Is het toegestaan iemands stem na te doen met een AI zoals Vall-E?

Een lezer vroeg me:

Recent presenteerde Microsoft een nieuw AI-model, genaamd Vall-E. Dit text-to-speechmodel kan gesproken zinnen in vrijwel ieder stemgeluid genereren na een sample van drie seconden gehoord te hebben. Het AI-model kan daarbij ook intonatie en emotie nabootsen. Is dat strafbaar, als ik het train op iemands stem en die dan van alles laat zeggen?
Er is geen stem-equivalent van het portretrecht, dat je een (soort van) algemene zeggenschap over je beeltenis geeft. De positie van de stem in het portretrecht is al lang onderwerp van discussie. Niet met AI, maar gewoon met stem-imitatoren (zoals Gert-Jan Dröge en koningin Beatrix overkwam). De rechtspraak is daar altijd hard in geweest: dat is géén portret, geen afbeelding van die persoon. Laatstelijk nog in 2020, toen een vrouw probeerde zich te verzetten tegen gebruik van een audiofragment van haar stem.

Dat vonnis maakte wél duidelijk dat een stemgeluid een biometrische persoonsgegeven kan zijn onder de AVG. De definitie (artikel 4 lid 4 AVG) noemt als voorbeelden wel “gezichtsafbeeldingen of vingerafdrukgegevens” maar ik zie geen bezwaar tegen een herkenbare uitspraak van iemand op een lijn te zetten met een portretfoto of vingerafdruk. De Franse toezichthouder ziet dit ook zo.

Natuurlijk moet het stemgeluid wel herleidbaar zijn, de persoon er achter moet te identificeren zijn. Dat is bij een willekeurig stukje geluid opgenomen in een winkelstraat erg lastig. Maar bij zo’n online geluid dat uit een AI komt is dit een stuk makkelijker – de publicist van het geluid zet erbij wiens stem het is. Ja oké, hij liegt, maar een leugenachtig informatie-element over een persoon is net zo goed een persoonsgegeven.

Een onjuist (want leugens bevattend) persoonsgegeven zou te corrigeren of te verwijderen moeten zijn, wat je dus zeggenschap zou geven over zo’n stemopname. Die vrouw uit 2020 had echter pech, omdat bij haar de opname gebruikt werd in een theaterprogramma, en dat is een verwerking voor artistieke doeleinden. Die zijn net als journalistieke verwerkingen niet vatbaar voor het recht van correctie of verwijdering.

Het is goed mogelijk dat zo’n AI-stem ook daarvoor wordt gebruikt: laat Mark Rutte wat geks zeggen (u mag zich oud voelen: Tuut tuut tuut, de groeten van …?) of leg Max Schrems wat positiefs over Privacy Shield in de mond en noem het parodie. Als de stem wordt gebruikt om iemand voor gek te zetten zonder enige literaire of artistieke rechtvaardiging, dan is dat wél met de AVG aan te pakken.

Strafbaar is het niet, iemands stem imiteren. Daar kom je pas als je met die imitatie (al dan niet met AI) een strafbaar feit construeert, zoals die persoon zijn reputatie beschadigen of valse bekentenis afleggen (smaad) of de uitspraak gebruiken om fraude te plegen (de directeur imiteren die een frauduleuze betaalopdracht geeft).

Arnoud

 

27 reacties

  1. Artikel 231b W.v.Str en luidt als volgt: “Hij die opzettelijk en wederrechtelijk identificerende persoonsgegevens, niet zijnde biometrische persoonsgegevens, van een ander gebruikt met het oogmerk om zijn identiteit te verhelen of de identiteit van de ander te verhelen of misbruiken, waardoor uit dat gebruik enig nadeel kan ontstaan, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vijfde categorie.”

    Voor ‘identitietsfraude’ hoef je niet eens iets strafbaars te doen, want het volstaat al als je iemand ermee benadeelt. Maar grappig is dus wel dat er expliciet in staat dat het misbruiken van biometrische gegevens er niet onder valt. En laat Arnoud nou wel zeggen dat zo een stem wel een biometrisch gegeven kan zijn onder het AVG.

