Mag mijn werkgever eisen dat ik mijn pasfoto bij mijn Slack-account toon?

AlexandraKoch / Pixabay

Via Reddit:

Mijn werkgever heeft mij verzocht om een foto van mijzelf toe te voegen aan mijn profiel op Slack (een chatprogramma waarbij medewerkers met elkaar kunnen communiceren). Als reden gaf hij dat andere collega’s hierdoor een “gezicht bij de naam hebben”. Ik heb aangegeven dat ik zo min mogelijk persoonlijke informatie op het internet wil hebben, en dit dus liever niet wil. Mijn werkgever gaf aan dat hij controleren of hij mij hiertoe kan verplichten. Mijn vraag is nu als volgt: kan mijn werkgever mij verplichten om foto van mijn profiel toe te voegen aan Slack?
De vraag is natuurlijk vaker langsgekomen, bijvoorbeeld in 2019 toen een werkgever eiste “dat wij allemaal onszelf op internet zetten. Op de bedrijfswebsite “zodat de klant weet wie er langskomt” en ook op social media, om onszelf te promoten. We moeten zelfs meedoen aan discussies op Linkedin.” Dit valt natuurlijk onder de AVG, zodat de werkgever het hetzij als onontkoombaar voor het werk moet aanmerken (met onderbouwing) of een belangenafweging moet maken tussen zijn bedrijfsbelang en de privacy van de werknemer.

Ik denk dat we anno 2021 hier toch nog eens op terug moeten komen, nu op afstand werken zo’n groot deel van het werk is geworden en digitale afstandscommunicatiemiddelen dus veel meer een standaardinstrument dan in 2019. Zoals in een van de comments op Reddit te lezen is: “Communiceren zonder iemand te zien is geen enkel probleem; anders dat anders zou zijn dan hadden alle bedrijven inmiddels beeldtelefoon.” En dat is dus grappig, want alle bedrijven hébben beeldtelefonie; is het niet van Zoom of Teams dan wel van Jira, Bluejeans of een van de vele andere videoconferencingtools.

Het lijkt me dus goed verdedigbaar vandaag de dag dat elkaar op afstand willen zien een reëel belang is, misschien juist omdat we zo veel op afstand werken. Dan is een rondje met je initialen niet genoeg meer – wat het vroeger wel was, omdat je na de chat op Slack elkaar sprak bij het koffieapparaat, zeg maar.

Verder gaat het hier om een profiel dat alleen bij collega’s zichtbaar is. En je kunt de foto zelf kiezen (of je had er al eentje die de werkgever gemaakt heeft), dus ik vind het moeilijk dan een heel zwaarwegend privacybelang te bedenken. Ja, wat de vraagsteller zegt, dat je “zo min mogelijk persoonlijke informatie op het internet wil hebben”. Maar dat speelt hier niet; die foto komt niet in een publiek profiel dat overal vindbaar is.

Arnoud

39 reacties

  1. Het is toch ook gewoon een redelijk verzoek? Ik begrijp nooit waarom mensen er voor kiezen om van hun carriere een loopbaan te maken om zo iets futiels. Op het moment dat je werkgever of manager al moet zeggen “ik ga uitzoeken of ik je daartoe kan verplichten” dan ben je toch al bezig om je arbeidsrelatie dermate te laten schuren dat je jezelf hiermee enorm in je voet schiet?

    1. In het draadje is te lezen dat de werkgever eerder rare dingen heeft uitgehaald. Sowieso, in een professionele organisatie is het verstandig om van tevoren juridisch advies in te winnen en/of de OR te raadplegen voor dat je zulke dingen verplicht.

      1. Even op Reddit bijgelezen. Daar staat dan:

        Omdat mijn vertrouwen richting mijn werkgever m.b.t. dit soort zaken inmiddels nul is
        Dan is het gewoon tijd om ontslag te nemen?

        verstandig om van tevoren juridisch advies in te winnen en/of de OR te raadplegen voor dat je zulke dingen verplicht

        Even nuance: tot nu toe is er niks “verplicht”. De werkgever heeft verzocht en gaat nu kijken of verplichten mogelijk is.

  2. Bij mijn werkgever zie ik verschillende personen die in de chat niet hun foto, maar een foto van een (huis-)dier of ander icon gebruiken. Ik gebruik zelf een foto van een vos.

    In de (meer officiële) online werknemerslijst staat wel een foto van mezelf.

