Mag je je klanten verbieden (met boete) je producten op Marktplaats door te verkopen?

Via Twitter: “Wist je dat als je de waterontharder Amfa4000, ja die van die irritante lifestyleprogramma’s, koopt en dan wil verkopen op marktplaats dat niet mag?” Of je nou consument bent of niet, het is kennelijk héél erg niet de bedoeling aldus dit bedrijf. Het mag niet, en het mag al helemaal niet als je het onder de aanschafprijs doet. Maar mag dát eigenlijk, doorverkoop verbieden van een tweedehands product?

Het doorverkoopverbod staat inderdaad in de algemene voorwaarden:

Het is de afnemer van producten van ondernemer, al dan niet zijnde een consument, niet toegestaan de afgenomen producten door/weder te verkopen op online platformen zoals Marktplaats, Bol.com, Amazon, etc., behoudens de voorafgaande schriftelijke toestemming van ondernemer. In aanvulling op de voorgaande volzin geldt een verbod voor het door-/wederverkopen van producten van ondernemer onder de prijs waarvoor ondernemer het product te koop aanbiedt op haar website (https://www.waterontharder.com).
En nog een forse contractuele boete er bij ook: 5.000 euro per geval, plus 500 euro per dag dat je er niet mee stopt. Dat kan flink oplopen natuurlijk, op papier. Maar inderdaad, papier is geduldig, houdt dit wel stand?

Voor mij voelt dit als stevige juridische bluf. Allereerst dat “al dan niet zijnde een consument”. Dus kennelijk ook consumenten mogen dit niet? Nou, vergeet het maar. Als je als consument iets koopt, behoor je de eigendom te verkrijgen. En de wet zegt dat dat “vrij van alle bijzondere lasten en beperkingen” moet zijn (artikel 7:15 lid 1 BW). Die voorwaarde hierboven is een bijzondere last, en moet er dus af.

En ja, er staat in dat artikel dan “met uitzondering van die welke de koper uitdrukkelijk heeft aanvaard” maar algemene voorwaarden zijn het tegenovergestelde van “uitdrukkelijk aanvaarden”. Dus dat gaat niet werken. Ik zou het hilarisch vinden als men nu een aanvinkvakje met “ik ga akkoord de afgenomen producten niet door te verkopen op straffe van een boete” gaat opnemen, dus laten we ze niet vertellen dat dat óók een algemene voorwaarde is omdat diezelfde tekst voor alle klanten gebruikt wordt. En “uitdrukkelijk aanvaarden” is precies niet hetzelfde als “verplicht een vinkje zetten.

Bij zakelijke overeenkomsten kan er meer, inclusief het verkopen met zo’n bijzondere last. In juridische taal, artikel 7:6 lid 1 BW bepaalt dat alleen bij consumentenkoop artikel 7:15 BW dwingend recht is. Dus het zou kunnen, net zoals je bij een zakelijke verkoop kunt zeggen dat het product zonder enige verwachting van conformiteit (art. 7:17 BW) geleverd wordt en men maar garantie moet bijkopen.

Alleen: een verbod op doorverkoop van goederen is natuurlijk best wel, hoe zeg je dat juridisch, een hardcore beperking van de vrije markt. Ja, dat is een juridische term: dat zijn de dingen die gewoon per definitie nóóit mogen in een afspraak tussen leverancier en zakelijke afnemer. Het dicteren van de doorverkoopprijs voor de afnemer hoort daarbij, net als het verdelen van de markt en het voor jezelf houden van de online wederverkoop. Daar is dan één nuance op, aldus de ACM:

Het verbieden dat de afnemer producten via een online marktplaats verkoopt om bijvoorbeeld het luxe imago van het product te beschermen is geen hardcore beperking.
Daarvoor moet dan wel het product een luxe imago hebben. Ik heb altijd moeite dat argument in te zien als de leverancier verkoopt vanuit <generiekwoord> puntcom, zoals hier. En meer algemeen, een luxe waterontkalker? Dat wil er bij mij niet in.

