Hoge Raad: Kentekenparkeren Amsterdam ‘rechtvaardige privacy-inbreuk’

Het systeem van kentekenparkeren in de gemeente Amsterdam is een “gerechtvaardigde inmenging op het recht op het privéleven”, heeft de Hoge Raad vrijdag geoordeeld. Dat meldde Nu.nl onlangs (leeswaarschuwing: er klopt geen klap van hun juridisch taalgebruik). Stichting Privacy First was naar de rechter gestapt om het automatisch scannen van kentekens te laten verbieden, maar kreeg tot drie maal toe een onwillig rechtscollege tegenover zich. Het arrest van de HR houdt het jammer genoeg bij een formeel punt (de wettelijke basis) en dat is natuurlijk heel jammer.

In 2017 begon de stichting een rechtszaak om het verplichte elektronisch betalen van parkeerbelasting aan te vechten. Dit in vervolg op hun succes uit 2016: de Hoge Raad had kentekenparkeren verboden, althans had gezegd dat betalen voor het verkeerde kenteken gewoon terecht betalen was (en dus niet naheffingsplichtig). Daaruit kun je inderdaad concluderen dat je niet verplicht kunt zijn om je kenteken in te voeren, oftewel dat kentekenparkeren niet verplicht gesteld kan worden.

Echter, als je dan via de pin moet betalen dan ben je alsnog niet anoniem, en daar was het Privacy First om te doen. Men kreeg echter ongelijk bij rechtbank en Hof. Met name het Gerechtshof was pragmatisch: nergens in de wet staat dat je moet kunnen betalen met contant geld bij welke transactie dan ook, dus hoezo zou dat een recht zijn bij parkeerbelasting?

Op naar de Hoge Raad dus. En helaas maakt die zich er makkelijk vanaf. De stichting had het gegooid op een overtreding van artikel 8 EVRM, het grondrecht privacy. Deel van de discussie was daardoor of gemeenten wel met scanauto’s mogen werken, die leggen immers van alle parkeerders kentekens vast en dat is bezwaarlijk anoniem te noemen. Het Hof had daar een stevige fout bij gemaakt, door te zeggen dat dit geen ‘inmenging’ in dat grondrecht is want je kenteken is gewoon te zien aan de openbare weg. Dat klopt niet, want iedere handeling die raakt aan iemands privacy is een inmenging, dat is gewoon het woord daarvoor. De vraag is of die toelaatbaar is.

De HR constateert die fout en corrigeert hem, maar serveert vervolgens PF meteen af met een makkelijke uitweg: er staat in de APV geregeld hoe men met kentekenparkeren werkt, en dat geeft een wettelijke basis. Dat is vereist onder artikel 8 EVRM, dus in het grondrecht wordt toelaatbaar gemengd. Maar normaal is dat stap 1 van de analyse, want er zijn nóg twee eisen: dient de inmenging een redelijk doel en is de maatregel noodzakelijk en proportioneel voor dat doel? En die stappen slaat de HR gemakshalve over, ik kan niet ontdekken waarom. De stichting heeft al aangekondigd naar het EHRM te gaan.

Erg jammer, een gemiste kans om een goede, fundamentele uitspraak over kentekenparkeren te krijgen. Persoonlijk vind ik het iets te principieel om te verlangen dat je anoniem en met contant geld moet kunnen parkeren in steden. De parkeerdrukte is hoog, regulering daarvan moet kunnen en om dat efficiënt te kunnen zie ik wel hoe kentekenparkeren (en pinnen) daaraan bijdraagt. Maar toegegeven, dat is vanuit het motief dat steden eigenlijk autovrij moeten zijn.

Arnoud

28 reacties

  1. In de supermarkt kan je pre-paid credit cards kopen. Als je met zo’n type kaart zou kunnen betalen en dan een nummer van je parkeervak ipv kenteken kan invoeren, dan zijn aan de wensen van beide partijen voldaan. De privacy voorvechters kunnen met contact geld anoniem zo’n kaart kopen en daarmee anoniem betalen. En de gemeente kan met scan auto’s de geparkeerde auto’s controleren, daarbij moeten ze dan alleen de parkeervakken overslaan waar voor het vak zelf betaald is.

    Een ander alternatief zou kunnen zijn om genoeg parkeergarages in de stad te hebben. (Ik weet niet hoeveel daarvan er zijn in Amsterdam.) In een parkeergarage zit een slagboom waar je je kaartje moet insteken om eruit te komen, hier is dus geen kentekenscanning voor nodig. Als er een reëel privacy vriendelijk alternatief is, worden mensen niet geforceerd om de niet/minder privacy vriendelijke optie te kiezen.

