Mogen verse ouders de kraamverzorger in de gaten houden met de babycam?

Een lezer vroeg me:

Wij zijn een kraamzorgbureau met drie vaste verzorgenden. Recent kwam een van onze medewerkers bij een nieuwe cliënt thuis, die vertelde dat er diverse camera’s hingen om de baby te kunnen zien én, ik citeer, “om te zien wat de kraamverzorgende op een dag doet.” Dat voelde zeer onprettig dus zij heeft geëist dat de camera uit zou gaan. Er dreigt nu een conflict te ontstaan, hoe moeten we daarmee omgaan? En wat is wijsheid voor de toekomst?

Dit dilemma kom ik steeds vaker tegen, en ik moet zeggen dat ik het lastig vind een praktisch werkbaar compromis te bedenken.

Juridisch bekeken komt het neer op een afweging onder de AVG, maar die is nog knap ingewikkeld. Enerzijds mag je als privépersoon in je huis een camera inzetten ter beveiliging en surveillance, met de AVG heb je dan niets te maken want dat valt onder de uitzondering voor huishoudelijke verwerking. (Tenzij je Rynes héél breed leest en zegt, ook hier is een situatie dat de verwerking “buiten de privésfeer geraakt van degene die door middel van dit systeem gegevens verwerkt”.)

Anderzijds hoeft een werknemer niet te pikken dat zhij verplicht voor de camera gaat staan van een derde als dat niet voor het werk noodzakelijk is. Een goed werkgever moet hier waarborgen tegen genomen hebben – de recente Transavia-discussie over het fotograferen van stewardessen. Je kunt als werkgever dus niet makkelijk roepen, je gaat maar bij de klant voor de camera staan want je moet gewoon aan het werk. Ook niet als die klant als privépersoon die camera aan mag hebben staan.

Derderzijds kun je als werkgever niet zomaar alle klanten weigeren omdat ze een camera hebben, zeker niet in de kraamzorg, oppas en dergelijke dienstverlening waar de veiligheidszorgen erg groot zijn en de wens om een camera in te zetten dus zeer persoonlijk en stevig is. Je moet daar dus meer mee dan “die camera weg want m’n personeel d’r privacy gaat voor”.

Ik blijf erover peinzen en ik kom er niet uit. Ja, in je voorwaarden opnemen dat camera’s “in overleg” mogen worden ingezet en dat maatregelen tegen misbruik en excessen moeten worden genomen. Maar wat dan, ga je dan de klant z’n camera-setup controleren? Eis je dat encrypted harddisks met two-man-access-rule worden ingezet en dat terugkijken in aanwezigheid van de manager moet gebeuren?

Arnoud

35 reacties

  1. Dan is het toch alleen maar omgedraaid? In plaats van de kraamverzorger zijn de ouders, kind(eren) en gasten toch degenen waarvoor je moet na gaan denken over de privacy?

    “Oh, de kraamverzorging heeft een camera opgehangen? Daar voel ik mij niet gemakkelijk bij. Als dat niet anders kan, dan ik kom wel pas over een paar weken langs op bezoek.”

  2. Hmm, er is oppas voor de baby, professioneel ook nog, dus waarom nog een camera? Dan heb ik het idee dat de camera er is om de oppas in de gaten te houden. En je huurt iemand professioneel dus word het een machtsverhouding als in wekgerver werknemer, en dus is de prive omgeving een werkvloer geworden, en geen prive domein meer.

  3. Ook hier is wat de AVG voorschrijft volgens mij helemaal niet zo onduidelijk. Men vindt het alleen onwenselijk. Dat is iets anders. De babysitter mag als werknemer niet voortdurend door de werkgever bij haar werk gefilmd worden.

            1. Waarom niet? Het betreft een verwerking van persoonsgegevens die naar haar aard (voortdurend gemonitord worden bij je werk) een belangrijke privacy-inbreuk vormt.

              Kennelijk zou mogelijk de uitzondering van art3.2c AVG gelden (“Deze verordening is niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens: c) door een natuurlijke persoon bij de uitoefening van een zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit”) maar het filmen van iemand die betaalde arbeid in je huis verricht is niet zuiver persoonlijk of huishoudelijk alleen omdat het je eigen huis is.

              Vergelijk roken: zou deze oppas kunnen eisen dat haar werkplek, zijnde het privédomein van ouders, rookvrij is? Ook als dat betekent dat de vrijheid van de ouders te roken in hun eigen huis erdoor beknot wordt? Ook als de ouders niet de directe werkgever van de oppas zijn?

