Mag Facebook een gewoon woord als meta claimen als haar merk?

Mark Zuckerberg heeft een naamsverandering voor het bedrijf Facebook aangekondigd, meldde Tweakers onlangs. De nieuwe naam, zoals hiernaast getoond, is Meta. Dit in verband met de ontwikkeling van de ‘metaverse’ (ik heb vernomen dat het onaardig is dit Second Life met een bril op te noemen). Helaas kan ik het merkdepot nog niet vinden, maar ik kreeg al vele vragen of dat wel kan, een zo algemeen bekend internetwoord claimen als je eigen merk.

Hoofdregel uit het merkrecht is dat je ieder woord mag registreren als merk wanneer dat geschikt is om als merk te dienen. Dat klinkt circulair, maar het wil zeggen dat het woord jouw producten moet kunnen onderscheiden van de concurrent. “Fiets” voor zo’n ding met twee wielen is daarvoor niet geschikt, zo heten die dingen. Maar Gazelle, Batavus, Giant, Koga of Trek zijn prima merken voor fietsen.

Ja, ook “Gazelle” en “Trek” hoewel die allebei in het woordenboek staan. Waar het om gaat is dat ze niet in het woordenboek staan als synoniem voor fiets. Bij Trek is er de indirecte link naar op trektocht/fietstocht gaan, en bij Gazelle de belofte dat je snel en soepel het fietspad af zoeft, maar als je iemand vraagt om een Gazelle en die komt met een Giant, dan is dat duidelijk niet wat je had gevraagd.

Het woord “Meta” voor een internetdienst is dus niet per definitie ongeschikt om als merk te dienen. In Europa kan ik 17 woordmerkdepots vinden voor “Meta” voor producten of diensten zoals lettertypes, sportkleding en geluidsapparatuur. Sterker nog, er was ooit een Meta die werkte aan augmented reality-diensten met “Extramissive spatial imaging digital eye glass”, maar dat bedrijf lijkt nu gestopt te zijn.

Bij Facebook, pardon Meta Platforms Inc. ligt het iets complexer omdat men óók de term “metaverse” in de markt wil zetten, en dan ook nog eens als generieke term, zeg maar als fiets. Op zich is dat een slimme werkwijze: introduceer een generieke term en positioneer jezelf meteen als een topmerk binnen die nieuwe categorie. Zo voorkom je dat jouw merknaam de generieke naam wordt. Want als je de eerste bent met Hagelslag, dan gaat iedereen het hagelslag noemen ook als de concurrent chocoladestaafjes verkoopt. (Deze truc komt u misschien bekend voor uit de markt voor koffiepads, waar Senseo bedenker en marktleider van is.)

Het lastige is dat je moeilijker enerzijds kunt zeggen dat “metaverse” de algemene term is en anderzijds dat jij als merkhouder “Meta” daarin opereert. Je verweeft de namen dan zodanig dat mensen altijd bang zullen zijn dat jij de naam metaverse gaat claimen of regels stellen aan wat men daarbinnen mag doen. Zo komt het nooit écht als onafhankelijk internetconcept van de grond.

Arnoud

21 reacties

  1. Ha Arnout, interessant. Mark Zuckenberg en zijn vrouw Chan hebben een initiatief https://chanzuckerberg.com/ Een van hun doelen was/is om wetenschap toegankelijk te maken en daarvoor hebben ze een database META https://www.meta.org/ parallel aan de aankondiging van de naamswijziging van FB naar META, kreeg ik te horen dat het initiatief META vanaf mrt 2022 stopt te bestaan. zou het kunnen dat ze die naam daarvoor gebruiken?

      1. Het is meer alsof je straks ipv computer of tablet te pakken een VR bril pakt en dan bijvoorbeeld je werk doet (als je bedrijf in het Metaverse zit) maar ook zo gaat shoppen bij winkels in het facebook Metaverse en met je VR bril naar allerlei samenkomsten (binnen het Facebook Meta verse) kan gaan. Misschien kun je in de toekomst wel af en toe midden in een film of serie komen te staan als een soort toeschouwer op straat of collega van de hoofdrolspelers of wat dan ook (als die film geproduceerd is voor Facebook Metaverse).

  2. Nu heeft het publiek een soort van collectief veto op merkrechten: als we het merk gaan gebruiken als een generiek woord voor een bepaald product, dan vervalt het merk (want niet meer onderscheidend) — helaas is dit vetorecht wat afgesleten, maar als ik nu om asperine vraag, dan vraag ik niet noodzakelijkerwijs op het product van Bayer, terwijl als ik om acetylsalicylzuur vraag, de meeste medewerkers van de drogisterij mij zullen melden dat ze dat niet hebben.

    Wel weer een andere oude truuk van merkhouders, met name bij medicijnen: bedenk een eenvoudige merknaam, en een bijna niet uit te spreken generieke naam…

    Tja, en dan meta, betekend ook dood in het Hebrews, is dat een teken dat dit het begin van het einde is voor Facebook?

  3. Was Facebook / Meta ook niet niet actief met computerspellen? Meta is binnen competitieve computerspellen een veelgebruikte afkorting.

    Het staat dan voor Most Effective Tactic Available. De meta in een racespel zou bijvoorbeeld kunnen zijn om een bepaalde auto te pakken met een bepaalde afstelling op een specifiek circuit omdat over het algemeen men het er over eens is dat dat dat het snelste is.

