Waarom heeft een social media dienst een reglement nodig om mensen te mogen bannen?

GDJ / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Toevallig vond ik een vonnis waarin Youtube vrijgesproken wordt vanwege hun weghalen van een antivax video met een interview met Tweede Kamerlid Wybren van Haga. De video’s werden van YouTube verwijderd omdat deze in strijd zouden zijn met het Covid-beleid van het platform. Omdat dit conform beleid was gegaan, mocht Youtube dit doen. Maar hoezo heeft een platform een reglement nodig? Een café mag toch ook zonder schriftelijk beleid mij eruit gooien als ik irritant doe?
De rechter oordeelt inderdaad dat Google terecht heeft gemeend dat de video het Covid-beleid van Youtube schond. Zo werden de bepalingen over mondkapjes en de vergelijking met griep overtreden, alsmede de bepaling die verbiedt te beweren dat vaccins het risico op corona niet verkleinen en de bepaling die verbiedt te beweren dat kinderen geen corona kunnen krijgen.

Het is inderdaad zo dat een social media dienst gewoon een privaat bedrijf is en dus mag weigeren diensten te leveren, net zoals een café je een biertje mag weigeren te verkopen omdat je kop hen niet aanstaat of je eruit zetten omdat je irritant doet naar andere mensen.

Alleen is hier een complicatie: bij Youtube héb je al een dienst, een duurovereenkomst zeggen we dan in juridische taal. En dat is iets anders dan aanwezig mogen zijn in een caféruimte en steeds een productaankoop doen. Een aanbod (verzoek tot offerte, handopsteken) weigeren is juridisch een stuk simpeler dan een bestaande overeenkomst opzeggen. Voor dat laatste heb je een goede reden nodig, en “deze server is mijn eigendom net als dat café” is niet goed genoeg.

Werk je met huisregels (algemene voorwaarden), dan kom je al een stuk sneller aan die goede reden, want overtreding van de voorwaarden van een overeenkomst noemen we juridisch een tekortkoming en op grond daarvan mag de wederpartij een overeenkomst opzeggen.

Heb je geen expliciete regel, dan wordt het lastiger maar niet onmogelijk. Je doet dan juridisch gezien een beroep op de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid: dit stáát nergens maar kom op, je snapt dat dit gewoon deel van de afspraken is. Dat je niet off-topic mag gaan, is bij veel forums geen expliciete regel maar afgezien van hardnekkige trollen snapt iedereen het als ze daarop aangesproken worden.

De lastiger vraag is of zo’n regel zelf redelijk is. In principe mag je zelf je regels maken, maar hoe groter je platform hoe groter je verantwoordelijkheid naar de maatschappij toe. Zeg maar net zoals de Consumentenbond niet zomaar een mening mag blèren over een product zonder onderbouwing vanwege hun maatschappelijke omvang.

Aansluiten bij wetenschappelijke consensus en overheidsbeleid lijkt mij voor een op algemeen publiek gericht forum een prima keuze. Waarmee ik niet wil zeggen dat ieder algemeen forum dat zou moeten, of dat een andere keuze onredelijk is, maar het lijkt me niet onredelijk dat Youtube die keuze maakt.

Arnoud

22 reacties

  1. ‘Alleen is hier een complicatie: bij Youtube héb je al een dienst, een duurovereenkomst zeggen we dan in juridische taal’

    Hoe zo heb je bij You Tube al een dienst, een duurovereenkomst?

    YT geeft de MOGELIJKHEID om iets te plaatsen, met voorwaarden, maar zolang er geen plicht op YT ligt om iets te doen (video te plaatsen, of evalueren of een vide geschikt is voor plaatsing, etc) kun je toch moeilijk van een duurovereenkomst spreken, lijkt mij.

    1. Een opslagboxverhuurder geeft me ook de mogelijkheid om iets op te slaan. Toch noemen we het een duurovereenkomst, die loopt vanaf dat je daar je sleutel krijgt totdat je opzegt. Niet alleen wanneer je daadwerkelijk iets in je garagebox stopt.

