Amsterdam verliest rechtszaak over bericht in Berichtenbox MijnOverheid

Een heffingsambtenaar van de gemeente Amsterdam moet een nieuwe beslissing nemen op het bezwaar van een Amsterdammer tegen een niet tijdig ingediende aanslag. Dat meldde Security.nl onlangs. Dit vanwege een opmerkelijke reden: het niet aanvinken van het vinkje “stuur mij een mail als ik een nieuw bericht heb” heel gek, en een bestuursorgaan moet nagaan of dat wel de bedoeling was. Doet ze dat niet, dan kun je het de burger niet verwijten het bericht gemist te hebben.

De Amsterdammer had een aanslag onroerendezaakbelasting gekregen, en deze was elektronisch in zijn Mijn Berichtenbox geplaatst. Dat mocht, omdat hij een geactiveerd Jouw MijnOverheid-account had. Hij ging in bezwaar, maar dat was te laat. De termijn start immers wanneer het bericht in je uw mijn box geplaatst wordt (art. 2:17 Awb). En dat ging hier dus mis.

Weliswaar zit er aan zo’n berichtplaatsing een emailnotificatie, maar wanneer die verzonden (laat staan ontvangen) wordt is niet relevant. En als je die mist (omdat hij in uw je spam komt bijvoorbeeld) dan is dat jouw probleem. Althans, zo redeneert de praktijk. En toen viel menig bestuursrechtjurist van de stoel:

Als iemand aangeeft dat hij elektronisch bereikbaar is voor de overheid zonder dat hij de optie heeft aangevinkt een email te willen ontvangen steeds wanneer een bericht in de berichtenbox van MijnOverheid is geplaatst, moet het bestuursorgaan echter controleren of dit werkelijk zijn bedoeling is.
Oké, ik viel zelf van uw mijn stoel want de rechtbank citeert een uitspraak van de hoogste bestuursrechter uit 2021:
Als uitgangspunt bij de toepassing van dit artikel heeft – aansluiting zoekend bij wat is neergelegd in het wetsvoorstel genoemd in 4.4.3 – te gelden dat het ontbreken van een notificatie ertoe leidt dat de indiener van een te laat bezwaar de termijnoverschrijding niet wordt tegengeworpen als hij binnen de in de Awb voorgeschreven termijn van zes weken nadat hij kennis heeft genomen van het besluit, alsnog bezwaar maakt.
Men verwijst naar onder meer een rapport van de Ombudsman, dat erop neerkomt dat lang niet iedereen elke dag een rondje Uw Mijn Berichtenboxen doet om te zien wat daar nu weer in geplaatst is. De overheid verschuift met deze vorm van communicatie veel extra lasten naar de burger, dit in tegenstelling tot een brief in je gewone envelop. Die notificatie is dus meer dan service, die is een essentieel deel van de dienstverlening.

In die zaak van de Cbb ging het om sociale zekerheid, maar deze rechter trekt de uitspraak door naar belastingrecht. De impact van een gemiste belastingaanslag is immers vaak net zo groot als een gemiste brief van een uitkeringsinstantie:

De rechtbank oordeelt dat ook in belastingzaken geldt dat de overheid moet waarschuwen als berichten alleen zichtbaar worden in de Berichtenbox van MijnOverheid zonder notificatie, gelet op de mogelijk ingrijpende gevolgen van termijnoverschrijding.
Ongerelateerd: wat is taalkundig verantwoord voor het bezittelijk voornaamwoord bij een dienst die “Mijn” of “Uw” heet?

Arnoud

17 reacties

  1. Ongerelateerd: wat is taalkundig verantwoord voor het bezittelijk voornaamwoord bij een dienst die “Mijn” of “Uw” heet?

    Als de dienst al een eigennaam heeft gekregen door de makers van de dienst, dan volg je die. Al is het om verwarring met namen te voorkomen. In alle andere gevallen verwijs je naar het ‘bezit’ van een ander, dus is ‘uw’ (en niet jouw, dat is imho te familiair voor dienstverlening) het meest correct.

    1. Jij hebt maar 1 brievenbus, waar regelmatig post binnenkomt. Bij veel mensen is de brievenbus zelfs een gat in de (voor)deur zodat je veel moeite moet doen om de post niet te zien. Je kunt natuurlijk op vakantie zijn (of tijdelijk gedetacheerd voor een project), wellicht kun je dan het argument maken dat je het bericht pas laat ontving. Ongetwijfeld is daar jurisprudentie over. Overigens gaat het hier alleen over of iemand nog bezwaar mag maken, niet over een inhoudelijk oordeel over dat bezwaar. Het gaat om de balans van het belang van rechtszekerheid/een einddatum voor de (overheids)instantie enerzijds en het recht op effectieve toegang tot bezwaarsmogelijkheden voor burgers anderzijds. Over het algemeen wordt hierbij de balans meestal in het voordeel van de burger uitgelegd aangezien de burger de zwakkere partij is en geen keuze heeft in het hebben van een relatie met de overheid.

      1. Er is jurisprudentie, ik meen van de Centrale Raad van Beroep, dat je je er niet op kunt beroepen dat je door afwezigheid geen kennis hebt kunnen nemen van een besluit. Dan had je moeten regelen dat iemand anders tijdens je afwezigheid je post verzamelt. Geldt zowel voor geplande afwezigheid (vakantie) als ongeplande afwezigheid (ziekenhuis).