  3. Om even van de andere kant te kijken: Welke echte toegevoegde waarde heeft het nu eigenlijk om een gezicht bij communicatie te hebben? De argumenten die ik hoor komen niet verder dan onderbuikgevoel-argumenten. Uit jouw tekst lees ik ook geen enkel argument anders dan ‘voor het thuiswerken zag je elkaar ook altijd’.

    1. Absoluut geen, ik heb meer dan 20 jaar prima met tientallen mensen gewerkt die ik nog nooit heb gezien. Tegenwoordig zie ik iedereen omdat we videobellen gebruiken.

      En dat laatste is dus niet een reden dat een foto geplaatst kan worden, maar een reden dat een foto plaatsen totaal overbodig is. Ik weet zonder die foto tegenwoordig al hoe iedereen er uitziet. Geen enkele reden dus om een profiel met foto bij Amazon te plaatsen. Ik vertrouw mijn werkgever in deze wel, maar heb juist weer weinig tot geen vertrouwen in.

    2. Mijn argument is dat het dan veel sneller zichtbaar is met wie je nu aan het chatten of bellen bent. Zeker in chats/calls met veel verschillende personen is het soms lastig te zien wie wie is. Neem nu Teams, die gebruikt als je geen foto hebt je initialen. Maar we hebben meerdere mensen met dezelfde initialen. Dus hoe weet ik nu snel of ik met bijvoorbeeld AF (Arnoud Engelfriet) of AF (Anton Fietsband) chat/spreek? Een plaatje helpt hier echt aantoonbaar bij.

      Maar, het hoeft voor mij dan ook weer niet per se een foto te zijn! Zolang het plaatje iemand goed persoonlijk identificeerbaar maakt is het al goed. Zo hebben we mensen die een versimpelde cartoonversie van zichzelf als afbeelding hebben. Maar ook mensen die een herkenbare tekenfilmfiguur als plaatje hebben. Of een icoon dat met hun hobby te maken heeft. Of, zoals ikzelf, gewoon een foto…

      1. Ik wil niet lullig zijn, maar teams gebruikt bij video calls als je geen beeld hebt initialen. Maar de naam volledige van degene die het betreft staat bij mij gewoon linksonder in het panel.

        Bij een teams text chat staan er initialen en heb je een overzicht met de volledige namen beschikbaar. Twee met dezelfde initialen zullen een andere kleur krijgen. En je kan altijd de detail informatie voor een deelnemer ophalen met teams.

        Als je zonder foto niet weet welke AF wie is, dan heb je geen foto nodig, maar een cursus Teams :/

        1. Ik ben Linux gebruiker. Ik zie maar maximaal maar 4 beelden in Teams (en bedankt Microsoft). Onderin staat een balk met alleen iconen of initialen. Ik kan je zeggen dat je zonder plaatjes in een grote call dan al snel het overzicht kwijt raakt. En ook al heb je meer beelden, de namen staan niet altijd even groot en de layout wisselt naar mate wie spreekt. Dus dan snel even zien wie wat zegt is makkelijker met een plaatje.

      2. Idealiter zouden de dingen die iemand zegt natuurlijk op zichzelf moeten staan, en zou het niets moeten uitmaken wie de bron is van de informatie die je hoort. Dus een teams-chat waarbij je niet makkelijk kunt zien wie er op het moment spreekt, zou een stap zijn in de goede richting om onszelf te trainen informatie op zijn waarde te schatten in plaats van bevooroordeeld te zijn door wie het zegt. Oke, het zal nog steeds voorkomen dat een vrouwelijk klinkende stem door sommigen minder serieus genomen wordt, maar het is in ieder geval een stap in de goede richting.

        1. “Zal ik dan even die update uitrollen bij de klant?” –> Wie is ik? “Zal ik mijn taak maar afmaken” –> Wie is ik? Over welke taak gaat het hier?

          Soms is wie wat zegt toch echt wel belangrijk, want uitspraken zijn bijna altijd binnen een context. Dus algemeen zeggen ‘de dingen die iemand zegt natuurlijk op zichzelf moeten staan’ is alleen bij een feiten opsomming waar.

  4. Ik heb aangegeven dat ik zo min mogelijk persoonlijke informatie op het internet wil hebben (…) Verder gaat het hier om een profiel dat alleen bij collega’s zichtbaar is

    Ik neem aan dat er sowieso een verwerkersovereenkomst moet zijn tussen de werkgever en Slack. Dus dat betekent dat Slack de foto niet voor andere doeleinden mag gebruiken. Maar met alle datalekken die je voorbij ziet komen kan ik me nog wel iets voorstellen bij zo min mogelijk info op Internet willen hebben. Ik denk inderdaad dat de werkgever een goede belangenafweging moet maken, en dat je je er dan als werknemer naar te schikken hebt.

