Wanneer is mijn reclamemail voor “gelijksoortige” producten toegestaan zonder opt-in?

Een lezer vroeg me:

Ik heb een webwinkel en wil meer reclame maken. Nu las ik dat je daarvoor normaal toestemming nodig hebt, maar niet als je “soortgelijke” producten adverteert aan je klant. Wanneer is het volgens de wet “soortgelijk”?
Voor veel ondernemers is deze uitzondering interessant, omdat het verzamelen van toestemming voor reclame toch vaak best pittig blijkt. Maar het is een heel beperkte, en ik denk dat je er weinig aan hebt. Zeg ik maar even vooraf.

De wet (art. 11.7 Telecommunicatiewet) staat toe om klanten (dus mensen die jou betalen) reclame te sturen zonder opt-in als het gaat om “eigen gelijksoortige producten of diensten” volgens de wet. Er is nooit een rechtszaak geweest waarin definitief hét criterium is toegelicht. Dat is ergens ook wel logisch, want wat zou dat dan moeten zijn in het algemeen? Je komt dan niet verder dan synoniemen voor die term.

De ACM heeft in haar richtsnoeren gezegd dat je vooral moet kijken naar de verwachting van de ontvanger: zou die gek opkijken als hij voor dát product reclame krijgt gezien zijn bestelling? Dat vind ik wel een mooie. Het idee van “gelijksoortig” is immers dat je iets relevants, iets logischerwijs erbij horends meestuurt.

In de Memorie van toelichting van de wet is gezegd dat je ook moet meewegen wat er is gecommuniceerd, hoe de winkel zich presenteert. Ben ik een brillenwinkel dan is reclame voor schoenen raar, ben ik de Bijenkorf dan kan het wel. Dan gaat het immers om mode in het algemeen, en bij een bril is een bijpassend paar schoenen niet zo raar als advies in een modewinkel.

De angel zit hem bij deze constructie in een ander aspect: je mag weliswaar zonder toestemming mailen, maar je moet het bij de bestelling hebben gemeld op het formulier en een áfmeldmogelijkheid (optout) hebben geboden. Dus na een paar jaar bedenken “ik wil meer reclame maken” is gewoon niet genoeg, je hebt dan nooit mensen dit gezegd laat staan ze een afmeldmogelijkheid gegeven. En dan kun je je niet op deze uitzondering beroepen.

Deze uitzondering is dan weer wel de reden waarom de “Ik wil de nieuwsbrief ontvangen”-aanvinkvakjes vooraf aangevinkt mogen zijn bij bestelformulieren. Het weghalen van dat vinkje is dan de opt-out.

Arnoud

12 reacties

  1. Ik hoop dat TS zich realiseert dat als ik een mailing met reclame voor bv boeken ontvang, ik heel snel op de afmeldknop druk als diezelfde winkel ook reclame mail gaat sturen voor pennen of opbergmappen.

  2. Tot nu toe lijkt het erop dat je als privépersoon weinig meer tegen ongewenste reclamemail kunt doen, omdat je geen echte schade hebt. Maar een Duitse advocaat wilde 500 euro smartegeld vanwege de ontvangst van een enkele reclamemail zonder toestemming op zijn zakelijke emailadres. Dat werd in eerste instantie afgewezen, maar het Bundesverfassungsgericht gaat nu vragen stellen aan het Europees hof van Justitie. Ik kan me voorstellen dat het antwoord ook op Nederland van toepassing is, en je dus extra voorzichtig moet zijn met het versturen van reclamemail. Bron: Über Scha­dens­er­satz für Daten­schutz­ver­stoß muss der EuGH ent­scheiden

    1. Wow, mooie zaak. Ik hoop dat ze zich er niet vanaf maken met een “inschatten van hoogte schade is voor de nationale rechter” maar een principe-uitspraak dat 500 euro een mooie schatting is. Ik vrees echter dat het HvJ niet in het algemeen gaat zeggen dat een onrechtmatige verwerking 500 euro mag kosten, omdat schadevergoedingsrecht niet Europees geharmoniseerd is en de AVG niet zelfstandig bepaalt dát er schade is (zie onze uitspraken van RvS).

  3. Ik heb een paar jaar geleden een klacht ingediend bij de Autoriteit Persoonsgegevens over TUI (het reisbureau). Ik had aldaar tickets geboekt (alleen vervoer dus) voor een tripje naar Griekenland. Bij inschrijving alle opt-in vinkjes leeg gelaten.

    Na mijn terugkomst kreeg ik een mail met de vraag hoe mijn reis was. In die mail zaten veschillende reclame-links. Ik heb ’t maar genegeerd, alleen kreeg ik een week later nog zo’n mail, volgestopt met 3rd party referral links naar Albelli (die foto-albums verkopen online) – ‘wil je een mooi foto album van je fijne reis?’.

    Na klagen bij TUI was het argument dat het om ‘aannemelijk belang’ ging. AP reageerde met datzelfde bericht, en de conclusie dat de foto-albums een ‘gelijksoortig eigen product’ waren. Na telefonisch overleg met AP hielden ze hier aan vast (ik weet niet precies meer wat er gezegd werd, maar het feit dat TUI verdient aan de referral-links naar albelli was volgens de behandelaar relevant).

