NVB: digitale euro heeft weinig meerwaarde voor burgers en bedrijven

angelolucas / Pixabay

De digitale euro heeft in de huidige opzet weinig meerwaarde voor burgers en bedrijven, maar kan een grote impact op de kwaliteit en stabiliteit van het geldstelsel en betalingsverkeer hebben. Dat las ik bij Security.nl. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), die achter de uitspraak zit, pleit dan ook voor een maatschappelijk debat alvorens we deze nieuwe munt gaan invoeren. Want wat is een digitale euro eigenlijk en waarom zouden we dit willen?

De kern achter een digitale euro is “contant geld maar dan digitaal”. Dat is niet hetzelfde als elektronisch betalen met je bankrekening (iDeal, creditcard, Paypal) want dan betaal je niet met geld maar wordt je tegoed bij die bank verrekend met een opdracht richting een begunstigde. En er is nog een verschil: bij contant geld zie je niet wie aan wie betaalt, dus bij een digitale euro zou dat ook niet moeten.

Oh dat is bitcoin met Europese merknaam, denkt u nu misschien. Nee:

Een digitale euro is centralebankgeld. Dit betekent dat hij door een centrale bank zou worden gegarandeerd en op maat van de burgers zou worden ontworpen: risicovrij, met respect voor de privacy en aandacht voor gegevensbescherming. Centrale banken hebben als taak de waarde van het geld te handhaven, onafhankelijk van de fysieke of digitale vorm ervan. …

Bij crypto’s bestaat er niet iets als een entiteit die aansprakelijk is, wat betekent dat vorderingen niet afdwingbaar zijn.

Een digitale euro heeft met cryptomunten gemeen dat er geen centrale registratie is van eigenaren en hoe veel geld ze hebben. (Dus bij diefstal is het inderdaad weg, terugboeken door de bank is niet mogelijk.) Maar de waarde wordt gegarandeerd door de Europese of nationale centrale bank, waar bij cryptomunten de munt waard is wat de kopers vinden dat deze waard is. (hoi FTX)

Dit lost nog steeds niet de vraag op waarom we een digitale euro zouden willen. RTL Nieuws deed een poging:

Digitaal centralebankgeld is een soort middenweg daartussen. In plaats van een afspraak met de bank dat jij geld tegoed hebt, heb je een directe afspraak met de centrale bank. In theorie hoeft niemand zich dan ooit zorgen te maken over of een bank wel of niet omvalt en wat dat voor gevolgen heeft om de hele economie.
Tussen de regels door lees ik ook een paniekreactie op de inmiddels geflopte Facebookmunt Libra (weet u nog), waarmee het augmentedrealitybedrijf (waar zelfs vluchtende Twitteraars niet heen willen) de wereld wilde veroveren. Zij had een soort decentrale opzet gekozen, en hét voordeel van een centrale bank is dan natuurlijk een centrale, niet aan te tasten waardegarantie.

Een groot discussiepunt blijft nog wel hoe anoniem een digitale euro moet worden. De zorg over witwassen zit diep in de financiële sector, zoals ik terugzie in het paper van de NVB:

Het kabinet zet in op anonimiteit voor kleine transacties zonder inbreuk op wettelijke verplichtingen, in lijn met de motie-Alkaya/Heinen. Mocht de digitale euro vooral eigenschappen hebben van contant geld, dan lijkt een zekere anonimiteit bij kleine bedragen – en vooral bij peer-to-peerbetalingen – voor de hand te liggen. Deze anonimiteit mag evenwel onder geen beding de inspanningen van de bankensector op het vlak van [witwas/terrorisme-bestrijding] in de weg staan. Bij introductie van dergelijke anonimiteit dient de sector te worden gevrijwaard van eventuele aansprakelijkheden.
Ik snap ergens nog het idee van een digitale anonieme munt die waardevast is (gegarandeerd door een centrale bank), commercieel gezien heeft dat een duidelijke usp ten opzichte van de decentrale cryptovaluta van nu. Maar zodra je het koppelt aan een rekening met alle identificatie-eisen en transactielogging die daarbij horen, dan zie ik het verschil niet meer met mijn gewone digitale rekening?