  5. Verder gaat het hier om een profiel dat alleen bij collega’s zichtbaar is.

    Ja, en voor Amazon, want Slack mikt al z’n meuk in S3. En van Amazon weten we allemaal dat ze het niet zo nauw nemen met je privacy. Dikke kans dat je foto door diverse algoritmes gaat lopen.

    1. Op de AP site staat wat betreft de journalistieke uitzondering wel de nodige onzin, zoals de claim dat er een recht van repliek moet zijn, wat nergens uit de wet blijkt. Hoewel ik groot voorstander ben van stevige privacywetgeving, denk ik dat, in het algemeen belang, de journalistiek te belangrijk is om daar veel beperkingen aan op te leggen.

  6. Ik vind het heel vreemd om als werkgever zoiets te willen eisen van werknemers die daar duidelijk moeite mee hebben. Het komt op mij over als een conflict tussen een extroverte manager die heel actief is op social media, en een introverte IT’er met een stevig wantrouwen richting social media platforms. Ik kon in de Reddit thread niet zo snel meer informatie vinden over de context, zoals wat voor functie de vraagsteller heeft en wat de bedrijfscultuur is, dus ik heb geen idee of het zoiets is of niet. Het lijkt me voor de vraag in welke mate je bedrijf mag verwachten dat je je profileert namelijk nogal wat uitmaken of je persvoorlichter bent of programmeur. Het zal ook sterk verschillen per bedrijf. Persoonlijk zou ik ook pertinent weigeren om mijn eigen foto als profielfoto te gebruiken. Ik voel me daar gewoon niet prettig bij, dat geeft me een gevoel alsof ik bekeken (ik heb even geen goed Nederlands woord paraat, ik bedoel zoals het Engelse “scrutinized”) wordt. Waar ik nu werk is dat ook geen enkel probleem; ongeveer de helft van de mensen gebruikt iets anders dan een foto, zoals een cartoonfiguur, een pinguin, bsd-daemon, iets van star trek/wars of zoiets. Wat is nu echt de toegevoegde waarde? Is het echt van zoveel belang dat je collega’s aan je slack-foto kunnen zien of je licht kalend, roodharig, brildragend, loensend of bebaard bent? Is de functie niet dat je met die profielfoto’s een visuele manier hebt om in een oogopslag verschillende mensen van elkaar te onderscheiden, en voldoet daarom elke andere willekeurige afbeelding niet net zo goed, zolang die maar afwijkend en herkenbaar genoeg is? Ik herken mijn collega direct aan de r2d2-foto, de ander aan de penguin. Daarmee is het doel van snelle visuele herkenbaarheid toch net zo goed bereikt? Als iemand niet zijn of haar eigen foto wil gebruiken, waarom zou je dat dan willen opdringen?

  7. Ha Arnoud, je beargumenteert, dat het op slack plaatsen in een prive-omgeving niet op internet is. Inmiddels weten we allemaal dat hacks aan de orde van de dag zijn en het niet ondenkbaar is dat een profiel zomaar op straat ligt. Het plaatsen van gegevens in een cloud, ook al is ie prive, zou je dan toch mogen zien als het publicatie op internet? Of zie ik dat verkeert.

    1. Dat is mij iets te snel, het feit dat data gehackt en op straat kan komen is niet hetzelfde als een welbewuste publicatie zoals bij een Linkedinprofiel.

      Ik heb ook niet het gevoel dat er zó vaak datahacks zijn dat je moet spreken van een algemeen onveilige situatie, eentje waar je als werkgever niet aan moet beginnen omdat je hoe dan ook binnen drie maanden gehackt bent.

    1. De werkgever heeft de juiste geondalag nodig. Hier wordt informatie over ras verwerkt.

    2. De het argument ‘we doen het allemaal’ is niet een erg sterk arumenymt voor de stelling ‘elkaar zien is erg belangrijk’. Leg maar uit waarom dat zo belangrijk is. We hebben wel allemaal face bellen, maar met de mogelijkheid om de camera uit te laten en daae maken mensen ook gebruik van.

    1. Kom op zeg.

      Zullen we je naam ook maar weg laten, Alex de Kruijff is toch wel een erg Nederlandse naam, dat is ook informatie over ras. En ik vrees dat Mohammed zijn naam ook nog informatie geeft over zijn godsdienst. Dat kan al helemaal niet!

