Grote YouTube-kanalen moeten vanaf september Kijkwijzer hanteren

Nederlandse YouTube-kanalen met veel abonnees moeten vanaf september de Kijkwijzer hanteren, en leeftijdsaanduidingen en adviespictogrammen tonen. Dat meldde Tweakers onlangs. Wie niet meewerkt aan de Kijkwijzer, loopt het risico op boetes. Dit is het gevolg van Europese Richtlijn 2018/1808 die de Mediawet wijzigt, waardoor diensten als Youtube aangemerkt worden als ‘mediadienst op aanvraag’ en daarmee onder de Mediawet vallen. Waarmee dus meteen de vraag ontstaat wie zich dan aan die wet moet houden, is dat iedere vlogger, of alleen de grote jongens/meisjes met hun dikverdienende kanalen?

Het grote probleem bij diensten als Youtube is dat het in feite een tweetrapsraket is, in tegenstelling tot ‘gewone’ televisie. Daar is er een zenderbeheerder die programma’s kiest, en daarmee is er één partij die je kunt aanspreken op compliance-items als de Kijkwijzer of het niet uitzenden van voor minderjarigen ongeschikte dingen voor acht uur ’s avonds.

Bij Youtube werkt dat niet echt, omdat iedereen daar zelf kiest wat hij of zij uploadt. (Oh wacht even, zegt nu menig IT-er, dus als de televisie de zendercoördinator ontslaat en iedereen zijn eigen filmpjes laat uitzenden dan vallen ze ook buiten de Mediawet? Eh ja soort van, in ieder geval als je als toezichthouder dat tien jaar laat gaan onder het motto “het is maar internet” en dan merkt dat die bak met bagger-video’s zo groot is dat het niet meer te handhaven is. Sorry, mijn cynisme schoot even naar boven.)

Men lijkt er nu – na ook stevig onderhandelen met Google – uit te zijn dat wat Youtube doet, in principe wél onder de Mediawet gaat vallen. Althans, voor wie eigenlijk gewoon een eenmanstelevisiezender is. De grote commercieel ingestelde videomakers dus, niet de ‘hobbyisten’ zoals dat dan gelijk wat neerbuigend heet. Het Commissariaat heeft vooralsnog geen specifiekere richtsnoeren uitgevaardigd, dus ik zou voor nu aannemen dat als ik de inkomsten bij Youtube moet opgeven als inkomsten uit werk / overige arbeid bij de belastingdienst, of als ik bij de KVK ingeschreven sta, dat ik dan hier tegenaan loop.

Oh ja, en naast de Kijkwijzer is het dan ook wettelijk verplicht om te melden dat je kanaal reclame of productplaatsing bevat. Dat is nu eigenlijk alleen een aanbeveling uit de Reclamecode, die geen wet is.

Het wetsvoorstel ligt nu nog bij de Tweede Kamer, maar omdat we bij Richtlijnen als deze weinig te zeggen hebben, is er geen reden om te denken dat er dingen heel erg anders gaan worden tot aan de deadline.

Arnoud

12 reacties

  1. Ik kan nergens vinden hoe men dit wil gaan bewerkstelligen?

    Van de kijkwijzer site haal ik het volgende:

    Met behulp van een door Kijkwijzer ontwikkeld vragenformulier classificeren de omroepen, film- en dvd distributeurs hun producties zelf. Speciaal daarvoor opgeleide medewerkers, zogenaamde codeurs, bekijken een productie zorgvuldig en beantwoorden via internet het formulier met vragen over wat ze gezien hebben. Daarna berekent een door Kijkwijzer ontwikkeld programma welke classificatie de productie vervolgens krijgt
    Het dikgedrukte deel is met een platform als youtube natuuurlijk onbegonnen werk. Dus gaat de kijkwijzer classificatie vervolgens alleen bepaald worden door de content creator zelf? In hoeverre kun je dan vertrouwen hebben in die classificatie, de maker van een filmpje heeft wellicht een heel ander idee over de inhoud dan menig ander.

    Bovendien biedt dit natuurlijk ook kansen. Als ik mij als content creator richt op de leeftijdscategorie 12-18 toen ik altijd het icoon voor ‘seksuele activiteit’. Betere reclame voor je filmpje kun je niet hebben.

    1. Niet gewoon door video producenten dit zelf in te laten vullen? Laat Vloggers, media tenten en grote PR bureaus gewoon zelf de lijst invullen, en doe een steekproef achteraf.

      Als de boetes maar hoog zijn, dan zullen veel producenten het toch op save spelen en de juiste classificatie aan hun content toevoegen. Daarnaast kun je ook nog andere clausules met YouTube bedingen: Zo kun je afspreken dat producenten na drie fouten, een jaar niet meer mogen uploaden.

      Tot slot, als producenten zich achter schimmige firmas verbergen welke geregistreerd staan op de Maladiven, dan verbied je gewoon de content op YouTube.

      1. Ik heb de indruk dat de gemiddelde vlogger een pseudoniem heeft met daarachter een zelf aan te maken email-adres (hotmail, gmail). Probeer als Commissariaat maar eens te achterhalen welke persoon achter dat pseudoniem verscholen zit. Bewijs maar eens dat de Mediawet van toepassing is (Nederlandstalige Surinaamse vlogger).

        1. Follow the money. Iedere YouTubee die onder deze wet gaat vallen krijgt inkomsten van YouTube, Patreon of directe sponsoren. En dus moet er een bankrekening bekend zijn, en via die bankrekening komt de overheid snel genoeg aan NAW gegevens.