Arnoud

 

19 reacties

  1. Je kunt het voorstel pas echt goed beoordelen als de technische details bekend zijn. Ik maak me zorgen over de “anonimiteit voor kleine transacties” en met name men denkt dat te verenigen met “de aanpak van witwassen en terrorisme”. Ik denk niet dat de gemiddelde burger het snel oppakt als het een soort chipknip wordt met het gebrek aan privacy van een bankpas, waarbij je je saldo ook nog kwijt bent als je je pasje verliest.

    1. Sterker nog, ik zie het zomaar gebeuren dat als dit volledig is ingevoerd en ingeburgerd, dat ze dan doodleuk zeggen ‘die privacy en anonimiteit halen we er af, want <drogreden>’ zodat ze gewoon precies zien wat iedereen doet.

    1. Hoe lang duurt het om €200,- in contanten bij je tante in Parijs te krijgen? Digitaal geld overbrugt afstand veel sneller en makkelijker. Maar een “digitale euro” zal wel moeten concurreren met het gemak waarmee we nu via bankoverschrijvingen hetzelfde kunnen bereiken.

      In gebieden waarin het bankwezen nog niet zo goed ontwikkeld is als hier (Afrika) zitten er zulke voordelen aan digitaal geld dat de huidige (instabiele) crypt0valuta al en deel van de geldmarkt bedienen.

      1. Cash geld versturen kan al 150 jaar ( volgens hun eigen zeggen) met westen union. en beschikbaar in minuten .

        Alle soorten van betalen bestaan al, en we lopen achter. Maar de digitale euro die ons door de strot geduwd word is een digitale enkelband cq gevangenis.

        Want ze willen koppelen met alle soorten van data zodat jij er extreem makkelijk eruit eruit gevist kan worden als er ‘iets’ niet in orde eis volgens de ‘elite’. En dat iets kan alles zijn.

        Digitaal betalen kom maar op. Geen enkel probleem mee, wat dat betreft lopen we heel ver achter bij het Afrikaanse land Kenia waar al 15 jaar digitaal betalen bestaat. Ze keken heel vreemd dat wij dat nog niet hadden.

        Maar de overheid samen met de EU is de grote boosdoener. Daar moet de discussie over gaan.

  2. Cash? Duurt zo lang voor je bij de kassa weg bent, is een boel gedoe om van Groningen naar Vlissingen te krijgen, maakt dat ik continu een portemonnee op zak zou moeten hebben met nog een halve kilo aan muntjes ook, etc. Contactloos betalen via de telefoon is zo enorm veel makkelijker.

    Kleine transacties ‘echt anoniem’ i.c.m. niet-anonieme grote bedragen zie ik niet gebeuren. Het is (denk ik, bron: Hollywood) niet vreemd om bij witwassen een deel van het geld kwijt te raken. Dan is de hogere transactiekosten van 1000 transacties van 9999 digi-euro vast acceptabel voor ze.

    1. Cash duurt net zo lang als met de pinpas bij de zelfscan kassa (Biljet erin munten rollen eruit, telefoon unlocken of pin invoeren bij groot bedrag kost meer tijd!) . De rij bij de cash kassa is korter dan bij de pin kassa (nu er niet zo veel pin kassa’s meer zijn door de nieuwe zelf scan in de lokale super).

      En boven al het voordeel dat altijd cash op zak heeft me al meerdere keren geholpen als een winkel of een bank storingen had met pinbetalingen.

      Tot zover het praktische en dan nu het privacy argument: De banken en daarmee indirect de overheid gaat het niets aan waar en waaraan ik mijn geld uitgeef. Ik verdien het, betaal belasting en daarmee is het uit met hun nieuwsgierigheid en bemoeizucht.

      1. Inderdaad, dat rare idee dat als ze het niet weten waaraan het besteed wordt, dan zal het wel verdacht zijn, daar moet men van af. Mensenhandel en terrorisme moeten natuurlijk bestreden worden, maar als je daarvoor ‘ iedere’ transactie van iedere persoon in gaten moet houden is het middel al snel erger dan de kwaal.

  3. Er zijn hele goede redenen dat het verstandiger is om je geld bij een bank te stallen in plaats van onder of in je matras. Aan de andere kant is er inderdaad wel een voordeel aan anonieme transacties en transacties waarbij de tegenpartij niet weet wat je bankrekening is. Bij online bestellen weten ze waar je woont – het pakket moet geleverd, maar kunnen niet je rekening plunderen. Hier heb je geen blockchain voor nodig (die is ook niet zo heel anoniem en heeft veel overhead in vergelijking met traditionele betalingsmogelijkheden), het kan met autorisaties voor eenmalig gebruik.

