Rechtbank Breda veegt zaak met Sky-Ecc bewijs van tafel

Een man die werd verdacht van handel in 40 kilo MDMA, 300.000 xtc-pillen en ruim twintig kilo ketamine is door de rechtbank in Breda geheel vrijgesproken omdat de rechtbank het enkele bewijs van een reeks door de politie ontsleutelde pgp-berichten van Sky-ECC niet voldoende vindt. Dat meldde Crimesite onlangs. De uitspraak is opmerkelijk, omdat in tientallen rechtszaken zwaar is geleund op Sky-ECC berichten zonder dat rechters daar moeite mee hadden.

In 2016 wist de Nederlandse politie een gouden greep te doen in afluisterland: men kreeg de sleutels te pakken waarmee versleutelde communicatie tussen criminelen te ontcijferen was – de app Sky ECC van het bedrijf Ennetcom. Sindsdien zijn de betreffende berichten in vele zaken gebruikt, een snelle zoekopdracht geeft 84 uitspraken waarbij het mede ging om Sky ECC berichten.

In vrijwel al die zaken maakte de advocaat een punt van de toelaatbaarheid van dit bewijs. Meestal ging het dan om inzage in de hele dataset die hoorde bij het account van de verdachte, omdat je berichten in de context wil kunnen beoordelen. Dat is een principieel punt, in het kader van een eerlijk proces (artikel 6 EVRM) moet je als verdediging het gebruikte bewijs kunnen beoordelen:

De rechtbank stelt vast dat er verschillende niveaus van onderzoek aan data te onderscheiden zijn. Op het eerste niveau gaat het om het onderzoek naar de ruwe, ongefilterde data (de primaire dataset). … In de praktijk kan dit betekenen dat de verdediging zelf trefwoorden kan aandragen waarop zij de data wil laten onderzoeken. In dit stadium mag wat het EHRM betreft echter wel het nodige van de verdediging verwacht worden om te specificeren wat en te motiveren waarom daarnaar gezocht moet worden.
Een Excelsheet met de relevante conversatiedraden kun je krijgen, en voor de rest kun je spelen met het systeem van het NFI. Wie om meer vraagt (zoals alle ruwe data over de zaak, alle gesprekken waar je aan deelnam, of documentatie over hoe alles precies is verkregen) krijgt al snel het verwijt van “fishing expedition” om de oren:
Aan verzoeken die neer zouden komen op “fishing expeditions” van de zijde van de verdediging hoeft niet tegemoet te worden gekomen. Ook schrijft het EHRM niet voor dat de verdediging dit onderzoek zelf zou moeten kunnen uitvoeren. De mogelijkheid om aan te geven hoe de data onderzocht moeten worden is in deze fase voldoende.
In de zaak waar deze blog mee begon, zit de rechter er zelf ook mee dat ze niet alle berichten kan inzien:
De rechtbank stelt vast dat de verdenkingen tegen verdachte gebaseerd zijn op de in het procesdossier aanwezige Sky ECC-berichten. Deze berichten komen naar het oordeel van de rechtbank allemaal uit één bron, namelijk de gekraakte berichtendienst Sky ECC. Dat door het Openbaar Ministerie wordt verwezen naar meerdere chatsessies van het account [accountnummer] met verschillende andere gebruikers van Sky ECC maakt dit niet anders. In het procesdossier zijn geen bewijsmiddelen opgenomen die de inhoud van de berichten ondersteunen. Hierdoor is de inhoud van de berichten niet te toetsen. De rechtbank is van oordeel dat hierdoor het wettige bewijs voor de tenlastegelegde feiten ontbreekt. Zij spreekt verdachte daarom vrij van alle tenlastegelegde feiten.
Bij Crimesite lees ik dan als conclusie dat “[z]onder context van alle berichten zouden de Sky-berichten die het Openbaar Ministerie heeft aangedragen [] moeten worden uitgesloten van het bewijs.” Dat gaat me dan weer wat ver. Ik haal uit deze uitspraak dat er geen ander bewijs was tegen de verdachte, zoals bij hem gevonden drugs (deze of deze zaak). Ik zie in de tenlastelegging bijvoorbeeld dat de verdachte enorme hoeveelheden xtc en mdma zou hebben gehad en verhandeld, maar niets over een huiszoeking waar dat gevonden zou zijn of een getuige die de verkoop heeft gezien bijvoorbeeld.

Maar het punt is op zich wel heel belangrijk: hoe stel je vast dat een chatlog een betrouwbare weergave is van wat de verdachte gechat heeft? Natuurlijk zit er een hele bewijsketen aan vast om precies dit vast te stellen, bij instanties als TNO (de Hansken-tool, waarmee deze berichten worden doorzocht, komt van TNO) mag je er wel op vertrouwen dat die het goed op orde hebben. Maar als het gaat om vragen als “hebben we alle relevante berichten” of “wat is er gezegd óver de verdachte” dan ontstijg je dat niveau.

