaren hier niet bij stil staan. Maar bij een beetje ervaring met ‘gewobt’ worden hoort dit toch bij de basiskennis. Geen idee hoe het overheidsorgaan zou reageren? Zelfde als het bedrijf in deze situatie?

  3. Lang geleden heb ik ooit eens een Word document gezien op internet (van Alcatel) wat reageerde op een bepaalde bug in hun firmware. De revision tracking stond aan, dus je kon precies zien wat de techneuten hadden geschreven, en hoe de juristen dit hadden geherformuleerd.

  4. Ik vind het wel netjes dat de gemeente dit heeft gemeld aan het bedrijf en gelijk uittest of ze vervolgens een dergelijke zwakke beveiliging mogen omzeilen. De informatie hebben ze sowieso en er valt niets aan te doen dat de gemeente deze informatie heeft. Ze mogen er alleen verder niets mee doen…

    Hoewel, als er meer aanwijzingen zijn dat het bedrijf frauduleus heeft gehandeld en de informatie in het document levert daar bewijs voor, kan het dan alsnog worden gebruikt ondanks dit verbod?

    1. Helemaal niet netjes, alle kosten worden betaald door de gemeenschap, en dat probeer jij dan goed te praten?

      Achterlijke ambtenaren die niets beters te doen hebbben. En als ze zo’n opdrachtgever niet zo uitgeknelpen hadden was het helemaal niet eens gebeurd. Iets met actie waar je automatisch een reactie op krijgt.

      1. Ik hoor net op de televisie dat bij een grondbedrijf in Barneveld invallen door de politie zijn gedaan. De NOS website bevestigt dit nogmaals. Dan kun je wel klagen over ambtenaren maar als er daadwerkelijk is gesjoemeld met vervuilde grond dat als bouwgrond is aangeleverd voor nieuwbouwwoningen dan is dat best een ernstig probleem… Mensen kunnen daar uiteindelijk ziek van worden.

        De gemeente escaleert dus deze kwestie en verdenkt deze grondverwerker van fraude en diverse overtredingen. En nu maken die witte vlakjes niets meer uit want de gehele administratie lijkt nu in beslag genomen te zijn…

  5. Arnoud, ik herinner mij dat je in eerdere stukken heel stellig was dat, in tegenstelling tot de US, in Nederland bewijs == bewijs geldt. Dat, ook al is een bewijsstuk misschien niet rechtmatig verkregen, het wel degelijk als bewijs mag worden aangevoerd. Volgens welke logica is in dit geval plotseling de juridische waarheid het tegenovergestelde?

    (Immers, je schrijft dat de rechter verbiedt om “gebruik te maken” van aldus verkregen informatie. Daarbij wordt kennelijk geen onderscheid gemaakt tussen verschillende “gebruikmakingen”, waaruit dus volgt dat de rechter heeft verboden betreffende informatie als bewijs aan een rechter voor te leggen.)

    1. Het gaat hier om bestuursrecht en voor een overheid gelden in principe scherpere normen (zoals Arnoud al aangeeft), tenminste dat hoop ik. De overheid is niet zomaar een marktpartij maar is er voor de burger en dient zich jegens hem netjes te gedragen. Ook die ‘lekker puh’ toon van die brief is toch niet iets wat je van een overheid mag verwachten zou ik zeggen. Ik kan me voorstellen dat het de rechter bijzonder tegengestaan heeft dat ze niet eens doen alsof ze een belangenafweging gemaakt hebben oid.

  6. Tja, Enerzijds is dit te begrijpen. Anderzijds…. dit is zo ongeveer het electronische equivalent van ‘post-its’ gebruiken om informatie op een papieren document te verbergen.

    Ergens is er een limiet aan de hoeveelheid onkunde waar een ander rekening mee moet houden in het maatschappelijk verkeer.

  7. Ik vraag me af wat er gebeurd zou zijn als de volledige tekst beschikbaar was geworden door een automatisch proces dat tekst uit PDF’s haalt en dat aan de gebruiker (in dit geval de ambtenaar) laat zien. Ik kan me voorstellen dat, omdat het mogelijk is scripts in PDF’s te verstoppen, er scripts zijn die een transcript maken van zo’n PDF en alleen die tekst laten zien.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.