Nee, er is geen officiële bewaartermijn voor beveiligingscamerabeelden

De Nederlandse politie heeft bijna 280.000 camera’s opgenomen in de Camera In Beeld-database. Dat meldde Tweakers onlangs. De meeste zijn van bedrijven, zo’n 15% is van particulieren. De database is handig als start voor opsporing: je weet precies waar je met je vordering afgifte camerabeelden moet zijn als agent (er is geen live toegang op afstand natuurlijk). En dan het ergerlijke stukje: “Publieke camerabeelden worden gemiddeld langer bewaard dan wettelijk toegestaan.” Dit is niet waar en ik wou dat men ophield dit te zeggen.

De motivatie is dan dat zowel politie als Autoriteit Persoonsgegevens ergens mompelen dat 28 dagen de maximale bewaartermijn is:

Het valt op dat de bewaartijd van beelden van de publieke camera’s langer is dan die van particuliere camera’s en mogelijk zelfs de wet overtreedt. Particulieren en bedrijven bewaren camerabeelden gemiddeld 21 dagen. Bij beelden van de overheid gaat het om 38 dagen. Dat is langer dan toegestaan. De politie verwijst zelf naar zijn eigen regels, waarin staat dat camerabeelden maximaal 28 dagen mogen worden bewaard. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens noemt een maximale bewaartermijn van vier weken voor camerabeelden ‘van de politie’.
Alleen, volgens mij hebben politie en AP het over bewaartermijnen van overheids-camera’s, zoals die een gemeente op zou hangen voor toezicht in de openbare ruimte. In deze database zitten vooral particuliere camera’s (van burgers, zowel bedrijven als personen dus) en dat is juridisch iets heel anders. Die particulieren moeten zich aan de AVG houden, althans als de camera ook de openbare weg filmt. En in de AVG staat géén 28 dagen, daar staat alleen “niet langer dan nodig”.

Oftewel: het hele punt is dat wie een camera ophangt die meer dan eigen terrein filmt, zélf moet gaan bedenken hoe lang zhij de beelden bewaart. Dat moet gemotiveerd en gedocumenteerd (op zijn minst in je privacyverklaring). Er is geen vuistregel of basistermijn.

Heel, heel lang geleden was er een Wet bescherming persoonsgegevens. Die vermeldde ergens dat camerabeelden maximaal 28 dagen bewaard mochten worden. Dat was alleen in de context van de registratieplicht, in die tijd moest je je camera aanmelden bij de AP anders mocht deze er niet hangen. Maar wie de beelden binnen 28 dagen wiste, hoefte de camera niet te melden. Om mij nog steeds volstrekt onverklaarbare redenen zijn hele hordes mensen dit vrijstellingsbesluit gaan lezen als een toestemming om beelden 28 dagen te bewaren. En deze waanzinnige mythe leeft nog steeds door, ik zie ook in publicaties van overigens respectabele juristen anno 2021 doodserieus nog dat vrijstellingsbesluit als bron genoemd voor een bewaartermijn.

Het enige relevante juridische document is deze publicatie van de European Data Protection Board, de samenwerkende toezichthouders. Deze werkt het AVG-kader voor cameratoezicht nader uit, en vermeldt op pagina 28:

Taking into consideration the principles of Article 5 (1) (c) and (e) GDPR, namely data minimization and storage limitation, the personal data should in most cases (e.g. for the purpose of detecting vandalism) be erased, ideally automatically, after a few days. The longer the storage period set (especially when beyond 72 hours), the more argumentation for the legitimacy of the purpose and the necessity of storage has to be provided. If the controller uses video surveillance not only for monitoring its premises but also intends to store the data, the controller must assure that the storage is actually necessary in order to achieve the purpose. If so, the storage period needs to be clearly defined and individually set for each particular purpose.
De kern is dus: je beelden moeten zo snel mogelijk weg, en het liefst automatisch. En dat “zo snel mogelijk” druk je eerder uit in uren dan in dagen. Als jij iets anders wil, leg maar uit waarom jij in jouw situatie met die beelden voor jouw doeleinden meer nodig hebt. En dan willen we geen dooddoeners horen dat security-randvoorwaarden dit vereisen, dat je ISO auditor in het model 28 dagen had staan (ik citeer een vraagsteller) of dat je wellicht na enkele weken oude beelden wil terugkijken om incidenten te correleren.

Oké, dat was even erg cynisch allemaal. Laat ik het eens positief doen. Hier zijn een aantal voorbeelden van motivaties voor bewaartermijnen, met het verzoek aan jullie om aanvullende tekstvoorstellen te doen!

