John de Mol start rechtszaak tegen Facebook om nepadvertenties

Talpa-oprichter John de Mol spant een kort geding aan tegen Facebook. Hij eist dat het sociale netwerk stopt met het tonen van nepadvertenties voor bitcoinproducten waarin zijn naam en foto worden gebruikt. Dat meldde het FD onlangs. De ondernemer is niet de enige: ook foto’s van zanger Waylon, presentator Matthijs van Nieuwkerk en techondernemer Alexander Klöpping worden op Facebook en Instagram misbruikt om mensen te verleiden tot nepinvesteringen. Of beter gezegd pure oplichterij, want zover ik kan zien wordt er überhaupt niet belegd maar wordt je geld gepakt en verder niets. De vraag is natuurlijk: waarom deed Facebook hier zelf niets aan, ondanks de vele signalen van al die ondernemers?

De oplichterij is op zich vrij simpel: er wordt een snelgeldverdienenmodel met Bitcoin aangeprezen, met 250 euro inschrijfgeld. Wie dat betaalt, krijgt een advies om meer te betalen. Doe je dat niet, dan ben je je geld kwijt. Doe je dat wel, dan ben je ook het meer betaalde kwijt. Dat is natuurlijk lastig verkopen, vandaar de inzet van bekende Nederlanders zoals De Mol of Klöpping die zogenaamd met hun echte baan stoppen omdat ze lekker binnenlopen op de bitcoin.

Natuurlijk mag zoiets niet. Iemands gezicht in reclame gebruiken valt onder het portretrecht – dat bestaat onder de AVG niet meer, maar specifiek voor het commerciële stukje nog wel. Ook zou je hier kunnen spreken van smaad, omdat de indruk wordt gewekt dat die personen betrokken zijn bij de zwendel. Dus je zou zeggen, klacht bij Facebook en klaar. Maar nee, want de advertenties blijven langskomen.

Onduidelijk is voor mij waarom Facebook niet ingrijpt. Dat ze het zouden moeten kunnen, lijkt me geen discussie. Als je zo goed bent in dingen herkennen, dan moet steeds dezelfde persoon met naam toch makkelijk er uit te vissen zijn?

Een mogelijke verklaring is dat Facebook niet aansprakelijk wil zijn voor advertenties, en dat ze bang zijn een precedent te zetten door deze advertenties tegen te gaan houden. Want dan komt er morgen iemand met nog een claim, en daarna iemand die moest hoesten van een andere advertentie en dan houdt het nooit meer op.

Daar zit wat in juridisch: je bent aansprakelijk voor wat je publiceert. Alleen platforms zijn dat niet voor materiaal dat ze zonder filter doorlaten en waar ze zelf niet actief bemoeienis mee hebben. Ook voor advertenties, althans bij merkinbreuk zo bepaalde het Hof van Justitie in 2011. Weet je van de onrechtmatigheid in je advertentie (een nep-merkproduct) dan moet je ingrijpen. Ik zie niet in waarom dat voor dit soort nepreclames niet op zou moeten gaan, weten van onrechtmatig lijkt me ook hier niet zo héél erg moeilijk.

Het kan natuurlijk ook dat wij gewoon niet belangrijk genoeg zijn voor Facebook?

Arnoud

28 reacties

      1. Het was geen ontkenning – ik was oprecht benieuwd. De advertenties zijn al maanden actief – misschien al wel meer dan een halfjaar. Hij heeft ongetwijfeld contact opgenomen met Facebook. Maar het kort geding heeft nogal lang op zich laten wachten – dat is dus geen criterium voor spoedeisend belang, begrijp ik.

        1. Het gaat er vooral om of je lang hebt stilgezeten. Als je een half jaar aan het klagen en doen was bij Facebook, en nu ben je het zat en heb je een advocaat losgelaten, dan ben je je spoedeisend belang niet kwijt. Zat je een half jaar in je luie stoel (terwijl je het wist) en ga je nu gewoon maar procederen, dan wordt het wat spannender of je dat nog mag.

      1. Maar, dan doe ik dat toch? Ik bemoei me niet met advertenties (zeg ik). Het komt niet door de giecheltoets natuurlijk. Daarmee: Wat Facebook doet slaat dus nergens op. Wel porno (en andere) advertenties weren maar aan oplichting advertenties niets doen. Hoe kan Facebook met droge ogen zo’n beleid volgen?

  1. Het is toch niet hard te maken dat Facebook alles toelaat zonder actief te filteren. Ik gebruik het zelf niet maar ik ken de verhalen van foto’s van tepels die eraf gehaald zijn.

    Ik kan me niet voorstellen dat je kan zeggen dat je op je netwerk voor het één wel actief filtert maar voor het andere niet. Een test zou daarbij nog kunnen zijn om een advertentie met naakte mannen of vrouwen te plaatsen en dan te zien hoe snel die weggehaald wordt.

    1. De content die de gebruikers plaatsen wordt, tot op zekere hoogte, wel gefilterd. Advertenties lijken niet gefilterd te worden. Bovendien kun je best een filter hebben, maar nog steeds iets erdoor laten wat niet mag.

    2. Advertenties worden wel degelijk door Facebook gefilterd. Een campagne die we recentelijk wilde adverteren, werd tegengegaan omdat er te veel blote huid te zien zou zijn, in combinatie met het (Nederlandse) woord ‘slim’. Onze advertentie zou medicijnen aanprijzen om af te vallen (Engelse ‘slim’, slank dus). En de blote huid? Nee, geen uitdagende bikini-shot. Gewoon, alleen een voorhoofd met een denkballon. We hebben drie keer bezwaar aangetekend, maar werden keer op keer tegengehouden.

