Als Google zegt dat je langs een crime scene fietste, ben je dan verdachte?

Een fietser in Florida werd als verdachte van een inbraak aangemerkt omdat Google had gezien dat hij ten tijde van de inbraak een paar keer langs het huis was gefietst. Dat meldde NBC News onlangs. De politie had bij Google kennelijk locatiegegevens van mensen in de buurt opgevraagd (een geofence warrant), en deze meneer was eruit gesprongen omdat hij drie maal in een uur langs het huis was gekomen. Na enige herrie van zijn advocaat lijkt de zaak te zijn ingetrokken, maar opmerkelijk blijft het. En zeker gezien het enorm toegenomen gebruik van dergelijke omgekeerde sleepnetten is het een gevaarlijke ontwikkeling.

De politie in de VS maakt steeds vaker gebruik van geo-fence warrants, een bevel aan partijen als Google om locatiedata van alle gebruikers van hun diensten in de buurt van een plaats delict af te geven. Het idee is dat de dader waarschijnlijk ook wel een Android telefoon bij zich had (alleen good guys hebben een iPhone, immers) en dan kun je dus in de aangetroffen sporen gaan zoeken naar wie de dader was.

Inderdaad, dat heeft als nadeel dat je dus aanneemt dat de dader er wel tussen zal zitten. En dan gaat het dus mis als je zo’n toevallige passant als deze fietser aantreft. Hij fietste daar als deel van zijn fitnessroutine, en het huis lag nu eenmaal zo op de route dat hij er drie keer vlak langs kwam. Maar ja, dat valt dan wel op als je er naar kijkt met de blik van de dader willen vinden.

Het lastige is, het is openbare data – ook in Nederland kun je dit als politie denk ik wel opvragen binnen de huidige regels van Strafvordering. Het gaat er vooral om wat je ermee doet, hoe je die data interpreteert. En het lijkt mij heel lastig om daar echt objectief naar te kijken, zeker wanneer je al een gek patroon hebt dat je vaker hebt gezien bij daders.

Natuurlijk is het te weinig om iemand echt te veroordelen op basis van één getuigenverklaring, namelijk dat Google zei dat je er was. Maar het kan wel genoeg zijn, zo’n verklaring in combinatie met wat opvallends dat daaruit op te maken is, om je als verdachte aan te merken en dan nader onderzoek te doen. En dat kan behoorlijk invasief zijn – je apparatuur wordt doorgelicht, mogelijk je huis doorzocht, jij een nachtje in detentie en/of verhoor. Ook al blijkt dan achteraf dat de verdenking onterecht was, je zult er nog lang last van hebben.

Arnoud

12 reacties

  1. Ik zou als opsporingsambtenaar dan toch eerst verder kijken, voordat ik dit zou gebruiken. Een “getrainde” crimineel zou intussen moeten weten, dat het verstandig is om geen telefoon mee te nemen. Want via de GSM masten wordt ook wel gekeken wie in de buurt was. En dat werkt ook op niet-Android telefoons. Dat laten ze in politieseries al zien en zou dus goed genoeg bekend moeten zijn, waardoor de criminelen daar rekening mee gaan houden.

  2. Andersom werkt het ook als alibi wanneer dit de nieuwe norm wordt, je vriendin een spelletje laten spelen thuis op je mobiel terwijl je aan het inbreken bent. “Nee meneer de rechter ik was de hele middag thuis, vraag maar aan Google”

    1. Voor Amerikaanse klanten wel; voor EUropeanen bepaalt de GDPR wat wel en niet mag. Je kunt bijvoorbeeld Google toestemming geven om locatiegegevens te verwerken om jouw locatie op maps te tonen en dan mag Google de gegevens met dat doel verwerken. (En kan niet om een wettelijke afgifteplicht van de nog opgeslagen gegevens heen.)

      Voor zover ik weet zijn de telecombedrijven in Nederland verplicht om locatiegegevens van hun klanten op te slaan.