      (en fix je toetsenbord en/of zet een spellingscorrectie aan, maar dat terzijde)

      1. Je hebt op zich wel gelijk.

        En uit de naam (en ook de stem) kun je ook nog een geslacht afleiden, schandalig.

        Maar daar zie je hoe AVG botst met normale samenlevingsnormen. Als we een normale vergadering waarin iedereen een naamkaartje heeft, via videoconferentie willen doen, mag het ineens niet meer? Vreemd.

        Levi Cohen en Fatima Hussain mogen wel samen een gewone vergadering doen, maar niet via Teams, terwijl Rob Jansen en Janet Smit dat wel mogen…… Franz Kafka mag natuurlijk overal aan meedoen, en doet dat ook met plezier

    2. Een foto is niet per definitie een bijzonder persoonsgegeven. Volgens de AP is dat niet het geval als aan 3 voorwaarden is voldaan:

      1) De foto’s of filmpjes zijn niet gericht op bijzondere persoonsgegevens of het maken van onderscheid op basis van deze gegevens. 2) Het is voor u redelijkerwijs ook niet te voorzien dat iemand onderscheid zal maken op basis van uw foto’s of filmpjes. 3) Het is onvermijdelijk dat u bijzondere persoonsgegevens verwerkt als u de foto’s of filmpjes maakt.
      Ik zie die uitzondering wel opgaan in deze casus.

  8. Vanwege mijn hobby in de muziek heb ik als profielafbeelding een notenbalkje (onder meer in Whatsapp, Slack en nog wat van die chatapplicaties). Dat is heel herkenbaar: toen ik het eens had vervangen door een fotootje van mezelf, kreeg ik van diverse kanten de vraag of het notenbalkje weer terug kon komen!

    Het gaat er dus niet om of je gezicht tussen al die plaatjes in de videovergadering staat, maar hoe snel men jou(w afbeelding) tussen al die plaatjes kan terugvinden.

  9. “Communiceren zonder iemand te zien is geen enkel probleem; anders dat anders zou zijn dan hadden alle bedrijven inmiddels beeldtelefoon.” Dat kon in de jaren vijftig al, maar is niet doorgebroken, omdat mensen hun privacy willen behouden. Verder houd ik een smoelenboek bij en geef altijd aan, dat mensen de foto mogen weigeren te geven. Hun gezicht is hun eigendom. Mensen kunnen religieuze redenen of veiligheidsredenen hebben dit te weigeren (de spiegel van de ziel resp. alles wat je digitaliseert kan overal terechtkomen, ook al was het niet bedoeld om rond te gaan op internet).

  10. Mag ik het als hypothetische werknemer die blind is doortrekken naar: vraag/verplicht in dat geval van alle collegae een gesproken stemprofiel te geven (korte begroeting, op welke afdeling in welke functie je werkzaam bent met welke nevenfuncties). Zodat ik jullie allemaal ook herkennen mag. Jullie zien mijn gezicht maar ik heb niets dan tekst om jullie te identificeren. Voor wat hoort wat, in het kader van gelijle behandeling lijkt mij. En laat die techbedrijven de afspeelknop voor die stemprofielen ook duidelijk herkenbaar/selecteerbaar maken voor aangepaste software voor deze doelgroep! Tot het zover is, is hier geen sprake van inclusie en mogelijk niet juridisch afdwingbaar een portret te delen lijkt mij.

  11. Arnoud, je bent mij ook te snel door de bocht gegaan.

    Allereerst zou ik juist uit het feit, dat vroeger via een telefoon zonder beeld werd gebeld, kunnen afleiden dat in de huidige tijd evenmin bezwaar zou mogen bestaan dat een videoconferentie plaatsvindt zonder de camera aan te zetten zoals het ook mogelijk moet zijn om zonder foto aan ‘slack’ deel te nemen. Deze stelling heeft evenveel geldingskracht als jouw standpunt. Als tweede, waar baseer je jouw mening op dat ‘hacks’ niet zoveel plaatsvinden dat je niet kunt spreken van structureel onveilige situaties? Het is juist bekend dat ‘hacks’ gegarandeerd plaatsvinden, de vraag is niet “of”, maar “wanneer”! De grote massa van ‘hacks’ berichten – inclusief vele privacy data (laatst nog bij de Provincie Gelderland, die alle medewerkers gratis een nieuw paspoort laat aanvragen; wat was het ook weer 1.400 medewerkers tegen paskosten van € 75,00 (bij spoed € 125,00 [afgeronde bedragen]); dus zeg € 105.000,00 – zeggen volgens mij iets anders. Bovendien vele organisaties zullen niet te koop lopen met effectieve ‘hacks’, wettelijk moet het, maar om veiligheidsredenen zullen bv. overheidsinstanties dan wel de sleutelindustrieën ervan gevrijwaard zijn, terwijl de grote multinationals de ‘hack’-omvang zullen marginaliseren.

