Kansspelautoriteit mag EA dwangsom opleggen voor FIFA-lootboxen

De Kansspelautoriteit (Ksa) mag FIFA-maker Electronic Arts (EA) en zijn Europese dochterbedrijf beide een dwangsom van 250.000 euro per week opleggen, zo las ik bij Nu.nl. Dit naar aanleiding van een vonnis van de rechtbank Den Haag dat een besluit van de Kansspelautoriteit hierover in stand liet. Het gaat natuurlijk om de lootboxen die in dit voetbalspel verwerkt zijn; “digitale aankopen waarvan de inhoud niet op voorhand bekend is” zoals Nu.nl dat noemt of een “gokelement” zoals de Ksa het noemt. En daarbij dan de vraag, valt dit onder de definitie van een verboden kansspel?

De lootbox is al een tijdje controversieel – de term die je als gebruikt als je eigenlijk weet dat het niet mag maar de commerciële belangen bij het ding zo groot zijn dat je even voorzichtig wil zijn. Maar in de kern is volgens mij duidelijk genoeg dat dit gewoon een kansspel is. Immers, van een kansspel onder de wet is sprake wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen
Die definitie past prima bij lootboxes. Je weet niet wat er in zit of wat je krijgt als je betaald hebt, en je kunt daar ook geen invloed op uitoefenen. Natuurlijk is dat bij zeg zakjes voetbalplaatjes ook zo, maar als iets meer dan een symbolische waarde heeft dan wordt het juridisch spannend omdat je dan bij het verbod uit de wet op de Kansspelen komt. Voetbalplaatjes worden natuurlijk wel geruild, maar om nou echt te spreken van marktplaatsen en betaalde transacties nee. Terwijl er voor lootbox-inhoud wel degelijk dergelijke marktplaatsen zijn. Vaak weliswaar buiten de eigenlijke game om, maar toch.

De discussie focuste dan ook op de vraag hoe legaal die verhandelplekken voor de lootbox-inhoud nu eigenlijk waren. EA wees erop dat zij dat niet toestaan, en dan krijg je dus de vraag wat zwaarder weegt: de feitelijke situatie, waarbij je kijkt naar het feit dát mensen betalen met echt geld en dan met rare kronkels elkaar de spullen leveren, of de juridische situatie waarin het verbod leidend is en er dus geen waarde aan het product hangt.

De Ksa vond echter een veel simpeler reden:

De Kansspelautoriteit stelt conform de Leidraad en gelet op het bovenstaande vast dat de te winnen virtuele goederen binnen FIFA19 overdraagbaar zijn. Zij vertegenwoordigen niet alleen een potentiële, maar ook daadwerkelijk een economische waarde. De economische waarde van FUT-munten kan als volgt bepaald worden. Op de transfermarkt kunnen de virtuele goederen verhandeld worden voor FUT-munten. FUT–munten kunnen naar FUT-punten en vervolgens naar euro’s omgerekend worden. Daarnaast kunnen FUT-munten ook buiten FIFA19 om voor echt geld verkocht worden.
EA heeft dus zélf een manier gecreëerd om werkelijke waarde te verbinden aan die lootboxen. Je kunt ze inwisselen voor munten, en die zijn via een indirectie binnen het spel te vertalen naar keiharde euro’s. En dat je dan een paar keer moet omwisselen, maakt niet meer uit. Het is allemaal officieel, dus je hoeft niet eens je af te vragen hoe dat zit met de niet-legitieme situatie waarin iemand een account verkoopt via Marktplaats om zo een speler over te dragen, bijvoorbeeld.

Je kunt je natuurlijk afvragen hoe ‘echt’ zo’n prijs is. Het is natuurlijk nog altijd een virtueel dingetje, slechts pixels op je scherm en bitjes in je account. Dat is wel even wat anders dan de keiharde cash waarmee je naar buiten loopt bij Holland Casino of die enorme roze beer die je op de kermis wint met balletje-balletje. Maar nee:

Uit onderzoek van een toezichthouder van de Kansspelautoriteit blijkt dat de waarde van de virtuele speler Hack minimaal 450 FUT-munten (€ 0,03) en maximaal 10.000 FUT-munten (€ 2,-) was. De virtuele speler Gullit was minimaal 337.000 FUT-munten (€ 67,40) en maximaal 6.400.000 FUT-munten (€ 1.280,-) waard. Een bijzondere versie van de virtuele speler Gullit kon als buy-it-nowoptie verkocht worden voor (minimaal) 9.970.000 FUT-munten (€ 1.994,-).
Een setje pixels op mijn scherm van € 1.994 vind ik echt meer dan alleen bragging rights, zoals EA dat noemt. Als ik het kan omzetten in euro’s, dan is het een ding van waarde.

