Mag je WhatsApp-screenshots met anderen delen?

Interessante vraag op Reddit:

Een kennis stuurt vaak screenshots heen en weer van privé WhatsApp gesprekken naar andere vrienden van die kennis, waarbij niet om toestemming gevraagd wordt. Kan deze persoon hiervoor legale consequenties voor ondervinden worden jegens schending van privacy?
Legaal gezien, pardon juridisch gezien maakt het niet heel veel uit met welk technisch middel zo’n gesprek doorgezet wordt. Of je nu een screenshot maakt, het voorleest of met de hand overtypt, waar het om gaat is dat je de inhoud van een conversatie deelt met derden.

Het opnemen of loggen van gesprekken waar je zelf deelnemer aan bent, is in Nederland toegestaan – ook zonder toestemming van je wederpartij. In andere landen (zoals Duitsland) kan dat anders liggen, maar hier is het juridisch prima om dat te doen. Een gesprek opnemen waar je géén deelnemer aan bent, is strafbaar (art. 139c Strafrecht).

De reden dat dat legaal is, is omdat wij vinden dat je bewijs moet kunnen bewaren van wat jij in een conversatie hebt gezegd, of wat je wederpartij tegen jou zei. Daaruit volgt natuurlijk meteen dat je die gesprekslogs (of screenshots dus) niet zomaar met derden mag delen, want dat gaat het doel te buiten. Doe je dat toch, dan kom je ook in het strafrecht terecht want het in strijd met de wet delen van gespreksopnames is strafbaar (art. 139e Strafrecht).

Je kunt het natuurlijk ook via de AVG spelen, want zo’n gesprekslogscreenshot is een persoonsgegeven en mag dus niet zonder toestemming of andere grondslag worden verspreid. Ik zou niet weten hoe je dat rechtbreidt.

De eigenlijk enige situatie waarin delen wél gerechtvaardigd is, is als je iets juridisch of nieuwswaardigs wil doen met dat gesprek. Een screenshot maken en delen met de politie bij een aangifte is natuurlijk wel toegestaan, net zoals het aan je werkgever geven omdat een collega je lastigvalt. Een journalist zou heel misschien een privégesprek kunnen screenshotten en gebruiken in het nieuws, al heb ik moeite met een concreet voorbeeld bedenken. Maar dit zijn echt uitzonderingen en zeker niet hetzelfde als “stuurt vaak screenshots naar andere vrienden”.

Arnoud

26 reacties

  1. Een voorbeeld voor een journalist zou mogelijk zijn als die zich voordoet als een rijke ondernemer en contact op neemt met politici om te kijken of die ontvankelijk zijn voor steekpenningen. Als de politicus in zo’n gesprek zegt dat hij bereid is om iets specifieks te doen voor een bepaald bedrag, dan lijkt me dat nieuwswaardig genoeg om te mogen delen. Los gezien van dat het OM daarna waarschijnlijk ook graag een kopie van het gesprek wil hebben.

      1. Art 2 lid 2c van de AVG sluit deze noodzaak volgens mij uit: 2: “deze verordening is niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens:” c: “door een natuurlijke persoon bij de uitoefening van een zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit”

        Dit is vrij ruim omkaderd, dus ik zie even niet hoe het delen van een screenshot van mijn telefoon met daarop een whatsapp communicate daardoor uitgezonderd zou zijn. Je zou natuurlijk kunnen gaan claimen dat het geen “zuiver persoonlijke” of “huishoudelijke” activiteit is, maar dat lijkt me een behoorlijk grijs gebied, met name omdat het in de AVG verder nergens wordt gedefinieerd.

    1. Het Hof van Justitie heeft zich hier al is in 2003 en 2014 over gebogen (respectievelijk C-101/01 & C-212/13). In beide gevallen was de vraag of de verwerkingsactiviteiten van een persoon onder persoonlijk gebruik vallen op grond van artikel 3, lid 2, van Richtlijn 95/46. En in beide gevallen had het Hof een zeer restrictieve mening en concludeerde het dat de vrijstelling voor persoonlijk gebruik niet van toepassing was op de verwerking door deze personen.

