Kan een burgemeester een internetverbod opleggen aan overlastgevers?

Burgemeesters kunnen nu al woningen sluiten, maar denken aan het afsluiten van internetverbindingen. ,,We laten desnoods de rechter een oordeel vellen.’’ Dat las ik bij de Stentor twee weken terug. Aanleiding waren diverse cyberaanvallen op gemeente-infrastructuur, zoals op de poll van Steenwijkerland over de Marktbank. Dat is als criminaliteit vrij kleinschalig (en ik weet niet eens hoe een poll verpesten strafbaar is) maar als gemeente zou je daar best wat tegen willen doen. De betreffende burgemeester was overigens burgemeester van Haren toen daar Project X dreigde langs te komen, en kennelijk zit de schrik er nog goed in.

De burgemeester is bevoegd mensen gebiedsverboden en huisverboden te geven, zo staat in de Gemeentewet (art. 172a). Dat is wel met de nodige waarborgen omkleed, wat niet gek is gezien het voor mensen natuurlijk nogal heftig is om ineens niet meer vrij in hun gemeente te mogen verplaatsen. Zo mag een bevel in principe maar drie maanden duren en moet er vrees zijn voor ernstige verstoring van de openbare orde.

Zo’n specifiek artikel is er niet voor internettoegang, wat niet zo heel raar is want dat kun je moeilijk een gemeentegebonden iets noemen. (Ja, de kabel ligt in de grond in de gemeente maar dat vind ik te mager.) Je zou dan zeggen dat je dit alleen bij de rechter kunt afdwingen; een verbod internet op te gaan is incicenteel wel toegekend. Iets vaker voorkomend zijn contactverboden via internet. Alleen: dat zijn dingen die door een concreet benadeelde partij (zoals een gestalkte ex) geëist moeten worden, de burgemeester kan niet namens een slachtoffer eisen dat de dader van internet af blijft. Misschien dat de gemeente een contactverbod kan krijgen als iemand de gemeente lastigvalt, daar zijn wel precedenten voor. Maar dat is niet hetzelfde als een internetverbod.

Men gaat studeren op de mogelijkheden, lees ik dan. Dat zou relatief eenvoudig moeten zijn; de burgemeester mag wat in de Gemeentewet staat, en verder niets. De enige mogelijk relevante bevoegdheid zou in artikel 172 lid 3 zijn:

De burgemeester is bevoegd bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving van de openbare orde.

Dit wordt gezien als een ‘lichte’ bevoegdheid, omdat ze wordt ingezet bij lichte vergrijpen waarbij er eigenlijk geen aparte strafbaarstelling is. Een tijdelijk gebiedsverbod is hiermee mogelijk. Dit artikel is ingevoerd als deel van de Voetbalwet, maar is natuurlijk niet alleen inzetbaar bij te verwachten voetbalrellen of iets dergelijks. Je zou kunnen zeggen dat dit artikel ook kan toezien op internet: als iemand via internet de orde in de gemeente verstoort, dan zou je hen kunnen verbieden internet op te gaan, althans dat deel waar zhij die verstoring veroorzaakt.

Alleen: is dat dan echt noodzakelijk? Als je weet wie het is, kun je hem dan niet gewoon aanspreken op de overlast zelf? En vooral: ga je dan een volledig toegangsverbod opleggen, of alleen de toegang tot de site waar de overlast werd veroorzaakt?

Arnoud

11 reacties

  1. Wat heerlijk om te zien hoeveel jeukende vingers bestuurders krijgen bij het zien van een domein waar ze geen au`toriteit hebben. Maar hoever ga je met een internetverbod? Haal je de fysieke verbinding met het net weg? Hoe zit het met mobiele devices? IoT devices in huis, tellen die ook?

  2. Een volledig internetverbod (bij wijze van spreken het doorknippen van de kabel door de gemeente) is een maatregel die veel te ver gaat in de huidige samenleving.