      Iets specifieker: voordat je iets kunt uploaden, moet je registreren en daarbij de voorwaarden accepteren. Dat is het moment dat de duurovereenkomst ontstaat, ongeacht wanneer je iets uploadt. Hoe kwalificeer jij het moment van registratie & account openen?

      1. Ja maar de opslagboxverhuurder heeft onder die duurovereenkomst ook de verplichting om je gedurende de duur van de overeenkomst een opslagbox ter beschikking te stellen.

        YT heeft geen echte verplichtingen naar de uploaders, kan bij wijze van spreken morgen de hele dienst stopzetten.

        Ik zie het meer als: ‘Jij mag je auto wel gratis in mijn garage zetten, totdat het mij, om voor mij belangrijke redenen, niet meer aanstaat’. Hebben wij dan een duurovereenkomst, waarin ik moet verantwoorden waarom jij je Porsche wel in de garage mag zetten maar je Ferrari niet?

        1. Dat is juridisch een duurovereenkomst: voor een bepaalde duur zijn partijen verplichtingen aangegaan. Dat de ene verplichting boterzacht is, is daarbij irrelevant. Helemaal als je bedenkt dat je in het recht altijd redelijk naar elkaar moet zijn, en “voor mij belangrijke redenen” moet dus binnen het redelijke worden uitgelegd. Totdat jij dus de overeenkomst opzegt vanwege een redelijkerwijs voor jou belangrijke reden, mag ik daar mijn auto parkeren. Ik zou niet weten waarom dat geen overeenkomst is.

          1. Wel, ik kan het moeilijk uitdrukken, maar ik beschouw het meer als een gunst (je mag in mijn garage parkeren, je mag op mijn platform video’s zetten) dan als een recht. Zo van: Ik hoef het niet toe te staan, maar ik sta het toe, omdat ik in een sympathieke bui ben.

            En als het een gunst is, zie ik niet in hoe er een overeenkomst ontstaat.

            Hoe gaat het recht anders met gunsten om? Daar onstaan toch niet noodzakelijkwijs plichten uit (zoals de plicht om uit te leggen waarom je de gunst niet langer wilt verlenen)?

            1. Tsja. De wet kijkt alleen naar of jij een aanbod deed dat ik aanvaardde, en of dat aanbod kon leiden tot rechtsgevolgen. “Wil je hier zitten” is geen aanbod in juridische zin, dus “ja” zeggen schept geen overeenkomst tot zitten. “Wil je mijn pen, 5 euro” is wél een juridisch aanbod.

              Het is niet zo dat er geld tegenover moet staan, ook de schenking is een overeenkomst. En heel flauw, als ik zeg “wil je mijn oude keukenapparatuur hebben, gratis, ik moet er vanaf want de nieuwe komt morgen” en jij zegt ja, dan moet je ‘m komen halen ook. Ik kan dat dan bij de rechter afdwingen (een oudijzermannetje bellen is sneller, maar dat terzijde).

              Het is ook niet zo dat de verbintenissen keihard moeten zijn. Dat is vooral een zakelijke vraag. Als ik zeg “betaal 10 euro per maand en ik host je website, maar als ie crasht dan kijk ik wel wanneer ik ‘m weer aanzet” dan is dat een rechtsgeldige overeenkomst met een hele zachte verbintenis op mij.

              1. Jij zegt: ‘het is zo omdat de wet het zegt’. Maar dat is natuurlijk niet correct. De wet zegt alleen dat het een duurovereenkomst is als het bepaalde kenmerken heeft.

                Er is volgens mij GEEN verplichting van youtube naar de plaatser toe (ook niet een kleine of zachte verplichting) dus er is wettelijk geen overeenkomst, alleen een eenzijdige gunst onder voorwaarden.

                Als er wel verplichtingen van youtube naar de plaatser zijn, dan is er natuurlijk wel een duurovereenkomst.

                Een contentmaker bijvoorbeeld, die betaald wordt door YT als hij genoeg views genereert, heeft natuurlijk wel een duurovereenkomst (neem ik aan, met een verplichting van YT om te betalen), maar een losse plaatser die dat doet voor politieke doeleinden…? Ik zie niet in waarom Youtube zichzelf tot wat dan ook zou verplichten naar zo iemand toe, en zie dus ook niet in waarom hun juridische verhouding als duurovereenkomst gekwalificeerd kan worden.