Arnoud

 

9 reacties

  1. Ik vind het, met mijn gebrekkige juridische kennis, geen rare uitspraak. De context van gesprekken is heel belangrijk, er zit nogal een verschil tussen “Amalia komt naar het feest, ik hoop dat de beveiliging goed geregeld is want zoiets is een goede gelegenheid om haar dood te schieten” en “Amalia komt naar het feest. Dat is een goede gelegenheid haar dood te schieten”, terwijl beide uitspraken dezelfde bedoeling gehad kunnen hebben, namelijk zorgen uitspreken over de veiligheid. Zonder context kan die tweede uitspraak echter belastend zijn. Als dan verder elk fysiek bewijs ontbreekt dan vind ik het ook allemaal wat magertjes. Wat ik niet begrijp is waarom er verder geen bewijs is. Je zou verwachten dat als er geen drugs gevonden zijn er dan toch wel grote hoeveelheden contanten, drugsafval, wapens e.d. gevonden zou zijn. Was deze verdachte zo bijzonder voorzichtig?

  2. Hoezo is het opvragen van alle chats behorende bij je eigen account, en die dus ook op je eigen telefoon zaten, nu ineens een fishing expedition? Dat zijn toch gewoon je eigen gegevens waar je recht op hebt?

    Als je witwassen ten laste wordt gelegd, krijg je dan niet ook toegang tot je gehele boekhouding?

    Sowieso snap ik de gedachtegang niet dat fishing expedition twee kanten op kan werken.

    1. Die opmerking is ontstaan in de context van praktijken waarbij advocaten zeiden “ik wil uit de hele Sky ECC dataset elk bericht dat mijn cliënt betreft, inclusief waar derden over mijn cliënt praten”. Of “alles dat gaat over de drugssmokkel in de haven van Rotterdam rond die en die datum, omdat u mijn client beschuldigt van betrokkenheid daarvan”. Dat geeft dan enorme zoekopdrachten waarbij bergen berichten voorbij komen en dat wil het OM niet. Ik gok omdat men dan bang is dat berichten bij anderen terecht komen die dan gewaarschuwd worden en dingen gaan verstoppen of wegmaken.

      Iets meer context in dit artikel:

      Wat de toegang tot de volledige dataset betreft, heeft het Hof in Einarsson bevestigd dat het belangrijk is om te waarborgen dat de verdediging kan meepraten over criteria aan de hand waarvan wordt vastgesteld welke informatie in de dataset relevant is. … Dit betekent dat de verdediging niet noodzakelijkerwijs recht heeft op directe toegang tot de volledige dataset, maar wel op indirecte toegang door deel te nemen aan het bepalen van de zoekwoorden of verbanden. … Dergelijk materiaal kan namelijk gegevens bevatten die de verdachte in staat zouden kunnen stellen zichzelf vrij te pleiten of zijn straf te laten verminderen.

  3. Ik haal uit deze uitspraak dat er geen ander bewijs was tegen de verdachte, zoals bij hem gevonden drugs

    Zo lees ik de uitspraak ook, voornamelijk door deze overweging:

    Om tot een veroordeling voor de tenlastegelegde feiten te kunnen komen, moet er sprake zijn van wettig en overtuigend bewijs. Van wettig bewijs is sprake als er bewijsmiddelen zijn uit verschillende bronnen of als de bewijsmiddelen uit één bron worden ondersteund door andere feiten en omstandigheden.
    Met deze overweging wordt invulling gegeven aan art. 339 Sv jo. art. 344 lid 1 onder 5° Sv: “Als wettige bewijsmiddelen worden alleen erkend: (..) [en] schriftelijke bescheiden. Onder schriftelijke bescheiden worden verstaan: (…) [en] alle andere geschriften; doch deze kunnen alleen gelden in verband met den inhoud van andere bewijsmiddelen.” Er is op zich niets mis met de berichten van Sky-Ecc maar zonder steunbewijs mag de rechter wettelijk niet tot een veroordeling komen. Als ik andere zaken met SkyECC bekijk is er altijd steunbewijs aanwezig, zoals een bekentenis of verifieerbare feiten in de chats (zoals een foto van de tuin). Het steunbewijs hoeft dus niet per se een drugsvondst te zijn.

  4. Je geeft aan dat Hansken ontwikkelt is door TNO, maar de link waar je naar verwijst is van het NFI zelf. Voor zover ik weet heeft het NFI dit ook volledig zelf gemaakt en doorontwikkeld.

    Hoe kom je bij deze rol van TNO, Arnout?

  5. Ik denk wel dat er veel meer verzwegen word wat een beschaafd rechtssysteem en de rechten van de mens beschadigd, in twijfel trekt of je eigenlijk wel je rechten krijgt die de samenleving worden voorgehouden ,iedereen mag en is vrij om ze eigen mening te hebben, maar sommige dingen gaan ons als burger gezamenlijk aan .als het apparaat waar we op vertrouwen ons laat zien dat zei de regels niet naleven is dat met zand in de ogen strooien voor jou eigen behoeder. BEN IK MIJN BROEDERS HOEDER -:- Eerlijk proces kan alleen als iedereen eerlijk is openbaar ministerie is zelfs de eerste aangewezen persoon die de zaak aanbrengt bij de rechter, het is al in verschillende zaken en landen door het openbaar ministerie toegegeven dat ze niet eerlijk zijn geweest… Dit is best zorgwekkend dat de burger die t eigenlijk het meest aangaat hier niet fel op protesteert .we worden verblind door een systeem, die ons juist Voor houd ons te beschermen tegen duisternis…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.