    1. Die pre-paid cards zijn niet anoniem. Al jaren niet meer. Ik vind betalen voor parkeren dan ook diefstal. Ik betaal al voor het bezit van mijn voertuig en het gebruik van de weg, een heel dik bedrag BPM om co2 tegen te gaan, ( ik zie dat nergens terug want 5 dikke vrachtwagens stoten minder C02 uit als 1 houtkachel) En dat ook nog omzetbelasting. Dus waarom nog een keer moeten betalen? Net zoiets als betalen om winkels in te mogen. Zie bv Beverwijk. Achterlijk land waar de burger uigeknepen word.

      1. Dus waarom nog een keer moeten betalen?

        De wegenbelasting en accijnzen zijn om de algemene infrastructuur bij te houden (en wellicht vloeit er iets terug naar de staatskas). De parkeerplaatsen in de grote steden zijn schaars, en er is een steeds groter wordende roep om dat aantal verder te verminderen (tesamen met uberhaupt de hoeveelheid auto’s in de binnenstad). Daarom is er sprake van een actief ontmoedigingsbeleid, wat gebeurt door mensen per minuut te laten betalen voor parkeerplaatsen en dat tarief steeds verder op te voeren.

        Ik denk dat als je per se in de binnenstad wil wonen, je geacht wordt alles te voet, met het OV, of op de fiets te doen. Als je dan ook nog een auto wil hebben, dat je deze doorgaans ergens in de periferie moet parkeren. Auto’s en overvolle binnensteden blijken nou eenmaal een combi die lastig te combineren is. Zover zijn we nog niet, maar mijns inziens gaat het die kant wel op.

        1. IDD een belasting die ik nog niet eens genoemd heb. maar geen antwoord op de vraag, waarom nog een keer betalen. En ontmoedigen kan ook door gewoon de stad af te sluiten voor auto’s. nu is het allemaal halfslachtig en lijkt het meer op uitstellen en cashen zolang het nog kan, maar ik had niet anders verwacht van een overheid dat er nog steeds na 400 jaar een VOC mentaliteit op nahoud, en dat is geen compliment.

          1. De vraag ‘waarom nog een keer betalen’ lag al besloten in mijn antwoord: Om specifiek gedrag te ontmoedigen. Accijnzen en wegenbelasting is om de infrastructuur te bekostigen. De parkeerbelasting om het parkeren te ontmoedigen, en om de schaarste te beheersen.

        2. Deze nog ff; ‘Als je dan ook nog een auto wil hebben, dat je deze doorgaans ergens in de periferie moet parkeren.’

          Mijn zwager heeft een eigen huis in A’dam met inpandige garage. Raad eens wat hij MOET belasting betalen om zijn eigen garage te mogen gebruiken. OM die reden heeft hij A’dam maar vaarwel gezegd en heeft net buiten de stad en hut gekocht. Triest beleid daar in A’dam alles om iedereen maar geld uit de zak te kloppen. En niet alleen tegenwoordig, dat is historisch. zelfs een molenaar die in A ‘dam patent op de nokkenassen wilde hebben hebben ze zolang aan het lijntje gehouden dat een ander daar mee aan de haal is gegaan. Zat voor beelden waar de beleidsmakers in Amsterdam de boel verziekten.

      2. Als je dat vindt, dan kan je dat kenbaar maken via je stem bij de verkiezingen. Het parkeerbeleid komt democratisch tot stand via de gemeenteraad en als het in een wijk veranderd wordt, dan zijn er vrijwel altijd enquêtes en inspreekdagen vooraf. Blijkbaar hebben in veel gemeentes andere zaken zoals luchtkwaliteit, ruimtebeslag door auto’s en meer kans als bewoner zelf te kunnen parkeren t.o.v. bezoekers bij de kiezers prioriteit.

        1. Bij de verkiezing? En dan ook nog een mandaad geven aan de criminelen die dit land besturen. Net het boek ” Operatie ‘werk Arthur de deur uit’ Dagboek van een ongewenste werknemer, Onder redactie van: Joep Dohmen en Jeroen Wester” Waarbij een werknemer zo gek gemaakt word dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Daar word een heel klein tipje van de sluiter opgelicht met welke lieden wij van doen hebben.

          Ik zeg voor het moment dat dat stemmen misdadig is. Tot ze daar in de gaten krijgen dat ze voor het volk werken en niet andersom. Wat dat is wat er aan de hand is op het moment, vroeger pakte je een hooivork en loste je het probleem op, en nu weet je meteen waarom de wapenwet zo streng is hier.

        2. Enquetes en inspreekdagen, laat me niet lachen; ben je echt zo naief?

          Hoe het in de praktijk gaat in Amsterdam Zuid-Oost waar ik ben opgegroeid: Er is ruim voldoende parkeerplek. Zelfs op heel drukke momenten is hooguit 2/3 van de plekken bezet. Dit is inclusief de mensen die hun auto’s daar parkeren omdat het aan de rand van de stad is en met de metro de stad in gaan. De verdeling is alleen wat ongelijk, bij de metro stations is het vanwege de laatst genoemde groep vol en twee straten de buurt in is er voldoende plek.