    De “oplossing” die ik zie is een vorm van digitale “cashiers cheque” waarbij de waarde geborgd is door een (centrale) bank, niet een individu, met het probleem van kopieën – je kunt het direct omruilen bij de bank, en alleen als dat lukt is er betaald. Als je dat tot het uiterste doortrekt (met een oog op de geschiedenis) dan krijg je digitaal briefgeld, maar dan met een aantal staartjes. En natuurlijk is het nog steeds niet anoniem.

  4. Als meer duidelijk over waar dan de grens zou komen te liggen wat een “kleine” transactie is? Ik geloof dat er nu voorgesteld is om dit voor contant geld op 3000,- te zetten. Grotere transacties met contant geld zouden dan verboden zijn (Wat dus ook betekent dat je, ondanks het Europese idee van vrij verkeer van goederen en zo, niet meer een auto van 5000,- mag kopen van een Bulgaar of Griek die geen bankrekening heeft. Ik geloof dat in Griekenland het aantal mensen met een bankrekening op 85% ligt, in Bulgarije op 75%). Of je wel voor 2900,- de auto mag kopen en de dag erop voor 2100,- het bijbehorende reservewiel is me onduidelijk.

    Zelf reken ik voornamelijk kopjes soy latte frappuchino pumpkin spice koffie, ijsjes, prostituees en fast-food (je weet nooit wanneer (niet of, maar wanneer) het kabinet regelt dat zorgverzekeringen je banktransacties mogen inzien) af in contanten, dus een enorm probleem is het niet, maar uit principe vind ik het wel een kwalijke zaak dat je niet meer zelf met een wettig betaalmiddel iets van kopen van een ander als dat duurder is dan 3000,-

    1. Economen werken met verschillende definities voor geld (M0 t/m M4, met wat varianten) van wat zij als geld zien. Inderdaad is het storten van je bankbiljetten (M0) bij een bank dat je een vordering op de bank krijgt (M1), terwijl een bankbiljet tot op zekere hoogte gezien kan worden als een vordering op de centrale bank. Een CBDC zoals de digitale euro heeft in dat opzicht meer weg van M0 dan M1, en dat zie ik als een voordeel, omdat het (in theorie) de geldscheppende functie van commerciele banken kan inperken (immers, zelfs als zij een beheersfunctie (digitale wallet) gaan uitvoeren, staat dat geld niet meer op hun balans, en kunnen ze het niet meer gebruiken als reserve in het huidige fractioneel reserve systeem; in zo’n systeem zul jij dat geld expliciet moeten uitlenen — met een CBDC zou je ook afkunnen van dat wat malle Depositogarantiestelsel).

      Ik zie de beperking van de mogelijkheid om anoniem geld uit te geven, en om geld uit te kunnen geven los van een complexe technische infrastructuur inderdaad als een significant risico bij een digitale euro — en die beperking die nu voorgesteld is van maximaal 3000 euro een knieval richting het bestaande bancaire model). Daar moeten we zeker wat mee doen, maar moeten we ook niet zien als een uniek risico van CBDC’s — want veel van die dingen zijn nu al de dagelijkse praktijk.

      1. omdat het (in theorie) de geldscheppende functie van commerciele banken kan inperken

        Dat lijkt me niet. Geldschepping treedt op als een bank krediet verleent: het geld van de lening komt rechts op de balans en dat is geld. Als nu de leningnemer (zelf of via iemand die zhij betaalt) dat geld snel omzet in bankbiljetten of digitale euro, mist de bank rechts iets, maar daarvoor in de plaats komt onvermijdelijk een tegoed van die bank bij de centrale bank. Dus qua dekking van leningen maakt het niks uit.

        En dat gedoe over fractional reserve is onzin: het bestaat wel, maar is helemaal geen probleem, en is niet de oorzaak van geldschepping, en geldschepping maakt niemand rijker, ook de bank niet, dus is ook geen probleem.

        Goed, verder verwijs ik maar weer naar de circa vijfhonderd artikelen die ik tot vervelens toe al over deze materie heb geschreven, https://rudhar.com/geld

  5. om je geld bij een bank te stallen in plaats van onder of in je matras

    Ook weer zo’n hardnekkig misverstand. Dat is niet wat banken doen. Een bank is geen bankkluis. Je stalt je geld er niet. Als je contant inlegt (doet iemand dat nog, ooit?) dan ruil je contant geld (een vordering op de centrale bank) om voor een vordering op de bank van inleg.