        1. Ik heb die uitsprak indertijd inderdaad ook gelezen. Ik weet dat nog omdat ik toen ik dat las net terug was van een trektocht door een gebied zonder telefoondekking. Slechts de gids had een satelliet telefoon voor noodgevallen, waarvan niemand het nummer had. Ik had dus wel geregeld dat mijn post gelezen werd, maar als er iets is waar ik zelf op had moeten reageren hadden ze hoogstens kunnen doorgeven dat ik drie weken onbereikbaar was.

          Ik vraag mij nog steeds af hoe zo’n zaak zou zijn gelopen als de overheid op de hoogte was gesteld van het feit dat de geadresseerde onbereikbaar was en niet op de hoogte van een besluit.

          Ik weet dat de mensen tegenwoordig steeds meer bereikbaar zijn, maar persoonlijk ben ik voor de tijd redelijk vaak niet in de positie dat ik zelf ergens op kan reageren. Bereikbaarheid is niet iets vanzelfsprekends.

      1. Precies, helemaal eens met Gregorius: het moet mogelijk zijn om op verzoek dingen als papieren brief te krijgen. Maar dat moet niet betekenen dat iedereen het ongevraagd ook krijgt, zoals nu. Of standaard iedereen papier, maar zo dat wie dat niet wil, het uit kan zetten. Dat vind ik ook goed.

        Bijvoorbeeld bij de belastingdienst kan dat nu niet: ik krijg alles via “Mijn Overheid”, en dan enkele dagen later OOK nog eens als papieren brief. Dat laatste wil ik niet. Maar je kan het nergens afmelden.

        Dit nog los van het feit dat veel van die brieven overbodig zijn. “U moet dit jaar aangifte inkomstenbelasting doen”. Ja dat doe ik al 35 of zo jaar elk jaar, denk je echt dat ik het dit keer ga vergeten? Stuur geen brieven, stuur geld.

    1. Het is toch heel makkelijk: je zet het in de berichtenbox; stuurt een mail, en als het dan na een week niet bekeken is, stuur je het alsnog per post, en dan gaat de tijd pas tellen. Dan bespaar je op al dat papier, en jaag je de personen die wat meer moeite hebben met digitaal niet op kosten.

      1. Dat lijkt een hele redelijke oplossing ja. Zou nog mooier zijn wat mij betreft als je aan kon vinken dat je het hele digitale geheel wil overslaan en direct naar de papieren versie kan. Het heeft overigens niet te maken met “moeite” hebben met digitaal als in “gebrek aan digitale vaardigheden”; dat is het probleem niet.

        1. Eens en dat is ook de reden dat ik het ding express niet geactiveerd heb. Overheids dingen graag ouderwets op de mat inderdaad. Kan ik ze niet over het hoofd zien tussen alle mail die ik ontvang.

  2. Goede uitspraak.

    Het probleem is dat bij organisaties (overheden, maar ook andere) enorm richting digitaal geduwd wordt. Vanaf met nog maar een minuscule aanleiding heeft, wordt standaard alles digitaal afgehandeld. Probleem is dat de meeste mensen dat niet willen of zelfs verwachten.

    In België is het zelfs zo dat mensen die voor bepaalde coronacertificaten daarvoor digitaal (moesten) registreren, plots totaal andere dingen ook digitaal moesten afhandelen. De meeste wisten dat echter niet, met alle gevolgen van dien. “Ze hadden maar regelmatig moeten gaan zien in de digitale toepassing van de overheid.”

    Ik heb slechts één advies: Niets of zo weinig mogelijk digitaal met de overheid of grote organisaties doen. Ze zijn immers totaal onbetrouwbaar op dat vlak.

      1. Prijs jezelf gelukkig. Prijs jezelf gelukkig dat je nog nooit aan meerdere ambtenaren hebt moeten uitleggen dat er sprake is van een invoerfout of een bug in de software, omdat nee, het echt heel zeker weten niet zo is dat je kind 65 jaar ouder is dan jezelf, en dat de geboortedatum echt “2010” moet zijn en nee, hij is ook niet al gepensioneerd, sterker nog gaat pas net naar de peuterspeelzaal. Prijs jezelf gelukkig dat je niet de gerechtsdeurwaarders aan je deur hebt gehad om al jouw spullen weg te komen nemen omdat je een uit huis geplaatst volkomen onschuldig toeslagenaffaire-gezin met twee kleine kindertjes niet midden in de winter op straat wil laten staan en ze dus bij je op zolder laat slapen. De overheid als entiteit is misschien niet bewust onbetrouwbaar, maar het zijn de individuele ambtenaren die het beleid uitvoeren en de regels handhaven en daar zitten er genoeg tussen die de regels al dan niet bewust verkeerd uitvoeren, ze interpreteren op een regide manier, ze handhaven ook al zijn ze evident niet gemaakt voor de specifieke situatie; en dan zijn er ook nog hele afdelingen bij bepaalde diensten die vol zitten met racistische, kwaadwillende, misleidende, liegende, mijneed plegende schurken die als het ze te heet onder de voeten wordt dossiers met duizenden tegelijk “””per ongeluk””” vernietigen en er over liegen bij de rechter.

      2. “onbetrouwbaar” betekent niet automatisch “malafide”. Een persoon die volledig ter goeder trouw is maar vaak fouten maakt is zonder meer als “onbetrouwbaar” te beschrijven. En een overheid die een verleden heeft van vele vele vele fouten op gebied van IT is dus onbetrouwbaar.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.