Arnoud

 

33 reacties

  1. Tja, eigendom is een absoluut recht. Je mag daar mee doen wat je wilt, mits je met je eigendom geen inbreuk maakt op iemand anders zijn rechten. Geluidsoverlast met je stereo-installatie bijvoorbeeld. Dit is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt. Op tijdschriften heeft ooit (jaren 80, 90) gestaan dat ze niet in een leesportefeuille mochten. En ook dat ging toen te ver.

    1. Dat is zo, bij consumenten in ieder geval. Maar zakelijk mag je dus wél andersluidend contracteren en eigendom overdragen onder bezwarende voorwaarde zoals niet zomaar doorverkopen of -verhuren. En let op dat het Leesportefeuille-arrest (HR 25 januari 1952, NJ 1952, 95) ondertussen achterhaald is in die zin dat verhuur en uitlenen (door niet-consumenten) wél een nieuwe openbaarmaking is. Als je nu een Free DVD Shop zou willen beginnen, dan kom je er dus niet met gewoon losse DVD’s kopen en in de verhuur zetten.

        1. Nee, Arnoud geeft aan de wetgever in de tussentijd het eigendomsrecht verder heeft uitgehold, ten koste van het auteursrecht. De facto zijn we dus allemaal een klein beetje onteigend zonder dat daar een redelijke vergoeding tegenover stond.

      1. Je kunt natuurlijk wel DVDs verkopen met een terugkoopgarantie als je binnen 4 weken het ding in goede staat weer terugbrengt, met de terugkoopprijs precies die vroegere huurprijs lager. De verkoopprijs maak je dan wel een stukje hoger dan de marktwaarde. Daarmee kun je prima het leenrecht omzeilen (en ja, kopers mogen de DVD houden als ze dat willen, anders is het geen koop).

        Tegenwoordig kan ik op steeds meer plekken boeken, CDs en DVDs gratis uit kastjes langs de weg halen (minibiebs), iets wat ik een heel mooie ontwikkeling vindt.

  2. Welkom in de wereld van The Great Reset. Nee, ik wist het niet, maar ze halen alles uit de kast om de burger te degraderen tot consument-werknemer. Het verbaast me niets. You own nothing and will be happy, dixit Klaus Schwab.

  3. Maar vergeet maar dat je een sample of een flesje parfum van het merk Chanel mag verkopen. Alleen aanbieden gaat al niet omdat je advertentie op marktplaats en Ebay onmiddelijk verwijderd wordt. Kennelijk gelden voor deze merken andere regels.

    1. Er staan 168 Ferrari’s op Autotrack, en er zijn ook vele handelaren waar je een occasion Ferrari kunt kopen. Ik kan me dit hooguit voorstellen voor de héle high-end custom modellen. Dan nog staat het op gespannen voet met consumentenwetgeving (ook Elon Musk die een superjacht koopt, is een consument voor de wet) maar zullen de regels minder belangrijk zijn.

      1. Ik had het geloof ik een aantal jaar terug op Top Gear gehoord.

        Nu even wat gegoogled en voor zover ik het begrijp moeten de kopers een contract tekenen dat in het eerste jaar, als ze de auto willen doorverkopen, ze de dealer de optie moeten geven deze terug te kopen tegen de originele verkoopprijs. Ik weet niet of dat in alle landen geldt, ik heb zo gauw alleen Ferrari America gevonden waar dat over wordt gezegd.

        1. Dat was alleen van toepassing op een beperkt aantal modellen die in zeer gelimiteerde productie runs gemaakt werden.

          Die auto’s werden ook alleen maar verkocht aan bestaande Ferrari bezitters/verzamelaars.

          De normale productiemodellen mag je gewoon doorverkopen en dan verkopen ze jou volgende keer gewoon weer een auto.

    2. Lekker zinvol. Voor een 5% service fee wil ik best een Ferrari voor je kopen en doorverkopen. Dat kan ik welliswaar maar een keer doen, maar ik denk dat er een hoop mensen te vinden zijn die hun eenmalige “ferrari koop en verkoop”-mogelijkheid willen verkopen voor een leuk cash bedragje.

      Voor de helft daarvan wil ik ook wel iemand voor je zoeken die dat wil doen. Wellicht een leuke business, en volledig legaal volgens mij. (Je hebt geen contract met Ferrari nodig, dus kunnen ze je niet aanpakken op contractbreuk). Giegeltoets is niet van toepassing, want er is geen wettelijk verbod.