      Om zoals Jeroen te concluderen dat het dan ook onder deze vrijstelling valt vind ik moeilijk. Ik neig er zelf naar om te zeggen dat dit niet onder deze vrijstelling valt, en de AVG dus wel van toepassing is. In overweging 18 lezen we namelijk:

      Deze verordening is niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens door een natuurlijke persoon in het kader van een louter persoonlijke of huishoudelijke activiteit die als zodanig geen enkel verband houdt met een beroeps- of handelsactiviteit. Tot persoonlijke of huishoudelijke activiteiten kunnen behoren het voeren van correspondentie of het houden van adresbestanden, het sociaal netwerken en online-activiteiten in de context van dergelijke activiteiten.
      Het doorsturen van privé WhatsApp gespreken is niet louter persoonlijk, of een huishoudelijke activiteit, je deelt het gesprek immers met een derde partij. En dat vormt ook nog eens een gevaar voor de bescherming van de betrokkene met betrekking tot verwerking van persoonsgegevens en vrijheden.

      De AVG lijkt hier dus wel van toepassing te zijn, en zoals Arnoud zegt, “ik zou niet weten hoe je dat rechtbreidt”.

      1. Beide zaken wijken qua inhoud nogal af van het onderwerp van de onderhavige discussie. De eerste casus gaat over het publiceren op internet, de tweede casus gaat over een bewakingscamera in vaste opstelling waarbij als bijvangst buren werden opgenomen. Ik denk niet dat je op grond van deze 2 casus kunt zeggen dat dezelfde gevolgtrekkingen ook toepasbaar zijn op het forwarden van een whatsapp screenshot. Ten eerste is dat niet een publicatie op het internet (want doelgroep) en de link met de camera casus zie ik al helemaal niet.

        Je zegt dat ‘het delen van een gesprek met een derde partij’ geen huishoudelijke activiteit kan zijn. Dus als ik van jou iets bevestigd krijg dan heb ik jou toestemming nodig om dat aan iemand anders te vertellen? Dat lijkt me niet een werkbare (en praktische) situatie. Het delen van een gesprek met een derde partij is vrij normaal, ‘ik heb gehoord dat’, ‘ik heb gelezen dat’, ‘iemand zei…’ Vrij normale manieren van informatie delen lijkt mij…

        1. Bovendien: wat is “huishoudelijk”? Mag ik het wel delen als ik het met iemand anders binnen mijn huishouden deel? Is ook een derde partij, maar wel een huishoudelijke als je het heel letterlijk neemt…

    1. Roddel en achterklap zou je kunnen zien al ‘huishoudelijk gebruik’ – het is ook nog eens ‘algemeen gebruik’ dus het delen van de inhoud van het betreffende bericht zou op zicht ‘acceptabel’ kunnen zijn. Hoe dat juridisch precies dan zit weet ik even niet. Dat zegt echter niets over het feit dat het hier expliciet over een ‘opname van een gesprek’ gaat, waar buiten de AVG dan ook nog 139e Strafrecht van toepassing is.

      Het grijze gebied is hier natuurlijk dat je wel ‘mag’ “praten” over de inhoud van het gesprek, (mail, messaging, mondeling, zang, etc) maar dat je de ‘opname’ (= screenshot in dit geval) niet mag delen.

      1. Enerzijds beweren dat iets acceptabel zou zijn en direct daarna stellen dat je het juridisch niet weet. Doe dan ook zulke uitspraken niet? Of het nu ome Harry, de buurman of wie ook is, dat maakt de regels niet plots anders. Tenzij dat ome Harry uitdrukkelijk toestemming geeft, maar dat blijkt niet uit deze geschetste casus. Daarbij waar ligt bij jou dan de lijn tussen roddel en achterklap enerzijds en smaad en laster anderzijds? Er wordt dan misschien soms in het algemeen niet moeilijk over gedaan, dat betekent niet dat het allemaal maar kan, mag of wenselijk is. Daarnaast is het ook nog maar de vraag of je inhoudelijk zaken zomaar mag delen uit een gesprek, in die zin dat je er enkel iets over zegt. Feit blijft dat een boodschap in beginsel voor de ontvanger is bedoeld. Ethisch bekeken is het niet aan jou om te bepalen of je dingen openbaart of verder deelt. Daarin hoort overeenstemming te zijn met de zender.