    1. Super goede toevoeging, dank je wel. Inderdaad vallen biometrische gegevens niet onder 231b, dat komt omdat ze al in 231a strafbaar zijn gesteld en wel met een hogere strafmaat (6 jaar ipv 5). Dus het is inderdaad strafbaar, mits het maar gaat om gebruik “voor het vaststellen van iemands identiteit, teneinde zijn identiteit te verhelen of de identiteit van een ander te verhelen of misbruiken”.

  2. Neem een stemacteur die een stem inspreekt in een animatie serie. Hij is ook als dusdannig vermeldin de aftiteling. Voor het volgende seizoen krijgt men het contract niet rond dus gebruikt men Vall-E om de stem van dat character in te spreken op dezelfde manier als de stemacteur deed zodat het publiek niks merkt. In de aftiteling staat wel gewoon netjes dat de stem van Vall-E komt.

    Is dit toegestaan?

    Het was niet de normale eigen stem van de stemacteur, maar een stem die hij vervormde voor de rol. Auteursrechts op een stem lijkt mij ook niet van toepassing.

    Zou deze analyse veranderen als het niet om een stemacteur in een animatie serie ging, maar om een echte acteur in een normale film. Neem een film waarbij de acteur door make-up compleet veranderd zijn (e.g. Avatar). Ik neem aan dat een acteur geen portretrecht heeft op een character dat helemaal niet meer op hem lijkt door alle make-up. Mag de studio in die situatie hem vervangen door CGI en zijn stem door Vall-E? Of mocht de acteur erop vertrouwen dat als de film een succes zou worden (o.a. door hem) dat hij weer opnieuw ingehuurt zou worden als “zijn” personage in de vervolg film terugkomt.

    1. Dat vind ik wel een aardige vraag. Ik zou zeggen dat omdat het hier gaat om geluid van een personage je niet noodzakelijkerwijs een persoonsgegeven van de acteur te pakken hebt. Je zou ook een andere acteur in het nette pak van Ludo Sanders kunnen hijsen, bijvoorbeeld.

      Of je als acteur mag verwachten dat je ingehuurd wordt voor sequels et cetera, dat is puur een kwestie van gewoonte in de branche en gewekt vertrouwen door toezeggingen. Ik ben zelf fan van de serie Masterchef, en in Australië werden de drie vaste judges enige tijd terug er zonder ceremonie uitgegooid na 11 jaar (bron). Bij de James Bond-franchise heb je als acteur ook weinig verwachting of je de volgende film ook mag doen, volgens mij. In een serie zal er iets meer verwachting zijn dat je doorgaat, maar ik moet gelijk denken aan David Duchovny die de X-Files verliet, kennelijk zonder dat dit rechtszaken of claims over en weer gaf.

      1. Zeker een interessante vraag. Ten eerste hangt het af van de herkenbaarheid van de spreker/acteur in de stem (Donald Duck klinkt als Donald Duck, de acteur is niet echt te herleiden – Arnold Schwarzenegger is wat herkenbaarder).

        Ik zou het gooien op merkenrecht (misleiding), misbruik van het merk van de acteur, en eventueel aantasting van iemands goede naam. Uitsluitend het vermelden van de AI als “acteur” veranderd niet de indruk en perceptie van het geheel. Een (bekende) stemartiest is een merk (geregistreerd of niet) en hun specifieke stem is een deel van dat merk. Het is misleidend om jouw product (film/etc.) te doen voorkomen alsof (stem)acteur X er aan mee heeft gedaan terwijl dat niet zo is.

        Het vervolg kan ook gewoon met de stem(klank) van een andere acteur of een volledig kunstmatige stemklank. (Ook nodig tijd voor alle acteurs om een AI-vervangingsclausule in hun contracten op te nemen)

  3. Maar bij zo’n online geluid dat uit een AI komt is dit een stuk makkelijker – de publicist van het geluid zet erbij wiens stem het is. Ja oké, hij liegt, maar een leugenachtig informatie-element over een persoon is net zo goed een persoonsgegeven.

