Kun je via algemene voorwaarden je auteurs- en persoonlijkheidsrechten afstaan?

stevepb / Pixabay

Een interessante op het forum van Security.nl: “Bij ons in het dorp heeft een bedrijf diverse uitjes, dit is te boeken voor een groep. Van escaperoom, kinderfeestjes tot aan Wie is de Mol. Maar nu staat er in de Algemene voorwaarde dit:

7.5 Mogelijk zullen beeld- en/of geluidsopnamen worden gemaakt van het evenement en de deelnemers en worden opnamen openbaar gemaakt of verveelvoudigd. De bezoeker verleent onvoorwaardelijk toestemming tot het maken van voornoemde opnamen en exploitatie daarvan zonder dat de organisatie of derden een vergoeding aan de bezoeker verschuldigd is of zal zijn. Een eventueel naburig- en/of auteurs- en/of portretrecht draagt de bezoeker bij deze en zonder enige beperking over aan de organisatie. Voorts doet de bezoeker onherroepelijk afstand van het recht zich te beroepen op zijn/haar persoonlijkheidsrechten.
Tsja, hoe rechtsgeldig is zoiets. Het staat er -zoals zo vaak bij algemene voorwaarden- vooral omdat het mooi klinkt en je 90% van de klachten kunt pareren door meewarig te glimlachen en te zeggen “ja meneertje, maar artikel 7.5 zegt wat anders he”.

Het achterliggende punt is natuurlijk dat de organisatie video wil produceren op zo’n evenement, bijvoorbeeld voor reclame of social media. Dat kan niet zomaar, de mensen die daar rondlopen hebben recht op privacy en bescherming van hun persoonsgegevens. (Vroeger zouden we dan ook nog zeggen dat mensen portretrecht hebben als ze gefilmd worden, maar portretrecht is opgegaan in de AVG.)

Wat hier opvalt, is dat deze clausule zijn leven begon als een auteursrechtclausule, waar het portretrecht en persoonlijkheidsrechten aan toegevoegd zijn. Als forensisch jurist zeg ik dus dat deze tekst geschreven is door een IE-specialist. Echter, de kans dat een bezoeker een naburig of auteursrechtelijk relevante handeling verricht op het evenement is minimaal. Nog los van het feit dat voor overdracht van die rechten een ondertekend document nodig is, en algemene voorwaarden worden niet ondertekend.

Privacy/AVG technisch is dit een stuk lastiger te regelen. Je kunt in AV geen toestemming opeisen voor gebruik van je persoonsgegevens, dat moet immers van de AVG expliciet en dus apart gebeuren. Bovendien moet je vrijelijk toestemming kunnen weigeren en intrekken – je hebt er dus eigenlijk niets aan, als je toestemming vraagt aan mensen.

En ja, specifiek bij journalistieke verwerkingen is toestemming niet intrekbaar, dat klopt. Maar het soort video dat deze organisatie gaat maken zou ik héél moeilijk een journalistieke verwerking kunnen noemen, hoewel ik daar normaal erg ruimhartig in ben. Maar zelfs dan blijft het punt over dat je de toestemming expliciet moet vragen en dat deze vooraf geweigerd moet kunnen worden.

Arnoud

29 reacties

      1. Maar ik neem aan dat je met zo’n licentie in de AV alleen de IE-rechten kunt regelen. Als je door een licentie eeuwigdurende toestemming kunt geven voor bewerking van persoonsgegevens, zou dat de AVG omzeilen, dat lijkt me niet mogelijk.

  1. En dan zou je organisator (want niet iedere deelnemer krijgt de AV, neem ik aan) ook nog eens namens de ANDERE deelnemers HUN rechten moeten weggeven.

    Ik zie dat eigenlijk ook wel als heel groot probleem van deze constructie.

        1. Stel je organiseert een personeels uitje, en de directie assistente regelt het allemaal, dan is zij (mogelijk) de enige die de AV onder ogen krijgt. Nog leuker wordt het dan als het uitje onder werktijd plaats vind en deelname verplicht is. Dan is het gewoon “werk” en, voor zover ik weet, zouden de werknemers dan helemaal niet akkoord /kunnen/ gaan met die voorwaarden.

        2. je schrijft zelf in je blog ‘dit is te boeken voor een groep’.

          Normaal is dan dat 1 persoon de boeking maakt. Dat is de enige die de AV te zien krijgt, in ieder geval voor aankoop. De rest van de groep is daar dan ook niet aan gebonden (aan die ’toestemming’)

          1. Die ene geeft namens de hele groep toestemming. Of iets preciezer gezegd: de wederpartij mag veronderstellen dat die ene namens de groep de AV accordeert, en hoeft dat niet individueel na te vragen. De hele groep zit dus vast aan de onnadenkende “ik ga akkoord” van die ene persoon. Iedere andere uitkomst maakt het systeem onwerkbaar, want dan huurt iedereen een zwerver om even “namens hen” akkoord te klikken en dan achteraf te zeggen dat het niet bij hen indivdiueel gevraagd is en dus niet bindend is.

            1. Niet akkoord.

              De wederpartij kan dit wel lekker veronderstellen, maar als ze het willen afdwingen zal het er uiteindelijk toch op neerkomen dat ze GEEN toestemming hebben.

              Immers, de organisator had die toestemming niet van de hele groep en kon die dus ook niet geven aan de wederpartij.