  4. En meer algemeen, een luxe waterontkalker? Dat wil er bij mij niet in.

    Ik verwacht dat de leverancier in dit geval zal claimen dat een waterontkalker an sich een luxe product is en daarom uitgezonderd is van de beperking. Overigens hanteer ik de regel dat als een bedrijf op een dusdanige (semi-juridische) wijze haar product probeert te beschermen het waarschijnlijk geen goed product is en mijn geld niet waard. Heb de algemene voorwaarden niet gelezen maar zou mij niets verbazen als er ook iets in staat over het niet mogen geven van negatieve reviews of helemaal geen reviews mogen plaatsen. Zou wel passen bij dit beeld….

  5. Dit is een sneaky manier om de reeds uitgeputte merkrecht nieuw leven in te blazen. Het zal me dan ook niet verbazen als dit niet alleen verboden is, maar dat er ook een hele dikke boetes op staat. Ook Valve is in Frankrijk beboet voor het verbieden van doorverkoop van spelletjes en is men bezig de doorverkoop ook daar erdoor te drukken. Wat al heel knap is, want Steam heeft zelfs de technische middelen om doorverkoop te dwarsbomen.

    En niet alleen voor consumenten geldt een verbod op beperkingen. Zo lees je hier dat enige regulering wel mag, maar domweg verbieden niet mag. Dus niet “je mag niet internetverkopen”, maar wel “je moet naast internetverkoop, ook in een stenen winkel verkopen”. Boetes zijn niet mals: tot 10% van de jaaromzet voor het overtreden van mededingingsrecht.

  6. Tja, het verschil tussen Zakelijk en consument is erg interessant, zoals ik heb gemerkt met diverse energieleveranciers. Ik heb mijzelf een half jaar eindelijk eens met een bedrijfje bij de KvK ingeschreven en werd de laatste maanden door diverse energiebedrijven gebeld met een “geweldig aanbod” om een lagere energieprijs te betalen. Klinkt erg leuk, want toch alweer 50 euro per maand minder, of zo. Tot je dus door hebt dat ze je een zakelijk abonnement proberen aan te smeren terwijl ik consument wil blijven. En dan nog een vlotte babbel eromheen dat het ook voor consumenten kan, maar het contract wat ze dan sturen heeft het dan weer over “zakelijk”…

    Maar goed, ook dit gevalletje is weer een mooi voorbeeld waarom je beter als consument kunt inkopen dan zakelijk. Want zakelijk zouden ze dat doorverkopen dus kunnen verbieden. Ik koop dus bij voorkeur lekker niets zakelijk. Maar goed, ik moet nu pas oppassen nu ik dat KvK nummertje heb want als ik die waterontharder zou kopen dan moet dat echt duidelijk als consument gebeuren. Niet dat men zegt dat het een zakelijke aankoop is voor mijn thuiskantoor. 🙂

    1. Ik dacht dat het hele ‘zakelijk energie aansmeren’ aan ZZP’ers onderhand wel wat minder ging worden .

      Want in 2019 gaf de ACM al aan dat ZZP’ers met een zakelijk contract op hun woonruimte moeten worden behandeld als consumenten, met de bijbehorende beschermingen: “Ondernemers die een contract aangaan voor de levering van energie op hun woonadres en deze energie niet in de uitoefening van hun beroep of bedrijf gebruiken zijn consument.” (https://www.acm.nl/nl/publicaties/energielevering-aan-ondernemers-op-hun-woonadres)

      Wat interessante situaties opleverde, omdat energiebedrijven gewoon verwijzen naar “algemene voorwaarden zakelijk” waarin dan bepalingen staan die niet van toepassing kunnen/mogen zijn op een consument. Praktisch betekent dat eigenlijk dat de boeteclausule van je contract niet mocht, al durf ik niet te zeggen of je dan effectief boetevrij ben of slechts een boete mag ontvangen tot het maximum voor consumenten.