          Om dit op te lossen heeft men de eerste straten om de metro stations een blauwe zone gemaakt. Bewoners kunnen een vergunning krijgen, uiteraard betaald. Mensen die de stad in willen staan nu wat meer verspreid over de omliggende straten. Waarom moeten die mensen betalen voor die vergunning? Het is geen dure vergunning, maar toch er is geen schaarste en men probeert de bewoners niet de auto te ontmoedigen. Het is geen wijk met betaald parkeren…. behalve als je de pech hebt dicht bij het metro station te wonen.

          Daarnaast wil men al jaren betaald parkeren invoeren, omdat men het geld graag wil hebben. Er is overduidelijk geen behoefte, de bewoners zijn elke keer als het geopperd wordt duidelijk, wegwezen met dat idee. Dat blijkt echten niet uit enquetes zoals jij suggereert, nee die bewoners moeten zelf constant scherp blijven op de onzin die de politiek uithaalt achter hun rug.

          Weet je wat voor enquestes de politiek wel uithaald? Eind vorig jaar/begin dit jaar reden er mensen van de gemeente rond met een scan auto. Aangezien er geen betaald parkeren was waar die reden hebben een aantal bewonders de bestuurder gestopt en gevraagd wat de bedoeling was van deze privacy inbreuk.

          De deelraad liet alle auto’s in de wijk scannen om te kijken of er veel autos stonden die niet van bewoners waren, want dan hadden ze een argument om betaald parkeren in te voeren. En let wel dit was in wijken waar altijd parkeerplaatsen vrij zijn!

          Als er geen mensen waren die deze deelraad niet verder vetrouwen dan hun neus lang is en steeds aan de bel trekken als er weer een nieuw excuus bedacht wordt waarom men betaald parkeren nodig heeft (lees: het geld wil) dan was die enquete waarschijnlijk er wel gekomen, met een aankondiging van drie regels op de achterpagina van het huis aan huis blad in het kleinste lettertype.

          Jouw suggestie dat de gemeente aan de bewoners denkt is ronduit aanstootgevend en in strijd met hoe ze handelen. Ben je echt zo naïef of ben je gemeente raadslid en kijk je verlekkerd naar de mogelijke inkomsten en ben je je politieke broodje aap hier aan het verkopen?

      3. Dan ben je zeker ook tegen de toeslag op de IC Direct of ICE? Immers betaal je al voor de aanschaf van de OV-chipkaart en de reis met zo’n trein, dus die toeslag is dan ook “diefstal”, of niet?

    2. In een parkeergarage zit een slagboom waar je je kaartje moet insteken om eruit te komen, hier is dus geen kentekenscanning voor nodig.

      De gemiddelde parkeergarage heeft een kentekenherkennende camera bij de slagboom die de slagboom open doet nog voordat jij je kaartje hebt kunnen insteken. Doordat je kenteken al aan het kaartje gekoppeld is bij inrijden hebben ze namelijk allang gezien dat je betaald hebt.

        1. Nee, hoe wil je dat doen? Je hebt geen keuze. Die slagboom gaat gewoon open nog voordat jij je kaartje hebt kunnen pakken, en je kenteken is allang herkend.

          Wanneer ben jij voor het laatst in een parkeergarage geweest???

          1. Misschien moet je eens een cursus begrijpend lezen doen. Of ben je me gewoon opzettelijk aan het misbegrijpen? Het is niet nodig dat het systeem dat doet.

            En dan ook nog zo neerbuigend doen alsof ik niet weet hoe het werkt, tisk.

            1. Ah, je bedoelde dus “Maar het is niet nodig dat het systeem kentekenherkenning gebruikt. Dan moet je gewoon je kaartje gebruiken en blijf je anoniem. Dat gaat dan echter wel ten koste van de gebruikersvriendelijkheid.”. Nu snap ik het.

              Nee hoor, het enige wat opzettelijk is is jouw onnodige ad hominem. En… als iemand iets niet begrijpt, ligt het aan de zender.

  2. Het probleem is dat je verplicht een kenteken moet voeren, en dat je daarmee iemands wandelgangen kan nagaan, mits je genoeg waarnemingen van dat kenteken hebt. En dat is hier precies het probleem: er zijn inmiddels zoveel systemen die je kenteken vastleggen (trajectcontrole, parkeercontrole, slagbomen in parkeergarages, foto’s van Google street view, etc.) dat het praktisch bijna niet meer mogelijk wordt om dit anoniem te doen, waar het het voorheen wel anoniem was (want voordat dit geautomatiseerd was, kon je moeilijk al die waarnemingen met de hand doen).

