Wat is de juridische definitie van social media?

De voorman van actiegroep Viruswaarheid is opnieuw aangehouden, zo meldde RTL Nieuws onlangs. Dit vanwege de schending van de afspraken bij zijn voorwaardelijke invrijheidsstelling, concreet dat hij zich zou “onthouden van uitingen op social media”. De schending zou mogelijk zitten in een optreden in een video op het YouTube-kanaal Café Weltschmerz. Een aanhouding volgde, maar de rechter besloot desondanks opnieuw tot invrijheidsstelling te gaan. Wat de vraag oproept: wat is “social media” dan precies?

Op 29 maart deed de rechtbank uitspraak over de man, die toen in voorlopige hechtenis zat wegens verdenking van opruiing. De rechtbank oordeelde toen dat er geen zwaarwegende redenen waren om hem nog langer vast te houden, maar stelde wel onder meer de eis dat “verdachte zich [zal] onthouden van uitingen op social media”. Deze eis was op aanbod van de verdachte zelf, dus mijn gedachte is dat de rechtbank het toen duidelijk genoeg vond.

Enkele dagen later volgde een optreden in een video op het YouTube-kanaal Café Weltschmerz, en weer iets later een arrestatie. (Het OM heeft nooit bevestigd dat dit de reden was, maar wel tegen diverse media gemeld dat men “de video gezien had”.) Vervolgens moet de rechtbank zich dan weer uitlaten over de schending, en dat klonk opmerkelijk:

De rechtbank is weliswaar van oordeel dat de verdachte de voorwaarden die aan de schorsing van de voorlopige hechtenis zijn verbonden, niet is nagekomen, maar is desondanks van oordeel dat de schorsing moet voortduren, omdat de hiervoor onder 5 genoemde, weliswaar namens verdachte geopperde, voorwaarde te ruim omschreven is. Daarom wordt de vordering van de officier van justitie afgewezen en komt de onder 5 genoemde voorwaarde te vervallen.
De term “social media” wordt vaak gebruikt alsof we weten wat we ermee bedoelen. Wikipedia hanteert als definitie bijvoorbeeld “een verzamelbegrip voor online platformen waar de gebruikers, zonder of met minimale tussenkomst van een professionele redactie, de inhoud verzorgen”. Dat helpt bij het afbakenen tegen traditionele redactiegestuurde media, maar niet bij de vraag of meewerken aan een interview dat op Youtube komt, een “uiting op social media” is, laat staan een die je de verdachte kunt verwijten.

De rechtbank kiest hier dan ook de enige wijze route: dit is zo slecht geformuleerd dat het onwerkbaar is. Een meer specifiek verbod had wel kunnen werken (“zal via een door hem beheerd / aan hem gekoppeld Twitter-account niets verkondigen”) maar daar is het nu te laat voor.

Arnoud

8 reacties

  1. (“zal via een door hem beheerd / aan hem gekoppeld Twitter-account niets verkondigen”) Om vervolgens via instagram, facebook, youtube lekker door te gaan. En als dat niet mag een filmpje plaatsen op pornhub of noem maar wat. Hoe beschrijf je dat wel goed want de opties zijn te groot om er een lijst van te maken (shit neocities.org vergeten)

  2. Ik ben het helemaal niet eens met de definitie van Wikipedia. Waar zit hem het sociale aspect? Inhoud is ondergeschikt aan interactie.

    Maar het kan zijn dat de definitie over de tijd veranderd is, en dat ik aan de oude definitie vasthoud, waarbij sociale interactie voorop staat. Ik kan de nog een tijd herinneren, dat het de vraag was of Linkedin wel een social media was, omdat dat het meer zakelijk was dan dat het ging om sociale interactie. En was toen Youtube net zo min social media als Pastebin.

    En is Wikipedia zelf een social media site? Nou volgens hen wel, maar onderbouwen ze dat met een andere definitie: “Social networking sites are places where people meet and converse with each other online.”

    Zo is Whatsapp, zonder inhoud dat als onderwerp dient een social medium. Maar valt ook Meetup voor sommigen onder social media. En het Iusmentis blog? Ik zou dat haast ook social media noemen.

    Zo klopt in ieder geval: De term social media is te vaag voor het strafrecht.

  3. Ik snap de verwarring wel. Is YouTube social media? Ik zou zeggen van niet. Twitter, Facebook, Instasnap en Tiktok wel maar YouTube denk ik niet. Als YT wel social media is, is Vimeo dan ook social media, of Nebula? Met Whatsapp vind ik het ook verwarrend, sommige mensen vinden dat ook social media, maar ik vind van niet om dezelfde reden als waarom ik SMS’jes geen social media vind. En als je dat niet zelf die video plaatst op je kanaal, maar te gast bent bij een ander kanaal, dan lijkt het me helemaal er buiten te vallen. Als je bij een praatprogramma op TV te gast bent is dat immers ook geen “gebruik maken van social media”, dus waarom dan wel als het uitgezonden wordt via youtube.

    1. Ik zit er ook mee. Ik vind de Wikipedia-insteek wel aardig: mag iedereen publiceren zonder redactie? Zo ja, dan is het “sociaal”. Dan is YT dus wél social media, want je mag video’s online zetten zonder redactionele inmenging vanuit Youtube, en je mag evenzo reageren onder andermans video. De televisie is dat niet, want daar komt niemand op zonder dat de omroep dat goedkeurt (redactioneel).

      De kritiek van nl-x hierboven zie ik tegelijk ook: het onderscheid met/zonder redactie staat los van het “sociale” aspect. Wat er zo sociaal is aan duizend reacties onder een Youtubevideo, dat weet ik niet.

      Ik denk dat het afbakeningsprobleem onoverkomelijk is.

      1. YouTube is niet meer alleen maar een site waar iedereen filmpjes op kan plaatsen die anderen dan kunnen (dis)liken of een reactie op geven. Naast het ‘abonnenment’ op een kanaal is er ook het al dan niet betaalde membership waardoor je er nog meer bijhoort. Kanalen plaatsen niet alleen video’s maar ook, net als op FB, berichten waarop gereageerd wordt en gediscussieerd in de reacties. In die zin valt YT naar mijn idee zeker onder social media.

      2. Ja klopt, ik denk ook dat een hele harde grens trekken onmogelijk is. Weliswaar mag je op YT zonder redactionele inmenging video’s online plaatsen, maar of die daar dan blijven staan is maar zeer de vraag, er is een armlange lijst met dingen die je niet mag zeggen of laten zien van YT anders blokkeren ze je account of halen ze de video weg. Echt “vrij” is het ook niet, YT doet “redactioneel” werk door sommige dingen wel en andere dingen niet te laten staan. En in het geval van het optreden bij Café Weltschmerz ligt het ook genuanceerd, want dat kanaal is zelf de “redactie”; zij nodigen gasten uit, filmen de boel, knippen en plakken dat in elkaar en “zenden” het dan alleen maar uit via YT.

        Lastige kwestie dus, ik denk daarom ook dat het goed is dat de rechter gezegd heeft dat het eerst maar eens beter en nauwkeuriger omschreven moet worden.

      3. Er is inderdaad geen goede definitie. Daarnaast is er een gedeelte afhankelijk van hoe het platform daadwerkelijk gebruikt wordt. Zouden we bijvoorbeeld het idee van delen van “artikelen/videos/berichtjes” een belangrijk onderdeel laten zijn, dan kun je zeggen dat Youtube die mogelijkheid heeft, maar in de praktijk is dit niet iets dat significante invloed heeft over het gebruik van Youtube.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.