    Serieus? Ik VERZIN een kenmerk, het is per definitie op niemand van toepassing, immers het is verzonnen. Dan plak ik er een naam aan vast, en dan heb ik een persoonsgegeven dat onder de AVG valt uit het niets gecreeerd? Daar heb ik toch wat moeite mee.

    Als ik zeg: ‘er is iemand met een moedervlek in de vorm van Europa op haar rug’ dan is dat een verzinsel. Als ik erbij zeg ‘en dat is Ursula von der Leyen’, dan heb ik ineens een (weliswaar verkeerd) persoonsgegeven van Mw Von der Leyen gemaakt? Kom nou toch, zo simpel kan het toch niet zijn?

    Jouw scenario hoort niet, zou niet mogen, om vele redenen, maar toch niet omdat het onder de AVG valt?

    Ja, ik weet dat er ook fouten in persoongegevens kunnen staan en dat die gecorrigeerd kunnen worden, maar een volledig verzonnen kenmerk is een fantasie, geen fout.

    1. “CG is een Belgische vrouw van 54 die regelmatig op deze blog publiceert” is toch een uitspraak over jou? Hij klopt niet, maar ik bedoel hier wat over jou te zeggen. Waarom plak je informatie op iemands naam/identiteit als je niet bedoelt iets over die persoon te zeggen?

      “Ursula von der Leyen heeft een moedervlek in de vorm van Europa op haar rug” is een persoonsgegeven, ik twijfel over medisch maar zeker weten dat dat een persoonsgegeven is. Waarom zou dit gegeven rond mogen gaan zingen terwijl mevrouw Von der Leyen hier bezwaar tegen heeft?

      Natuurlijk, als je dit doet als parodie, sarcastisch commentaar op haar werk of iets dergelijks, dan mág het want dan is het vrijheid van meningsuiting.

      1. Ik kan de vinger er niet precies opleggen, maar ik vind het raar dat ik blijkbaar AVG persoonsgegevens naar believen kan fabriceren.

        Mijn standpunt is: Een mevrouw Ursula von der Leyen met een moedervlek in de vorm van Europa op haar rug bestaat niet, dus het is geen persoonsgegeven. Het gaat niet over een bestaande persoon en kan dus niet gebruikt worden om een echte persoon te identificeren. Het gaat over een fictief personage dat toevallig dezelfde naam heeft als een bekende echte vrouw. Het is geen fout persoonsgegeven, het is gewoon GEEN persoonsgegeven onder de AVG.

        Een cartoon met een muis en een eend erin zijn ook geen persoonsgegevens van mensen die toevallig echt Mickey Mouse of Donald Duck heten. Die zien er niet echt zo uit.

        En als we dan een stap verder gaan: Als mijn stelling een (incorrect) persoonsgegeven is van de echte Mw Von der Leyen, zoals jij beweert, is het dan ook een (incorrect) persoonsgegeven van iemand die wel zo’n moedervlek heeft, maar die een andere naam heeft? Die kan dan ook zeggen: ‘Aub corrigeren, mijn naam is niet Ursula maar Jan’.

        En dan komt er iemand die wel zo’n moedervlek heeft heeft en wel Ursula heet, maar Ursula Jansen. Wat dan? Moet ze dan maar eerst gaan uitvechten met Jan of de voornaam aangepast moet worden of de achternaam? Of met de echte Ursala Von der Heyden of het statement misschien niet helemaal verwijderd moet worden? Waarom zou de echte Ursula Von der Leyen meer recht hebben om dat verzonnen statement te laten verwijderen dan de echte Ursula Jansen om alleen de achternaam in het statement te laten aanpassen?

        En waarom zou dan niet een Michael Gorbatsjov kunnen komen en zeggen: Het gaat eigenlijk over mij, maar er zitten drie fouten in: De naam is fout, de vorm van de moedervlek is fout, en hij zit op mijn voorhoofd, niet op mijn rug. Pas alledrie maar aan.

        Wat ik maar wil zeggen: als je eenmaal de status ‘AVG persoonsgegeven’ geeft aan een verzinsel, dan kom je in absurde situaties terecht.

