Tot wanneer kan ik mijn zonnepanelen op afstand annuleren?

PeggyMarco / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Recent heb ik via een internetbedrijf een offerte voor zonnepanelen aangevraagd. Zelf de maten opgegeven met hun handige tool, via de mail installatiedatum afgesproken, 25% aanbetaald maar nu voel ik me er toch minder happy bij. Kan ik dit nog annuleren met de Wet koop op afstand?
Hoofdregel is dat je iedere als consument gesloten internetovereenkomst kunt annuleren, behalve de in de wet genoemde uitzonderingen. Er zijn daarbij geen arbitraire grenzen zoals een minimaal of maximaal geldbedrag, en er zijn ook geen categorale uitzonderingen. Zonnepanelen zijn misschien niet zo alledaags als een nieuwe onderbroek of een televisie, maar juridisch zijn ze gewoon ‘producten’ en die kunnen na aanschaf retour.

Alleen, vaak gaat het bij zonnepanelen (net zoals hier) om wat juristen een gemengde overeenkomst noemen, waarin zowel producten worden geleverd als diensten – de dienst van het bevestigen en installeren van de zonnepanelen. Bij diensten geldt de wet net zo, alleen begint de 14 dagen daar bij de dag van bestelling, niet van levering. Dat geeft dan tegenstrijdige uitkomsten: de installatie is te annuleren tot 14 dagen na tekenen offerte, de panelen mogen terug tot 14 dagen na installatie. Dat gaat niet.

De Europese Commissie heeft in 2014 een leidraad uitgebracht met uitwerkingen van hoe zij het consumentenrecht bedoeld had. Hierin staat dat je in zo’n geval moet kijken wat het zwaartepunt is, gaat het primair om de verkoop van de panelen of primair om de dienst. Op p8 noemen ze dan twee relevante voorbeelden van wat primair een koopovereenkomst is:

  1. de aankoop van een nieuwe keuken en de installatie ervan in het appartement van de consument;
  2. de aankoop van specifieke bouwelementen, zoals ramen en deuren en hun installatie in het huis van de consument;
Voor mij is de levering en installatie van zonnepanelen duidelijk hetzelfde als deze twee voorbeelden. Installatie van een keuken zal ook flink wat werk zijn, en een raam vervangen gebeurt ook niet in tien minuten. (Stilzwijgende aanname hierbij is wel dat er geen maatwerk in zit, zoals een ingemeten keukenblad of een gekke maat raam.)

De 14 dagen begint bij zonnepanelen dus bij de dag van levering, wat gewoonlijk samenvalt met de installatiedag. En omdat je mag annuleren tót die 14 dagen, zou je dus ook nu al je herroepingsrecht kunnen inroepen.

Een randvoorwaarde die bij een installatiebedrijf nog kan spelen: het moet wel gaan om een overeenkomst die gesloten is “in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand”, zoals de wet dat noemt. Als je dus een installateur vindt via internet en dan via de mail of telefoon afspraken maakt, is dat nog géén overeenkomst op afstand.

Ook kan het zijn dat je wel een aanvraag doet via internet (al dan niet via een handige zelfservice opmeet/intake-tool zoals de vraagsteller) maar dat men daarna even langskomt, en vervolgens een offerte stuurt die moet worden getekend. Dat valt er voor mij ook buiten, omdat je dan niet de overeenkomst sluit via internet. Dat gebeurt pas immers als je de offerte getekend retourneert, en dat is dan geen systeem meer.

Arnoud

22 reacties

  1. Een belangrijke vraag zou zijn wanneer de overeenkomst tot stand gekomen is. Is dit nadat je je gegevens online heb ingevuld en op “akkoord” heb gedrukt. Of is dit pas na het via de mail een datum afgesproken te hebben, een factuur ontvangen te hebben en vervolgens zelf het geld overgemaakt te hebben met een betalingskenmerk. (Ik zeg niet dat dat precies zo is gegaan in deze situatie.)

    In eerste instantie zou ik #1 zeggen, na op “akkoord” geklikt te hebben. Je weet dan immers al wat je geleverd en geplaatst wilt hebben en wat dit gaat kosten. Dit is een aanbod en hier ga je akkoord mee. Het is niet het beginnen van onderhandelen of het aanvragen van een offerte.

    Interessant wordt het als er niet “met betalingsverplichting” bij de “akkoord” knop staat. Zonder die tekst is de bestelling vernietigbaar. Kan zowel de koper als verkoper dit inroepen? Indien de verkoper dit ook kan, kan hij de online order vernietigen en het handmatig betalen van de factuur als nieuwe, niet op afstand, koop zien?

    1. Dat laatste maakt niet uit, als een overeenkomst vernietigd wordt, dan moeten alle over en weer gedane prestaties ongedaan gemaakt worden. De betaling moet gewoon teruggestort worden, er kan niet zomaar een nieuwe betekenis gegeven worden aan een betaling.

