Wat doen we met zijn profiel na overlijden? Facebook, Twitter en de digitale erfenis

Hoe ga je om met de berichten en foto’s van een dierbare na diens overlijden? Met die vraag opende de Volkskrant vorige week vrijdag. Sociale media gaan steeds vaker fungeren als online begraafplaatsen, je digitale nalatenschap. De journalist ging op onderzoek uit naar de vragen die dat oproept, waaronder dus juridische vragen en ik kreeg een klein beetje gekromde tenen van sommige antwoorden.

“Van wie zijn je berichten en foto’s nadat je overlijdt”, zo begint het eerste kopje bijvoorbeeld. Een redelijke clichévraag met volgens mij een bekend antwoord: van niemand, want data bestaat juridisch niet. Facebook is een butler met een ijzeren geheugen, en als de butler ontslag neemt krijg je nooit meer die mooie verhalen van wat opa allemaal uithaalde. Alleen dan met foto’s. Het is dus niet zo dat Facebook zich eigenaar maakt van je foto’s: het is gewoon data, en data gaat weg als de hostende partij dat wil. Of toegang ertoe gaat geld kosten. Juridisch niet raar, wel vervelend als je moet betalen om de foto’s van je ouders in de lucht te houden.

Een hele creatieve vond ik nog om alle chats en dergelijke van de overledene door een machine learning algoritme te halen, om zo een chatbot te maken die klinkt als die persoon. Technisch best een heel eind mogelijk, en die datasets kun je via de AVG te pakken krijgen (net als een kopie van de foto’s trouwens) dus zeker te doen. Maar toch zou ik het nogal raar vinden als mensen dat met mijn blogs gingen doen (postmortem.iusmentis.com, eh nee).

Ik zou niet weten wat ik juridisch daartegen zou kunnen doen. Met name omdat ik dan dood ben natuurlijk, maar er is ook niet echt een juridische remedie. Auteursrechtinbreuk is het volgens mij niet om teksten door zo’n learning algoritme te halen. En mijn privacy – mijn blogs zijn persoonsgegevens – houdt op bij overlijden: de AVG geldt alleen voor levende mensen, niet voor overledenen.

Voor accounts geldt overigens hetzelfde als voor data: je kunt niet zeggen dat die van iemand zijn, want het zijn slechts toegangskaartjes tot die butler. Het beheer van een account en wie er in mag, is dus niet een kwestie van “het is mijn account” of “ik heb het geërfd, laat me erin”. Het is een kwestie van afspreken, en de wet zegt niets over wat er in die afspraken mag staan. Er is van alles te verzinnen – zoals een specifieke machtiging voor je executeur via de notaris – maar praktisch gezien is het wachtwoord in een envelop ergens veilig bewaren een stuk handiger.

Arnoud

9 reacties

  1. Technisch best een heel eind mogelijk, en die datasets kun je via de AVG te pakken krijgen (net als een kopie van de foto’s trouwens) dus zeker te doen.

    De AVG is toch niet van toepassing op overleden personen? Dan moet je hopen dat de website een exportmogelijkheid biedt. Maar pleeg je dan geen computervredebreuk door een deel van de website te gebruiken dat alleen bedoeld is om je rechten onder de AVG uit te oefenen, wetende dat de AVG niet van toepassing is?

    1. Je hebt gelijk, ik was helemaal vergeten dat de AVG natuurlijk niet geldt als je overleden bent. De betrokkene kan dit voorafgaand aan overlijden wel zelf doen, maar direct nadat zo’n dienst weet dat je dood bent, kunnen ze besluiten de export dicht te zetten. Praktisch gezien: zolang je geen akte van overlijden opstuurt, zal Facebook en consorten denken dat de inloggende persoon de overleden betrokkene is en dus de export gewoon toelaten. Soms is pragmatisch handelen een stuk effectiever. (Net zoals je beter de pinpas + code van de overledene kunt hebben om te internetbankieren dan dat je bij de bank je aanmeldt als executeur testament en graag autorisatie wil voor toegang tot de rekening.)

  2. Tja, als ik dood ben ga ik mij daar verder niet druk om maken, hoor. Ik heb dan vast betere dingen te doen. Een mooie halo passen, vleugels testen en genieten van het uitzicht van bovenaf. Of lekker feesten in de grote hal aan tafel met Odin en andere grote krijgers voordat we weer ten strijde gaan. Of misschien zit ik er dan alleen maar lekker warmpjes bij. 🙂

    Maar voor de nabestaanden is het van belang. Ik vermoed zelfs dat de AVG alsnog toegepast kan worden omdat de gegevens van mijn vader in principe ook aan mij gerelateerd zijn. Zeker als je bedenkt dat er diverse stamboom-websites bestaan waarin gehele families vermeld staan met allerlei extra gegevens. Dus wat moet er gebeuren met de gegevens die mijn vader heeft ingevuld op zo’n stamboom-websites waar hij mijn naam, geboortedatum en andere gegevens aan toe heeft gevoegd? Hij kan deze gewoon privé gehouden hebben maar de nabestaanden kunnen er verdeeld over raken over wat ermee moet gebeuren. De een wil dan dat deze stamboom gewoon verdwijnt, de ander wil deze onder de familie verspreiden en de derde wil hem voor iedereen opengooien…

    Nu kan mijn vader een redelijk belang hebben gehad bij het maken van zo’n stamboom met mij erin maar verder?

  3. Een hele creatieve vond ik nog om alle chats en dergelijke van de overledene door een machine learning algoritme te halen, om zo een chatbot te maken die klinkt als die persoon.

    Kijktip: S02E01 van de serie “Black Mirror” (bijv. via Netflix), die gaat over vrijwel exact dit scenario.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.