    Metagaming is ook al een bestaande term. Iemand is aan het metagamen als hij zijn rol verbreekt in een role playing game en bijvoorbeeld kennis gebruikt die zijn character niet bezit, maar hij als persoon buiten het spel wel. Je weet bijvoorbeeld uit ervaring dat de sheriff altijd de slechterik is in verhalen die Klaas heeft verzonnen. In dit nieuwe verhaal zou jouw character eigenlijk moeten gaan uitzoeken wie de slechterik is voordat hij die moet verslaan, maar jij valt direct de sheriff aan zonder onderzoek omdat je weet dat die de slechterik is in verhalen van Klaas.

    Kan je op deze manier een bestaande term in gebied claimen als merk dat actief is in hetzelfde gebied?

      1. Een auto is ook geen “Colt” of een “Space Star” en zo zijn er nog wel meer varianten. Maar goed, als ik dan zeg dat ik in mijn fiets naar werk ga dan kan dat wel verkeerd opgevat worden. Dus wat nou als “Fiets” een computermerk is? Of een schoonmaakmiddel? “Met ‘Nieuwe Fiets’ is je vaat binnen een mum van tijd schoon…” Ik zie de reclameboodschappen al langs komen. 😀

        Maar goed, een dergelijk probleem kan bij alle merken voorkomen die al bekend zijn als normaal woord voor het een merk werd. Zelfs “Ius Mentis” (recht van geest) is gewoon normaal latijn en was al millennia geleden in gebruik, maar nu is het jouw merk. Maakt het lastig voor andere advocaten om Latijnse spreuken te gebruiken met het woord “Ius” of “Mentis” erin, lijkt mij. Een andere site dat zich b.v. “Fortis Mentis” noemt zou dan in problemen kunnen komen. Ook al verkopen ze herenkleding online… 🙂

            1. Tja, dit klinkt ook als een grap: Ik ga naar mijn werk in mijn Fiets… 🙂

              Een merk mag niet misleidend zijn, maar wanneer is het echt misleidend. Je auto een fiets noemen en dan zeggen dat je de Fiets pakt… Is dat echt misleidend? Of is dat even misleidend als zeggen dat je naar “De Zaak” gaat en dan in het café een paar biertjes gaat drinken?

              Bij misleiding zou er eigenlijk sprake moeten zijn van een slachtoffer maar wie is dan het slachtoffer als een automerk “Fiets” heet?

  4. En hoe zit het met Metaverse als naam? want dit is al een bekend concept van jaren terug (https://nl.wikipedia.org/wiki/Metaverse):

    De term is bedacht door Neal Stephenson in zijn sciencefictionroman Snow Crash (uit 1992), waarin mensen als avatars in contact staan met elkaar en met softwareagenten, in een driedimensionale ruimte die een metafoor voor de werkelijke wereld vormt.
    Ook is het een synoniem voor Cyberspace (https://stringfixer.com/nl/Metaverse):
    Het concept werd beroemd onder een andere term, cyberspace , die voor het eerst verscheen in het korte verhaal ‘ Burning Chrome ‘ van William Gibson ( Omni , juli 1982) en een centraal thema was in zijn baanbrekende roman uit 1984, Neuromancer . [5] Aangezien cyberspace nu, door algemeen gebruik, een term is geworden die simpelweg internet betekent , is Metaverse de voorkeursterm voor het concept van een virtuele gedeelde ruimte die samenvalt met de werkelijke realiteit. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het fictieve concept dat werd geïntroduceerd in Neuromancer , dat werd gekenmerkt door een cartesiaanse scheiding van lichaam en geest, geeft de Metaverse zijn gebruikers toegang tot zijn omgeving, maar zijn ze zich nog steeds bewust van hun alledaagse wereldomgeving. [6] Dit wordt gedemonstreerd in een technologie genaamd onzichtbaar naar zichtbaar (I2V) die Nissan aan het ontwikkelen is, die de voorruit van een auto bedekt met virtuele informatie en functies die de mogelijkheid bieden om een ??3D-avatar in de auto op te roepen.

    Is Metaverse doordat het een synoniem is van cyberspace wat een synoniem is voor het internet niet een probleem als je je bedrijf er naar wilt noemen?

    1. Het is geen probleem om een bestaande term te gebruiken als bedrijfsnaam. Er is een telefonie/internetprovider die Online heet, bijvoorbeeld. Of Fietsenwinkel punt nl. Voor merknamen ligt dat iets lastiger, die moeten onderscheidend zijn. Oftewel helpen bij het bedenken van wie het product afkomstig is. Gazelle of Batavus: dat zijn duidelijk twee aparte merken voor fietsen.

      Het wordt ingewikkeld als mensen zo’n term claimen als merk en daarna het gewone gebruik van die term als merkinbreuk gaan zien. Dat mag niet, maar het is lastig daar wat tegen te doen omdat rechtenhouders nu eenmaal 1-0 voorstaan in juridische zaken én vaak meer geld hebben. Zie deze discussie uit 2010 over “Weetje van de dag” als merk.

      De lastigste vind ik “Marktplaats”. Gewoon woord, dat ene bedrijf heeft het ook oorspronkelijk zo gebruikt met hun punt nl site maar ondertussen is door hun hard werken en bouwen hun dienst nu synoniem met online tweedehands spullen verkopen. Je zoekt niet een marktplaats, je gaat naar Marktplaats.nl en als je zegt “komt van marktplaats” dan weet iedereen welke grijs met gele site en steunkleur oranje je bedoelt. Dus is die term nu onttrokken aan het gewone taalgebruik? Is “Marktplaats” een geldig merk voor de, eh, marktplaatsdienst van Marktplaats.nl?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.