Mijn favoriete forum gaat sluiten, mag ik een kopietje van alles trekken?

Een lezer vroeg me:

Een forum waar ik lid van ben gaat verdwijnen, en daarmee ook de inhoud, honderdduizenden bijdragen van misschien wel duizend gebruikers. Nu wil ik deze inhoud graag bewaren, al was het maar om mijn eigen bijdragen terug te kunnen lezen. Is dat toegestaan? En als andere leden erom vragen, mag ik ze dan een kopie geven?
Om deze vraag te beantwoorden, moeten we naar twee wetten kijken. (De voorwaarden van het forum ga ik negeren, want als die club zich opheft dan eindigt de overeenkomst.)

Allereerst de auteurswet. Op die bijdragen zal in principe auteursrecht zitten. Ook bij korte berichten, een paar zinnen is al genoeg en zelfs één zin kan genoeg zijn, mits enigszins spitsvondig of anderszins creatief. En oké, er zullen vast “/kick” of “+1” of zo tussen zitten, maar dat is ruis in het grote geheel.

De Auteurswet staat het kopiëren van andermans berichten niet zomaar toe. Echter, er is een uitzondering voor eigen oefening, studie of gebruik (de thuiskopie-regeling, artikel 16b Auteurswet). Deze staat toe wat de vraagsteller wil, omdat hij handelt als particulier zonder winstoogmerk en de kopieën voor zijn eigen gebruik maakt.

De grens is dat je de kopie niet met mensen mag delen. Dat beantwoordt dus meteen de vraag over kopietjes geven: dat mag dus niet. Als je dát wil doen, dan is het geen thuiskopie meer maar ‘gewoon’ inbreuk op duizend gebruikers hun auteursrecht. Dat zal dus toestemming vergen van al die leden, en dat lijkt me een onhaalbare kaart.

Je kunt overwegen een poll te starten of iets dergelijks, en dan alleen de berichten te downloaden van de leden die ja zeggen. Als je dat doet, zul je ook berichten met andere mensen hun tekst meenemen. Dat zal gewoonlijk gaan om citaten (“Wim zei op 1 maart 19:09”), en dat is dan weer wél toegestaan zonder toestemming van de betrokkenen.

Oh jee, ik zei betrokkenen, daar zal je de AVG hebben. (Kijk, een korte maar creatieve zin waar auteursrecht op zit.) Want inderdaad, al dat soort berichten zijn dus persoonsgegevens, omdat er namen / pseudoniemen bij staan en wellicht nog wel meer persoonlijke gegevens ook. Dat betekent dat de AVG dus van toepassing is.

Normaal dan, want specifiek hier gaat het net goed: we hebben het over een particulier die voor zijn eigen privé archief (wat had ik ook alweer gepost in 2019) een kopie maakt van persoonsgegevens. Dat valt dan naar de letter binnen de kaders van een “zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit”, een uitzondering van artikel 2 lid 2 AVG. Ik aarzel een héél klein beetje, omdat we het dus wel om honderdduizenden persoonsgegevens hebben en dat voelt wat veel voor een particuliere verwerking.

Als de AVG wel geldt, dan moet de vraagsteller dus een grondslag hebben, en daarna de opslag goed beveiligen en de hele riedel. Die grondslag is hier volgens mij dan de informatievrijheid, het bewaren van een archief met enige relevantie voor de maatschappij en in ieder geval voor de vraagsteller zelf.

Het is een misverstand dat de AVG niet geldt bij journalistieke verwerkingen (waar ook archieven onder vallen): de AVG géldt wel, maar een hoop dingen zijn niet van toepassing. Zoals het recht te worden vergeten of een kopie te mogen krijgen. Dus als die kopie dan netjes (digitaal en fysiek) beveiligd wordt en verder nergens voor ingezet, dan gaat het goed.

Wil je het archief met iedereen delen, dan is dat een lastig probleem onder de AVG. Volgens mij kom je dan alleen via toestemming (van alle betrokkenen, dus óók geciteerde Wim) van de betrokkenen bij waar je wil zijn. Of via een iets omslachtiger route: regel met het beheer van het forum dat jij het hele spul van ze overneemt, al dan niet met de afspraak dat het forum daarna op schrijfslot gaat. Want als je de rechtsopvolger bent van het forum, dan gaan alle AVG-grondslagen en dingen netjes op jou over, net als de auteursrechtelijke toestemming van iedereen.

Arnoud

11 reacties

    1. Archive.org is een Amerikaanse organisatie waar ze andere ideeën hebben over data protectie. En natuurlijk weet ik dat de AVG extraterritoriale werking claimt, maar dat is natuurlijk nogal aanmatigend en in de echte wereld werkt dat niet zo. (Waarbij ik nog twijfel over de journalistieke exceptie zoals al genoemd door Arnoud -> dat die alleen van toepassing zou zijn als je het privé bewaard, lijkt een contradictio in terminis.

  1. @Arnoud: Maakt het voor deze vraag nog uit of het een besloten forum (dat wil zeggen, alleen toegang op basis van uitnodiging, of bij lidmaatschap van een vereniging of club, of voor licentie-houders van een bepaald product) betreft of een openbaar forum? En zijn er nog uitzonderingen als het een openbaar forum betreft? Het voelt wat raar dat A niet aan B een kopie van dat forum mag verstrekken, terwijl B wel zelf ook een eigen kopie mag maken. Het komt op mij over als een overblijfsel uit het tijdperk dat vermenigvuldiging alleen mogelijk was als je een drukpers had. Het idee van zo’n openbaar forum is toch dat je bijdragen of inzichten wereldkundig gemaakt worden?