    2. Goeie van die betalingsplicht. Bij een schending van deze eis is de overeenkomst door de koper (en niet door de verkoper) te vernietigen. Er ontstaat dan een plicht voor de verkoper om terug te betalen, daarna is alles van tafel. Dus niet stiekem eigenhandig een nieuwe overeenkomst verzinnen.

      Volgens mij maakt het moment van betalen niet uit, net zo min als het moment van plaatsen. Zolang er “bestelling met betaalplicht” op de knop stond, is er een definitieve koop gesloten. Ik zag zelf laatst een installateur met “offerte aanvragen” op de knop. Die maakte daarna een afspraak om te komen kijken en kon ook pas een prijs geven na het kijken. Dat is dus zeker geen koop op afstand.

      1. Grappig detail: jij gebruikt ‘op’ en niet ‘bij’ de knop, zoals er in de oorspronkelijke reactie wel ‘bij’ stond.

        Maar het is dus ‘op’ volgens het HvJ van de EU. Zie ro 28:

        Bovendien blijkt even duidelijk uit de bewoordingen van artikel 8, lid 2, tweede alinea, tweede volzin, van richtlijn 2011/83, gelezen in samenhang met het woord „uitdrukkelijk” in artikel 8, lid 2, tweede alinea, eerste volzin, van deze richtlijn, dat de in deze bepaling bedoelde formulering op de knop of de soortgelijke functie moet staan. Mede gelet op hetgeen in het vorige punt van het onderhavige arrest is aangegeven, betekent dit dat er, om te beoordelen of de handelaar heeft voldaan aan zijn verplichting om erop toe te zien dat de consument bij het plaatsen van zijn bestelling uitdrukkelijk erkent dat deze een betalingsverplichting inhoudt, alleen rekening moet worden gehouden met de woorden op die knop of soortgelijke functie.
        Bron: Curia C-249/21

    3. Een overeenkomst komt toch pas tot stand als beide partijen akkoord zijn? Door akkoord te gaan met de voorwaarden, is de andere partij nog niet akkoord. Los van of het mag of niet, zouden ze kunnen weigeren om bij je te komen en dan is er dus geen overeenkomst bereikt. Ik zou dus zeggen dat die overeenkomst er pas is als je beide hebt afgesproken dat het proces doorgang vindt, oftewel na het prikken van een installatiedatum of op zijn minst nadat de andere partij een voorstel daartoe heeft gedaan (en daarmee dus de overeenkomst is aangegaan).

  2. Alleen, vaak gaat het bij zonnepanelen (net zoals hier) om wat juristen een gemengde overeenkomst noemen, waarin zowel producten worden geleverd als diensten – de dienst van het bevestigen en installeren van de zonnepanelen.

    Het gaat inderdaad om een gemengde overeenkomst met consumentenkoop, maar volgens mij niet zozeer om een dienst (overeenkomst van opdracht), maar om aanneming van werk (titel 12 Boek 7 BW) naast consumentenkoop.

    Dat is onder andere in die zin relevant dat er in art. 7:5 lid 4 BW een expliciete verwijzing wordt gemaakt naar titel 12 van Boek 7, om duidelijk te maken dat de artikelen van consumentenkoop voorgaan op die van aanneming van werk in geval van strijd tussen de bepalingen van de twee titels.

    Verder staan er in titel 12 bepalingen die niet voor een overeenkomst van opdracht gelden, hoewel ze grotendeels van regelend recht zijn. Aanneming van werk is overigens meer dan klassieke bouw. Het kan ook gaan om het in elkaar zetten van een computer bijvoorbeeld of het reinigen van kleren. Als het eindproduct dat ontstaat maar van ‘stoffelijke aard’ is

  3. Ik vind het vreemd dat je via internet offerte aanvragen en sturen en die dan tekenen en terugsturen niet als een systeem ziet. Als een bedrijf zo zijn verkoop inricht dan is dat ook een systeem en het is ook verkoop op afstand. Pas als men komt inmeten of schouwen om de afspraken voor de offerte te maken lijkt me da er geen koop op afstand meer is.

  4. Een “georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening” kan prima werken met offertes werken, die op afstand moeten worden getekend en daarna teruggestuurd moeten worden. Onder een systeem vallen bijvoorbeeld ook de verkopen waarbij gebruik wordt gemaakt van de televisie en de telefoon onder. En de post is natuurlijk een middel waarmee je op afstand kunt communiceren. Maar op het moment dat de verkoper even langs komt (en niet de deur wordt gewezen) dan is er geen sprake meer van uitsluitend communiceren op afstand. Overigens geld het herroepingsrecht ook in het geval van een overeenkomst buiten de verkoopruimte.