          1. Gaat dat serieus gebeuren? Ik denk het niet, het klinkt als opsporing door politie/justitie, niet meer als handhaving door het commissariaat en gegeven het aantal ernstige misdrijven dat niet onderzocht kan worden door gebrek aan capaciteit lijkt het me sterk dat er wel onderzoek gedaan zal gaan worden naar gevalletjes “onjuist classificeren van youtube-video”.

  2. Het wetsvoorstel ligt nu nog bij de Tweede Kamer, maar omdat we bij Richtlijnen als deze weinig te zeggen hebben, is er geen reden om te denken dat er dingen heel erg anders gaan worden tot aan de deadline.

    Waarom? Uit de technische briefing die de Tweede Kamer hierover kreeg begreep ik juist dat men een aantal concessies gedaan heeft, maar dat het daarmee ook wel een minimum-set aan regels is, waar overheden ook mogen kiezen om zwaardere regels te implementeren.

    Bijvoorbeeld, de max van 20% reclame per uur wordt 20% per dagdeel (00:00 tot 18:00 = 1 dagdeel, 18:00 – 24:00 = 1 dagdeel). Terwijl een lokaal land er ook voor zou mogen kiezen om het ‘strenger’ te maken door de dagdelen per uur in te delen, ipv per avond vs de rest van de dag.

    Daarbij vond ik zelf nog bijzonder dat de vestigingsplaats geldt voor de geldende regels. Zo is Netflix gebonden aan Nederlandse wetgeving omdat zij Europa bedienen vanuit Amsterdam. Maar zij moet zich dus aan de Nederlandse voorschriften houden, ook als zij streamen naar Belgie.

    Een politicus voorzag nog wel de nodige politieke discussies hierover ontstaan. Omdat overheden hiermee dus ook meteen invloed hebben op wat voor vestigingsklimaat men wil bieden voor mediabedrijven, en er hier dus tussen de EU-landen ook nog wat concurrentie kan ontstaan.

    1. Daarbij vond ik zelf nog bijzonder dat de vestigingsplaats geldt voor de geldende regels. Zo is Netflix gebonden aan Nederlandse wetgeving omdat zij Europa bedienen vanuit Amsterdam. Maar zij moet zich dus aan de Nederlandse voorschriften houden, ook als zij streamen naar Belgie.

      Ja, maar aan die keuze zitten natuurlijk ook veel praktische voordelen. Als ik upload naar YouTube vanuit Nederland kan dat overal bekeken worden. Als ik niet uit mocht gaan van de regels van mijn eigen land moet ik me dus voegen naar die van Nederland EN Finland EN Slovenië EN Portugal en ga zo maar door. Een reus als Netflix kan zich dat nog wel permitteren, maar juist kleinere spelers hebben veel baat bij een eenduidige set aan regels waar ze aan kunnen voldoen. En dat is dus in ons aller belang, dat niet alleen de grote jongens nog iets kunnen uitzenden.

      1. Dat is ook zeker waar. Maar de kans bestaat dan wel dat de grote jongens allemaal in het land gaan zitten waar de wetgeving het meest in hun voordeel werkt. Met als gevolg dat de rest van de EU-landen heel weinig incentive zullen hebben om heel strakke regels te introduceren.

        Of dat wenselijk is of niet kan je over twisten, maar ik vond ’t een bijzonder bijgevolg van een poging tot harmonisatie waarbij je lidstaten wel nog de ruimte geeft hiervan (in strenger opzicht) af te wijken.

  3. Hele rare regels. De mening van de kijkwijzer is er een van velen, en derden dwingen die mening weer te geven is toch een behoorlijk stevige inbreuk op de vrijheid van meningsuiting. Bij bioscopen en televisiekanelen is er misschien nog iets voor te zeggen, maar bij een internetkanaal is het heel goed mogelijk dat kijkwijzer haar mening publiceerd op een manier dat mensen die daar interesse in hebben deze kunnen raadplegen voordat zij een bepaalde bron gaan bekijken — denk aan een browser-plugin oid die bij een URL de kijkwijzer mening ophaalt en weergeeft. Omdat deze mogelijkheid technisch kan, lijkt me een verplichting voor kanelen dit zelf te doen een onredelijke beperking van de vrijheid van meningsuiting.

    Ik zou als youtube een dergelijke plugin ontwikkelen en voorstellen, of anders een instelling maken “toon mij de mening van kijkwijzer over dit filmpje” en hem alleen tonen als de eindgebruiker daar interesse in heeft getoond.

    1. Jeroen schreef:

      en derden dwingen die mening weer te geven is toch een behoorlijk stevige inbreuk op de vrijheid van meningsuiting.

      Maar dat is wettelijk voorzien, want in de grondwet wordt art 7 lid 1 meteen gevolgd door lid 2:

      Artikel 7
      1. Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
      2. De wet stelt regels omtrent radio en televisie. Er is geen voorafgaand toezicht op de inhoud van een radio- of televisieuitzending.
      1. Maar Youtube is geen radio of televisie, dus zonder een grondswetwijziging kan Kijkwijzer dus niets op basis van lid 2. Bovendien lijkt me lid 2 met name geinspireerd door de beperkte etherruimte. Dat is bij internet niet het geval. Internet is dus iets wezenlijks anders dan radio of televisie.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.