  • Bij dit woonhuis gebruiken wij camera’s om huis, erf en bewoners te beschermen en (pogingen tot) diefstal, braak en dergelijke vast te leggen. Wij kunnen dan aangifte doen of via de verzekeraar claims indienen. De beelden bewaren wij 72 uur omdat we niet meteen alles zullen opmerken. Periodes van vakantie rekenen we hierin niet mee.
  • Onze winkel is met camera’s beveiligd en we filmen ook de winkelruit in verband met ramkraken en inbraken. De beelden worden aan het einde van elke werkdag vernietigd.
  • Op deze camperstalling wordt met cameratoezicht gewaakt over de geplaatste caravans en campers. Omdat het terrein niet dagelijks door mensen gecontroleerd wordt, worden camerabeelden bewaard tot het einde van de betreffende huurperiode. Camerabeelden waar ook de openbare weg in beeld is, worden wekelijks uitgekeken en vernietigd tenzij incidenten zichtbaar zijn.
In het bijzonder ben ik op zoek naar een voorbeeld van een ‘gewoon’ bedrijf dat camerabeelden 28 dagen mag bewaren. Omdat je normaliter incidenten sneller opmerkt dan dat (de bekraste auto, de inbraak, de vechtpartij bij de personeelsingang) zie ik het niet. De angst voor een stakeout door georganiseerde criminelen die dan eens in de week komt posten om de geldloper te bespringen zodra ze het patroon door hebben voelt een vrij specifiek risico?

Arnoud

 

21 reacties

  1. Hoe zit het eigenlijk als je als particulier een camera hebt hangen op een terrein waar ook al camera’s hangen van de VVE (van een flat)? Dat terrein is bovendien privéterrein van alle bewoners, maar die kunnen zelf dus wel op beeld verschijnen. Bovendien is het lastig om bordjes op te hangen voor mijn cam op de eerste verdieping, want die hangen er al voor de camera’s van de VVE. Zit je dan vast aan de motivaties van de VVE?

    Ik bewaar de beelden overigens precies een kalendermaand, omdat mijn Nestabbo dat min of meer afdwingt. (Ik film het platje boven de entree, omdat dat een gemakkelijk opstapje vormt naar mijn balkon. Er is alleen net een randje van de parkeerplaats zichtbaar.)

    1. Ik zie een fundamenteler bezwaar: wat is jouw rechtvaardiging nog om eigen camera’s op te hangen? Welk belang heb jij dat niet al gediend wordt door de camera’s van de VVE?

      In ieder geval, je bent zelf verantwoordelijke dus je moet zelf waarschuwen. Tenzij je zegt, gezien de situatie zal iedereen door het bordje van de VVE ook gewaarschuwd zijn voor mijn camera. Ik zou overwegen op jouw camera een sticker te plakken met “eigendom Wouter, 06-12345678” of een link naar jouw privacy-toelichting. Dan snappen mensen dat ze daarvoor niet bij de VVE hoeven te klagen.

      1. Mijn fundamenteel belang is dat nu iedereen met een busje (handig voor inbrekers) deze voor het platje van de entree kan parkeren zonder herkend te worden door de VVE camera’s. Via het busje klim je zo op het platje en sta je al praktisch op mijn balkon, in het donker, buiten het zicht van de VVE-camera’s. Dit is een uitzonderlijke situatie omdat dit geldt voor maar twee appartementen van de 127 in totaal.

        Ik vraag me af waar dat bordje dan zou moeten hangen, van de plek die ik (al dan niet geoorloofd) film is ongeveer 15 m verwijderd van de camera.

          1. De camera hang bij mij binnen en filmt door het bovenlicht het platje. Hij is dus praktisch onzichtbaar. Maar de mensen die gefilmd worden weten al dat ze worden gefilmd, door de bordjes van de VVE. Praktisch gezien is het dus gewoon één camera extra. Het stukje privéterrein dat ik film (c.a. 10%) wordt ook door andere camera’s vastgelegd.

          2. Een evident herkenbare camera vereist zeker wel een boordje (voor het strafrecht inderdaad niet) om te voldoen aan de informatieverplichting onder de AVG, vergelijk EDPB Guidelines 3/2019. Uiteraard moet dan de AVG wel van toepassing zijn, afhankelijk van wat de camera van Wout filmt kan de huishoudelijke uitzondering wel of niet van toepassing zijn.

  2. Ik vraag mij af of camera’s geschikt zijn om ‘bewoners te beschermen’, een stevige hond is waarschijnlijk effectiever. Maar dat terzijde.