                  1. Als jij het zegt dan zal het wel zo zijn.

                    Maar het is dan wel vreemd dat YT GEEN verplichtingen wil aangaan ten opzichte van de plaatsers, maar omdat een iemand een gunst verlenen ook telt als overeenkomst, toch impliciet verplichtingen krijgt, namelijk: niet zomaar de gunst mogen weigeren in de toekomst. Tja, dan is het naar zijn aard geen gunst meer.

                    Ik kan begrijpen dat YT niet zomaar alles mag doen wegens zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ik kan ook begrijpen dat YT niet zomaar mag weigeren op basis van redelijkheid en billijkheid.

                    Maar op basis van het feit dat er een duurovereenkomst zou zijn ontstaan doordat YT een gunst verleende?

                    Dat gaat sterk tegen mijn rechtsgevoel in.

                    Dat is alsof ik uit beleefdheid twee keer achter elkaar opsta in de trein voor een oud vrouwtje, en daarna ineens een verplichting aan dat oude vrouwtje heb om dat altijd te doen. Dat terwijl de onbeleefde hork naast mij niet opstaat, en zichzelf ook niet belast met een verplichting.

                    1. Opstaan in de trein creëert geen rechtsgevolg, dat geeft geen juridisch recht. Maar wat zou je vinden van mij als gunst toestaan op jouw oprit (dus jouw terrein, jouw eigendom) te parkeren elke dag? En dan na drie maanden zeggen, het is een gunst, wegwezen en wel onmiddellijk? Dat voelt wel heel onredelijk. Als je dit benadert als een overeenkomst, dan kan ik tegenwerpen dat jouw opzegtermijn te kort is bijvoorbeeld. Maatschappelijk lijkt me dat beter.

                      1. Als jij had kunnen weten dat het een gunst was die zomaar afgelopen kon zijn (bijvoorbeeld als ik had gezegd: totdat mijn nieuwe auto geleverd is), lijkt het me niet dat ik onredelijk naar jou was.

                        En bovendien: Het is toch niet onredelijk als ik akkoord ben dat jij je auto parkeert, maar alleen zolang je geen overlast creeert? Als bijvoorbeeld je alarm telkens zonder reden afgaat zodat ik geirriteerde buren krijg, of je auto flink rookt zodat het in mijn huis gaat stinken, dan mag ik de gunst toch zeker intrekken, zelfs zonder dat dat vooraf besproken was?

                        Ik denk dat dat een betere analogie is met deze case: De gunst is dat je filmpjes mag plaatsen, maar niet alle filmpjes, alleen filmpjes die niet of slechts beperkt controversieel zijn.

  2. “Zo werden de bepalingen over mondkapjes en de vergelijking met griep overtreden, alsmede de bepaling die verbiedt te beweren dat vaccins het risico op corona niet verkleinen en de bepaling die verbiedt te beweren dat kinderen geen corona kunnen krijgen.”

    Wet- en regelgeving moet in algemene bewoordingen zaken verbieden. Als je moet gaan opsommen, wat er specifiek allemaal niet mag, dan is dat zwakke regelgeving, omdat je niet over de grondslagen van het verbieden hebt nagedacht. het leidt tot willekeur en tegenstrijdigheden. We verbieden immers ook niet het stelen van fietsen, maar stelen.

    1. Niet mee eens. Juist wanneer de uitvoering van een regel vaak tot discussie kan leiden, is het beter de regel specifiek te houden. Een café mag best als regel “Geen sportschoenen” hanteren in plaats van “Gepaste kleding verplicht”. Of “niet roken” in plaats van “denk aan de gezondheid van anderen”.

  3. Hoe zit het met de dominante marktpositie van Youtube op gebied van video. Als Youtube je video meningsuiting weigert op basis van beleid en niet omdat de meningsuiting wettelijk is verboden dan heb je nog maar weinig bereik voor je meningsuiting.

