De Hongaarse concurrentiewaakhond Hungarian Competition Authority heeft een boete uitgedeeld aan Facebook voor het pretenderen een gratis dienst te zijn. Dat las ik bij Nu.nl. De boete bedraagt ruim 3,5 miljoen euro en is gebaseerd op het idee dat je betaalt met je persoonsgegevens, als ik de bron Bloomberg goed begrijp (mijn Hongaars is wat minder). Gebruikers zouden door de term ‘gratis’ misleid zijn; ze gaven immers gegevens van enige financiële waarde aan het bedrijf – ook gaat het om hooguit 50 cent per gebruiker. Maar ik vind dit een vervelend precedent.
Menig scriptie over social media en persoonsgegevens opent met de bekende quote dat als je niet betaalt, je niet de klant bent maar het product (de werkelijke quote). Want ja, het geld moet toch ergens vandaan komen. Dat is een wat defaitistische blik; op Facebook ben je niets, behalve een soort halffabrikaat dat als een dikke worst aan adverteerders wordt voorgeschoteld.
Het idee dat je betaalt met je persoonsgegevens klinkt dan iets positiever. Je maakt een keuze met welke tegenprestatie jij de dienstverlener compenseert voor het harde werk. En dat mag, juridisch gezien. Er zijn meer overeenkomsten mogelijk dan enkel de koop, en binnen de koop is betaling in natura (niet lachen daar achterin) zeker een optie.
Het enige is, dan heb je dus wel de aanname gedaan dat persoonsgegevens objecten zijn die een geldswaarde vertegenwoordigen. Vermogensrechten, zeg je dan. En dat haakt in op de recente discussie over persoonsgegevens als object van eigendom. Ik heb er dus moeite mee om dezelfde redenen:
Verder is eigendom natuurlijk iets dat je kunt verhandelen. Vanuit dat perspectief wordt je positie zelfs zwakker dan nu: de AVG geeft je sterke zeggenschap over je persoonsgegevens, en die blijven altijd bestaan. Zou je de eigendomsrechten op je persoonsgegevens verhandelen (artikel 23.7 in de Facebook TOS) dan kun je daarna dus helemaal niets meer vinden over wat dat bedrijf ermee doet.
In deze context: als je zegt dat je betaalt met persoonsgegevens, dan moet je daarna niet meer zeuren dat men dingen doet met die gegevens. Die heb je immers zelf afgestaan, als wederprestatie voor een afgenomen dienst. En dat is precies dezelfde puur economische visie, die niet past bij de omgang met persoonsgegevens. Het gaat bij dat recht om zelfbeschikking en expressie, jezelf kunnen zijn. Als je dat tot een prijs verklaart, dan devalueer (haha) je dat hele principe. Dan is privacy en dingen geheim kunnen houden gewoon een stukje handelswaar, in plaats van onderdeel van je menselijke waardigheid.
Dus nee, ik ben het er niet mee eens. Facebook is gratis. Ze besnuffelen en bespioneren je, en dat tolereren we tot op zekere hoogte omdat ze als onderneming nou eenmaal ook grondrechten hebben. Maar inbreuken op iemands grondrechten tolereren is niet hetzelfde als betalen.
Arnoud
Eindelijk iemand die het snapt. Ook hier in NL wordt al betaald voor naw gegevens. Dus idd niet gratis, Die drempel zijn we allang voorbij.
“In deze context: als je zegt dat je betaalt met persoonsgegevens, dan moet je daarna niet meer zeuren dat men dingen doet met die gegevens.”
Ook onzin, gewoon een nieuwe manier voor jou om geld te verdienen. Voorwaarden stellen wat er met die gegevens gedaan wordt. We zijn met zijn allen toch al een nummertje (BSN) laten wee ons dan niet weg laten cijferen
Vergelijk dit met: “Als je jezelf verkoopt als slaaf, moet je niet meer zeuren dat je hard moet werken zonder betaald te krijgen.” In zulke claims zit een verborgen aanname in dat contracten tot stand komen tussen gelijkwaardige partijen. Dat is in mijn voorbeeld vrij evident niet het geval, en het voorbeeld van Facebook om verschillende redenen ook niet van toepassing, en daarom verbieden we dat je jezelf verkoopt of slaaf, of dat je kunt betalen met je persoonsgegevens.
En wat is het verschil met waar we nu in leven ? https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/10/bijna-een-op-de-twee-nederlanders-doet-vrijwilligerswerk
En de rest krijgt een fooi. Modaal 150 netto meer als een minimumloner en een enkele na die het dan goed voor elkaar heeft, maar dan moet je niet tegen het establishment ingaan anders vergaat het u net als DSB Dirk Scheringa, Fred Spijkers (defensie klokkenluider) of Willem Oltmans (staat van Bedrog)
Wel een heel cynische reactie om vrijwilligerswerk te vergelijken met slavernij… (Al zou ik nooit vrijwillegerswerk doen voor een organisatie waarin de directeur meer dan de balkenendenorm verdient, zoals bij veel zorginstellingen of de hartstichting) Daarnaast: netto modaal: ca 2.120; netto minimum: ca 1507, dus het verschil is wel iets groter dan 150 euro.
Je hebt geen keuze als je bij het UWV loopt, en eenmaal erin dan kom je er heel heel slecht weer uit. VB: ze hebben van die bureautjes die voor hun werken om jou naar werk te begeleiden. Leuk zou je denken, maar op het moment dat ze jou aan werk hebben geholpen hebben ze zelf ook niets meer. Vandaar ook dat als je zo een traject accpteert er regels zijn a dat als je zelf wat gevonden hebt je dat verplicht bij dat bureautje moet melden zodat hun met de eer kunnen gaan strijken. Net als een waarschuwing krijgen van het UWV waar je jezelf niet tegen kan weren. Slikken of stikken, en gewoon omdat ‘iemand’ anoniem ‘iets’ gemeld heeft. Privacy is een mooi iets maar niet bij het UWV, heel erg éénzeidig met de billen bloot. En die ambtenaar maar lachen aan de andere kan van de balie, die UWV gebouwen zijn niet voor niets net gevangenissen.
Ik snap in deze discussie de focus van Arnoud niet dat als het vermogensrechten zijn en je ze verkoopt dat je dan niet meer mag zeuren hoe ze gebruikt worden of de problemen als je het zou mogen verkopen.
Bij mijn weten zijn er nog steeds landen waar je auteursrechten niet kan verkopen, hoogstens een (exclusieve) licentie geven. Waarom kan je jouw persoonsgegevens niet als een vermogensrecht zien dat je niet kan verkopen, maar waar je voor bepaald gebruik een licentie voor kan geven.
Dat sluit ook mooi aan op die vreselijke AVG: degene die de gegevens verzamelt geeft aan wat hij ermee gaat doen en alleen daarvoor geef je een licentie als je met hun voorwaarden akkoord gaat. Eigen belang van de verzamelaar valt dan onder een soort van fair use categorie en blijft aan toetsing achteraf onderhevig. Wanneer Facebook dan meer doet met die gegevens dan ze toestemming voor hebben gevraagd/een licentie gekregen begaan ze een vermogensdelict. Wat ze een stuk voorzichtiger zal maken als ‘alleen maar’ privacy schending.
Groot verschil zal zijn dat een exclusieve licentie niet kan, er zijn partijen die sommige persoonsgegevens moeten gebruiken, waaronder jijzelf.