    1. Dat kan zeker, maar mijn punt is dat de koop pas gesloten wordt bij het tekenen van de offerte. Op dat moment is geen sprake van een situatie waarbij enkel en alleen middelen voor communicatie op afstand gebruikt zijn. De verkoper is immers langsgeweest, heeft ingemeten et cetera. Dat is een moment van communicatie niet op afstand. Derhalve is het per definitie geen overeenkomst op afstand meer.

        1. Het is geen systeem omdat niet alle stappen tot en met het sluiten van de overeenkomst uitsluitend op afstand plaatsvinden. De stap van het inmeten en het overleg om tot offerte te komen worden immers in persoon gehouden.

          Ik twijfel of dit een overeenkomst buiten de verkoopruimte is. De offerte wordt niet getekend ter plekke bij het huisbezoek. Dan moet het dus via lid 2 van 6:230g sub f:

          wordt gesloten in de verkoopruimte van de handelaar of met behulp van een middel voor communicatie op afstand, onmiddellijk nadat de consument persoonlijk en individueel is aangesproken op een plaats die niet de verkoopruimte van de handelaar is, in gelijktijdige persoonlijke aanwezigheid van de handelaar en de consument;
          Maar omdat de consument de nodige tijd mag nadenken voordat hij via een middel voor afstandscommunicatie de overeenkomst sluit (de offerte getekend terugmailt), is volgens mij niet voldaan aan “onmiddellijk na aangesproken”.

          1. De woning van de prospect, voldoet die überhaupt wel aan de definitie van verkoopruimte?

            1° iedere onverplaatsbare ruimte voor detailhandel waar de handelaar op permanente basis zijn activiteiten uitoefent, of 2° iedere verplaatsbare ruimte voor detailhandel waar de handelaar gewoonlijk zijn activiteiten uitoefent.

            1. Nee, maar sub f kent twee relevante gevallen: 1) overal behalve in de verkoopruimte 2) in de verkoopruimte direct nadat hij je naar binnen heeft gelokt met een mooi wervend praatje

              En bij 2 is er dan nog de optie dat je daarna gaat bellen/faxen/tamtammen. Dat zou het hier dan moeten zijn: hij komt langs met het wervende praatje, mailt je de offerte en jij mailt een plaatje van je handtekening.

              1. wordt gesloten in de verkoopruimte van de handelaar…
                niet van toepassing

                …of met behulp van een middel voor communicatie op afstand, onmiddellijk nadat de consument persoonlijk en individueel is aangesproken op een plaats die niet de verkoopruimte van de handelaar is, in gelijktijdige persoonlijke aanwezigheid van de handelaar en de consument

                iemand langs laten komen voor een offerte is lastig te rijmen met ‘aangesproken worden’ – wordt hier niet straatverkoop bedoeld? Ik het geval van zonnepanelen heb je doorgaans niet direct een offerte en die vanaf ontvangst nog een geldigheid. De overeenkomst wordt doorgaans niet direct tijdens het huisbezoek gesloten en (als gevolg daarvan) meestens niet in gelijktijdigheid van verkoper en koper gesloten.

                1. Ik begrijp even niet op welk punt van de redenering je dit inzet. Een woning van een consument is inderdaad niet de verkoopruimte van de ondernemer, per definitie niet. Maar op welk punt in jouw redenering is dit het struikelblok voor de vaststelling of het een overeenkomst buiten de verkoopruimte is?

    2. Als iemand komt inmeten en vervolgens daags later een offerte uitbrengt, is er toch geen sprake van een overeenkomst buiten de verkoopruimte? De overeenkomst (aanvaarding van aanbod) wordt dan niet gesloten in gelijktijdige persoonlijke aanwezigheid van de handelaar en de consument.

  5. Kan ik de koop ontbinden (ik heb een aanbetaling gedaan) als de installateur van de zonnepanelen op de afgesproken dag niet is komen opdagen en sindsdien niets meer van zich laat horen/te bereiken is?

    1. Je moet eerst de verkoper/installateur in gebreke stellen en hem een redelijke periode (minimaal twee weken) geven het probleem te herstellen. Schrijf een brief met “U bent op de afgesproken dag niet komen opdagen, maar ik geef U de kans om voor [datum] de installatie alsnog te voltooien. Mocht op [datum] de installatie niet naar tevredenheid werken dan ontbind ik de koop en eis ik mijn aanbetaling terug.”

      Je kunt een advocaat inschakelen (via Rechtsbijstandsverzekering, vereniging Eigen Huis. Consumentenbond, etc. Of gewoon uit het telefoonboek) als die brief te moeilijk voor je is. Je zult waarschijnlijk juridische hulp nodig hebben om je geld terug te krijgen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.