Wanneer kan een gewoon woord een merknaam zijn?

Reiswebsite Booking.com mag haar bedrijfsnaam als merk vastleggen in de VS, las ik bij Ars Technica. De Supreme Court bepaalde dat hoewel de term ‘booking’ in het Engels natuurlijk vrij generiek is, de toevoeging van ‘.com’ het tot een unieke naam maakte. Hoewel mensen inderdaad “a booking” zouden maken bij een willekeurige dienstverlener, zou niemand zeggen “I’m going to make a booking.com tonight”. Dat maakt deze combinatie geschikt om als merk te dienen. Het punt van merken is immers dat je bedrijven of producten van elkaar kunt onderscheiden. Dit is wel opvallend, omdat in Nederland juist altijd is gezegd dat een toevoeging zoals .com niets zegt, dat heeft iedereen. Ik kreeg dan ook vele vragen over hoe onderscheidend of creatief een merknaam moet zijn.

Het merkrecht is bedoeld om namen (en logo’s en zelfs vormgeving, zoals het getoonde Coca-Cola flesje) te beschermen. Dat wil zeggen: als je naam geschikt is om als merk te dienen. Het criterium daarvoor is dat je naam onderscheidend vermogen heeft, oftewel het vermogen om met de naam een product, dienst of bedrijf te onderscheiden van de concurrent. “Melk” is bijvoorbeeld geen geschikte merknaam voor dat witte goedje, maar “Boerenland melk” en “Den Eelder melk” zijn dat wel omdat je hier meteen al ziet dat dit twee aparte soorten melk zijn.

Een veelgehoord misverstand is dat gewone, bestaande woorden geen merk kunnen zijn. Daar zeg ik dan altijd op: gazelle, randstad, diesel, telegraaf, hoezo mag dat niet? Dit zijn prima merknamen – alleen niet voor de letterlijke betekenis. Die spijkerbroeken zijn geen brandstof voor dieselmotoren, dus dat gaat goed.

In het Engels geldt hetzelfde criterium, en daarom had Booking.com een probleem want “booking” is natuurlijk letterlijk de dienst die je doet bij een booking-site. Althans dat vond het USPTO, het Amerikaanse merkenbureau. Daar ging de dienstverlener tegen in beroep, en bij de hoogste rechter krijgt men nu gelijk vanwege de toevoeging “.com”. Dat maakt het een unieke naam en dus geschikt als merk. Daarbij woog zwaar mee dat mensen in een enquête “booking.com” als een verwijzing naar die ene dienstverlener zagen, en niet een algemene term voor boekingssites op internet of iets dergelijks. Een beetje zoals bij ons “marktplaats” niet meer “de plek van de markt” betekent maar “die ene oranje website waar je je oude spullen kwijt kunt”.

Het gevaar dat meteen wordt gesignaleerd is dat dit merkrecht nu gebruikt kan worden om de concurrent te verhinderen het woord “booking” te gebruiken. Dat zou wel heel onhandig zijn op een concurrerende boekingwebsite, en om die reden zou dat ook niet moeten kunnen. Ik zeg “zou moeten” want ik lees in het Ars Technica artikel al meteen afschrikwekkende voorbeelden van bijvoorbeeld het bedrijf Monster (van die slechtvoordejeugdzijnde energiedrankjes) dat uitgave van een kinderboek met als titel “Albert and the Amazing Pillow Monsters” wist te verhinderen met een stevige blafbrief. Specifiek in de reisbranche maak ik me daar minder zorgen over, want die concurrenten zijn ook héle grote jongens met navenante juridische afdelingen en die herkennen een blaf echt als zodanig.

Arnoud

10 reacties

  1. “Monster” verhindert een auteur een educatief vervolgen te schrijven van “Albert and the Amazing Pillow Monsters”, maar verliest van Disney met de film “Monster Inc.”. Hoe dan? diepe zakken winnen? Dat is toch wel heel triest. Dat Disney hier nu niet even als kindervriend in gedoken is en die schrijver heeft geholpen

    1. Of slapende rechters? In Nederland zou een rechter waarschijnlijk meteen verwijzen naar Ajax/Ajax/Ajax (brandblussers / schoonmaakmiddel (later hernoemd) / voetbal) en de eiser binnen een paar minuten weer buiten de deur zetten.

        1. Ah. Dus de kans zou groot zijn geweest dat het afgewezen zou zijn als het daadwerkelijk voor de rechter zou zijn gekomen? Wat ik me afvraag: wat had Monster (de drank) er mee te winnen? Waarom dreigen? Een kinderboek kan toch niet de naam van het merk beschadigen of zo?

          1. Ik snap het ook niet. Hooguit dat Monster zich richt op kinderen en dan bang is dat mensen denken dat dat boek over Monster de drank gaat. Een ongeautoriseerde affiliatie, Suske & Wiske en het Krimson Coca Cola Imperium, daar zou ik ook niet blij van worden als Coca Cola Corporation.

            Ik had zelf altijd geleerd dat boektitels geen merk kunnen zijn omdat ze geen producten of diensten van elkaar onderscheiden. Een serietitel wel, maar van een individueel boek niet. Dus sowieso een heel raar verhaal. Maar er zijn wel meer rare merkclaims.

        2. Ik moet beter lezen… Blijft natuurlijk bizar dat een merk probeert om gebruik van ‘hun’ naam te voorkomen als de merknaam een alledaags woord is en het in het betwiste geval ook als zodanig wordt gebruikt. Bekend maken en een ‘Bucklertje’ doen…

  2. Arnoud, hoe zit het dan met merknamen die een plaatsnaam of streek bevatten of zelfs bestaan uit plaatsnaam/streek? Houders van een dergelijk merk kunnen anderen verhinderen om de plaats/streek te gebruiken als oorsprongsbenaming van de herkomst van het goed.

    1. Dat kan op papier niet, een zakelijke vermelding van afkomst, adres et cetera is geen merkinbreuk. Als ik als drankleverancier in Beieren gevestigd ben, kan ik dat op mijn producten vermelden. Noem ik mijn biertje “Bavarian Beer” als grote naam met logo, dan heb ik wél een probleem.

      Het omgekeerde komt ook voor, dat je een merknaam hebt en de regio waar je naar genoemd bent een beschermde oorsprong is. Ik mag niet “Wedding Champagne” bubbeltjes op de markt brengen, dat botst met de beschermde aanduiding van de regio Champagne in Frankrijk. Dit was een conflict tussen bierbrouwer Bavaria en de regio Beieren, maar de bierbrouwer won (https://duitslandinstituut.nl/artikel/661/opmerkelijk-beieren-verliest-van-bavaria).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.