    Maar even inhoudelijk bij het eerste tekstvoorstel: als de motivatie is dat niet elk incident direct zal worden opgemerkt, kan de bewaartermijn ook op 4 weken liggen. De ‘vakantieperiode’ is namelijk onbepaald en bovendien (bij ons in de Vve) voor iedereen anders. Dus in die praktijk kan dat elk deel van het jaar zijn en welke periode geldt er dan? Dan maar beter gewoon op 2/4/6 weken concreet benoemen.

    Wij hebben als Vve daarbij wel een strikte toegangsprocedure ingericht, waarbij de verzoeker schriftelijk moet aangeven welke beelden hij/zij om welke reden wil inzien. Die motivatie wordt (met uitslag) bewaard en andere bewoners kunnen opvragen wie er waarom de beelden heeft bekeken. Die waarborg vinden wij als bewoners belangrijker dan de bewaartermijn (aangezien wij, als het goed is, zelf het meest figureren in de opnames).

    1. Het gaat ook niet om bescherming, maar om bewijslast. Onze VVE geeft NOOIT beelden aan bewoners. Alleen een officiële schriftelijke aanvraag door de politie is voldoende om de beelden vrij te geven.

      Veel mensen vergissen zich overigens in hoeveel werk het is om beelden te doorzoeken. Als ik het verzoek krijg om beelden veilig te stellen van een fietsdiefstal, ben ik daar niet zelden uren mee bezig. Meestal zijn de beelden dan ook nog eens dermate slecht dat de daders niet eens herkenbaar zijn.

      1. Doorzoeken van beleden is idd veel werk, als we een verzoek krijgen dat niet voldoende gespecificeerd is, gaan we echt geen 4 weken doorzoeken. Maar we geven dus wel beelden aan bewoners als dat relevant is, want zij zullen tenslotte zelf aangifte moeten gaan doen/de verzekering inlichten. En de beelden zijn van ons allemaal, niet alleen van het bestuur.

  3. Zou een Shurgard-achtige self storage camerabeelden bijvoorbeeld een half jaar kunnen opslaan? Er zijn stichtingen/verenigingen die daar hun spullen opslaan die zij bijvoorbeeld maar eens per jaar nodig hebben voor een jaarlijks groot event. Van zo’n opslag zijn er meerdere sleutels in omloop binnen de vereniging. Als er dingen vermist raken uit de opslag, dan kan je zonder camera beelden niet aantonen wie dit gedaan heeft en je wilt niet dat er honderden camera’s hangen ieder beheert door een andere stichting, ieder met zijn eigen opname apparatuur voor iedere storage unit apart. Het is onredelijk om te eisen dat een stichting iedere week langskomt om te kijken of er dingen gestolen zijn uit de opslag waar zij de spullen normaal maar 1 of 2 keer per jaar van nodig hebben.

    Desnoods gelimiteerd tot een foto van iedere keer dat de buitendeur / poort geopend wordt. Je kan een opening hiervan koppelen aan een storage unit, omdat elke storage unit een aparte pincode heeft die werkt voor de buitendeur / poort.

    1. Daar valt wat voor te zeggen, maar dat zijn dan wel héél veel camerabeelden die je bewaart. Risico’s bij een datalek zijn dan enorm.

      Bovendien: als men na een jaar meldt dat de carnavals-spullen zijn gestolen, is er dan nog een reële kans op opsporing? De beelden van 11 maanden geleden zijn dan misschien helder en scherp maar welke aanknopingspunten heb je dan nog, na zo’n lange tijd?

      1. Na 11 maanden zijn er misschien niet genoeg aanknopingspunten voor justitie, maar misschien wel genoeg voor de stichting om iemand te ontslaan (of royeren bij een vereniging). Dit zou herhaling van diefstal verkomen.

        De privacy impact is ook relatief laag naar mijn mening, het gaat hier dan om een foto waar iemand herkenbaar op staat met een doos in zijn hand, inclusief een datum/tijdstip en een nummer van de storage unit waarvan hij de pincode gebruikt heeft om binnen te komen. Dit is in mijn ogen vele malen minder zwaar dan bijvoorbeeld een camera van een VvE op de portiek van een flat die maar 1 week bewaard wordt. Op zo’n camera zal bijvoorbeeld veel sneller een situatie te zien zijn waar meneer Jansen thuis komt met een vrouw die niet mevrouw Jansen is.

        Als je bijvoorbeeld de storage unit gebruikt om je volwassen natuur blaadjes op te slaan, iets waar je niet publiek mee geassocieerd wilt worden, dan vervoer je die blaadjes waarschijnlijk in een afgesloten doos zodat een willekeurig persoon die je tegenkomt of de bewakingscamera bij de ingang niet de inhoud van jouw doos ziet. Die zien alleen dat jij, als persoon herkenbaar, op een bepaald moment een doos kwam brengen of halen.