    Ik zie drie mogelijke uitkomsten om de anonimiteit toch enigszins te waarborgen. * een soort “anoniem” kenteken, zoals je ook anonieme OV-chipkaarten hebt. Dit lijkt me niet reëel. * organisaties die kentekens verwerken, worden gedwongen een alternatief systeem aan te bieden, waar geen kenteken voor nodig is. Dit is waar Privacy First hier op lijkt aan te dringen. * organisaties die kentekens verwerken, worden gedwongen te zorgen dat de gegevens niet voor andere dan het oorspronkelijk doel gebruikt worden. Dit is al opgenomen in de AVG, en wordt bijvoorbeeld gebruikt bij trajectcontroles, of bij Google street view (daar worden kentekens gefotografeerd, en dus verwerkt, maar wel geblurd voor publicatie).

    Mijn voornaamste vraag is of het (nog?) wel reëel is om te eisen dat er alternatieve systemen komen. Bij de andere voorbeelden die ik kan bedenken is er ook geen alternatief ontwikkeld, en is het opgelost door te eisen dat de gegevens niet voor andere zaken gebruikt worden.

    1. Je mag als niet-ingezetene legaal in Nederland rondrijden (voor maximaal 6 maanden) met een auto met een kenteken in niet-latijns schrift. Zie dus af en toe in Utrecht Overvecht auto’s met Arabische kentekens. Hoe moeten deze hun kenteken invoeren? Hoe kan een agent deze met zijn apparatuur verbaliseren?

  3. De uiteindelijke oplossing: alle stedelijke gebieden van voor de uitvinding van de auto (zeg 1900) autovrij maken, met goede parkeergarages aan de periferie en leenfietsen of openbaar vervoer voor de wat grotere afstanden, en electrische bestelwagens of bootjes voor de bevoorrading, dan is dit voor een groot deel al niet meer nodig (en oh, wat worden de binnensteden dan mooi; misschien zie je mij dan weer wat vaker in Amsterdam 🙂 )

    1. Dat hebben ze in Oviedo in Spanje ook een hele tijd geleden gedaan. All pleinen en straten in het oude centrum zijn bestraat met hard steen en verboden voor gemotoriseerd verkeer. De pleinen zijn geen parkeerplaats meer. De bevolking was eerst tegen maar was binnen een jaar om. Het is zo leefbaar en mooir geworden.

      Nadat ik daar een jaar gewerkt had verwachtte ik dat Amsterdam hetzelfde met de grachten zou doen eventueel door parkeergarages onder de grachten aan te leggen. Nog steeds niet gebeurd.

  4. Er is een probleem voor toeristen of mensen die vanuit het buitenland naar Nederland komen. Niet iedereen heeft een creditcard beschikbaar en de gewone bankpas van bv. een duitse Sparkasse funktioniert niet altijd (eigen ervaring). Dan is het dus physik onmogelijk te parkeren, het zij dan, dat je iemand vindt die bereidt is even zijn/haar pasje te gebruiken en dan contant geld aantenemen.

  5. Wacht. De privacybeperingen gelden toch niet voor iets dat iemand zelf al openbaar heeft gemaakt (of was dat alleen bij auteurs- of portretrecht) ? Redenering: als jij het zelf publiceert of openbaar maakt vind je het acceptabel dat het openbaar is.

  6. De parkeerdrukte is hoog, regulering daarvan moet kunnen en om dat efficiënt te kunnen zie ik wel hoe kentekenparkeren (en pinnen) daaraan bijdraagt. Maar toegegeven, dat is vanuit het motief dat steden eigenlijk autovrij moeten zijn.

    Gevaarlijke glijdende schaal. Om maar eens het internet te quoten (bij gebruik aan betere bron)

    “The lesser of two evils is still evil”

    1. Met een beetje “marktwerking” kun je vrij snel een optimaal tarief vinden: als parkeerdruk hoger is dan 80%: tarief stapje omhoog; als lager dan 80%: tarief stapje omlaag: als je dat automatiseerd doet, kun je dat per dag, tijdstip, en locatie optimaliseren. Wil je minder auto’s: haal parkeerplaatsen weg, dan gaat de prijs vanzelf omhoog. Er zit echter een gevaar in: als het zo duur wordt dat rond blijven rijden goedkoper is, dan gaan mensen met zijn tweeen naar de stad. De een stapt uit, de ander blijft rondjes rijden tot de ander klaar is, en pikt hem dan weer op. Heb ik wel eens gedaan voor een korte boodschap in Amsterdam (waarbij afstand naar dichstbijzijnde parkeerlocatie een belangrijker overweging was dan kosten), maar werkt natuurlijk volslagen averechts.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.