        1. “Het gaat over een fictief personage dat toevallig dezelfde naam heeft als een bekende echte vrouw. ” Nou ja, dat is de vráág voor mij. Omdat je specifiek die naam noemt, denken veel mensen direct aan de echte persoon die daarbij hoort. Dan is het ongeloofwaardig om te zeggen “nou nee ik bedoelde een fictief personage”. Althans: dat zou je er dan bij moeten zeggen.

          Als je inderdaad een fictief personage beschrijft met kenmerk X, dan is dat geen persoonsgegeven van alle toevallige naamgenoten. Maar als vaststaat dat jij werkelijk persoon X bedoelt, dan maak jij dus (onjuiste, en daarmee verwijderbare) persoonsgegevens van persoon X. De bewijslast ligt daarvoor bij X. Inderdaad, als dus Michail Gorbatsjov zich meldt en zegt “daar waar Ursula von der Leyen staat, word ik bedoeld”, dan kan dat: maar hij mag bewijzen dat hij wordt bedoeld voordat we verder gaan.

          Natuurlijk kan er toevallige samenloop zijn. Ik heb eens een persoon gehad die me vroeg de comments onder naam Y te verwijderen, zij was naamgenoot en werd aangesproken bij sollicitaties op de negatieve toon van al die comments. Maar ik kende de echte commenter Y en heb dus niet meegewerkt. Waar het om gaat, is vaststellen of het gaat over persoon X. Zo ja, dan is het een persoonsgegeven over X. Toeval kan, maar het enkele feit dat jij dingen over X verzint, is geen argument.

        2. Ik moest hier weer aan denken toen ik deze strafzaak zag. De verdachte zou smaadschrift hebben gepleegd door iemand van ernstige strafbare feiten (zeg maar verkrachting) te beschuldigen. Alleen, hij was heel zorgvuldig in niet de naam noemen van de kennelijke dader. Die herkende zichzelf echter toch, en maakte dat breed bekend. Daardoor was de beschuldiging ineens wél smaad.

          Het voelt raar dat je door zelf een beschuldiging te identificeren (“ja dat was ik”) dat je er dan smaad van kan maken. Even los van het waarheidsgehalte, hoe zie jij dit in het licht van bovenstaande discussie? Was die originele publicatie waarin dus géén identificatie stond, nou wel of niet een persoonsgegeven? Werd het dat toen de dader zei “ja dat was ik maar”?

          1. De beschuldiging was smaad, maar daar is de rechter niet in meegegaan.

            Het voelt raar dat je door zelf een beschuldiging te identificeren (“ja dat was ik”) dat je er dan smaad van kan maken.
            Ja dat voel raar. Maar dat is ook niet het geval: De rechter heeft gekeken of op basis van het oorspronkelijke bericht de vermeende dader geindentificeerd kon worden en heeft besloten dat dat niet zo was. Wat daarna gebeurde buiten de wil van het vermeende slachtoffer kan het slachtoffer niet worden verweten.

            Als we naar persoonsgegeven kijken: De AVG stelt dat een persoonsgegeven is: alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon.

            Een verzinsel is geen ‘informatie’. Per definitie niet. Een verzinsel is des-informatie. Mijn eerdere deelstatement ‘ heeft een moedervlek in de vorm van Europa op haar rug’ is dan ook geen ‘informatie’, het is een verzinsel, en de link met een specifieke persoon maakt het om die reden dan ook geen persoonsgegeven.

            Jouw case is anders. Het statement ‘Iemand in de kringen waarin ik werkzaam was heeft mij verkracht’ is wel ware informatie, maar wordt pas een persoonsgegeven als er met redelijke mate van zekerheid een link gemaakt kan worden met een specifieke persoon (en dat is natuurlijk zeker het geval als die persoon zegt: dat was ik).

            1. Een verzinsel is geen ‘informatie’.

              Ik blijf er moeite mee hebben. Wat is het verschil tussen een verzinsel en een onjuist feit?

              Als je manager bijvoorbeeld een verzinsel noteert in je personeelsdossier, dan lijkt me dat iets waar de AVG op van toepassing hoort te zijn. “CG is diverse keren op ongewenste intimiteiten betrapt”, dat is een zuiver verzinsel maar ik zou zelf zeggen dat dit ‘gewoon’ een feit is waar jij je correctierecht op mag gebruiken. Hoe zie jij dit?