  2. Stel, ik heb jaren geleden voor een organisatie zo’n kopietje van een (publiek) forum getrokken, of eigenlijk, de gehele database dump vanwege een uit te voeren software upgrade. Op dat forum tienduizenden berichten, allen anoniem. Via de user-tabel is in principe het toen gebruikte emailadres vast terug te halen, dit is het enige persoonsgegeven beschikbaar in de database. In de (waarschijnlijk niet meer beschikbare) voorwaarden van deelname stond expliciet dat alle berichten anoniem zijn, de inhoud geanonimiseerd moet zijn (in de zin van niet eenvoudig herleidbaar naar personen of gebeurtenissen, de moderators waren hier scherp op) én dat de berichten eigendom worden van de organisatie achter het forum zodat de organisatie (delen van) berichten eventueel kan gebruiken in andere uitingen. Enkele quotes zijn ook gebruikt op bv. de website van die organisatie en tijdens lezingen, steeds met bronvermelding zijnde de anonieme handle die de schrijver destijds had verzonnen.

    Het forum bestaat al enkele jaren niet meer maar de organisatie heeft nog wel die database dump. Zou de organisatie de bijdragen van deze forummers nog mogen gebruiken, zoals bv. publiceren in een boek of gebruiken in een film? Het achterhalen van de oorspronkelijke auteurs blijkt via de user-tabel onmogelijk.

    Kunnen deze berichten nu als verloren worden beschouwd of kan de organisatie hier nog iets mee?

    1. Ik neig naar “bruikbaar”. Allereerst lijkt de AVG goed te zijn afgekaart. Als de mailadressen worden vervangen door willekeurige tekenreeksen (en daarna de koppeling mailadres/tekenreeks wissen) dan blijven er geen persoonsgegevens over, zou ik zeggen.

      Dan zit je met de auteursrechten. Formeel kun je niet “eigenaar” worden (auteursrechthebbende) met een zin in je voorwaarden, omdat de Auteurswet een akte eist (artikel 2), oftewel een ondertekend geschrift. Praktisch gezien zal de rechter dit wel interpreteren als een brede en onbeperkte licentie, die niet zomaar opzegbaar is. Dat is immers wat de organisatie bedoelde toen ze zei ‘eigenaar’ te willen worden.

      Ik twijfel wel over gebruik in een héél andere context zoals een film, is het redelijk dat de zin “Organisatie wordt eigenaar van uw bijdragen” gelezen wordt als “organisatie mag uw discussies met anderen verwerken tot een filmscript en binnenlopen op de recette”? Ik denk het niet, dat voorzien mensen niet. Ik vind dat niet redelijk. Een voortzetting van het forum, of herpublicatie als archief, ja dat moet zonder meer kunnen.

  3. Wacht, hoe is de AVG van toepassing? Dan moet je toch op één of andere manier gebruiker ‘ForumAapje’ kunnen koppelen aan een persoon? En dat zonder onevenredige inspanning? Die informatie zit niet in je download.

    1. Mensen die zich ooit geregistreerd hebben met usernames als voornaam_achternaam of hun mailadres, profielen van mensen waar een link naar hun website of foto’s in staan, posts die persoonsgegevens bevatten, etc.

    2. Je noemt het zelf al: je hebt de informatie van ForumAapje, dat is een persoon dus daarmee heb je het persoonsgegeven. Iets is niet pas een persoonsgegeven als jij de persoon fysiek tegenover je hebt of als je de informatie uit zijn overheidsverstrekte identiteitsbewijs er naast kunt leggen.

      1. Even copy-pasten: een persoongegeven is alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Dit betekent dat informatie ofwel direct over iemand gaat, ofwel naar deze persoon te herleiden is.

        Ik ben het eens met de poster hierboven dat mensen die voornaam-achternaam gebruiken te identificeren zijn. Maar forums schermen de emailadressen af (om email-harvesting te voorkomen) en volgens mij gebruikt niemand zijn echte naam op een forum.

        Het voorbeeld ging dan ook over ForumAapje en ook al zijn de posts door een persoon geschreven, als ik die niet kan herleiden, is het geen persoonsgegeven. Zo gaf de minister in een toelichting ook aan dat een foto van de Dam in Amsterdam inderdaad mensen afbeeldt maar dat die mensen niet zonder onedelijke inspanning te identificeren zijn – daarom is een straatfoto geen persoonsgegeven.

        1. Mijn punt is dat “identificeren” niet hetzelfde is als “je hebt ‘m fysiek te pakken” of zelfs maar “je hebt zijn identiteitsbewijs er bij”. Het gegeven dat “ForumAapje op 29 maart 2022 om 9:42 X zei” is een persoonsgegeven. Niet pas met het mailadres of IP-adres van ForumAapje, niet pas met de NAW-gegevens die Ziggo aan dat IP-adres kan koppelen op die tijd, en niet pas nadat je bij ForumAapje thuis bent geweest en hem hebt gesproken. Direct dat gegeven zelf. ForumAapje ís een identiteit, dat is iemand.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.