      Het kan dus lonen om nog even te kijken naar je (zakelijke) energiecontract als het is aangegaan voordat energiebedrijven hun voorwaarden hebben gehomogeniseerd. Mijn ervaring is dat de bedrijven die ‘jagen’ op ZZP’ers toch altijd al een beetje de onbetrouwbare partijen waren die vermoedelijk hun papierwerk niet helemaal op orde hebben. Dat denk ik ook omdat ik ze (nog steeds!) geregeld betrap op niet ontdubbelen via het bel-me-niet register, niet beseffend dat een eenmanszaak ook daar beschermd wordt.

      1. Ja, kennelijk blijven ze nog steeds zakelijke energie aansmeren. Ben gisteren daarnaast ook nog eens namens “KPN” gebeld om van internet-provider over te stappen. En ook hier weer lekker een zakelijk abonnement. Ik denk dat dit soort praktijken nog wel een tijdje zullen doorgaan omdat het veelal bemiddelaars zijn die dit namens die grote bedrijven doen en er veel geld mee hopen te verdienen.

        Maar ik ben sowieso heel duidelijk naar bedrijven die mij iets proberen aan te smeren. Dit zal nooit zakelijk zijn, tenzij ik het echt voor zakelijke doeleinden nodig heb. En dat is maar vrij weinig. Mijn computer gebruik ik teveel voor hobby en veel studiemateriaal is ook meer hobbymatig dan bedrijfsmatig. Ik heb wel een keer enkele 3D beeldjes laten produceren bij Shapeways onder een zakelijke account, maar die waren ook bedoeld als bedrijfslogo. Maar verder ben ik gewoon consument.

        Wat vervelender is, is dat deze verkopers blijven aandringen dat je over gaat stappen omdat iedereen minder wil betalen. En ze garanderen dat ook. Die verkoper namens KPN had het er al over dat een monteur gewoon langs kon komen om te kijken of mijn aansluiting geschikt genoeg was voor het snelle Internet van KPN van 105 Mbits/s terwijl ik momenteel een gigabit van Ziggo heb… Ja, lekker… Even fors trager het Internet op en maar doen alsof KPN sneller is? Het probleem is namelijk vooral dat ze tijdens zo’n gesprek al doen alsof je wilt overstappen. En omdat dit dan zakelijk is, is zo’n afspraak al snel gemaakt als je niet oplet. De ACM heeft daar dan wel al actie op ondernomen maar het duurt nog wel even voor dit soort praktijken ook echt verdwenen zijn.

    1. In de praktijk is huren alleen economisch als je een product maar incidenteel nodig hebt, vanwege de grote overhead. Langdurige verhuur is een teken dat er iets mis is met de markt. Nu is zo’n magneet met pseudo-wetenschappelijk kletsverhaal erom nooit nodig, maar ze willen juist niet verhuren, want als mensen erachter komen dat het niet werkt, stop de inkomstenbron. Liever verkopen tegen een absurd hoge prijs, want hoe duurder je hem verkoopt, hoe moeilijker het wordt voor klanten om toe te geven dat hij echt niet werkt (voor het aangegeven doel, misschien kan je er nog mee magneetvissen in de gracht, al zijn daar betere magneten voor te vinden). Vanuit dat standpunt is het ook heel goed te begrijpen dat ze tweedehandsverkoop willen voorkomen, als je zo’n ding koopt voor een tientje is het veel makkelijker te zeggen, ach ik heb het geprobeerd, het is inderdaad onzin. Dit is puur psychologie gebruiken en de verkoper begrijpt dat dondersgoed.

      We hadden hier altijd behoorlijk hard water, tot de waterleidingmaatschappij besloot een waterontharder te bouwen. Ik ben daar op een open dag wezen kijken: ze werken met een paar enorme vaten, waarin het water rondstroomt zodat het kalk zich kan afzetten op zilverzandkorreltjes dat ze erdoorheen laten dwarrelen. Na enige tijd worden dat dan kalk-korreltjes van paar millimeter diameter, die ze verkopen als kippenvoersupplement. Dit is verreweg het beste system en een heel ander principe dan die ionenwisselaars die kalk uitruilen voor zout. Dat is soms problematisch zijn voor mensen die zoutvrij moeten leven. Die apparaten worden regelmatig door onkundige gebruikers zo ingesteld dat zij alle kalk verwijderen. Ook dat is ongezond.