              1. Natuurlijk is precies 3.2c AVG waar ik over twijfel. Als filmen in je huis niet zuiver persoonlijk of huishoudelijk is, wat dan wel? Volgens het Rynes-arrest is het filmen van de openbare weg voorbij die grens, waaruit ik dan haal dat kennelijk filmen vóór de openbare weg dat niet is. Als Rynes bedoelde te zeggen, het filmen van anderen is altijd niet-huishoudelijk dan hadden ze dat wel gezegd. Het kan ook niet zo zijn dat deze uitzondering effectief een dode letter is.

      1. En de verplichtingen zijn : 1) De verantwoordelijke moet een gerechtvaardigd belang hebben bij de verwerking. En dat op papier aan kunnen tonen. 2) De verwerking dient noodzakelijk te zijn voor het doel. Moet ook aantoonbaar zijn. 3) Het belang of de fundamentele rechten van de werknemers prevaleert boven het gerechtvaardigd belang van de werkgever. 4) En aangemeld bij de betreffende instanties.

        Dus de professionele kraamverzorgster mag niet in de gaten gehouden worden met een camera. Net als een timmerman/ loodgieter/ chauffeur/ behanger / enz. die je inhuurt. Is het hobby werk dan loopt zo iemand meteen weg en klaar.

  4. Waarom vindt de werknemer het vervelend? Het filmen an sich lijkt me niet per se bezwaarlijk, als wel hetgeen wat daarna met die beelden zou kunnen gebeuren. Dát lijkt me dan ook iets waar je duidelijke afspraken over kan maken.

    Kraamzorg is niet per sé mijn area of expertise, maar wellicht dat de werkgever gewoon een ander personeelslid kan inzetten op dat adres? Als dat roostertechnisch uit kan, en er van uitgaande dat de ene werknemer het een groter probleem vindt dan de andere, is dat wellicht de meest simpele oplossing.

    Beetje vergelijkbaar wellicht voor werknemers die gemoedsbezwaard zijn om handeling X uit te voeren of klant Y te helpen. Als iedereen daar een beetje flexibel mee omgaat is daar doorgaans prima omheen te werken.

  5. Het probleem is hier volgens mij niet eens de AVG, maar een gebrek aan vertrouwen. Want de opnames worden ook gemaakt: “om te zien wat de kraamverzorgende op een dag doet”. Dus ik ben opgeleid voor mijn werk, doe dat te goeder trouw, maar ze willen me controleren. Geen enkele regelgeving gaat dit oplossen en het bureau kan beter iemand anders sturen, die dit vooraf weet en er geen moeite mee heeft.

    1. Persoonlijk heb ik hier geen moeite mee. Waar ik wel moeite mee zou hebben is dat dergelijke beelden mogelijk op internet komen dan wel dat ze bij een partij geüpload worden. Immers een camera met een sd kaartje voldoet ook om terug te kunnen kijken.

    2. Ook op de WC? En dat de baas met camera’s bijhoudt hoe veel en hoe lang je koffiepauzes neemt? Er zijn plaatsen en situaties waar cameratoezicht verdedigbaar is, maar vergeet niet dat het ook zonder cameratoezicht mogelijk is om caissières die geld uit de kassa stelen te betrappen. Er moet van geval tot geval afgewogen worden of de inzet van camera’s proportioneel en opportuun is.

      Dat geldt ook voor een klant/opdrachtgever. Motiveer maar waarom er een camera op de werkplek van een inhuurder gericht moet zijn. Ik kan me een aantal situaties voorstellen (monteur van flappentap met vastzittende bankbiljetten) maar in veel gevallen kan voldoende veiligheid bereikt worden zonder camera’s.

