Een lezer tipte me over deze Viva-forumdiscussie:
Vorige week werd ik getagged op Facebook in een bericht van een winkelcentrum in de buurt. Hierop staat mijn kind in het midden met verder alleen een ander persoon die je alleen van De achterkant ziet weglopen. Mijn kind zie je vanaf de zijkant en precies midden in de foto. Nu hebben ze de foto “bewerkt” en heeft mijn kind accessoires op zichzelf gefotoshopt gekregen van de fotograaf. Dit als onderdeel van het onderwerp van het Facebook bericht. Mag dit zomaar geplaatst worden zonder mijn toestemming?De foto blijkt dus te zijn gemaakt door een fotograaf die ingeschakeld was door het winkelcentrum, en de accessoires zijn dingen die in het winkelcentrum te koop zijn. Daarmee werd niet geprobeerd het kind anoniem te maken, het lijkt veeleerder te zijn gegaan om de foto lekker grappig te maken.
Juridisch gezien is dit een typisch gevalletje “portretrecht niet in opdracht”, of onder de AVG een belangenafweging-legitiem-belang (u weet het, portretrecht bestaat niet meer sinds de AVG). Inhoudelijk komt het altijd op het zelfde neer: hoe groot was het belang van het winkelcentrum om deze foto zo te mogen tonen, en hoe groot is het privacybelang van het kind waar de ouders voor verantwoordelijk zijn?
Het gaat wat ver om te zeggen dat een winkelcentrum géén belang heeft. Ook een bedrijf heeft vrijheid van meningsuiting, maar hoe meer het naar zuiver commerciële reclame neigt hoe minder dat belang mee zal wegen. Zeker in situaties als deze waarin je makkelijk even kunt vragen aan geportretteerden wat ze ervan vinden, of lokale acteurs vragen, enzovoorts.
De privacy op de openbare weg is niet heel groot, maar zeker ook niet nul. Weliswaar mag iedereen je fotograferen op de openbare weg – en zo’n winkelcentrum is openbare weg ook al is ‘ie in privé eigendom – maar de publicatie daarvan moet nog steeds door die belangenafweging heen. En zeker bij kinderen mag je meer dan normaal verwachten dat ze met rust gelaten worden.
Een interessante zijsprong is nog of fotograferen in het winkelcentrum verboden is, zie de stickers bij de deur. Dan zou ik zeggen, dan heb je een hógere privacyverwachting. En dan maakt het niet uit dat de fotograaf voor het winkelcentrum werkte; je mag je onbefotografeerd wanen na zo’n sticker en het winkelcentrum moet dan meer dan normaal waarschuwen en opvolgen.
Alles bij elkaar neig ik naar: nee, deze publicatie moet eraf want er is niet even gevraagd of het kan.
Arnoud
De eerste die de fout in is gegaan is natuurlijk de fotograaf. Hij/zij/het had moeten weten dat deze foto, gebruikt voor puur economische doelen van het winkelcentrum zo niet kan. Ik fotografeer veel op straat, dit is een van de basics die je gewoon moet weten. Foto’s met expliciet slechts een persoon, ook als het in het openbaar is, zijn (bijna) altijd voor publicatie ongeschikt. (NB: Ik loop zelfs het risico dat iemand die ziet da ik een kind fotografeer de politie belt en “pedo” roept, daar zit je als fotograaf niet op te wachten).
De tweede is dan natuurlijk het winkelcentrum. Voor je publiceert moet je gewoon checken of toestemming is verleend.
waar is de onderbouwing in dit verhaal? privacy kind lijkt mij groter, er wordt een beeld gegeven dat botst met de werkelijkheid, daarnaast kinderen meer kwetsbaar plus zal het onderwerp ook wel onvoldoende zwaar wegen. ik lees geen redenering in dit artikel.
Nog een keer lezen? Ik noem duidelijk de belangen van winkelcentrum en ouders, ik zie een beperkt maar niet afwezing uitingsbelang voor het winkelcentrum en een klein maar hoger dan normaal (op de openbare weg) privacybelang voor het kind. Alles bij elkaar neig ik naar: nee, deze publicatie moet eraf want er is niet even gevraagd of het kan.
Prettige dag nog.
Je laat het photoshoppen onbesproken. Dat is gewoon not done bij partijen die je niet hebt ingehuurd.
Ik zou er persoonlijk ook minder moeite mee hebben om als “kijk deze persoon (kind of volwassene maakt hierbij niet heel veel uit) was in ons winkelcentrum” in een publicatie te verschijnen. Dat is gewoon een weergave van de werkelijkheid, privacybelangen even buiten beschouwing gelaten. Als aan de andere kant mijn kop op een koe geplakt wordt voor de doldwaze melkslurpdagen, dan hoeft het liever niet van mij. Ook als de fotosjop flatterend is dan zet ik er mijn vraagtekens bij.
Een mooi spiegelbeeld van het verbod om te fotograferen. Ik heb het vermoeden dat het winkelcentrum dat verbod vooral heeft ingesteld om tegen het winkelend publiek te kunnen gebruiken. Maar Johan Cruijff zei het al: “Elk voordeel heb ze nadeel.” Uiteraard heb je ook het recht om mensen wel toe te staan om een foto te maken, maar juist het algemene verbod schept daarbij de redelijke verwachting dat zo iemand herkenbaar is zodat je om ‘m heen kunt lopen, en dat die persoon op verzoek zal toezeggen dat je foto niet wordt gebruikt. (Nee, je kunt niet eisen dat zo’n foto wordt gewist, zelfs de politie kan dat niet eisen dus een burger kan het ook niet).
Ik snap die fotografeerverboden trouwens niet altijd. Iemand die zo’n bordje in zijn etalage heeft gezet, die vanaf de straat zichtbaar is (dat is toch het púnt?) bleef maar volhouden dat zijn eigendom van de daarin aangeprezen producten hem het recht gaf om andere mensen te verbieden die producten te fotograferen. Ik snap ’t wel hoor: je kunt op die manier met zekerheid vaststellen dat hetzelfde product in een webwinkel veel goedkoper is. Maar wat iemand op straat met zijn fototoestel doet, is ongeschikt voor een verbodsbepaling vanuit een winkel.
Terug naar de zaak: Arnout heeft hier volgens mij wel gelijk. Je mag er op rekenen dat je niet gefotografeerd wordt, en meer in het algemeen is hier inderdaad een verwerking van persoonsgegevens gaande waar de afweging niet goed is gemaakt.
Loop ik nog even te hoop tegen de bewering dat portretrecht niet (meer) bestaat: Als beperking op het auteursrecht bestaat dat recht nog wel degelijk, bijvoorbeeld het recht om je eigen beeltenis te gebruiken als geportretteerde kun je niet met de AVG afdoen.
En als we winkelcentrum nu eens vervangen door bv een evenement oid. Daar wordt vaak via borden/Av geregeld dat je toestemming hebt gegeven bij betreden. Een winkelcentrum kan natuurlijk ook een dergelijke bordje bij de ingang zetten.