Nee, het coronavirus is geen ontheffing voor de AVG

Mijn werkgever verplicht alle werknemers nu thuis te werken vanwege de corona uitbraak. Dat las ik bij Tweakers (dank, tipgever). So far so good, maar dan komt ‘ie: men moet timetrackingsoftware installeren en deze “doet echter op random intervallen screenshots maken en volgens de privacy voorwaarden van deze software ook een lijst bijhouden met alle urls die bezocht worden en verdere activiteit op het apparaat.” De werkgever komt niet veel verder dan dat timetracking hoort bij thuiswerken en weet kennelijk niet wat die software doet. Dat is dus een probleem onder de AVG, en nee daar kom je niet mee weg omdat het een noodsituatie is en/of thuiswerken de enige optie gezien de kennelijke pandemie die zich in Nederland voordoet.

Toevallig las ik gisteren over WorkSmart, Amerikaanse software die zogenaamd de productie monitort maar in feite mensen de ziektewet in helpt:

… even using the bathroom in his own home required speed and strategy: he started watching for the green light of his webcam to blink before dashing down the hall to the bathroom, hoping he could finish in time before WorkSmart snapped another picture.

Het bedrijf achter deze software zegt dat het slechts een hulpmiddel is en dat bedrijven zelf na moeten denken hoe ze deze in willen zetten. Want als de software zegt dat iemand niet productief is, dan is dat natuurlijk reden voor een goed gesprek en geen manager koppelt aan zo’n handige indicatie een betalingsinhouding of negatieve beoordeling. Precies, zou ik ook zeggen als ik dat bedrijf was.

Mag het? Nee, natuurlijk niet. Ik zie in de draad mensen suggereren dat het zou mogen omdat het thuiswerken is en je toch iets moet om de productiviteit van je mensen in de gaten te houden. Nieuwsflash: je mag mensen sowieso al niet in de gaten houden op het werk, of je moet een héél goede reden hebben én de privacy-impact van de werknemers daarin meegenomen hebben.

En dat is tien keer zo erg thuis. In principe mág je thuis niet eens kijken hoe mensen hun werkplek ingericht hebben (en ja ondertussen ben je wel aansprakelijk als die werkplek niet arbocompliant is en mensen daardoor klachten krijgen). Dus waarom zou dat wel mogen omdat het een ict-middel is? Oh ja wacht, het is met de computer en dat is anders he. Dat is gewoon software die mensen monitort. Nee natuurlijk niet. Misschien moeten we aan de AVG een artikel toevoegen dat zegt “als het raar is wanneer een mannetje met een notitieblok het live doet, dan mag software het ook niet”.

Want nee, het elke tien minuten fotograferen van je personeel terwijl dat aan het werk is, dat krijg je echt niet rond onder de AVG. Ook niet als je zegt dat je geen ander middel hebt om hun productiviteit te meten. Want dat heb je wel, al is het maar de output die er ligt op vrijdagmiddag. Dus definieer maar een betere output metric en ga daar op sturen, zo moeilijk moet dat niet zijn als mensen in staat zijn om thuis te werken.

Arnoud

17 reacties

    1. https://wetten.overheid.nl/BWBR0002747/2020-01-01#HoofdstukIVA

      Artikel 2 1 De ondernemer behoeft de instemming van de ondernemingsraad voor elk door hem voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van: b.een arbeids- en rusttijdenregeling of een vakantieregeling; g.een regeling op het gebied van de personeelsbeoordeling; k.een regeling omtrent het verwerken van alsmede de bescherming van de persoonsgegevens van de in de onderneming werkzame personen; l.een regeling inzake voorzieningen die gericht zijn op of geschikt zijn voor waarneming van of controle op aanwezigheid, gedrag of prestaties van de in de onderneming werkzame personen;

      L in ieder geval dus maar de andere waarschijnlijk ook (indirect) (en er staan er nog meer die waarschijnlijk meegenomen moeten worden)

      Dus ja de OR heeft hier wat over te zeggen

      1. “Dus ja de OR heeft hier wat over te zeggen” Interessant dat je art 27 WOR aanhaalt: ik ben in discussie met een beveiligingsbedrijf (dat vertrouwen goed vindt….) over de inzet van (incidenteel) heimelijk cameratoezicht, DPIA en instemmingsrecht van de OR. Beveiligingsbedrijf stelt, dat instemming OR alleen nodig is bij een regeling over de inzet van verborgen camera’s. Vervolgens stellen zij, dat er niet uitgelegd wordt wat in de WOR en door de AP wat nu bedoeld wordt met het woord “regeling”. Anders gezegd zou een incidentele inzet van heimelijke camera’s niet instemmingsbehoeftig zijn en zou kunnen worden volstaan met melding achteraf aan de OR….

        1. https://www.arbeidsrechter.nl/instemmingsrecht-ondernemingsraad-regelingen-systemen

          “Regelingen of systemen” Regelingen en systemen zijn aantoonbare uitvloeiselen van het in de onderneming te voeren beleid waarop betrokkenen zich kunnen beroepen voor een bepaalde of onbepaalde tijd. Daarvoor is niet nodig dat deze regeling op schrift is gesteld, daar het bestaan van een regeling ook kan blijken door het handelen op grond van een (geheime) regeling. Besluiten die slechts eenmalig (één reorganisatie) of voor een korte duur van toepassing zijn worden niet als een regeling of systeem gezien, vanwege het gebrek aan duurzaamheid. Een eenmalige winstuitkering van de ondernemer is niet instemmingsplichtig, tenzij hij eveneens bepaalt in welke omstandigheden er in de toekomst tot winstuitkering wordt overgegaan. Heeft de werkgever zich ten allen tijde het recht voorbehouden om een regeling in te trekken, dan dient hij voordat hij hiertoe overgaat doorgaans instemming aan de raad te vragen.