    Ik vind het nog steeds lastig. Als ik je blogpost lees, dan zou ik kunnen aannemen dat het legitiem was – tenslotte is TUI een vakantie-organisatie, en zou je kunnen motiveren dat een foto-album van zo’n vakantie daarbij hoort. Dat dit gaat door referral-links naar een derde partij steekt juist weer wel. Het blanco vinkje met ‘ik sta toe dat jullie me benaderen met reclame’ steekt ook. Ik zie het vaak: partijen die ‘aanemelijk belang’ oprekken, waarbij het eigenlijk niet door de beugel kan.

      1. Daarom klaagde ik ook. Het oprek-gedrag zit hem daar ook in, volgend wat de blogpost zegt: ‘ben ik de bijenkorf, dan is schoenenreclame voor een brillenklant wel logisch’. Kennelijk is de redenering ‘ben ik een vakantiebedrijf, dan is reclame voor een vakantiealbum wel logisch’. Ik volg zelf die logica niet.

        1. Het verschil is dat bij een modehuis als de Bijenkorf brillen een eigen product zijn (die verkopen ze gewoon, zelfde verdieping als de parfum) en bovendien brillen in de context van een grote modezaak gelijksoortig zijn. Brillen zijn een mode-accessoire.

          Bij de vakantieverzorger is een album niet gelijksoortig want dat past niet bij de dienst vakanties boeken en doen leveren. Bovendien is het niet ‘eigen’ omdat een partner wordt ingezet om het te leveren. Ik zou dat anders zien als dit een allround volledig verzorgde vakantie met alles erop en eraan is, een aandenken met foto’s is dan wel logisch. Net zoals ik van een vijfsterrenhotel een aanbod verwacht voor een taxi vanaf het vliegveld, maar bij een B&B hooguit een flyer voor Madame Tussaud.

  4. Een interessante variant hierop: Ik heb een account bij een webwinkel en vul een winkelwagentje. Maar ik bedenk mij en bestel dus niets. Winkelmandje blijft verder gewoon vol. Kan de webwinkel dan later een email sturen dat er nog artikelen staan in mijn winkelmandje, ook al deed ik een opt-out op alle reclame?

    1. Enerzijds ben je, mits er vanuit het account waarmee je bent ingelogd al reeds eerder een bestelling geplaatst is, klant en gaat het bij een ‘vergeten winkelmandje’ zeer waarschijnlijk om eigen gelijksoortige producten/diensten – die aanname doe ik in elk geval. Maar anderzijds is een dergelijke mail een als ‘servicemail’ verpakte en louter commercieel bedoelde uiting. Ik zou dan ook zeggen dat dit niet legitiem is.

      1. Mh, zo had ik het niet bekeken. Interessant. Je geeft aan dat je dit mag verwachten. Ik heb zo geen cijfers paraat, maar mijn gevoel zegt dat de meeste webshops dit toch niet doen; het lijkt geen gemeengoed. Op basis waarvan mag je dit dan verwachten? En waar ligt dan de grens? Mag dat eenmaal? Of mag dat vaker, met een bepaalde frequentie, totdat je alle producten uit het mandje gegooid hebt (zoals je in een fysieke winkel alles terug in de schappen zou zetten)…?

        1. Ik weet dat AliExpress je nog wel emails stuurt over zaken op je WishList en winkelmandje, maar goed… Da’s een Chinese webwinkel.

          Ik moest er alleen aan denken omdat ik pas geleden bij VistaPrint bedrukte kussens wilde bestellen met zelfgemaakte CGI plaatjes erop. Leek mij leuk en ik heb er vaker besteld. Alleen, dit keer niet verder afgerond maar een dag later wel email ontvangen met een leuke korting erbovenop…

          KwikFit doet het ook. Ik had via de website een afspraak voor een APK keuring willen maken, maar had deze even afgebroken. Komt daar dus een vraag over of ik niet iets vergeten ben. 🙂

          Maar goed, de meeste mensen zullen ook snel gaan bestellen als ze winkelmandjes vullen of zullen merken dat hun winkelmandje is gewist als ze een dag later kijken. Het is aan de ene kant wel een handige service. Aan de andere kant, en zeker bij VistaPrint, wil ik eerst wat producten bij elkaar verzamelen over een periode van enkele dagen voor ik ga bestellen. Dus gewoon veel bedenktijd nemen. Want naast twee kussens heb ik er ook al drie t-shirts aan toegevoegd met een eigen ontwerp. 🙂

          Bij bol.com doe ik dat ook altijd. Gedurende de maand het mandje aanvullen met wat ik nodig denk te hebben en dan bestellen als ik weet dat ik het kan betalen. Zo staat daar nu een 3D printer in mijn mandje, met nog wat plankjes voor aan de muur en andere spullen.

          Maar goed, het kan ook zijn dat mensen gewoon vergeten te bestellen in plaats van dat ze eerst even verzamelen…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.