      2. Stel er is een “datalek” en de beelden van een halfjaar bij Shurgard lekken uit. Wat is dan precies het probleem daarvan? Dat iemand met gigantisch veel tijd zou kunnen achterhalen dat ik gebruik maak van een opslag? Ik zou er geen probleem mee hebben als Shurgard dat zou doen en zou melden uiteraard. Ik maak me persoonlijk veel meer zorgen om al die winkels waar je je adres moet achterlaten en te zien is dat je een dikke TV en stereo-installatie thuis hebt staan.

  4. Bij dit woonhuis gebruiken wij camera’s om huis, erf en bewoners te beschermen en (pogingen tot) diefstal, braak en dergelijke vast te leggen.

    Maar wat is dan precies het nut van die camera? Bij een gewoon huis met een gewone inboedel dekt een inboedelverzekering schade door diefstal altijd. Ook ook als er geen braakschade is. De camera beschermt de bewoner dus niet extra. (Wellicht dat de camera afschrikt, maar daarvoor hoeft de camera geen beelden op te slaan)

    Natuurijk maak je de samenleving beter als de politie de boef kan pakken adhv jouw beelden. Maar dat is nogal een vergezocht argument denk ik.

    1. Dat je wel of niet verzekerd bent lijkt mij geen argument, sterker nog het lijkt mij niet onlogisch als verzekeraars een korting geven op de verzekering indien er camera’s van voldoende kwaliteit hangen omdat het dan voor hen makkelijker is om de daders evt. te achterhalen en de schade op de daders te verhalen.

    2. Leuk dat je alles vergoed krijgt van de verzekering, maar als jij unieke dingen in huis hebt, dan krijg je ze niet terug door een leuk verzekeringsbedragje. Ik heb hier bijv. schilderijen van mijn grootvader hangen. Hij heeft daar maar één versie van gemaakt, dus weg is weg. Zelfs al zou de verzekering 100 miljoen uitkeren, dan nog zou ik niet tevreden zijn want de unieke objecten krijg ik er niet mee terug. En zo heb ik nog wel een aantal unieke objecten hier.

      Dan liever een camera die voorkomt dat ze überhaupt binnen wíllen komen.

  5. Ik zou bij elke tekst een frase als: “beelden worden langer bewaard indien, en zolang, deze noodzakelijk zijn voor onderzoek naar en vervolging van misdrijven of het verhalen van aangebrachte schade.” toevoegen.

  6. Het kan zijn dat deze bewaartermijnen voorkomen in selectielijsten gebaseerd op de Archiefwet 1995. Zie als voorbeeld van formele termijnen de Generieke selectielijst voor de informatie van de politie, Vanaf 1 januari 2013 op de site van het Nationaal Archief. ( https://www.nationaalarchief.nl/sites/default/files/field-file/SelectielijstNationalepolitiePublicatieSTCRT_1.pdf

    Het vaststellingsbesluit van deze lijst staat in de Staatscourant 2020, nr. 26744 https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2020-26744.html

    Wettelijke basis voor selectielijsten is artikel 5 van de Archiefwet 1995 https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0007376&hoofdstuk=II&artikel=5&z=2020-01-01&g=2020-01-01 en hoofdstuk II van het Archiefbesluit 1995 https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0007748&hoofdstuk=II&z=2020-01-01&g=2020-01-01

    Op het moment dat de bewaartermijn volgens een geldende selectielijst is verstreken is ook de termijn van de doelbinding cf AVG verstreken Er is daarbij onderscheid te maken tussen camerabeelden die wel gemaakt zijn en vastgelegd worden maar niet worden gebruikt en die wel worden gebruikt. De eerste groep is inderdaad na 4 weken (28 dagen) te vernietigen met een verklaring als bewijs van vernietiging. Voor de tweede groep gelden andere regels. Bewaartermijn van beelden die onderdeel worden/zijn van een proces (bijvoorbeeld bezwaar tegen een parkeerboete afgegeven op basis van camerabeelden) is gelijk aan de bewaartermijn van alle informatie die hoort bij dat proces. Deze termijnen staan ook in de selectielijsten.

    De verplichting tot het opmaken van een verklaring staat in artikel 8 van het Archiefbesluit 1995 (https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0007748&hoofdstuk=II&artikel=8&z=2020-01-01&g=2020-01-01). Naar het bestaan van en inzage in dergelijke verklaringen kan op basis van de Wet openbaarheid van bestuur gevraagd worden.

    NB! Archiefwet= Wet op de overheidsinformatie .

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.