Hoewel technologie een hoop vooruit kan helpen in de juridische sector, zou het een hoop schelen als de denkwijze, de cultuur van diezelfde sector eens op de schop ging. Dat las ik bij Artificial Lawyer onlangs. Voorbeeld: een AI-tool om discovery te doen: veel sneller door bergen en bergen bewijsmateriaal heen. Leuk, maar waarom héb je dat ouderwetse proces nog, is het echt nodig in iedere juridische procedure met die berg te komen? Is elke claim een marathon die moet leiden tot een winnaar die er met de zak geld vandoor gaat?
Legal tech heeft veel last van dit probleem. “Culture eats strategy for breakfast”, aldus een quote van managementconsultant Peter Drucker. Je kunt nog zo’n mooi plan hebben bedacht, maar als de strategie niet past bij de cultuur van het kantoor dan zal deze niet werken. Ja, misschien worden voor de vorm een paar elementjes opgepakt of komt er een implementatieteam dat de boel opzet en iemand voor de interne nieuwsbrief laat poseren bij het dashboard, maar daarna moet het echt vanzelf gaan.
Deze observatie is niet nieuw, ook niet in de legal tech sector, maar hij is wel erg hardnekkig. Zoals AL verzucht:
A cultural shift toward finding a shared solution in contracts, centred around a standard, would move deals forward more rapidly. Today we have all kinds of tools to help with drafting and reviewing contracts, as well as deal management tools – and all of that software is welcome and useful, but what it can do is limited if the initial engagement between the parties is hostile, overly complex, sometimes random in direction, and where the dominant goal is to defeat the other side on every possible point.Dit omschrijft natuurlijk mooi hoe contractsonderhandelingen vaak gepresenteerd worden, al zijn er ook vele redelijke, meedenkende en zeker niet kwaadwillende onderhandelaars (ook als advocaat, even voor de duidelijkheid). Je standpunt verdedigen is niet hetzelfde als de wederpartij in een hoek willen schoppen.
De kern is voor mij denk ik vooral dat juristerij te weinig gestructureerd is. “Stand by and let me lawyer” is een uitspraak van de 3 Geeks and a Law blog die mooi laat zien hoe veel juristen denken. Laat me met rust, ik ga dit doen, dit is moeilijk en vereist handwerk. Dát is de juridische cultuur waar je doorheen moet, die je moet veranderen om echt effectief legal tech in te zetten.
Wat ik steeds vaker zie, is een soort van tegenbeweging: organisaties die vanuit andere afdelingen met legal tech experimenteren, en zo de bedrijfsjurist “omzeilen”. Denk aan een HR-afdeling die het opzetten van arbeidscontracten automatiseert, dat is handig voor hun werk (met drie vragen het juiste contract voor de nieuwe medewerker) en je hoeft niet meer naar de jurist bij iedere variatie. Of Sales, die zelf NDA’s of inkoopvoorwaarden laat checken en pas naar Legal gaat als er gekke dingen in blijken te staan. Voor een jurist voelt dit niet helemaal de bedoeling wellicht, maar organisatorisch is het te begrijpen. Er moet iets veranderen.
Arnoud
Ja maar ho…
De bedrijfsjurist is toch een ondersteunende functie? Die komt pas in actie als Sales en de HR afdeling ondersteuning vragen. Of die geraadpleegd moet worden omdat hoger management dat oplegt?
Je doe nu net of de bedrijfsjurist degene is alles stroef maakt, terwijl zhij slechts in actie komt als daarom gevraagd wordt.