      1. (monteur van flappentap met vastzittende bankbiljetten) uit ervaring weet ik dat zelfs daar geen camera’s hangen. Wel aan de buitenkant. Maar de administratie is zo goed dat het niet nodig is. Ze weten van te voren wie en hoe laat er een monteur is, Wat de storing is en de monteur moet zich eerst melden vanuit de lokatie om het alarm eraf te zetten. En zo’n automaat zit technisch zo goed in elkaar dat ik die eerder zou vertrouwen als mijn beste vriend. Gaat wel eens een biljetje stuk maar dat word door de DNB gewoon omgewisseld. Heb hier nog wat hoekjes snippers enz heb ik ingeseald als aandenken. Dat is zo klein dat ze dat niet eens terug willen. wel leuk aandenken. gauw wat anders gaan doen want dat is er eentonig na een jaar. https://en.wikipedia.org/wiki/Automatedtellermachine

        1. Ik geef toe, het was een beetje uitlokken… Ik heb op een van mijn vorige projecten met kasautomaten gewerkt (de “grote broer” van de ATM, boor gebruik in bankkantoren). Een gesprek gehad met een monteur/slotenmaker: Zijn opmerking “Voor mijn pensioen is het veel beter dat ik het geld dat ik in de automaat aantref laat liggen!” 🙂

          Zijn eerlijkheid werd niet groter als er een filiaaldirecteur over zijn schouder meekeek. Terug on topic: Ik verwacht ook dat de aanwezigheid van camerasurveillance maar een heel beperkt effect heeft op de hoeveelheid wetsovertredingen die mensen maken.

          1. Ik heb het over snippers, niet over geld, en zo”n directeur weet exact hoeveel hij in zo’n automaat heeft gestopt, dus mijn eerste vraag was altijd, wat alleen opgaat bij een banklokatie, hebben jullie tekorten op de atm. En als je dan geld vond dan scoor je, voor de rest is het gewoon werk. Ook als je in de kluis kilo’s papiergeld aan de kant moet schuiven om je werk te moeten doen. Van een tekort van een hoog bedrag schrikken ze ook niet, dat is een administratieve fout, kleine bedragen wel want dat is (meestal) diefstal. BTW de ATM’s in een bank en buiten op straat zijn dezelfde, alleen de kast eromheen is anders, wat mee kantoor vriendelijk. Zeg maar het kas personeel werkt ook gewoon met zo’n ATM, en niet meer met een geldla zoals vrôegah. NCR, Phillips, ik heb nog wat nep/testgeld liggen van DEC, Wincor Nixdorf, Diebolt, en de uitvinder/bedenker John Shepherd-Barron van De La Rue.

            Heb nog bij Wang in Delft opleiding gehad, kon je je eigen bankpas maken met de magneetstrip 🙂 keken ze bij de bank toch wel raar als je die gebruikte. Excuus en sorry voor offtopic/ enthousiasme.

  6. Misschien ben ik hier heel onredelijk in, maar persoonlijk vind ik gefilmd worden voor controledoeleinden een totaal redelijk aspect van ieder werk waarbij je werkt op locatie bij een klant. Risico van het vak.

    Ik vind je inderdaad onredelijk 🙂 Er zijn natuurlijk ook nog genoeg andere (minder inbreukmakende) manieren om te controleren of jij je werk goed doet. Waarom die dan niet gebruiken en dus niet meteen terugvallen naar camera toezicht?

    zeker niet in de kraamzorg, oppas en dergelijke dienstverlening waar de veiligheidszorgen erg groot zijn en de wens om een camera in te zetten dus zeer persoonlijk en stevig is.

    Ook hier snap ik niet waarom camera toezicht de enige manier zou zijn om aan die wens tegemoet te komen…

  7. In het geval van verborgen camera’s:

    In het Wetboek van Strafrecht is bovendien geregeld dat verborgen camera’s in alle niet voor het publiek toegankelijke lokalen strafbaar zijn. Dat geldt dus ook voor de werkplek.

    Dus een zogenaamde nannycam is in NL gewoon strafbaar. ( met een enkele uitzondering)

  8. Een oplssing zou kunnen zijn om met een contract te werken waar camera gebruik in staat. Zoiets als opnames zijn wij niet op tegen maar op delen buiten je eiegen huishouden is niet toegestaan, de beelden mogen alleen maar gebruikt worden om misstanden aan te kaarten bij de bevoegde instanties of met het bureau.

  9. Mag dit in je voorwaarden? Het filmen van onze medewerkers mag alleen in overleg en met instemming van de medewerker zelf.

    Dan dwing je ouders dat in goed overleg te doen en anders kunnen ze altijd nog overstappen naar een andere partij.

    Het veiligheidsrisico is trouwens niet zo groot hoor. Dat roept iedereen, maar het valt in het niet bij het gevaar dat dit soort ouders zelf vormen voor hun kind, doordat ze moeizaam in staat zijn te vertrouwen. Het is belangrijk dat ouders dat kunnen, omdat kinderen uit de relatie met hun ouders leren wat vertrouwen is.

