Oeps! Jongen (6) bestelt voor 1000 euro aan bezorgmaaltijden

VictoriaWatercolor / Pixabay

Laat jonge kinderen niet zomaar met je telefoon spelen, zo waarschuwde het Jeugdjournaal onlangs. Een zesjarige jongen uit Michigan kreeg het voor elkaar met vaders telefoon voor bijna 1000 euro aan bezorgmaaltijden te bestellen, die ook allemaal geleverd werden. Het eten werd met de buren gedeeld en de jongen heeft duizend weken geen zakgeld (als ik het Nibud volg) want hij moet alles zelf betalen. Wat bezorgde ouders in Nederland me deed mailen: kan dat in Nederland ook?

De basisregel uit de wet is natuurlijk dat kinderen (tot 18 jaar dus) niet zelfstandig rechtshandelingen kunnen aangaan. De wet (art. 1:234 BW) bepaalt dat daarvoor de toestemming van hun ouders nodig is. Er is echter een uitzondering: als de bestelling gebruikelijk is voor iemand van die leeftijd, dan kunnen de ouders dat niet ongedaan maken. Een kind van twaalf dat een frietje bestelt, doet dat dus rechtsgeldig en bindend.

De wet maakt geen onderscheid tussen online en offline aankopen. Het lastige is natuurlijk dat het bij offline zichzelf wat meer regelt: een winkelier kan leeftijden soort-van inschatten, en zal dus een winkelwagen met 1000 euro aan spullen gewoon weigeren als een bijdehante zesjarige deze naar de kassa duwt. Online lastiger: al jaren oud zijn de discussies over kinderen die voor duizenden euro’s smurfberries of andere credits kopen door gewoon op “buy now” te klikken terwijl mama’s creditcard geduldig aangeslagen wordt. Gelukkig ontwikkelde de markt daar een zelfinzicht en werd het een stuk makkelijker dat ongedaan te maken.

Hier gaat het om daadwerkelijke fysieke aankopen, dus als verkoper/bezorgdienst zou ik daar ook niet snel coulant mee zijn. Die pizza kost nou eenmaal geld en dat bezorgen ook. Daar komt bij, hoe weet je als verkoper dat een zesjarige aan het bestellen is en niet zijn vader? Dus heel veel juridische opties zou ik zo niet weten.

Arnoud

25 reacties

  1. Als dit in Nederland zou gebeuren (6 jarige besteld 1000 euro aan eten via het account van zijn vader), hoe zit het dan met de bewijslast?

    Moeten de ouders aantonen dat de app had moeten weten dat het de 6 jarige was die voor 1000 euro eten besteld (verspreid over meerdere restaurants). Het lijkt mij lastiger om aan te tonen dat een individueel restaurant had moeten weten dat een bestelling van zeg 200 euro niet normaal was.

    Of is het de andere kant op. Zodra de ouders kunnen onderbouwen dat het hun zoon was die het eten bestelde, dan moet de app maker (of de restaurants) maar gaan bewijzen dat zulke bestellingen heel normaal waren (voor een 6 jarige).

    Waarschijnlijk gaat men ook snel wijzen naar die ene regel in de algemene voorwaarde waarin staat dat de accounthouder verantwoordelijk is voor het gebruik van zijn account en dat deze niet gedeeld mag worden met anderen (e.g. de telefoon aan iemand anders geven wanneer er nog ingelogd is).

    1. Dat is wel een leuke ja. De hoofdregel is, wie stelt bewijst. Het restaurant/platform wil betaald krijgen, dus die stellen dat er een overeenkomst is. Zij moeten dat dan ook bewijzen als de ouders “nietes” zeggen. Bewijs zou dan volgen uit de bestelprocedure in combinatie met de algemene voorwaarde dat “alle overeenkomsten aangegaan via de app aan u toegerekend worden”. Oftewel: als iemand op jouw knop drukt dan is dat jouw schuld.

      De ouders zouden dan die regel kunnen vernietigen als onredelijk bezwarende algemene voorwaarde. Het is immers oneerlijk dat zij overal voor opdraaien. Ook wordt zo hun mogelijkheid tot tegenbewijs (het was de buurman/huisvriend/oma/zesjarige) ontnomen.

      Je komt dan bij het algemene probleem dat je bij ecommerce nooit zeker weet als bedrijf met wie je de overeenkomst sluit. Als dat zo is, dan gaan dus heel veel overeenkomsten eigenlijk alleen maar per ongeluk goed omdat niemand er een punt van maakt. (Dit heb ik eerder gefilosofeerd maar kan de blog niet meer vinden.) Dit is een fijne uitkomst voor het consumentenrecht maar het voelt ergens onwenselijk dat het zo makkelijk zou zijn?

      1. Als dit echt een gat in de fundamenten van de (digitale) markt is, zou dit dan niet juist een onderwerp van een proefproces kunnen zijn?

        De consumentenbond of een bond van webwinkels zou een vergelijkbaar situatie kunnen opzetten (er is iets besteld via het account van A, maar hij zegt dat hij dat niet was) en dit uit-procederen tot het eind, dan zou het toch voor iedereen beter en duidelijker zijn?

        Ja, dit zorgt dat er dingen veranderd moeten worden, maar dat gebeurde ook na de uitspraak over “gratis” mobiele telefoons bij abonnementen.