  2. Euh, heeft 139e niet alleen betrekking op het ter beschikking stellen van gegevens waarvan de deler weet (of behoort te weten etc.) dat deze wederrechtelijk zijn verkregen? Dus niet van toepassing op screenshots van communicatie waar de deler zelf bij betrokken is?

    1. Heb je gelijk in, ik dacht dat je ze als wederrechtelijk kon zien voor de ontvanger die ze verder verspreidt. Dat verspreiden is dan van communicatie die niet voor jou is bestemd (jij bent C en het was tussen A en B, B deelde het met jou) maar ik zie inderdaad dat het vanaf het maken al wederrechtelijk had moeten zijn.

  3. Charlotte’s Law is het met je eens:

    Alle familiefoto’s, dronken selfies met vrienden in de kroeg, persoonlijke whatsappjes, DM’s en e-mails zijn ook allemaal zuiver persoonlijke verwerkingen van persoonsgegevens en vallen dus buiten de AVG. – Lees hier verder: https://www.charlotteslaw.nl/avg-wanneer-is-deze-van-toepassing/ © Charlotte’s Law
    Het lijkt er dus inderdaad op dat de AVG er niet toe doet voor dit soort communicatie, ook niet als je de boel doorstuurt naar anderen.

    1. Jeroen,

      Leuke site, leuk artikel ook, alleen mis ik een beetje de onderbouwing daar. Uiteraard is het fijn om te lezen dat mijn reactie kan worden gestaafd met iets wat op het internet gevonden is, maar simpelweg stellen dat de AVG niet van toepassing is op x, y en z (zelfs al ondersteunt het mijn eigen betoog) is natuurlijk niet voldoende. (Een goed (en pijnlijk) voorbeeld van hoe dat kan aflopen is mijn klakkeloze overname van SR 139e wat achteraf volledig de plank mis blijkt te slaan.) Ik ben wel nieuwsgierig wat er precies achter die constatering (van CharlotteSlaw) zit.

      Overigens ben ik nog wel nieuwsgierig naar het verschil tussen ‘praten’ (roddel/achterklap) en ‘delen van…’ Uiteindelijk gaat het om de inhoud van de informatie die gedeeld wordt, en ik vraag me oprecht af hoe de wijze van ‘delen / verspreiden’ daar een wezenlijk onderscheid in kan maken.

  4. Ik heb het gevoel dat de juridische realiteit nu botst met de dagelijkse praktijk, om niet te zeggen dat het totale zottigheid is. Als iemand mij een mop stuurt via Whatsapp, en ik copy-paste die naar iemand anders toe, dat hoef ik me toch zeker niet af te vragen of dat juridisch wel in orde is en of ik misschien toestemming moet vragen die mop te delen met anderen? Hoe kan het in vredesnaam zo zijn dat het strafrecht een volkomen normaal, alledaags gebruik strafbaar stelt? Wat mis ik hier nu precies, want als ik dit:

    ..dat je die gesprekslogs (of screenshots dus) niet zomaar met derden mag delen, want dat gaat het doel te buiten. Doe je dat toch, dan kom je ook in het strafrecht terecht want het in strijd met de wet delen van gespreksopnames is strafbaar…
    lees dan lijkt het er wel op, maar ik weiger te geloven dat ik toestemming moet vragen in zo’n geval. What’s next? “Jan, je zegt me nu dat jij de 10e ook kan. Heb ik jouw toestemming om aan Piet te zeggen dat jij tegen mij hebt gezegd dat jij de 10e kan?”

    1. Ik denk niet dat het gaat om doorsturen van moppen, maar van privé gesprekken. Ik zou er niet blij van worden als ik een persoonlijk gesprek met jou heb en jij dat gezellig forwardt aan de hele buurt. Als het impliciet of expliciet de bedoeling is dat het doorgestuurd wordt dan is er niets aan de hand natuurlijk.