              De deelnemers kunnen natuurlijk nooit gebonden zijn door AVs die ze niet gezien hebben en waarvoor ze een ander ook geen toestemming gegeven hebben om ermee akkoord te gaan.

              Een ‘fout’van de organisator, misschien, en mogelijk heeft de wederpartij wel een schadeclaim op de organisator, maar meer niet.

                1. Ik heb het niet perse over een bedrijfsuitje, je had al gesteld dat ‘In die situatie gaat de directieassistente namens het bedrijf akkoord, en staat het bedrijf jegens het personeel garant dat het bedrijf dat ze inschakelt, te vertrouwen is en AVG compliant werkt.’

                  Ik ben het daar ook nog niet helemaal mee eens. Als het bedrijfsuitje een verplicht nummer onder werktijd is, dan misschien wel, maar als het vrijwillig is en/of buiten werktijd is kan die directiesecretaresse niet namens het personeel akkoord gaan (tenzij zhij dat eerst gevraagd heeft aan het personeel).

                  Ik had het eerder over kinderfeestjes, vriendengroepen, etc.

                  Als een vriend van jou zoiets organiseert, mede voor jou, mag hij redelijkerwijs aannemen dat jij je deel van de kosten zult dragen, schade die je maakt zult vergoeden, je drankjes zult betalen etc. De toestemming aan jou vriend om daar, namens jou, mee akkoord te gaan, is impliciet gegeven. Maar de toestemming om met de voorwaarde uit de blog akkoord te gaan? Nee.

                  Praktische oplossing: Geen rare dingen in de AV zetten, of geen opnamen maken, of accepteren dat je ze af en toe zult moeten deleten.

                  Voor normale, redelijke, voorwaarden mag inderdaad verondersteld worden dat de organisator toestemming heeft van de deelnemers. Maar voor het gedeeltelijk weggeven van grondrechten? Natuurlijk niet.

  2. Het is tijd om naast een zwarte lijst, ook een zwart-gat lijst van verboden voorwaarden te hanteren, dat zijn voorwaarden die, naar keuze van de benadeelde partij, het hele contract kunnen vernietigen. Het moet gewoon serieus pijn doen om dergelijke onzinnige en nadelige voorwaarden op te nemen.

  3. Journalistieke insteek; “De mensen in deze beelden zijn zeven dagen geleden in deze Escape room gestapt en het is ze nog steeds niet gelukt om te ontsnappen. Men vraagt zich af of Escape Room nog wel de juiste naam is voor deze activiteit.”

  4. Betekent dit de facto dat er sinds de invoering van de AVG in Europa eigenlijk geen DVD’s/BR’s meer mogen/kunnen worden gemaakt met concertregistraties van bands? Niet zo erg voor Nightwish of Iron Maiden; problematischer voor Guus Meeuwis of de Dolly Dots.

    1. Natuurlijk kan dat wel, een live-registratie van een concert, met globale beelden van het publiek is hetzelfde als een journalistiek verslag of een live-uitzending. Alleen hoort dan duidelijk op de aankondigingen te staan, dat er een live-registratie kan/zal plaatsvinden en dit hoort bij de ingang nog eens worden aangegeven. Voor close-ups, zeker van beschamende beelden, hoor je van de persoon in kwestie toestemming te hebben en anders weglaten.

  5. Hoe bedoel je dat bij journalistieke verwerkingen toestemming niet intrekbaar is? Meestal werk je dan niet met toestemming. En als dat welnee grondslag is, kun je niet achteraf zeggen ‘o nee, toch gerechtvaardigd belang, want journalistiek’.

    1. Artikel 43 lid 2 sub a Uitvoeringswet AVG. Natuurlijk kun je een journalistieke verwerking ook rechtvaardigen op het gerechtvaardigd belang, maar als de rechter oordeelt dat die afweging niet goed is, dan is je publicatie onrechtmatig. Toestemming vragen (denk aan een interview) en dan weten dat die niet intrekbaar is, is dan prettiger.

      1. Dan vraag je dus niet om toestemming, maar of de persoon het er mee eens is dat het een gerechtvaardig belang is, danwel wat die zou antwoorden indien je hem om toestemming zou vragen. Is het antwoord dan “nee”, dan kun je het nog altijd op je eigen afweging van gerechtvaardigd belang laten neerkomen (want je hebt niet om toestemming gevraagd), is het antwoord “ja”, dan kun je de vraag stellen, eventueel maak je hem conditioneel onderdeel van de eerdere vraag: “…en, indien ja, verleent u mij deze?”.

  6. Hoe is het openbaar maken van opnames (ik neem aan voor reclamedoeleinden) een “gerechtvaardigd belang” in de context van de AVG? Want daar lijkt me dit mee te botsen. En als het gaat om maken van bewakingsbeelden (wat ik me op zich nog kan voorstellen) dan is dit een heel vreemde manier van afhechten in de Algemene Voorwaarden.

  7. Je kunt als bedrijf toch gerechtvaardigd belang inzetten? Het is in ons GB om af en toe wat fragmenten te kunnen tonen of in een promovideo op te nemen waarin we de privacy van mensen meewegen. (Dus waar mogelijk onherkenbaar, als het herkenbaar is dan een microseconden, en geen mensen belachelijk maken).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.