Kan de werkgever anno 2019 verwachten dat je beschikbaar bent op WhatsApp?

Maandag blogde ik over de vraag of een werkgever je kan verplichten een smartphone aan te schaffen. Daarop kreeg ik een paar vervolgvragen, met name over WhatsApp dat in het mkb en onderwijs veel gebruikt wordt voor werkoverleg en andere zakelijke communicatie. Mensen ‘moeten’ dan hun 06 doorgeven, of dat wordt gewoon in de groep gezet en daarna kan iedereen het zien en met iedereen overleggen. Aangenomen dat je een smartphone hebt en WhatsApp al gebruikt, in hoeverre kun je daar dan nog nee tegen zeggen?

Het installeren van WhatsApp is praktisch gezien weinig gedoe en vergt niet veel van je telefoon, dus daar heb je alleen je privacy-argument nog over. Dat zei ik maandag. En dat geldt natuurlijk des te meer als je WhatsApp al hebt en gebruikt om te chatten – dan vind je de privacyzorgen rond WhatsApp dus kennelijk niet onoverkomelijk, en waarom zou dat bij je werkgever daar dan ineens wél een probleem moeten zijn?

Het enige argument dat ik dan nog overhoud, is dat je niet wil dat je privé 06 nummer bij collega’s terecht komt. Allereerst omdat ze je dan voor werkdingen gaan appen buiten werktijd, en niet iedereen stelt daar prijs op. En ten tweede omdat ze dan misschien dat privénummer voor niet-werkgerelateerde dingen gaan gebruiken, zoals de babbelgroep of gewoon “hee Wim kun jij zaterdag helpen verhuizen je woont in m’n buurt” wat je misschien niet wilt.

De werkgever moet in principe zorgen voor de gereedschappen, waaronder ook de communicatiemiddelen als communicatie op afstand deel van je werk is. Dus als de werkgever wil dat jij in een groepsapp chat, dan moet hij zorgen voor een smartphone met groepsapp. Maar als het gebruikelijk is dat mensen dat zelf meenemen (zoals de chefkok met zijn messenset) dan mag de werkgever verlangen dat een goed werknemer zijn smartphone meeneemt en de chatapplicatie aanslingert voor het werk. Gezien de dekkingsgraad van WhatsApp in Nederland vind ik het lastig daar wat tegenin te brengen.

Wel is het zo dat de collega’s dan netjes en alleen werkgerelateerd je 06-nummer mogen gebruiken. Buiten werktijd je benaderen mag alleen wanneer het überhaupt gerechtvaardigd is dat je buiten werktijd wordt benaderd (zouden ze je ook op je vaste lijn bellen?). Dat hangt af van je branche – is er een vergoeding voor overwerk, zijn er piketdiensten, heb je flexibele uren en ga zo maar door.

Collega’s benaderen voor privézaken is een stuk lastiger. Enerzijds, dat is iets dat gebeurt (ook in de kantine kan Hans Wim vragen om te verhuizen, of hij stuurt een groepsmail naar alle kantooradressen). Anderzijds is dat nummer wel net iets meer privé dan de werkcommunicatiemiddelen. Als werkgever heb je dan een zorgplicht (ook vanuit de AVG, maar vooral vanuit goed werkgeverschap) dat die 06-nummers niet zomaar worden misbruikt. Ik zou dus zeggen dat een werkgever op klachten “ik krijg privéberichten van collega’s” moet ageren, en bij voorkeur dit vooraf al verbieden in zijn social media reglement.

Arnoud

34 reacties

  1. Dit skipt iets te makkelijk over de groep mensen die WhatsApp níet gebruiken omdat ze hun (meta)data domweg niet bij Big Tech willen hebben liggen. Ik zou WhatsApp alleen gebruiken op een smartphone die wordt geleverd door het werk, en die ik vervolgens op werklocatie in een laatje zou laten liggen om af en toe eens te checken.

    Mensen forceren WhatsApp te gebruiken staat zo ongeveer gelijk aan het eisen dat je medewerker toelaat dat een postbedrijf je dag in dag uit schaduwt op straat omdat ze dan in de buurt zijn om je briefjes door te geven aan collega’s.

  2. En dat geldt natuurlijk des te meer als je WhatsApp al hebt en gebruikt om te chatten – dan vind je de privacyzorgen rond WhatsApp dus kennelijk niet onoverkomelijk, en waarom zou dat bij je werkgever daar dan ineens wél een probleem moeten zijn?