    Het lijkt mij dat de burger eerst het recht mag doen gelden op bescherming van zijn privacy en dat pas om zeer moverende en dringende redenen de overheid (niet het bedrijfsleven) die bescherming (grondrecht!?) mag opheffen. Commercie is denk ik geen zeer dringende reden.

    1. Ik heb altijd moeite met AVG argumenten die een vergelijking met “vroeger” trekken. Toen hadden we al deze ICT allemaal niet, dus iedere inzet van ICT is per definitie niet ‘noodzakelijk’ en kan dus eigenlijk niet. Ik kijk naar het nu, waarin we hybride/op afstand leven en werken en waarin elkaar op andere wijze herkennen essentieel is.

      Ik ken geen onderzoek waaruit blijkt dat er zó structureel veel gehackt en gelekt wordt dat we internet moeten afschrijven als veilig communicatie- en opslagmiddel. Ik lees ook de pers, ik schrik ook elke keer maar rapporten vergelijkbaar met zeg hoe Tata Steel de omgeving vervuilt, die ken ik niet.

      1. @Arnoud, dank je wel.

        Ik ben het met je eens dat alleen omkijken naar het verleden niet altijd de juiste weg is. Voortgang in de tijd betekent ook herbeoordelen of de oude regels nog van toepassing (behoren te) zijn. Ik volg niet geheel jouw redenatie dat het hybride/op afstand leven en werken noodzaken dat wij elkaar op andere wijze moeten kunnen herkennen, dat dit een essentiële voorwaarde is. Dat voel ik toch net even iets anders aan. Dat moet een vrije keuze zijn, daar waar het geen vrije keuze zou mogen zijn (bijvoorbeeld in het geval van een maatschappelijke verplichting) kan je een uitzondering vaststellen. Alhoewel … wetten en regels zijn al zo lastig met al hun uitzonderingen en interpretaties.

        Wat je aangeeft ten aanzien van de veiligheid van het internet en/of je het zou moeten afschrijven; de Europese Unie heeft enige jaren terug aan de ICT-sector gevraagd (gesuggereerd?) te werken aan een nieuwe opzet van Internet. De Europese Unie stelde dat met onze inzichten van nu, wij nooit het internet zouden hebben opgebouwd zoals in het verleden en dus zou het aan de tijd zijn om eens na te denken over Internet 2.0 of hoger. Ik heb dat als een signaal opgepakt dat ook de Europese overheid het bestaande internet structureel te zwak vindt. De zwakte van een (internet)ketting zit hem in de zwakste schakel en dat is toch de computer, de laptop, de Pad of de ‘smart phone’ thuis!

  12. Je kunt terugkijken naar hoe zaken in het verleden geregeld waren en die vergelijken met hoe de zaken nu gaan. Daar zit een objectief deel aan “vroeger deden we onze behoefte in een hokje boven de sloot, nu gaat dat het riool in.” en een subjectieve vergelijking “vroeger was het slechter, want viezer.”

    Objectief heeft het Internet veel mogelijk gemaakt, zowel zaken die we objectief verbetering kunnen noemen als zaken die we niet algemeen als verbetering zien. Met hetzelfde gemak waarmee wij onze vakantiefoto’s en filmpjes delen, delen anderen kinderpornografisch materiaal.

    Wat een fundamentele verandering is: de prijs van opslagmedia is zo gekelderd dat het niet meer nodig is om transactiehistorie te wissen en veel meer details van iemands leven (met name de online interacties) kunnen permanent opgeslagen en ingezien worden. We kunnen nu meer informatie van meer personen verwerken dan waar de Stasi ooit van droomde. Dat is en aanzienlijk risico voor onze persoonlijke vrijheid wanneer deze informatie misbruikt kan worden; zelfs de dreiging van misbruik leidt tot gedragsaanpassing.

    En dat leidt weer tot het onderwerp van de post: In hoeverre zijn de onderbuikgevoelens van de vraagsteller met betrekking tot de veiligheid van zijn persoonlijke gegevens reëel? Wie kan er garanties geven tegen mogelijk toekomstig misbruik?