  7. Hallo Arnout (en anderen), Er is op dit moment iets soortgelijks (maar toch anders) gaande met de hobby-snijmachine Cricut. Dit is een typisch Amerikaans ding maar die wel wereldwijd (inclusief in Nederland) vrij populair is. Mijn vrouw heeft een enkele weken geleden zo’n apparaat voor 400 euro gekocht bij amazon.nl met een lading accessoires en materialen. Om dit apparaat te gebruiken, heb je ook de bijbehorende software nodig (hiervoor bestaan geen alternatieven). Nu blijkt dat ze een abonnement van $120 per jaar verplicht maken voor de software om dit apparaat met fatsoen te kunnen gebruiken en ze hebben aangekondigd dat als je het apparaat 2e hands doorverkoopt, dat deze ‘gebrickt’ (onbruikbaar) is voor de nieuwe eigenaar. Je kan het apparaat nog zonder abonnement gebruiken, maar dan maximaal voor 20 uploads per maand. Dit is vergelijkbaar met het kopen van een auto, maar je mag maar 30 km ermee rijden per maand. Saillant detail is dat het bedrijf Cricut binnenkort een IPO gaat doen (naar de beurs gaat), dus moeten ze hun financiën opkrikken om interessant te lijken voor beleggers. Het is een Amerikaans bedrijf, maar ze verkopen via verkoopkanalen in de EU. Mag dit zomaar (in de EU)? Dus als je iets koopt en je gebruik wordt ernstig gelimiteerd kort nadat je het koopt, mag je dan de koop ontbinden? (even los van de 2 weken retourrecht)? Dit gaat wat verder dan de waterontharder, want je komt er niet onderuit. Bij de waterontharder ben ik met je eens dat dit waarschijnlijk een blaffende hond is, maar in het geval van de Cricut wordt het apparaat praktisch onbruikbaar (20 uploads per maand is zelfs voor een matige hobbyist bij lange na niet genoeg). Alvast bedankt.

    1. Als hij bij Amazon.nl gekocht is en de wijziging na aankoop is doorgevoerd zou ik non-conformiteit claimen bij Amazon.

      Je koopt een apparaat met bepaalde eigenschappen en kort na aanschaf blijkt het apparaat niet meer aan die voorwaarden te voldoen.

      Ik vraag mij af, maar daar kan Arnoud wellicht meer over zeggen, of dit geen oneerlijke handelspraktijk is. Men verkoopt een (duur) apparaat en achteraf wijzigt men het product om extra inkomsten te genereren of het apparaat waardeloos te maken.

      1. Cricut heeft inmiddels een paar stappen terug moeten nemen en heeft nu mensen die nu zo’n apparaat hebben of die nog eentje gaan kopen in 2021 beloofd dat ze oneindig mogen uploaden zolang ze het apparaat hebben. Ook is het ‘bricken’ er af voor mensen die een 2e hands apparaat hebben gekocht. CEO heeft dit aangekondigd en excuses aangeboden na hevige protesten. Het riekt nog steeds wat naar een publiciteitsstunt en je kan nog steeds twijfelen over of het een legale stap was. Maar voor nu is het probleem uit de wereld. Nog bedankt Elroy voor je reactie. Hier was het inderdaad op uitgekomen (terug sturen naar Amaazon.nl) als ze dit hadden doorgezet.

        1. Het probleem is niet dat ze dit doen, maar dat ze dit kunnen. Ik let er altijd op dat apparaten die ik koop volledig functioneel zijn zonder internet toegang (ook voor registratie/initialisatie), anders zoek ik een alternatief. Hierbij wil ik soms wel eens een compromis sluiten als het gaat om non-essentiele functionaliteit (leuk dat ik grafiekjes kan kijken van de opbrengst van mijn zonnepanelen op het internet, maar ze blijven het prima doen zonder).

          De laatste jaren wordt dit steeds lastiger, en hulp van de wetgever zou hierbij zeer welkom zijn.

          Dit geldt natuurlijk niet voor apparaten waarvoor internet toegang onderdeel is van de functionaliteit: maar dan nog moeten ze blijven werken op een volledig afgeschermd netwerk.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.