    Herschrijf:

    En dat geldt natuurlijk des te meer als je al een vriendin hebt – dan vind je kussen dus kennelijk niet onoverkomelijk, en waarom zou dat bij je buurman dan ineens wél een probleem moeten zijn?

    I rest my case….

    1. Als je herschrijft, moet je wel gelijke waarden nemen. Anders klinkt je vergelijking mooi, maar raakt die feitelijk kant noch wal. Tenzij je qua whatsapp net zo monogaam bent als met je vriendin.

      En dat geldt natuurlijk des te meer als je goedkeurt dat je partner er nog tig andere seksuele relaties op nahoudt – dan vind je polyamorie dus kennelijk niet onoverkomelijk, en waarom zou je er dan wel een probleem van maken als je werkgever plots het bed met je partner deelt?

      Of iets van die strekking. Dus.

      1. Je duikt veel te diep in de details, de bedoeling is om wat ’tussen de regels’ te lezen. Dan is de strekking van mijn bericht niet meer dan dat een handeling/gedraging die in de ene situatie aanvaardbaar is, dat niet automatisch ook is als je die overzet naar een andere context.

  3. Ik denk dat veel mensen nieteens weten wat privacy is, laat staan wat de gevolgen kunnen zijn (van het schenden van privacy). Wat een bedrijf je oplegt zou in mijn ogen los moeten staan van de onwetendheid van de burger. Er zijn immers zat alternatieven die de gebruikers beschermen tegen privacy schendending. Als er een alternatief is, mag een werkgever dan de minst gunstige optie opleggen, of bestaat er dan nog iets van goed werkgeversschap?

  4. Maar als het gebruikelijk is

    Ik denk dat je vergeet dat in vakgebieden waar dat gebruikelijk is er meest sprake is van een reden waarom dat dan gebruikelijk is. Om het vaker aangehaalde voorbeeld van de messen van een chefkok maar als voorbeeld te nemen : messen zijn erg persoonlijk. Wat de een prettig vindt is voor de ander compleet onwerkbaar. Bij (het verstrekken van) een mobiele telefoon zie ik zo’n reden niet.

    Als werkgever heb je dan een zorgplicht (ook vanuit de AVG,
    Is het gebruik van zo’n telefoonnummer voor een ‘help me even verhuizen’ berichtje geen huishoudelijk gebruik door de collega ?
    “ik krijg privéberichten van collega’s” [..] bij voorkeur dit vooraf al verbieden in zijn social media reglement
    Meteen ook maar verbieden om in de kantine over privé zaken te spreken dan ?

    1. “Bij (het verstrekken van) een mobiele telefoon zie ik zo’n reden niet.”

      Ik kan alleen goed typen op een telefoon met fysiek toetsenbord, dus als ik een iPhone (om maar even een voorbeeld te noemen) in handen zou krijgen, dan moet de wergever niet verwachten dat ik er veel meer dan een paar woordjes per keer op ga typen. Dus ja, óók een bepaald soort mobiele telefoon kan heel persoonlijk zijn.

  5. Ik heb hier toch wel moeite mee. Het bezit van een smartphone is nu mijn vrijwillige keuze, en ook de Whatsapp-groepen waar ik in zit, heb ik vrijwillig gekozen en ik kan mij er ook weer voor afmelden als ik dat wil. Bijvoorbeeld als er teveel wordt gewauweld. ’t Zelfde geldt voor ander sociale media zoals Facebook. De notificatiefunctie van Whatsapp staat nu uit, en ik kijk een keer of 3, 4 per dag of er misschien een berichtje van de familie is. Soms laat ik mijn smartphone (per ongeluk) thuis liggen en dat kan dan in sommige situaties onhandig zijn, maar het is niet essentieel. Ik zou me ernstig in mijn vrijheid beknot voelen als ik nu opeens elke dag mijn Smartphone bij me moet hebben, verplicht lid moet zijn van een Whatsapp-groep en daar ook nog met regelmaat naar moet kijken. Als mijn werkgever per se wil dat ik dat doe, moet hij inderdaad maar zorgen voor een telefoon met Whatsapp, die ik dan aan het eind van de dag in mijn kluisje kan leggen en die zeker niet mee gaat naar huis.