Een laatste bezwaar van EA was dat zij niet primair een gokspel aanbood. Het gaat bij FIFA natuurlijk om het voetballen en het managen van je team. De lootboxen zijn op zich een klein onderdeel van dat hele gebeuren. Maar het aankopen en inzetten van de lootboxen kan prima los van een voetbalcompetitie gebeuren. Het is gewoon een apart spelonderdeel, en mag dus best apart worden beoordeeld tegen de Wet op de kansspelen.

Ook alle andere argumenten van EA worden terzijde geschoven door de Ksa, en de rechtbank volgt de toezichthouder in haar analyse. (Pet peeve van mij: het is niet zo dat pas de rechter de boetes oplegt, een toezichthouder is geen openbaar aanklager die met een voorstel of eis komt. De toezichthouder grijpt in en beboet, de rechter toetst terughoudend of daarbij fundamentele normen geschonden zijn.)

EA heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan, maar ik moet zeggen dat ik geen argumenten weet waarmee ze dat zouden kunnen.

Arnoud

9 reacties

  1. Arnoud,

    Kan je uitleggen wat nou eigenlijk het onderliggende probleem is? Ook al zit er een gokelement in die lootboxen, waarom zou dat niet mogen? Als je ze koopt met geld, zoals een creditcard of zo, dan zijn de kopers volwassen of handelen met toestemming. Ik begrijp niet goed waarom het uberhaupt iets is dat bestreden zou moeten worden (ik ga er gemakshalve van uit dat een bedrijf als EA zorgt dat het verder eerlijk is, dus als de kans 10% is dan is die ook echt 10% en niet stiekem maar 5%). Het voelt als weer de zoveelste “het is nieuw, dus vinden wij als (semi-)overheid het a priori onwenselijk”.

    1. Het is niet een gokelement, het is gewoon een gokspel. Het is in Nederland verboden om gokspelen aan te bieden zonder vergunning (en daarvoor moet je antigokverslavingsmaatregelen nemen). FIFA19 overtreedt daarmee dus de wet, en zet aan tot gokken – en dan ook nog eens bij minderjarigen want een significant deel van de spelers is 13-18 jaar. Ze doen niets om dat te beperken.

      De discussie of gokverslaving erg is is natuurlijk een hele fundamentele maar ik vind deze casus niet opmerkelijk genoeg om die uitkomsten nu ter discussie te stellen.

  2. Als ik het kan omzetten in euro’s, dan is het een ding van waarde.

    Waarom moet de waarde zich beperken tot de mogelijkheid terug te cashen naar euros? Dat vraag ik dan met name in het kader van bijvoorbeeld de verslavingsproblematiek rondom freemium games met kansspelelement. Die pixels kun je vaak niet ‘cashen’ maar de uitwerking is wat mij betreft net zo schadelijk. Kun je niet gewoon stellen dat het neergetelde bedrag ipso facto bewijs is van de waarde van wat men hoopt te winnen?

  3. “Een setje pixels op mijn scherm van € 1.994 vind ik echt meer dan alleen bragging rights, zoals EA dat noemt. Als ik het kan omzetten in euro’s, dan is het een ding van waarde.” Data is toch geen ding?

    1. Data is niets, behalve als…

      Zo was er in Guild Wars (1) een miniature genaamd Kanaxai. In den beginne waren er slechts 10. Echter, doordat accounts van item dupers werden verwijderd, inclusief hun gehele inventory, kon de uitgever er in 2010 nog maar 4 terugvinden. Undedicated (dus niet aan een account gebonden) is er eentje bij Ebay voor $ 18.000 verkocht. Een soortgelijk verhaal geldt voor de minatuur Panda. Die heb ik voor $2700 zien gaan.

  4. Geachte,

    wat ik mij afvraag is of het wel waar is dat er geen waarde wordt gewonnen. Je krijgt namelijk wel degelijk een prijs uitgekeerd in de vorm van een licentie, die toegang verleent voor een aanvullende dienst (dlc).

    En het is wat mij inzicht ook belangrijk dat het eco-systeem van het spel erkend geld accepteert en dit omwisselt voor een vreemde valuta. hierdoor zou ik zeggen dat alle aankopen met deze valuta een waarde in de enge zin vertegenwoordigen waaronder de licentie voor de dlc.

    Bij spel spellen waar er geen erkend geld kan worden ingebracht zal de vreemde valuta geen enge waarde kunnen vertegenwoordigen.

    mvg, Dick

    1. Je kunt de lootboxen kopen met muntjes die je met gangbaar geld kunt kopen… (of op een of andere manier verdient in het spel.) De kansspelautoriteit rekent voor hoeveel een “Gullit” (licentie) waard is. Officieel kun/mag je muntjes niet terugwisselen in algemeen bruikbare valuta, maar er is een zwarte markt waar dat wel kan.

      Dit lijkt zoveel op een manier om gokkers geld afhandig te maken dat ik vind dat de kansspelautoriteit hier terecht ingrijpt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.