              1. Ja, daar komen we natuurlijk wel bij een moeilijk punt.

                De AVG is bedoeld om de verwerking van persoonsgegevens te reguleren, en moet daarom natuurlijk ook een definitie van persoonsgegeven in zich hebben, maar heeft op zich niet tot doel om ieder fout gegeven dat rondgaat (en rondgaan is bijna vanzelf ook in een computersysteem, maar dat is secundair) te corrigeren.

                Moedwillige of per-ongelukke leugens in je personeelsdossier (papier of computer) zou je toch op vele andere manieren moeten kunnen rechtzetten zonder de AVG nodig te hebben, of niet.?

                De correctiemogelijkheid en schrapmogelijkheid van de AVG gaat over gegevens die bedoeling hebben correct te zijn, maar dat soms per ongeluk toevallig niet zijn, niet om andere misdrijven of maatschappelijke onbetamelijkheden aan te pakken.

                Ik denk niet eens dat dat in mijn personeelsdossier zou mogen staan. Als dat er in staat volgt de werkgever sowieso de AVG al niet, dus dan heeft het ook weinig zin om hen te vragen het te verwijderen op basis van de AVG (waar ze blijkbaar toch al weinig boodschap aan hebben).

                Wat is het verschil: Een onjuist feit wil de indruk geven een juist feit te zijn, een verzinsel wil dat niet

              2. Een feit is een gebeurtenis of omstandigheid die is waargenomen of gemeten en per definitie juist (de definitie gaat er van uit dat de waarneming of meting correct is uitgevoerd)

                Dat is dus een vraag die je nooit hoeft te beantwoorden, een onjuist feit bestaat niet. Het is een noch waargenomen, noch (correct) gemeten. Het tegenovergestelde van een feit kan dus een verzinsel zijn, maar ook een mening of een fout.

                Informatie is: inlichtingen, gegevens waardoor je meer over iets te weten komt Als het geen feit is kan het nog steeds informatie zijn. Een mening is informatie over hoe iemand denkt. Als het een verzinsel is is het echter geen informatie, je komt niets te weten.

                Strict formeel is het recht dus niet zo dat je controleert of feiten die over jou zijn vastgelegd in een personeelsdossier juist zijn, maar of wat in het personeelsdossier is vastgelegd wel feiten of meningen zijn en geen verzinsels.

                Wat helaas gebeurd is, is dat met alle aandacht voor feiten men een foute definitie voor feiten is gaan hanteren: iets wat je kan controleren. En dan krijg je rare dingen als onjuiste feiten en alternatieve feiten. Iets wat geen feit is als feit presenteren noemen we beweren. Als je de bewering door waarneming of meten objectief kan controleren noemen we het een feit. Als de bewering subjectief te onderbouwen is om dat het op gezichtspunten is gebaseerd dan is de bewering een mening. Als dat niet kan hebben we het over een foute bewering of een leugen (daar komt dan intentie bij kijken)

                Tot zover mijn herinneringen van wat mij op de middelbare school bij maatschappijleer is bijgebracht over feiten en meningen, aangevuld met het woordenboek der Nederlandse taal.

                1. Terecht punt, juridisch correct was dan ook om van een ‘gegeven’ te spreken. Een gegeven kan een feit bevatten, en dat kan informatie zijn (of ruis). De AVG geeft zeggenschap over gegevens, dus ook over niet-feiten zoals onzin of fouten.

                  Als ik noteer “CG is 54 jaar oud” dan mag hij dat gegeven laten corrigeren want dat is niet zijn leeftijd. Ik zie niet direct het verschil met “CG valt collega’s lastig”, beiden zijn gegevens over de persoon CG en beiden kloppen niet.

                  1. “CG is 54 jaar oud” Maar dat staat niet in mijn dossier. Mijn geboortedatum staat er (en die kan er inderdaad verkeerd in staan). Alle andere dingen over mijn leeftijd zijn dubbel, dus moeten er sowieso al niet staan.