  6. Ik zou de de verwerkingsgrond en belangenafweging onder de AVG wel eens willen zien van de werkgever die meent 1) de mobiele nummers van zijn werknemers te mogen verspreiden onder andere werknemers 2) WhatsApp te verplichten op een apparaat dat de werknemers ‘permanent’ bij zich dragen 3) werkoverleg, met mogelijk persoonsgegevens van anderen (klanten, leerlingen, patienten!), via een Whatsapp groep te moeten doen.

    Je schrijft ‘Het enige argument dat ik dan nog overhoud, is dat je niet wil dat je privé 06 nummer bij collega’s terecht komt.’

    Ja, dat is een argument vanuit het individu gezien. Maar dat is juist niet meer van belang onder de AVG. Het individu hoeft geen argumenten te verzinnen, de verwerker (de werkgever) moet met argumenten komen waarom het niet anders kan.

    Als de AVG niet breed wordt gedragen in de samenleving (en daar lijkt het op, want je bent sociaal gesproken een vervelende zeurpiet als je niet in een WhatsApp groep wilt, of zelfs helemaal geen WhatsApp wilt) dan is er nog heel wat werk aan de winkel.

  7. Er zijn uitstekende alternatieven voor Whatsapp, waarbij het niet nodig is om en 06-nummer bekend te maken aan de groepsleden en die ook op andere privacy-aspecten aanmerkelijk beter scoren. Misschien niet helemaal gratis, maar de kosten van licenties voor bijvoorbeel Threema zijn slechts een paar euro per gebruiker. Dat bedrag moet voor de werkgever geen enkel probleem zijn. Het antwoord op de vraag of je beschikbaar moet zijn voor je werkgever op Whatsapp is dus heel simpel: NEE.

  8. De werkgever moet in principe zorgen voor de gereedschappen, waaronder ook de communicatiemiddelen als communicatie op afstand deel van je werk is. Dus als de werkgever wil dat jij in een groepsapp chat, dan moet hij zorgen voor een smartphone met groepsapp. Maar als het gebruikelijk is dat mensen dat zelf meenemen (zoals de chefkok met zijn messenset) dan mag de werkgever verlangen dat een goed werknemer zijn smartphone meeneemt en de chatapplicatie aanslingert voor het werk. Gezien de dekkingsgraad van WhatsApp in Nederland vind ik het lastig daar wat tegenin te brengen.

    Dat de dekkingsgraad van Whatsapp hoog is en – in elk geval mensen met een kantoorbaan – mensen hun privé-telefoon nagenoeg altijd op hun lichaam dragen maakt m.i. niet dat het gebruikelijk is dat mensen die telefoon voor werkdoeleinden meenemen. Een chefkok neemt een messenset mee naar werk met als doel die werk-gerelateerd te gebruiken.

  9. Ik heb een zakelijk nummer – en telefoon- van de werkgever. Hier staat whatsapp op. Prive heb ik ook een telefoon met whatsapp. Compleet gescheiden. Nadeel is 2 telefoons meesjouwen maar dat overleef ik wel 🙂

    Ik denk dat dit issue meer speelt bij functies waarbij bereikbaarheid geen vereiste is. Een whatsapp groepje met collega’s om elkaar op te hoogte te houden of korte vragen te stellen kan handig zijn; ‘deze klant komt morgen dit pakje ophalen, staat bij de radiator’ etc.

    Maar om dat nu als werkgever af te willen dwingen vind ik ook lastig.

    1. Waarom heb je geen dual-simtelefoon?

      En berichtjes over het ophalen van pakjes kun je ook gewoon sms’en naar alle betrokken collega’s, heb je geen WhatsApp voor nodig. Of, indien moglijk, laat je een briefje achter.

  10. Ik ken zelfs een bedrijf dat intern chatten verplicht stelde en mail verbood. Werkte als een speer, was helaas maar een test van een half jaar. Had van mij permanent mogen zijn. Mail is tijd-onafhanklijk voor chat moet je online zijn. (IBM Nederland , chat sametime). Alle medewerkers hebben een laptop met dataverbinding en geen desktop en kunnen dus overal werken. Top situatie,uiteraard ben je zelf verantwoordelijk voor het materiaal. Als er wat gestolen werd moet je zelf aangifte doen, en geen laptop geen werk, soms kon je bij je eigen afdeling nog wat regelen maar het gebeurde dat je zelfs zonde job kwam. En ja IBM heeft alles juridisch afgedekt.