    1. @MathFox Niemand dus!

      En dan is het volgens mij het besef van de onaantastbaarheid van het lichaam (lichameljke intgegriteit) dat geplaatst moet worden naast de onaantastbaarheid van de geest (psychische integriteit).

      Techniek schrijdt voort en de inzichten ijlen na.
      Zo beginnen wij beter inzicht te krijgen dat naast onze hersenen in het hoofd er eigenlijk ook een 2e stel hersenen zitten in onze darmen, die rechtstreekse invloed hebben op de hersenen in het hoofd (en vice versa!?). Als deze fysische inzichten harder worden, waarom dan niet dat de geestelijke integriteit (identiteit!?) evenzo beschermd moet worden als de lichamelijke integriteit? Dus de vraagsteller lijkt mij gelijk te hebben dat het zijn recht en vrijheid is om te besluiten of zijn foto al dan niet gekoppeld wordt aan ‘Slack’! En niet een ‘overheid’, al is dat in de persoon van een ondernemer/directeur.

      1. @C. Ja, inzichten ijlen na…

        Het is mij niet duidelijk wat je precies onder geestelijke integriteit schaart en helemaal niet duidelijk wat een “Slack” profielfoto te maken heeft met integriteit. Ik kan wel vanuit een privacy-oogpunt zeggen waarom iemand terecht bezwaar maakt tegen een verplichte profielfoto.

        Ik weet dat het recht op privacy niet absoluut is (zoals alle grondrechten: “Jouw recht om met je vuist te zwaaien eindigt waar mijn neus begint”), ook het recht op lichamelijke integriteit is dat niet. (Gevangenisstraf…) Onze samenleving draait op beperkingen van de individuele vrijheden: Gij zult niet stelen, maar de overheid mag wel belasting heffen.

        1. @MathFox Tja, … geestelijke integriteit; ik weet niet of dit al een gemunt begrip is, maar wij weten dat in de wetten vastgelegd is dat lichamelijke integriteit existeert, dat laatste is een juridisch principe en de KNMG definieert het als volgt:

          Het recht op lichamelijke integriteit betekent dat je niet zonder toestemming of goede reden aan iemands lichaam mag komen.
          Wij mogen zelf over ons lichaam beslissen en niemand mag in principe dat recht aantasten.

          Dat heeft in deze tijd wel het nadeel dat velen daarom de anti covid-19 vaccin kunnen (en mogen) weigeren. Blijft m.b.t. dat de vraag of mensen niet een morele plicht hebben de injectie te accepteren. Alleen maar rechten claimen en geen plichten zien is m.i. a-sociaal.

          Maar goed, ik wilde het begrip lichamelijke integriteit uitbreiden naar de geestelijke integriteit oftewel naar dat alles wat ons denken (onze geest en sommigen zouden zeggen ziel en Freud “het Id”, het onbewuste, het onderontwikkelde en de dierlijke drift) over onszelf bepaalt. En dat betekent in mijn visie ook het recht van de vraagsteller om zijn profielfoto op of in het ‘Slack-account’ te weigeren, want dit is niet je persoonlijke identiteitskluis (Self Sovereign Identity (SSI)); ook niet die van de werkgever of van de overheid, maar die van een commercieel Amerikaans bedrijf waar men het met o.a. de ‘privacy’-rechten van niet-Amerikanen niet zo nauw neemt. Terzijde het maakt mij niet uit of het over een bedrijf gaat dan wel een overheidsinstantie; privacy is niet geborgd.

          En dus denk ik dat een mens zelf mag bepalen of hij/zij … zijn of haar profielfoto dusdanig publiekelijk plaatst dat de gehele wereld daarover kan beschikken. Gaat het om foto’s van jonge kinderen dan is die discussie er (gelukkig nog steeds) niet, waarom dan wel voor (jong) volwassenen? En dat probeer ik onder te brengen onder het begrip geestelijke integriteit analoog het begrip “lichamelijke integriteit” wat refereert aan de onaantastbaarheid van het lichaam en hier dus uitgebreid naar de geest. Zie de grondwet, artikel 11:

          Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam.
          Integriteit refeert meestal naar karaktereigenschappen, onaantastbaar refereert aan “taboes/onschendbaar/onaanraakbaar/onkwetsbaar”, maar als juridisch principe overstijgt het woord “integriteit” hier de grens van karaktereigenschappen en gaat het eveneens over de onaantastbaarheid van iemands eigen geest/denken. Een morele (maatschappelijke) vraag is of in deze tijd van ‘Artificial Intelligence (AI)’, 3D-werelden, IT, profilering, data-handel en nog veel meer ‘innovaties‘ een nieuwe, morele oriëntatie tot stand moet komen waarbij het recht (de wetten incluis) op moderne leest wordt geschoeid en het ook overheden wordt verboden mee te werken om de menselijke geest te zien als iets dat maakbaar en dus aanstuurbaar is. “Dat dit laatste niet moreel laakbaar is, want wij streven als overheid het goede na!” Paternalistischer kan het niet, het gaat er van uit dat de mens in principe slecht is, dan wel zwak en zijn fatsoen vernisje zo verdwenen is. Laat ik nu denken – in navolging van Rutger Bregman – dat de meeste mensen deugen.

          Dat grondrechten wel grondrechten zijn, maar niet absoluut, dat is een harde waarheid. In dictaturen, of democratiën die verloren gaan, worden deze grondrechten vervangen door andere absolute waarheden. De geschiedenisboeken staan er vol mee. Dank voor jouw reactie MathFox.

          1. @C. Er bestaat al een recht op vrijheid van levensovertuiging (geloof), met de daaraan gerelateerde vrijheden van meningsuiting en vereniging. In hoeverre denk je dat deze bestaande rechten onvoldoende jouw “geestelijke integriteit” beschermen?

            Ik ben het met je eens dat we goed moeten kijken naar hoe we de moderne techniek willen gebruiken en moeten streven naar gebruik met positieve effecten voor de mensheid. Zoals ik de nieuwsberichten volgt leeft binnen de EU de overtuiging bij de wetgevers dat er gezocht moet worden naar het wijs inzetten van deze nieuwe (IT) mogelijkheden. Helaas aanzienlijk minder in de VS.

            1. @MathFox Wij gaan al enigszins aardig ‘off-topic’, maar het is een interessant gesprek.

              Laat ik beginnen met een tegenvraag: “Wat is de kerk anders dan een andere vorm van overheid?” De ‘burgerlijke’ overheid stoelt op materiële zaken en de overtuiging dat regels, wetten en gezag noodzakelijk zijn om het maatschappelijk belang te borgen; en al van oudsher hebben heersers, ambtenaren en politici gemeend dat dit tevens het recht inhoudt om belasting te heffen over het werk / bezit van anderen. Vanuit de natuurwet kan je daar een groot vraagteken bijzetten d.w.z. bij deze rechtvaardigingsgrond. De kerk heeft de geestelijke zaken gemonopolisseerd en hanteert vervolgens dezelfde procedures, processen, regels, wetten e.d. als de burgerlijke overheid. Geloof biedt m.i. niet een bijzondere vorm van rechtsbescherming.

              De vrijheden van vereniging en meningsuiting vindt m.i. zijn oorsprong in het burgerlijk recht (hetgeen natuurlijk zijn oorsprongen kent vanuit de kerk en de adel), meer nog vanuit “De Verlichting” en beschermt geenszins het recht op eigen denkbeelden, visies en doorzetten van persoonlijke standpunten. Vele wetenschappers zijn verkettert omdat zij onwelgevallige standpunten innamen, zoals dat wij om de zon draaien. En zo geldt dat grosso modo ook voor de vraagsteller of hij het zijn werkgever mag ontzeggen dat zijn foto geplaatst wordt op diens ‘slack-account’. En daarmee beschikt hij blijkbaar niet over het recht een eigen (bedacht) standpunt in te nemen. Zijn lichamelijke integriteit is geborgd, maar geestelijk is hij horig aan de overheden (daaronder dus de onderneming van zijn werkgever).

              Het verschil tussen de VS en Europa is m.i. met name daarin gelegen, dat in de VS doelredenering van /voor’stakeholders’ centraal staat, terwijl sprake is in Europa van een waarderedenering gericht op betrokkenen en duurzaamheid. Kapitalisme versus Socialisme dus, dit laatste niet te verwarren als een andere vorm van Communisme, maar als het centrum van al het goede uit die twee uitersten (t.w. kapitalisme en communisme). Bij Europa staat al lang de burger centraal en de daarbij behorende SDG-doelen (zij het zonder gebruik van die modewoorden), terwijl dat bij de VS het bedrijfsleven is, welke centraal staat, en de daarbij behorende ‘invisible hand’ van Keynes die wel zal zorgen dat de sterken de zwakken helpen.