  10. Ik heb niet de indruk dat er veel ouders gereageerd hebben 🙂 @ItsMe: Een kraamverzorger is geen oppas. Verre van dat zelfs. Dat is net zoiets als een mijnbouwkundig ingenieur een putjesschepper noemen.

    Het lijkt me vrij normaal dat verse ouders hun kind in de gaten willen houden. Gewenst zelfs, het is maatschappelijk gewenst en geaccepteerd dat ouders zorg dragen voor hun kinderen. In die context is een camera die in de babykamer hangt geen gek concept.

    In een normale situatie komt een kraamverzorger soms alleen,maar meestal met ouder bij de baby. In de praktijk is de kraamverzorger meer bezig met zorgen voor de moeder en het gezin, zodat zij voor de baby kunnen zorgen (want dat moeten ze na de week kraamzorg sowieso zelf doen) dan dat hij met de baby bezig is.

    De AVG (en het gezond verstand) vereisen een afweging van belangen. Het kunnen bekijken van de baby (-kamer) door de ouders is best wel een serieus belang. Het controleren van de keuken, wasmachine, droogmolen en ander locaties waar de kraamzorg vaak actief is wellicht niet. Helaas verteld de vraag niet waar de camera’s hingen, er is enkel de vermelding dat ze dienen om de kraamzorg te controleren. Maar ik neig ernaar dat dat een communicatieprobleem is….

    1. Maar in het bericht staat letterlijk:

      […] dat er diverse camera’s hingen om de baby te kunnen zien én, ik citeer, “om te zien wat de kraamverzorgende op een dag doet.”
      Dat impliceert toch dat het niet alleen om de baby gaat, maar specifiek om de kraamzorg “in de gaten te houden”.

      Ik persoonlijk zou hier als werknemer zeer grote problemen mee hebben. Er zijn genoeg andere, minder ingrijpende manieren om te controleren of iemand zijn werk doet.

  11. Onderbelicht vind ik de specifieke aspecten van kraamzorg. Die is alleen de eerste week bij je in huis, en al die tijd is de moeder ook gewoon thuis en naar je mag aannemen, de vader vaak ook (je krijgt nu als man een hele werkweek vrij bij geboorte). De kraamzorg zal ook weinig alleen zijn met de boreling. In zo’n situatie lijkt me de noodzaak tot camerabewaking lastig te verdedigen.

  12. Professionele kaamzorg bestaat al een halve eeuw en inmiddels zijn miljoenen baby’s door een kraamverzorgster verzorgd. Hoeveel incidenten zijn uit die periode bekend inzake de veiligheid van de baby in relatie tot de kraamzorg? Extreem weinig vermoed ik. Het met camera’s volgen van een professionele kraamverzorgster tijdens haar werk is niet noodzakelijk en niet proportioneel. Toezicht met een camera is alleen (misschien) nodig als de baby geen ander, persoonlijk toezicht heeft.

  13. In België heeft de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) mij hierover een advies gegeven: Zij geven aan dat in dergelijke gevallen de AVG zeker van toepassing is, en dit zich niet langer in de privé sfeer afspeelt, omdat er een overeenkomst is gemaakt die een duidelijke professionele verhouding aangeeft tussen de betrokkenen. Dit impliceert dat de werknemer op zijn minst moet geïnformeerd worden over het feit dat hij/zij gefilmd wordt. Verder geven zij aan dat het inderdaad een moeilijk afweging is, en dat er het beste vooraf afspraken worden gemaakt. Zij baseren zich uiteraard verder op de Belgische wetgeving (camerawet, CAO68). Als het louter gaat over het controleren van het kraamzorgpersoneel, dan vraag is mij toch ook af of die doelstelling zwaar genoeg doorweegt om camerabewaking te verantwoorden.

    Voor degenen die hier geen graten inzien, wil ik toch nog eens wijzen op de geweldige impact die beelden kunnen hebben. Stel dat je als kraamzorgwerker bijna heel de tijd wordt gefilmd. Je maakt één keer een fout: baby blijft 1 minuut alleen op luierkussen op tafel liggen, omdat jij even verstrooid bent. Die beelden kunnen je carrière definitief verwoesten. Hoeveel % van het personeel kan met de hand op het hart zeggen dat ze nog nooit dergelijke fouten hebben begaan? Ik pas toch liever voor een maatschappij waar elke (menselijke) fout je voor de rest van je leven blijven achtervolgen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.