    1. Zeer vervelend als intern chatten verplicht wordt. Elke onderbreking brengt je uit je “flow”, en gaat dus keihard te koste van je efficiëntie, dus, tenzij je in een typische support rol werkt, zou ik chatten uitzetten, en mail momenten beperken. Een ander nadeel van chatten is dat het vaak geen historie vasthoud (bij een bedrijf waar ik werkte was het structureel bewaren van de chat-geschiedenis zelfs geblokkeerd); omdat ik regelmatig collega’s had die over de chat dingen beloofden en dan niet nakwamen. Daar heeft de chat geschiedenis mij regelmatig geholpen, dus toen de blokkade op bewaren chat-history inging (iets van doen met legal discovery, Amerikaans bedrijf), heb ik de chat definitief uitgezet, en iedereen doorverwezen naar de email.

  11. Voor mij is het heel simpel: een werkgever die wil dat ik mobiel bereikbaar ben zal maar moeten zorgen voor een mobieltje en abonnement. Mijn eigen mobiel is namelijk alleen voor privé-doeleinden en hou ik strikt gescheiden van zakelijke doeleinden. En werk is zakelijk…

    En ja, een chef-kok kan dan wel een eigen messenset hebben om mee te werken op zijn werk, maar in zijn eigen keuken kan hij een tweede messenset hebben om thuis mee te koken. Dus heeft hij twee sets, eentje privé en eentje zakelijk. Werkgevers zullen dat moeten respecteren.

    Daarnaast zullen apps als WhatsApp en zo ook bepaalde systeemeisen hebben. De iPhone 4 wordt mogelijk nog net ondersteund maar mijn telefoon staat vol met apps die ik privé gebruik en er is gewoon geen ruimte op voor WhatsApp, dus kan ik deze niet installeren. En nee, Baas! Ik ga geen apps verwijderen om ruimte te maken voor WhatsApp! (Overigens kan ik mijn mobieltje ook nog eens extra vullen met heel veel prive-foto’s…)

    Maar wat interessant is, is dat het een privé-telefoon is dus heeft deze “stoute plaatjes” op het login scherm en als achtergrond. Tja, het maken van computer-gegenereerde afbeeldingen is nu eenmaal een hobby van mij dus dat plaatje van een CGI-dame in bikini (of minder) als achtergrond is voor mij geen probleem. Als mijn werkgever dat wel een probleem vindt dan geeft hij maar een werk-mobieltje want ik ga die achtergrond niet aanpassen. (En het hoesje eromheen ook niet!) Er zullen zaken op mijn privé-telefoon staan die voor de werkgever ongewenst zullen zijn op een werktelefoon. Maar de werkgever mag geen regels opleggen op mijn prive-eigendom, toch?

  12. Wat mij betreft is het heel simpel, Het is een prive telefoon en wat daar al dan niet aan app’jes opstaat bepaal ik zelf en niet mijn werkgever. De telefoon wordt dan ook niet voor werk gerelateerde zaken gebruikt!!!

    Als het zo belangrijk is om voor het werk deel te nemen in bepaalde app’s dan wel bereikbaar te zijn, dan levert de werkgever de telefoon en kan hij voorwaarden stellen aan het gebruik en de app’jes die daar op staan. En de telefoon verder beheren.

    Ik begrijp dat er een morele druk kan zijn om mee te gaan in dit soort “fratsen” maar af en toe moet je gewoon NEE zeggen.

  13. Ik beschik over een mobiel met twee simkaarten. De eerste (en oudste) kaart is voor mijn werk gereserveerd. Dat nummer is voor iedereen verkrijgbaar, mag iedereen bellen en aanspreken. Echter, deze simkaart is alleen ma-fr geactiveerd tussen 07:0 en 18:00 uur, daarbuiten ben ik voor mijn werk niet bereikbaar (ook niet per e-mail!) De mensen die mijn privénummer hebben zijn op de vingers van een hand te tellen. Als lid van de ondernemeingsraad is er slechts één persooon die dit nummer heeft, deze mag beslisen of een geval dermate dringend is, dat ik buiten werktijd in aktie moet komen. Dit beleid wordt door mij duidelijk naar iedereen gecommuniceerd, niemand kan zeggen “dat wist ik niet…” Wat natuurlijk voor de een of de ander wel een probleem zijn kan: je ontdekt als gebruiker dat je niet echt onmisbaar bent. De wereld draaid door, ook als je niet bereikbaar bent en er zijn, het mag een pijnlijke ontdekking zijn, ook andere mensen die kompetent beslissingen kunnen nemen.