    1. Dat is het zeker wel. De AVG geeft aan dat een persoonsgegeven alle informatie is over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon.

      Met alleen “tante sjaan” of een geblurred telefoonnummer kan een screenshot nog steeds persoonsgegevens bevatten.

      1. Tante Sjaan lijkt me nou niet direkt een naam die ik in een zakelijke verwerking zou verwachten. Dit neigt meer naar persoonlijk / huishoudelijk gebruik. En dan is de AVG dus helemaal niet van toepassing…

        1. Het gaat er hier om of Tante Sjaan wel of niet een persoonsgegeven is, en dat lijkt mij van wel als op basis daar van weet wie dat is. Iedereen kan zelf haar contacten een naam toewijzen, zo zou je wel heel makkelijk onder de AVG uit kunnen komen..

          Bij persoonlijk / huishoudelijk gebruikt moet er sprake zijn van een “louter persoonlijke of huishoudelijke activiteit”. Screenshots van je WhatsApp berichten met Tante Sjaan zijn niet persoonlijk en ook niet huishoudelijk. Ik neig er naar te zeggen dat de AVG wel van toepassing is, zie ook mijn reactie op André – 5 oktober 2020 @ 09:07.

          1. Iedereen blijft hier maar zeggen dat screenshots van Whatsapp niet persoonlijk en niet huishoudelijk zijn, maar kan iemand mij nou eens onweerlegbaar aantonen waaróm dat zo is? Als iemand in mijn vriendenkring mij iets vertelt dan is dat louter op persoonlijke basis (ik heb geen zakelijke relatie met mijn vrienden) en als onderdeel van een huishoudelijke activiteit (klessebessen) Op welke manier kan dat ooit onder de AVG vallen?

  5. @Arnoud,

    Je spreekt over het opnemen van gesprekken, maar daar is hier toch helemaal geen sprake van? Het ‘gesprek’ bestaat bij de gratie van de data in de Whatsapp applicatie, dat kun je moeilijk een opname noemen in de context van 139c. De opname waar 139 naar verwijst is het met technische hulpmiddelen vastleggen van een anderszins vluchting gesprek (ik zeg het even in mijn eigen bewoordingen) met het doel om daar in de toekomst op terug te kunnen vallen. Bij Whatsapp is dat doel er niet, want er is geen specifieke opname nodig. Geen kunstgrepen, geen technische hulpmiddelen. De “opname” is hier inherent aan het gebruikte middel (net als een goed geheugen bij een mondeling gesprek)

    Blijft over het persoonsgegeven:

    Legaal gezien, pardon juridisch gezien maakt het niet heel veel uit met welk technisch middel zo’n gesprek doorgezet wordt. Of je nu een screenshot maakt, het voorleest of met de hand overtypt, waar het om gaat is dat je de inhoud van een conversatie deelt met derden.
    Cruciaal deel van dit stukje betoog is imho ‘dat je de inhoud van een conversatie deelt met derden’ Dit doe je onder andere door een screenshot van een Whatsapp conversatie te delen (je zou het ook anders kunnen doen, maar het ligt voor de hand om het medium te gebruiken waar het zijn oorsprong heeft) Als die conversatie niet op Whatsapp zou hebben plaatsgevonden maar IRL, en je zou er geen opname van hebben gemaakt dan zou je nog steeds de informatie uit het gesprek kunnen delen met anderen. Je zou het kunnen hebben opgeschreven, of je vertelt het gewoon verder. Omdat je eerder al aangaf dat het juridisch niet uitmaakt hoe de inhoud van een conversatie wordt gedeeld met anderen heb ik grote moeite met het maken van juridisch onderscheid tussen deze zaken. Ga in alle gevallen uit van een ‘privé situatie’. Kun je me dan uitleggen waarom in het geval van de Whatsapp screenshot de AVG van toepassing zou moeten zijn terwijl als exact dezelfde conversatie tussen precies dezelfde personen mondeling zou hebben plaatsgevonden, de AVG totaal niet in beeld is? Met name zou ik willen begrijpen waarom de juridische status van het Whatsapp bericht dan ineens anders zou moeten zijn dan die van het mondelinge gesprek.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.