                    “CG valt collega’s lastig” Dat mag er volgens mij niet instaan. Als mijn manager dergelijke signalen krijgt zal hij dat met mij bespreken en een door mij goedgekeurd gespreksverslag komt dan in het dossier terecht. Tenzij mijn werkgever zich natuurlijk niet aan de wet houdt.

                    Ik kom terug op wat Elroy schreef ‘Als het een verzinsel is is het echter geen informatie, je komt niets te weten’. Helemaal mee eens. En het woord ‘ínformatie’ staat letterlijk in de definitie van persoonsgegeven volgens de AVG.

                    Zie het eens andersom: Als het zo gemakkelijk is om een persoonsgegeven te creeeren (gewoon een verzinsel koppelen aan een naam) is het ook doodgemakkelijk om dat miljarden keren geautomatiseerd te doen en daarmee alle rechtmatige gegevensverwerking van Europa te laten verzuipen in een zee van ruis en desinformatie en verplicht te honoreren correctieverzoeken.

                    1. Goed goed, “CG is geboren 1-5-1969”, dat is een detail. Is dit nu een fout persoonsgegeven of een verzinsel? Maakt het dan uit of het een typefout is (het had 1979 moeten zijn bijvoorbeeld), een onoplettendheid (de naam van je collega dg) of een volstrekt verzinsel (oeps vergeten te noteren, ik schrijf gewoon wat op dan mag ik verder van het systeem)?

                      Of iets in een dossier mag staan, is volgens mij niet relevant voor de vraag of het een persoonsgegeven is. Die vraag beantwoord je op basis van artikel 4 lid 1 AVG, en als het antwoord “ja” is dan kun je kijken naar rechten van correctie en verwijdering. Als een ding in je dossier géén persoonsgegeven van jou is (bijvoorbeeld een ontruimingsplattegrond, per abuis erin gestopt, oeps) dan kun je geen verwijdering eisen via de AVG.

                      Hoe laat ik alle bedrijven verzuipen doordat op allerlei websites verzinsels staan? Los daarvan, het feit dat een wet veel werk oplevert maakt niet dat de wet onjuist is.

                      1. Het maakt niet uit of het een typefout, vergissing, of fantasierijke invulling van ontbrekende gegevens is. Wat belangrijk is, is dat het de status geboorte datum heeft in de database waarin het het gebruikt wordt. Dan wordt het een persoonsgegeven, correct of incorrect.

                        Anders is het gewoon een willekeurige reeks tekens, zonder betekenis, die om een ongedocumenteerde reden door een onbekende aan mijn naam verbonden is.

                        Als iemand een database zou bijhouden uiterlijke kenmerken van Europese politici en bij Ursula von der Leyen zou opnemen ‘heeft een moedervlek in de vorm van Europa op haar rug’ dan zou het waarschijnlijk een persoonsgegeven van haar betreffen dat gecorrigeerd kan worden,

                        De bewering die ik deed zou in een dergelijke database echter in de kolom ‘ongeverfieerde beweringen die ooit over deze politicus gedaan zijn’ terecht komen en dit zou correct zijn.

                        Het verschil is dat mijn uitspraak over haar een bewering is. Ik houd nergens een database bij waarin in dat kenmerk als echt kenmerk van haar vermeldt. Degene die dat als (vermeend) feit in een database wenst op te nemen als daadwerkelijk uiterlijk kenmerk moet zich aan de AVG houden.

                        Je moet verschil maken tussen de bewering als losse bewering en de verheffing van de inhoud van de bewering naar een vermeend feit. Degene die dat laatste doet creert, inderdaad, een (mogelijk incorrect) persoonsgegeven

                        Persoonsgegeven of losse statement volgt uit de context.