  14. Voor zaken kan vanalles gebruikelijk zijn, maar de overeenkomsten die ik zelf heb gesloten gaan niet over diensten waarvan mijn werkgever (geen partij zijnde) kan eisen dat hij ze ook kan gebruiken (of ik voor hem/haar). De AVG gaat over gegevens, kanaalgebruik wordt teveel vergeten.

  15. Maar het gebruik van die telefoon brengt wel kosten met zich mee. Als je werkgever verlangt dat je je auto voor je werk gebruikt, wordt daar in het algemeen wel een vergoeding voor gegeven. Zowel voor de benzine als een deel van de afschrijving. (Meestal 0,19ct per km.) Waarom zou je als werknemer de kosten van de belbundel en het afschrijven van de mobiele telefoon geheel voor eigen rekening moeten nemen?

    1. WhatsApp werkt ook prima over WiFi dus zowel op de werkplek als thuis ga je dus niet ervoor betalen vanuit je bundel. Daarnaast zijn WhatsApp berichten meestal erg klein dus kost het vrijwel niets van je databundel. Ten slotte, veel werkgevers kunnen voordelig groepsabonnementen afsluiten voor hun werknemers dus kan het best gebeuren dat je baas je telefoonrekening betaalt.

      Maar om wat voor bedrag zal het uiteindelijk gaan? Met een auto is een kilometervergoeding van rond de 18 cent wel belangrijk omdat je toch gemakkelijk enkele honderden kilometers per dag moet rijden. Ik heb jarenlang in Rotterdam gewerkt zodat ik dagelijks 80 km heen en 80 km terug reed. Dan praat je al snel over 160 km per dag, ofwel 1 volle tank per week. (Ik heb een zuinige auto!) Da’s al snel 60 euro per week dus de 18 cent per kilometer is geen overbodige luxe. (Plus onderhoud voor de auto die veel kilometers moet maken…)

      Een abonnement zal je misschien 20 tot 50 euro per maand kosten, wat veel minder is dan de 240 euro die het je aan benzine kost. En daarbij zul je zelf het meeste gebruik ervan maken.

      Maar mijn werkgever heeft wel de pech dat ik geen data-abonnement heb en dus geen mobiele data kan gebruiken. Heb ik ook niet nodig! Als een werkgever wil dat ik mobiele data ga gebruiken dan zal daar toch een vergoeding tegenover moeten staan…

  16. Voor mij een ook een belangrijke vraag:

    Wie is verantwoordelijk bij een datalek? De gemiddelde “slimme telefoon” is volstrekt ontoereikend qua beveiliging . De werkgever zou je dus verplichten een onveilig geheel te gebruiken…

  17. Nooit je privé nummer geven ! Zorg dat je twee telefoon s heb een privé en een werk . Deze kan je dan uitzetten en op het werk laten ! Schijt ziek worden ja van al die ongein ze blijven dag en nacht door gaan met je werk en kom je nooit meer tot rust . Onder werk tijd berichten lezen en beantwoorden prima maar op een werk telefoon die op de zaak licht en uit gaan na werk tijden morgen weer een dag dan komt je in je vrije tijd tot rust en belast je niet je omgeving vrienden en gezin en je zelf met werk onzin er is meer in het leven !

    1. Beste Johan,

      Ik ken verschillende werkgevers die je buiten werktijd niet bellen. Of vooraf afspreken wanneer je beschikbaar moet zijn. Ik heb in mijn carrière maar een paar keer hoeven overwerken, heb een paar keer bereikbaarheidsdienst gehad (een telefoontje: alles lijkt ok). De keren dat ik buiten bereikbaarheidsdiensten gebeld ben: minder dan eens per vijf jaar.

      Kies een betere werkgever.

  18. Beste Arnoud, mij lijkt aan het gebruik van WhatsApp toch wel een privacy aspect te kleven. Bij mijn weten download WhatsApp bij gebruik het gehele adressenbestand uit de telefoon van de APP gebruiker. Dit natuurlijk om de gebruiker gemakkelijk te maken zijn heel netwerk tot WhatsApp te vereleiden, maar ook meen ik dat de algemene voorwaarden van WhatsApp aangeven dat zij zich mede-eigenaar achten van deze databestanden. Mocht dit zo zijn dan kan een werknemer toch weigeren deel te nemen aan een bedrijfs WhatsApp groep, want hij kan toch niet verplicht worden tot deze consequenties!?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.