          Als incidenteel inhoud eenmalig dan niet maar “we doen af en toe heimelijk toezicht als er een incident is” of “bij incidenten kan tijdelijk heimelijk gefilmd worden” is al weer een regeling dus OR (zeg ik als computer nerd armed with google 🙂

    1. Ik zou waarschijnlijk om zo’n webcam de halve dag kwijt zijn met het maken van een panorama doos van een oude schoenen doos.

      Of gewoon de eerste de beste dickpick van het internet plukken, printen en op de juiste afstand van de camera bevestigen.

    1. Ik ben het met je eens dat de output telt, maar de wet zegt een heleboel over de input (arbeidstijd) en relateert ook de vergoeding van de werknemer aan de arbeidstijd (uurloon). Stukloon is in een heleboel sectoren verboden.

      En hoe meet je output op een eerlijke manier? Hoe vergelijk je effectiviteit van verkopers in verschillende vestigingen van een kledingzaak met elkaar? Of tussen de zaterdag (verkopers staan voornamelijk achter de kassa) met door de week (verkopers besteden 70% tijd aan adviseren van klanten)?

  1. Huh, deze volg ik niet. Weegt het privacybelang van de thuiswerker dus zwaarder dan het belang van de werkgever om de (arbo)wet na te leven en thuiswerken te faciliteren?

    In principe mág je thuis niet eens kijken hoe mensen hun werkplek ingericht hebben (en ja ondertussen ben je wel aansprakelijk als die werkplek niet arbocompliant is en mensen daardoor klachten krijgen).

  2. Ik werk al jaren thuis voor een scala aan opdrachtgevers en heb nog nooit gezeur gehad over mijn uren declaraties. Wanneer je output voldoet aan de verwachtingen en je tijdig reageert op mails telefoon etc dan maakt dit toch helemaal niet uit. Blijkbaar heeft deze werkgever helemaal geen ervaring met thuiswerk en een flinke dosis koudwatervrees. Als hij zijn personeel zou vertrouwen dan zou hij wel eens tot de conclusie kunnen komen dat hij meer waar krijgt voor minder gedeclareerde uren.

  3. Gerelateerde vraag: Mag een bedrijf uberhaupt haar personeel verplichten thuis te werken (even uitgaande van een bedrijf waarbij dat mogelijk is, noem het “kantoorwerk”, ik heb het niet over buschauffeurs en stratenmakers)? Als het een vrijwillige regeling voor thuiswerken is waar een medewerker op enig moment gebruik van wil maken dan kom je natuurlijk uit op iets wat voor beide partijen acceptabel is, dus de medewerker zorgt voor een arbo-compliant werkplek waar zhij productief kan zijn, en de werkgever zorgt voor middelen als VPN’s en telefoons en zo.

    Nu is de situatie anders; de werkgever wil het verplichten, moet ik dan als werknemer die normaal gesproken geen gebruik maakt van die regeling halsoverkop gaan zorgen voor een arbo-compliant werkplek? Wat als ik daar geen zin in heb, of geen ruimte voor? Mag ik aan de keukentafel werken, ook al is die niet arbo-compliant? Moet ik aan de keukentafel werken ook al wil ik het niet? Wat als ik na twee weken verplicht aan de keukentafel gewerkt te hebben plots rugklachten krijg? Mag ik bij de werkgever kosten declareren omdat ik thuis m’n verwarming aan moet hebben en zelf voor de koffie moet zorgen? Wat als ik thuis helemaal geen gelegenheid heb om op een aanvaardbare manier te werken en te telefoneren e.d? (Bijvoorbeeld omdat mijn vrouw een kinderdagverblijf of zoiets aan huis heeft en de woonkamer dus vol zit met gillende kinderen, ik noem maar een voorbeeld). Kan ik weigeren, en zo ja moet de werkgever mij dan gewoon naar het werk laten komen of kan die dan eisen dat ik vakantie opneem?

    noot: ik probeer niet bewust moeilijk te doen, en bovenstaande situatie is niet op mij van toepassing, ik vraag het me gewoon af uit nieuwsgierigheid.

      1. Oke, dus dat komt in feite net als zoveel dingen weer neer op het principe van “goed werknemerschap”, “goed werkgeversschap” en “redelijkheid en billijkheid”? Echt iets heel hard en duidelijk kan je er dus niet over zeggen op voorhand.

        1. Inderdaad, stel dat jij een keukentafel hebt die niet geschikt is om lang aan te werken. Dan kan je dat aangeven bij je werkgever. En bijvoorbeeld afspreken dat je maximaal een uur achter elkaar werkt achter die tafel en dan even een rondje gaat lopen. Of wat rek- en strekoefeningen doet. Da’s redelijk. Blijkt dan dat dit nog geen soelaas biedt, dan kan je andere afspraken maken. Net zolang tot jij goed kunt thuiswerken.

          Nu zullen er best werkgevers zijn die lastig doen en zeggen: ‘ boeien, je werkt maar lekker door’, maar dan nog zou ik niet mijzelf letterlijk kapotwerken. En dus zelf gewoon wat minder aan de keukentafel werken. Ik begrijp dat het soms ingewikkeld kan zijn, je bent immers afhankelijk van je werkgever (de machtsverhouding is scheef). Maar ja, als jij je ziek meldt omdat je last van je rug hebt, is dat ook niet handig voor die werkgever.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.