    1. “Maar ik vind Londen de hoofdstad van Duitsland”. Dat wordt geen mening. Nooit. Het blijft aperte onzin. Dat geldt ook voor veel van dit soort claims. Het beleid en keuzes bekritiseren is een ander verhaal natuurlijk.

      Wat ik lees is dat YT een aantal specifiek genoemde regels heeft die wetenschappelijke consensus genieten. De vrijheid van meningsuiting wordt daarom ook slechts zeer beperkt geraakt, het betreft namelijk geen mening. Ze houden de ruimte juist open voor zaken waar je wel over van mening kan verschillen.

        1. Was dat in 2020 toevallig? Ik lees daarover namelijk dat

          The video makes the false claim that billionaires aided the spread of coronavirus to further the spread of vaccines. It also attacks the credibility of Anthony Fauci, director of the National Institute of Allergy and Infectious Diseases, by using out-of-context footage of him speaking at White House press briefings. Finally, it makes the baseless and dangerous claim that wearing masks is harmful.

          Dat is dus even iets anders dan een maatschappelijk debat over de mogelijke oorsprong van het Covid-19 virus.

          1. Dat is niet de video waar ik het over had. Lijkt me ook duidelijk, want die die je noemt is niet verwijderd “omdat daarin gesproken werd over de mogelijkheid dat het virus uit een lab was ontsnapt” wat, als je terug leest, wel is wat ik zei.

            En je mag het best cynisch zo generaliseren, als je het geen probleem vindt om het bij het foute eind te hebben.

            Als er geklaagd wordt over verwijderde video’s dan wijzen ze natuurlijk maar al te graag naar de extreme voorbeelden, dat is waarschijnlijk de reden dat je die zo makkelijk vindt. Maar ze vermelden er natuurlijk niet bij dat ze dan ook maar meteen de beschaafde video’s (waar ze er specifiek een punt van maken het een hypothese te noemen) verwijderen onder dezelfde noemer. Ik vermoed dat ze gewoon met ML alles waarin genoeg van bepaalde sleutelwoorden voorkomen er meteen uit flikkeren.

            Youtube heeft ook geen enkel belang bij het maatschappelijk debat bevorderen, ze hebben er hoogstens belang bij dat de gemiddelde burger denkt dat ze dat wel doen.

            Om even cynisch te doen: Verspreiders van desinformatie vinden het geen enkel probleem om te doen alsof alles wat hen tegenspreekt, overduidelijk gevaarlijke desinformatie is die verwijderd dient te worden. (Of meer genuanceerd: waarom zou ik de ene over de andere kant geloven als twee partijen elkaar tegenspreken over wat wel en niet juiste informatie is?)

          2. Maar zelfs in een maatschappelijk debat over de oorsprong van het virus is een video waarin wordt geclaimed dat het virus uit een lab in Wuhan komt geen ‘meningsuiting’. Waar het virus vandaan komt is immers een feit, geen mening. Het is op dit moment echter een feit wat we (nog) niet kennen.

            Claims over de oorsprong zijn dus geen meningen, maar men claimt een feit en het is niet meer dan redelijk dat je daar bewijs voor levert. Anders is het desinformatie die terecht verwijderd wordt.

            “Zou het kunnen dat het virus in een lab in Wuhan is ontstaan?” Is een vraag – itt tot een claim dat het een feit is – die je in een maatschappelijk debat kan stellen en waar je onderzoek naar kunt doen. Dat is echter niet hoe die facebook posts en youtube filmpjes het brengen…

    2. Er zijn alternatieven voor YouTube, tot en met het opzetten van een eigen website. Als het gaat om modereren, ik vind het wel prettig om me niet door duizenden spamberichten heen te moeten werken om bij de door mij gezochte informatie te komen. Waar het gaat over “Covid [mis]informatie” haak ik al vrij vroeg in het filmpje af (zodra de feiten verdraaid worden), maar voel iedere gekeken minuut als tijdsverspilling.Dat geldt ook voor misinformatie over andere onderwerpen en voor andere media.

      Mag Google modereren om door haar gehoste sites aantrekkelijk te houden? Ja! Ga je perversiteiten maar op een andere plaats zoeken.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.