    1. Ja ik, ik haal alles van de bank en betaal alles handmatig want niet verplicht automatische incasso is. Dus als een bank omvalt, of ‘zomaar’ weer eens niet bereikbaar is hebben alleen externe partijen er last van. In de trant van ‘ik wil wel betalen’ maar jouw bank werkt niet mee, maw jouw probleem. En ik kan altijd nog cash betalen, wat nog steeds een wettig betaalmiddel is. En dat wil ik graag zo houden.

    2. Ik legde tot voor Corona nog een paar keer per jaar contant geld in, omdat ik op Marktplaats wat had verkocht. De banken, blijkbaar nooit te beroerd om de overheid te helpen de privacy om zeep te helpen, hebben dat echter onbetaalbaar gemaakt. Dus tegenwoordig houd ik die cash en gebruik ik het om mijn boodschappen te doen.

      Ik vraag me nog steeds af hoe al die analisten van bankgegeven verklaren dat ik 3 a 4 maanden van het jaar geen cent uit lijk te geven behoudens mijn vaste lasten die per incasso gaan. 😀

  6. Interessant zou het zijn te weten of de digitale Euro – net als de digitale ‘coins’ – een veel lager kostenniveau kent dan het bankwezen nu in rekening brengt voor de uitvoeringen van betalingen. Omdat banken contante betalingen niet in rekening konden brengen, vonden zij (lees de Rabobank) de digitale transacties uit en de daarbij passende “transactie gebonden tarifering (tgt)”. Oogmerk destijds, verbetering van de betalingsefficiëntie door klanten (en natuurlijk bij banken) en een pure kostendekking van de betalingsverkeer kosten, welke destijds het bankwezen veel verlies opleverde welke zij moest dekken uit de rendementen van andere producten (dus lagere creditrente (wat is dat ook weer?) en hogere leningstarieven. Dat was nadelig voor de bancaire concurrentie- en winstpositie.

    Mijn onbegrip komt voort uit de wetenschap dat destijds (jaren ’80) slechts een gering aantal bedrijven en particulieren (ik meen enkele procenten) digitaal bankierden. Nu is dat denk ik tegen de 100% aan, waarbij de klanten alle mutatie handelingen m.b.t. het betalingsverkeer zelf uitvoeren. Gevolg zeer lage kosten bij het bankwezen, alle betalingen zijn tarifeerbaar (dus hogere opbrengsten voor het bankwezen). En wat ziet de klant, steeds maar stijgende kosten voor het betalingsverkeer, welke m.i. in geen verhouding staan tot de werkelijke kosten. Tegenargument van het bankwezen: beveiligingseisen en wetgeving noodzaken hoge investeringen in ICT. Vandaar dat het bankwezen mij nu ook een rekening onderzoekt waarbij de kosten van onderzoek naar mijn onderneming aan mij worden doorbelast. En dat doen ze natuurlijk bij alle ondernemingen (is het cynisch hier te denken aan een verhoogd rendement voor het bancaire bedrijfsmodel?), dat is dan een opbrengst van €0,00 (Eenmanszaak, vof of maatschap) / €3,00 (o.a. verenigingen) / €8,00 (o.a. besloten vennootschappen) of €16,00 (bv. naamloze vennootschappen). Ook hier geldt weer, grote bedrijven betekenen minimale risico (aldus mijn interpretatie), vandaar de relatief hoge tarieven bij de massa van kleinbedrijven en de relatief lage tarifering bij de grootbedrijven. Dit doet mij denken aan de analoge aanpak bij de risico-beoordelingsinschattingen en -kosten m.b.t. klein- versus grootbedrijven door het bankwezen.

    De essentie is volgens mij dus dat de ‘coins’ de betalingsverkeer kosten substantieel naar het bijna nul-punt kunnen doen brengen. Deze aantasting van het bancaire bedrijfsmodel zal onwenselijk zijn. En dus is de conclusie van de NVB heel logisch vanuit het licht gezien van haar eigen portemonnee. Voor de burger en de bedrijven een noodzaak! Samengevat: de insteek moet dus niet zijn dat het DNB is die de munt uitgeeft en daarmee het waarderisico afdekt, maar of de burger en het bedrijfsleven te veel moeten blijven betalen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.