      Facebook filtert dus echt wel hun advertenties. Weliswaar met een voor de Nederlandse taal redelijk dom algoritme, maar het gebeurt wel. Dan vervalt hun niet-aansprakelijkheid en moeten ze dus ook in deze gevallen gewoon ingrijpen.

      1. Tijd voor een Europees alternatief zodat we die middeleeuwse Amerikaanse moraal uit ons land kunnen houden. Ze leggen zo via hun grote dominante media bedrijven hun eigen idiote wereldbeeld aan de wereld op.

        Was de verkiezing van die racist en nationalist Trump niet voldoende duidelijk dat de VS alleen maar onze ‘vriend’ is als het in hun eigen belang is?

        1. Je moet eens weten wat voor een effect de moralistische Hollywood films van na de jaren 40 op het beeld van vrouwen hebben gehad in de westerse wereld onder druk van de “Hays Code”. Daar zijn we nog steeds niet helemaal van af.

  2. Ik heb verschillende keren geklaagd bij facebook over dit soort advertenties in mijn tijdlijn.

    Op de eerste kreeg ik een reactie dat de advertentie niet tegen hun regels was, maar dat ik dit soort advertenties niet meer te zien zou krijgen.

    Bij recenter geraporteerde advertenties was het veranderd in terwijl wij uitzoeken of de advertenties voldoen aan onze richtlijnen laten we ze niet meer zien.

    Ondertussen krijg ik nog steeds dit soort advertenties te zien en blijf ik deze rapporteren. Alles om geld te verdienen en dat de gebruikers gescammed worden boeit ze overduidelijk niet.

    1. Op de eerste kreeg ik een reactie dat de advertentie niet tegen hun regels was, maar dat ik dit soort advertenties niet meer te zien zou krijgen.

      Dat antwoord geven ze altijd. Heb ik ook een keer gehad bij een protest tegen grof antisemitisme. Het was niet zo erg want IK kon me ertegen beschermen, vonden ze. Wat natuurlijk helemaal niet het punt is en ik ben zelf niet eens Joods. Het gaat om het principe. Maar Facebook heeft geen principes, lijkt het.

      Hier de link, met citaat naar de reactie van Facebook: https://www.facebook.com/ruud.harmsen.7/posts/2112417838776706

  3. Facebook controleert bijna alle advertenties voordat ze worden gepubliceerd, dus het argument dat ze geen filter willen toepassen om aansprakelijkheid te ontlopen gaat denk ik niet op. Facebook doet gewoon wat ze altijd al doen: lekker doen waar ze zelf zin in hebben, inconsequent hun beleid toepassen en niet reageren op vragen of klachten van gebruikers of adverteerders. Mooi dat De Mol dit doet.

  4. “Facebook doet gewoon wat ze altijd al doen: lekker doen waar ze zelf zin in hebben” Correct. Net zoals andere (Amerikaanse) tech-molochen zoals Uber en Airbnbn; landelijke wetten lappen ze aan hun laars. (Google, Microsoft en Google zijn fors gestraft door de EUo, maar dat had met monopolie-zaken te maken)

    “Mooi dat De Mol dit doet.” Zeker. En sneu dat De Mol dit zelf moet doen, en niet de NL Overheid dmv een aangifte van De Mol (maar: IANAL). Gelukkig heeft De Mol vast een mooi budget beschikbaar om Facebook hierop aan te pakken

  5. Facebook controleert sowieso altijd alle advertenties voor ze geplaatst worden. Erg hinderlijk soms als je wel goede bedoelingen hebt… 🙂 Hun filters zijn naar mijn mening soms een beetje te streng. Maar nu gelukkig wel minder dan vorig jaar.

    Op zich snap ik wel dat het erg lastig voor Facebook is om geautomatiseerd advertenties te blokkeren a.d.h.v. een blacklist. Dat is technisch veel lastiger dan het lijkt, omdat het totaal iets anders is, dan hoe ze het nu doen. Wat ik niet snap is waarom die advertenties niet sowieso al geblokkeerd worden, vanwege het feit dat er ‘verboden financiële producten en services’ worden aangeboden. Of überhaubt voor handel in cryptovaluta, want ook daar heb je schriftelijk toestemming voor nodig bij Facebook. Ik denk dat Arnoud wat dat betreft misschien wel eens gelijk zou kunnen hebben, dat wij niet belangrijk genoeg zijn voor Facebook. In ieder geval onze taal niet… En dat deze adverteerders daardoor hun AI kunnen misleiden. En dat willen ze vast niet toegeven.

      1. Portretrecht is dat je recht hebt om je eigen beeltenis te exploiteren. Dat recht bestaat niet meer onder de AVG, en viel ook nooit onder de auteursrecht (ik maak geen intrinsiek creatieve keuzes hoe mijn gezicht eruit ziet, eventueel een kapper of make-up artiest WEL). Alleen als je publiek bekend persoon bent, zodat je een commercieel interessant gezicht (herkenbaar) hebt, kun je op basis van portretrecht schadevergoeding eisen.

    1. De AVG is duidelijk en expliciet: een foto is een persoonsgegeven, en wanneer het ter identificatie wordt gemaakt zelfs een bijzonder (want biometrisch) persoonsgegeven. En dan geldt er een bijzondere regel uit het Europees recht, namelijk dat nationale wetten ongeldig zijn voor zover ze hetzelfde onderwerp bestrijken als een Europese wet. Nederland mag dus geen wetten hebben die regelen wanneer een portret wel of niet mag worden verwerkt, want dan zitten ze de AVG te overriden en dat mag niet.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.