                        Als jij zegt ‘CG is geboren 1-5-1969’ is dat een herhaling van gegevens in jouw brondata. Die brondata zijn persoonsgegevens en mogelijk fout. De herhaling ervan is slechts een bewering die eigenlijk betekent ‘volgens mijn brondata is CG geboren 1-5-1969’ maar geen nieuw, onafhankelijk persoonsgegeven, slechts een re-statement van wat volgens jouw brondata correct is

                        1. Nu snap ik je beter. Jij maakt een onderscheid tussen “beweerdelijke feiten” en “losse beweringen”. Die eerste lijken te maken te hebben met gestructureerd ergens opgeslagen zijn (datum in personeelsdossier) en die laatste zwerven ergens rond en kennen geen formele betekenis. Dus als ik op Twitter roep “CG is geboren op 1-5-1969” dan is dat gewoon een bewering, maar als Twitter dat aan jouw account koppelt, dan maken zij er een persoonsgegeven van. Jij kunt hen dan aanspreken op de fout, maar mij niet.

                          Dit is niet hoe de AVG werkt, ben ik bang. Al in 2001 bepaalde het Hof van Justitie dat een mededeling in ongestructureerde vorm een persoonsgegeven is: “Mijn collega Janet heeft haar voet bezeerd en zit dus ziek thuis” op een webpagina is een persoonsgegeven van Janet.

                          1. Ja en nee maak ik dat onderscheid. Laten we het anders stellen: als uit de context blijkt dat het gegeven bedoeld is om een correct gegeven over een persoon te zijn, dan is het natuurlijk een persoonsgegeven. Bij een gestructureerde database zal dat (vrijwel) altijd het geval zijn.

                            Bij een losse bewering is het een afweging of het een persoonsgegeven is. Daarbij is de waarschijnlijkheid dat de inhoud correct is, maatgevend. In jouw mededeling lijkt dat wel zo te zijn. De ene collega weet waarom de andere er niet is en was iets te enthousiast in het openbaarmaken daarvan.

                            Bij mijn mededeling is dat niet het geval. De waarschijnlijkheid dat het waar is is ongelofelijk laag, en zelfs al zou het waar zijn, hoe zou ik dat dan kunnen weten? Alles wat ik van Ursula Von der Leyen weet staat op Wikipedia. Ik kan niet eens een persoonsgegeven over haar creeren, ik ken haar niet eens.

                            Ik ben letterlijk niet in staat, het is onmogelijk voor mij, ik heb geen formele noch informele authoriteit, om een persoonsgegeven van haar te creeren. Ik ken haar niet als persoon, alleen als naam van een politiek leider.

                            Als we jouw redenering doortrekken heeft de schrijver van het sprookje ‘Hans en Grietje’ over alle Hansen en alle Grietjes (en vergis je niet, het aantal mogelijke combinaties zal in de miljarden lopen!) een incorrect persoonsgegeven gecreeerd, namelijk een broer-zus relatie.

                            Moeten alle Hansen en alle Grietjes dan maar aan alle sprookjesboekuitgevers gaan vragen om dat te corrigeren?

                            Giecheltoets, anybody?

                            1. Kernpunt is natuurlijk wel dat vaststaat dat het over de betrokkene in kwestie gáát. Er zijn vele Johannesen en Margaretha’s, dus geen van hen kan zich aangesproken voelen door de enkele aanduiding “Hans en Grietje”. Er is te weinig informatie om de gegevens naar hen te herleiden.

                              Als ik zeg “Ursula von der Leyen” dan is dat een iets uniekere naam, zeker in een juridisch blog waar aandacht voor wetgeving is. Dan zal de lezer hier snel denken aan de huidige voorzitter van de Europese Commissie, net zoals “Ruud Lubbers” vrijwel zeker de oud-ministerpresident betreft hoewel er vast naamgenoten rondlopen.

                              “Ik ben letterlijk niet in staat, het is onmogelijk voor mij, ik heb geen formele noch informele authoriteit, om een persoonsgegeven van haar te creeren.” Natuurlijk wel. Je kunt de persoon aanduiden en je kunt daar beweringen over doen. Die beweringen zijn automatisch persoonsgegevens zodra de persoon identificeerbaar is. “Ursula von der Leyen, de huidige voorzitter van de Europese Commissie, wordt betaald door de schimmige machthebbers achter het World Economic Forum om de burger te vermorzelen”. Dit kan maar op één persoon betrekking hebben en is een duidelijke (dis)kwalificatie van die persoon. Dat is niet anders voor mij dan “CG is op 1-5-1969 geboren”.