    Naast het voorkomen dat iemand dan nog overlast geeft op het internet kan diegene dan ook niet meer: op afstand de deur open doen / kijken wie er voor de deur staat, zijn thermostaat instellen, zijn werk doen (indien thuiswerker), naar school gaan (indien scholier), zijn gordijnen open en dicht doen, backups maken, muziek luisteren, films kijken, tv kijken, eten bestellen, meedoen aan maatschappelijke discussies, contact met andere mensen onderhouden

    En dat allemaal om 1 geval van pollfuckerie, welke ze ook hadden kunnen oplossen met een ‘je mag dit niet meer doen anders gaan we een boete eisen’

  3. Aanleiding waren diverse cyberaanvallen op gemeente-infrastructuur, zoals op de poll van Steenwijkerland over de Marktbank. Dat is als criminaliteit vrij kleinschalig (en ik weet niet eens hoe een poll verpesten strafbaar is) maar als gemeente zou je daar best wat tegen willen doen.

    Wellicht kan de pleger het zelfs nog gooien op het recht van demonstratie?

    Mijns inziens kan een burgemeester niet de internettoegang afsluiten om 2 redenen: 1. Internettoegang is helemaal niet locatiegebonden. Er zijn tegenwoordig voldoende mensen die – zeker in de buitengebieden – een 4G-abonnement hebben ipv bijv. ADSL. Als zo’n zendmast in een naburige gemeente staat, dan is zelfs de mast/kabel dus niet meer op gemeentegrond. 2. Als je iemand’s internetverbinding wil afsluiten, dan moet je dus ook z’n mobiele abonnementen afsluiten. Daarnaast gaan ook de tv-diensten via hetzelfde abonnement als de internet-diensten. Ook lezen steeds minder mensen een fysieke krant, en gaat dat ook allemaal via internet. Zou je dus iemand’s internetverbinding afsluiten, dan ontzeg je die persoon feitelijk toegang tot de pers (hoe ga je nog de coronamaatregelen meekrijgen, bijv?). Dat druist m.i. te veel in tegen de grondwettelijke rechten die iedere Nederlander heeft.

    Als je een huisverbod oplegt dan gaat het om 1 specifieke woning. In dit geval zou je iemand een algeheel internetverbod opleggen, dat is overigens ook daarom niet vergelijkbaar (en heel lastig uitvoerbaar?).

    Een betere analogie zou zijn een gebiedsverbod, waarbij je tijdelijk een bepaald ip-adres blokkeert op de website van de gemeente. Dat een beetje cyberaanvaller daar wel omheen werkt is dan weer een tweede…

  4. Trololol. De kwaliteit van hackers (en bestuurders) is zo laag. Eerst draai je eens even een paar uur aircrack-ng. Dan magischerwijs heb je ineens tientallen draadloze netwerken om naar te connecten voor je dubieuze activiteiten. Laagje TOR of VPN ertussen en ervoor zorgen dat je jezelf niet te gemakkelijk laat pinpointen op een kaart (“wat magisch dat de hacks allemaal vanuit buren van X geschieden) en klaar. Een huis afsluiten van internet… We hebben ook echt niet allemaal gemiddeld 4 of 5 internetverbindingen per huishouden.

    Moet mijn kinderen maar tijdig leren dat Als ze domme gingen gaan doen op internet, ze het dan in ieder geval Veilig doen.

    Zelfde boodschap meer serieus: Ja, je zult met het afsluiten van internet bij overtreders de meeste domme overtreders wel te pakken hebben, maar vanaf één level techniek hoger is het totaal irrelevant.

  5. Nou en ik slechts een IT’er met waarschijnlijk een vooroordeel over het belang van het internet. Neemt niet weg dat dit iets is wat we volgens mij niet moeten willen. Als ik op deze site en bij de politie rondkijk zie ik voldoende aanknopingspunten om binnen het strafrecht verder te kijken bij cybercrime. Het verzieken van een poll (en zelfs daar konden ze zonder al te veel problemen alle ‘rotzooi’ uitfilteren) heeft voor zover ik weet niks met het verstoren van de openbare orde te maken. Mocht iemand het wel zo bont weten te maken dan zijn er al mogelijkheden. Dat deze burgmeester hier zelf sancties aan wilt hangen komt bij mij gevoelsmatig als eigenrichting over.