              Aangezien wij de in ’third wave’ zitten zijn de sterken: de IT-bedrijven, data-eigenaren en -handelaren; en zijn de zwakken: de burger, het vee; de verhandelde en gemanipuleerde data-maker. Diens kettingen om de hals en enkels zijn de betaalchip en zijn digitaal profiel!

              1. @C. Het is een interessant gesprek, maar ik zal proberen het weer in de richting van IT en Internet te sturen.

                In Nederland is “de kerk” niet meer dan een maatschappelijke organisatie. Zij mag rituelen uitvoeren, maar de burgerlijke overheid bepaalt de rechtsverhoudingen tussen burgers. (In Nederland vindt het burgerlijke huwelijk plaats voor de kerkelijke inzegening.) In andere landen en met name in het verleden liggen of lagen de zaken anders.

                Voor zover ik weet wordt al eeuwenlang door filosofen verkondigd: “Mijn gedachten zijn alleen van mij en geen dictator kan ze veranderen.” Mensen zijn ook nooit veroordeeld om hun gedachten, maar wel om hun uitspraken en gedragingen. Een van de redenen dat Nederland in de 17e eeuw zeer welvarend werd is dat we voorliepen in de vrijheid van godsdienst en religie, waardoor we aantrekkelijk waren voor rijke, intelligente en vervolgde groepen.

                De vrijheid van meningsuiting bestaat nog steeds, helaas wordt deze vrijheid op veel plaatsen op het Internet geïnterpreteerd als een vrijheid om te schelden en te beledigen. Een inhoudelijke discussie vereist wederzijds respect, in ieder geval het respect om te luisteren naar elkaars argumenten.

                En nu wil ik terug naar “het Internet dat niets vergeet”. Het plaatsen van een profielfoto op een forum zal betekenen dat deze foto bij partijen als Clearview in de database terecht komt, waarbij de individuele persoon totaal geen inzicht krijgt in hoe zijn/haar data gemisbruikt wordt, nu en in de toekomst. Ook is compleet onduidelijk hoe de foto (onjuist) gecorreleerd gaat worden met tal van andere gegevens.

                Ik wil daarom pleiten voor een recht om je te mogen vergissen en het recht om als je je mening veranderd hebt, die vergissing recht te mogen zetten. Een beetje zoals in de EU het “recht op vergetelheid” werkt. Dat zou betekenen dat “het Internet” van alle data die zij onthouden heeft moet nagaan wat vandaag nog relevant is en het andere moet vergeten.

              2. In de huidige Nederlandse praktijk is de kerk niet meer dan een maatschappelijke organisatie, met nog een paar historische privileges (waar we vanaf moeten), maar historisch gezien was de kerk inderdaad een soort van super-overheid, of in ieder geval in concurrerende machtsfactor, en nog steeds zie ik georganiseerde religies als partijen die primair streven een overheid te zijn en de maatschappelijke structuren naar hun hand te zetten, en daarin irrationeel (want gebaseerd op uitgangspunten waar geen greintje bewijs voor is) en anti-democratisch opstelt (want hoe kun je democratisch zijn als je een absolute machthebber postuleerd die per definitie altijd gelijk heeft). Dat verklaart ook mijn erorme wantrouwen richting dit soort organisaties.

                Ik denk dat voor de rest de vergelijkingen een beetje te zwart wit zijn. De VS is traditioneel wat toleranter richting welvaartsverschillen, terwijl Europa iets verder is gegaan met de opbouw van een welvaartsstaat (mogelijk ook omdat de dreiging van het “communisme” nooit ver weg was — het ijzeren gordijn liep immers dwars door het midden van ons continent heen. Na de val van de muur zijn we in een rap tempo de Amerikanen achterna gegaan.

                Maar goed, om terug te komen op die fotootjes in Slack, of om het even welke tool van een zeer grote data-hongerige partij. Het gebruik van een dergelijke dienst is in het geheel niet nodig om het doel van een bedrijf, namelijk onderling kunnen chatten. Er zijn diverse self-hosted chat oplossingen beschikbaar, waarbij je prima je foto kunt delen, omdat die dan alleen op de server van het bedrijf zelf terecht komt (en je werkgever heeft je foto al, omdat ze een kopie van een ID bewijs in hun loonadministratie moeten opnemen). Omdat een dergelijk alternatief bestaat, lijkt mij het gebruik van Slack met verplicht een eigen foto onredelijk. Ik denk dat we veel meer terug moeten naar decentrale oplossingen, juist om de macht van data-vergaarders zoveel mogelijk te beperken.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.