  4. Kernpunt is natuurlijk wel dat vaststaat dat het over de betrokkene in kwestie gáát.

    Maar dat is nu ook juist mijn punt: het KAN per definitie niet over de betrokkene gaan, ten eerste omdat ik dat soort info niet eens heb, en ten tweede omdat het a priori extreem onwaarschijnlijk zou zijn dat zij als Europees voorzitter een dergelijk gevormde moedervlek zou hebben. Het staat dus vast dat het NIET over de betrokkene gaat, en waarschijnlijk zelfs over niemand.

    Er zijn vele Johannesen en Margaretha’s, dus geen van hen kan zich aangesproken voelen door de enkele aanduiding “Hans en Grietje”. Er is te weinig informatie om de gegevens naar hen te herleiden.

    De echte Ursula Von der Leyen kan zich net zo hard niet aangesproken voelen door een fictieve Ursula Von der Leyen met de genoemde moedervlek, net als een echte Hans en Grietje die wel broer en zus zijn maar nooit door een heks gevangen zijn gezet zich niet door het sprookje aangesproken kunnen voelen. Het is niet aan jou te beoordelen of de betreffende persoon zich wel of niet aangesproken voelt.

    Of zeg je nu dat de uniekheid en lengte van de naam bepalen of iets wel of niet een persoonsgegeven is? Waar ligt dan de grens?

    In dat kader heb ik nog een mooie: Ik pak de meest voorkomende voornaam en achternaam van Duitsland en combineer die: Peter Mueller. Ik doe hetzelfde met Spanje: Maria Garcia. En nu schrijf ik een boek waarin een zekere Peter Mueller trouwt met een zekere Maria Garcia. Hopla, weer tienduizenden incorrecte persoonsgevens erbij.

    Voor de beoordeling persoonsgegeven of niet lijkt het me dat je fictie en werkelijkheid moet onderscheiden. Het lijkt me niet de bedoeling dat iemand die er op los fantaseert persoonsgegevens creeert. Anders kan iemand die echt Max Havelaar heet ook zeggen: ‘ik ben helemaal niet getrouwd met iemand die Tine heet, corrigeren dat boek op grond van de AVG!’

  5. Maar dat is nu ook juist mijn punt: het KAN per definitie niet over de betrokkene gaan, ten eerste omdat ik dat soort info niet eens heb, en ten tweede omdat het a priori extreem onwaarschijnlijk zou zijn dat zij als Europees voorzitter een dergelijk gevormde moedervlek zou hebben. Het staat dus vast dat het NIET over de betrokkene gaat, en waarschijnlijk zelfs over niemand.

    Daar ga ik niet in mee. Het is zeer goed denkbaar dart iemand meningen of feiten over iemand poneert zonder te verifiëren of ze waar zijn. Dat zijn net zo goed persoonsgegevens als de zorgvuldig gecheckte gegevens van een onderzoeksbureau.

    Zeggen “het is onwaarschijnlijk dat het waar is”, dat zou hooguit kunnen wijzen op “dit was niet serieus, dit was parodie, cabaret, vrijheid van meningsuiting, grapje”. Dat is natuurlijk prima. Maar een realistisch klinkend feit – ik denk dat Von der Leyen omgekocht is – dat lijkt me prima een persoonsgegeven te zijn, ook al weet jij misschien niet waar ik dat op baseer.

    De echte Ursula Von der Leyen kan zich net zo hard niet aangesproken voelen door een fictieve Ursula Von der Leyen met de genoemde moedervlek, net als een echte Hans en Grietje die wel broer en zus zijn maar nooit door een heks gevangen zijn gezet zich niet door het sprookje aangesproken kunnen voelen. Het is niet aan jou te beoordelen of de betreffende persoon zich wel of niet aangesproken voelt.

    Je aangesproken voelen is niet het argument. Het moet over jou gáán, objectief en overtuigend vastgesteld. Natuurlijk begint dat met “hee dat gaat over mij”, maar je moet echt met meer komen dan dat voordat je je rechten mag uitoefenen. Maar gaat het over jou, specifiek en bewezen vaststaand over jou, dan is het een persoonsgegeven ook al is het gegeven verzonnen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.