    Daarbij denk ik dat het afsluiten van het volledige internet een te zware straf is. Enerzijds omdat we zelf bij de VN al aangegeven hebben dat het om een mensenrecht gaat. Anderzijds omdat we er ook voor onze overheid volledig van afhankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan bankzaken, BTW aangiftes als ZZP’er of het lezen van de noodverordeningen van de veiligheidsregios die van toepassing zijn vanaf het moment dat ze online gepubliceerd zijn. Een sanctie kan soms best op z’n plaats zijn, maar dit soort gevolgen zijn dan wat mij betreft al snel buitenproportioneel.

  6. De burgemeester is bevoegd bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving van de openbare orde.

    Ik zie mogelijkheden voor beperkte verboden (een site waar voetbalsupporters afspraken make voor “ontmoetingen” afsluiten bijvoorbeeld), maar een algeheel internet verbod is te breed en verbiedt teveel gedrag dat de openbare orde niet verstoort (belasting aangifte doen, uitkering beheren). Een burgemeester zal specifiek gedrag moeten verbieden. (En dat er bij overtreding van dat verbod harder opgetreden gaat worden is wat mij betreft mogelijk.)

  7. Als bekend is wie het geweest is (dat moet je weten anders kan je aan die persoon ook geen internetverbod opleggen) en wat de aanleiding ertoe is (idem), waarom dan niet gewoon aangifte doen voor een of ander toepasselijk vergrijp onder de wet computercriminaliteit? Als het onder de wet computercriminaliteit niet strafbaar is, dan lijkt het me tevens onhoudbaar om een algeheel internetverbod op te leggen. Zo’n verbod zou, net als een gebiedsverbod, een maatregel moeten zijn om een slachtoffer te beschermen. Als er sprake is van een noodzaak tot beschermen dan moet het toch op z’n minst een strafbaar feit zijn geweest, het proberen te manipuleren van een online poll o.i.d is natuurlijk net zo min strafbaar als een fout antwoord geven op een enquete.

    1. Nou nee, de bevoegdheid is nadrukkelijk bedoeld voor overlast die niet strafbaar is. Anders zou de bevoegdheid niet nodig zijn, dan belt de burgemeester gewoon de politie.

      Een voorbeeld is dat je een club luidruchtige en uitdagend doende voetbalsupporters weg kunt sturen met een gebiedsverbod. Dat is niet strafbaar, wel irritant en op zeker punt moeten die mensen gewoon weg.

      Online: een verbod het gemeenteforum te betreden omdat je maar blijft zeuren over een en ander. Is dat reëel?

      1. Als het een door of namens de gemeente opgezet en beheerd forum ia, dan is het een “openbare voorziening” en dan mag de toegang niet zomaar beperkt worden. Het forum is blijkbaar bedoeld om inwoners een inspraakmogelijkheid te geven en die mag je als overheid niet zomaar inperken. (Art 5. Grondwet, petitierecht.)

        Bij het instellen van het forum zal een overheid haar verwachtingen over het forum duidelijk moeten maken en kan zij in een forumreglement nadere regels stellen (die niet in strijd mogen zijn met Grondwet en democratische gebruiken in Nederland.) Ik kan me voorstellen dat personen die de orde op het forum regelmatig verstoren een verbod kunnen krijgen om het te bezoeken. (Hoewel een schrijfverbod in de meeste gevallen zal volstaan.)

  8. wat niet gek is gezien het voor mensen natuurlijk nogal heftig is om ineens niet meer vrij in hun gemeente te mogen verplaatsen

    En toch zitten we nu in een dergelijke situatie, voor nagenoeg de hele bevolking. Plus nog een paar meer beperkingen. En zo heel heftig lijken de meesten het niet te vinden, want het wordt goed opgevolgd.

    De vermeende heftigheid die je aanhaalt, wordt in mijn beleving niet gestaafd door recente daadwerkelijke ervaringen.

  9. “Dat zou relatief eenvoudig moeten zijn; de burgemeester mag wat in de Gemeentewet staat, en verder niets.”

    En in het geval, waarin de Gemeentewet niet voorziet, zoals vroeger het Schoolreglement. Daar besliste toch de rector/directeur.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.