  3. Het is geregeld een zwak argument, maar ik vind dat het “hellend vlak” gevaar hier ook op de loer ligt. Ik zie meerdere problemen: 1) Er dreigt het gevaar dat de onderzoeksmethode omgedraaid gaat worden. In plaats van het beschikbare bewijs t bekijken en op basis daarvan op zoek te gaan naar een verdachte, wordt er gekeken binnen de groep van aangewezen verdachten (mensen met een android telefoon die in de buurt waren), om vervolgens te zien of er bij die subset aan mensen extra bewijs valt te vinden. Dat is dus niet langer zoeken op basis van bewijs naar een verdachte, maar bij een verdachte proberen bewijs te verzamelen. Er zijn (Arnoud heeft daar vast betere voorbeelden van) meermaals mensen op deze wijze onterecht veroordeeld. De politie blijkt helaas vaak ook te bestaan uit mensen met menselijke eigenschappen als vooroordelen en oogkleppen. 2) Bij politie kan het idee ontstaan, bewust of onbewust, dat mensen die geen telefoon bij zich hebben blijkbaar proberen om zich te ontrekken aan gevolgd worden, en dat ze enkel om dat feit al verdacht zijn. Het idee is dan dat als je niet vrijwillig je doen en laten laat volgen je blijkbaar iets te verbergen hebt. Er zijn van dit verschijnsel meerdere voorbeelden uit het recente verleden, een in het oog springend voorbeeld is de Duitse politie die jongeren en mensen van middelbare leeftijd (zeg, de mensen met Internet en een smartphone) zonder Facebook-profiel als verdacht aanmerkten uitsluitend om die reden van het niet op Facebook zitten. 3) Het omgekeerde van 1: Als de aanwezigheid van je telefoon in de buurt van een misdrijf je verdacht kan maken, kan de afwezigheid van je telefoon aldaar dan een alibi vormen? De politie gaat er namelijk blijkbaar van uit dat mensen tijdens het plegen van misdaden wel graag gebeld willen worden en willen whatsappen en dus hun telefoon netjes bij zich dragen.

  4. Het redelijk vermoeden van schuld wordt natuurlijk vrij snel aangenomen en dat oom agent even langsgaat voor een praatje kan ik me voorstellen, maar als zo’n hardloper in de buurt woont vind ik het nogal wat om meteen van een verdachte uit te gaan. Met ‘nieuwe’ technologieën moeten we wel een beetje uitkijken.

  5. Ik ben enorme leek in deze en ging er altijd vanuit dat je vrij gemakkelijk verdacht kunt worden (zelfs een anonieme tip; een locatie van je telefoon zegt m.i. dan al ietsje meer). Dat leek me ook nooit erg, omdat ik ervanuit ga (ging?) dat politie en justitie proportioneel op de aanleiding voor de verdenking moeten handelen: eerst wat meer info verzamelen, informatief gesprekje, pas bij serieuzer “bewijs” serieuzere middelen en pas bij echt bewijs een zaak. Ik krijg uit het verhaal de indruk dat ik het helemaal verkeerd zie? (In iedere stap zijn natuurlijk menselijke foutjes/onhandigheden te verwachten, maar dat geldt in praktisch iedere benadering).

    1. De case die Arnoud schetst speelt zich af in Florida, waar Amerikaans recht geldt en in Nederland zou de zaak waarschijnlijk anders aangepakt zijn. Als Nederlandse rechercheur zou ik iemand die op het moment van de inbraak langs het huis fietst tenminste willen ondervragen als getuige.

      Hoe verder hangt af van het totaal aan informatie dat het onderzoek bij elkaar brengt. Er worden fouten gemaakt bij politieonderzoek, ook in Nederland; maar in Nederland krijg je als verdachte een nettere/eerlijker behandeling door justitie.

      1. Aan de andere kant hebben we tegenwoordig een enorm tekort aan rechercheurs in Nederland, dus het is niet ondenkbaar dat de wél beschikbare onder tijdsdruk fouten maken of zich ergens bewust snel van af willen maken, dus dit soort dingen (als in het artikel) kunnen in Nederland ook nog wel gaan gebeuren.

  6. Bevat die Google-data dan geen informatie waaruit af te leiden is dat de verdachte niet is afgestapt, en telkens binnen 10 tellen weer voorbij was gefietst? Google data kan net zo makkelijk iemands onschuld bewijzen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.