        Als er niks veranderd zie ik drie mogelijke uitkomsten: Een rechter zegt dat het niet onredelijk bezwarend is dat jij verantwoordelijk wordt gehouden voor alles wat gebeurd met jouw account zonder mogelijkheid voor tegenbewijs; Studentenhuizen gaan “gratis” eten bestellen via de telefoon van de persoon die even de ruimte uit is, die vervolgens aangeeft dat hij niet diegene was die de bestelling geplaatst heeft; platformen / winkels houden de accounthouders aansprakelijk ongeacht wat rechters zeggen want individuele personen gaan toch geen rechtszaak starten voor elke kleine bestelling.

        (ja, na 2 keer blokkeert een restaurant het adres van het studentenhuis, maar er zijn genoeg restaurants in een stad om dit aardig lang te kunnen doen en gedeelde zwarte lijsten zijn niet zomaar toegestaan.)

        1. Er zijn al meerdere rechtszaken gevoerd over “aankopen op afstand” waarbij de consument claimt niet degene te zijn die de bestelling geplaatst heeft. Zoek maar eens op uitspraken.rectspraak.nl. De uitkomsten verschillen afhankelijk van wat de partijen naar voren brengen: het kan zijn dat de leverancier/dienstverlener gelijk krijgt, het kan zijn dat de consument gelijk krijgt.

          Een van de aspecten waar de rechter naar kijkt is of de leverancier redelijkerwijs er van uit kan gaan dat de (onbekende) besteller gemachtigd is om de bestelling namens de consument te doen. (Klopt IP-adres, heeft consument een account en is [zh]ij ingelogd?) Wat ook meespeelt is hoe de consument bij ontvangst met de levering omgaat. Bij terugsturen of weigeren van het pakket is de schade voor een webwinkel veelal lager.

      2. Zit er geen uitweg in de verplichte vooraf-betaling d.m.v. iDeal oid? Daar zit een verificatie in, vaak met biometrie o.i.d, het toegang hebben tot een dergelijke rekening maakt de casus voor de verkoper weer wat sterker zou ik zeggen. Ik zou genegen zijn dat als een kind (van zes!) die mogelijkheid heeft, daar (bijna) een schadeplichtigheid richting de verkoper uit voortvloeit.

        Maar ook; hoe kan het nu dat de verkoper niet even gaat bellen met de klant? Het is niet onwaarschijnlijk dat iemand hier een typfout heeft gemaakt bij aantallen.

        1. Effectief verbied je daarmee betaalmethoden waar je niet voor elke betaling ergens moet inloggen. Daarmee zijn veel implementaties van betalen met de credit kaart of google/apple pay dan niet meer toegestaan. Een simpele pincode is dan ook niet genoeg, dat leert een kind snel vooral als die hetzelfde is voor het unlocken van de telefoon.

          Dat valt bij mij onder regelgeving die veranderd. Positief bij-effect is dat micro-transacties ook omslachtiger en dus minder aantrekkelijk worden.

          Dit hele onderwerp doet mij ook denken aan 2FA. Maar is iets wel 2FA als het gaat over het inloggen op een apparaat (of app daarop) waar bijvoorbeeld ook de sms bevestigingscode op wordt ontvangen?

          1. De opzet (jaja, ik weet het :)) is er wellicht niet op gericht om dit het effect te laten zijn maar neem je dit effect als ouder dan niet op de koop toe? Komt ouders hierin dan echt geen aansprakelijkheid in toe? Ik zou daar wel ruimte zien (zoals je merkt) om hen dan schadeplichtig te stellen voor schade die door hen of hun kind is berokkend.

            Maar ik ben niet de expert hier 🙂

          2. ik denk dat juist hier het probleem zit: veel apps vragen/eisen om koppeling met de creditcard zodat het “lekker makkelijk” is om iets te bestellen. Vaak wordt het onmogelijk gemaakt om te bestellen zonder gekoppelde betaalmethode.

            Vanuit de consument gezien zou een optie ingebouwd moeten zijn die het risico van de spelende kleuter of de broekzakbestelling beperkt; maar zolang het weinig voorkomt dat dergelijke transacties teruggedraaid moeten worden is er geen enkele reden voor de makers om iets dergelijks te bouwen.

            Denk hierbij aan oplossingen waarbij de consument kan kiezen om elke betaling te opnieuw te autoriseren, eventueel eenmalig voor terugkerende abonnementskosten en/of voor aankopen tot en zelf in te stellen maandelijkse limiet

        1. Dat is een korte uitspraak. Webshop kan niet bewijzen wat er daadwerkelijk in de doos zat en ook al nemen we aan dat het correcte item in de doos zat, een track-and-trace die zegt dat het afgeleverd is, is niet goed genoeg “want het is bekend dat er weleens wat misgaat bij het leveren van pakketten”.

    2. Er is alleen niet altijd sprake van een account. Er zijn voldoende eetgelegenheden waar je via hun eigen website dingen kan bestellen en betalen zonder account. De thuisbezorg-app die ik af en toe gebruik, gebruik ik ook zonder account. Dat werkt verder prima zonder. Is dat wel of niet hebben van een account dan echt een doorslaggevende factor?

  2. Daar komt bij, hoe weet je als verkoper dat een zesjarige aan het bestellen is en niet zijn vader?

    Die verantwoordelijkheid leg je bij het platform neer dat een bemiddelende rol speelde bij de totstandkoming van de overeenkomst?

  3. Als ik het artikel lees gaat het niet om 1 grote bestelling maar om een grote hoeveelheid kleinere bestellingen. Is het bestellen van een maaltijd echt zo ongebruikelijk voor iemand van die leeftijd? Even naar de snackbar op de hoek voor een familiezak friet en 4 kroketten. Alleen omdat het online was kon deze jongen zo’n gewone bestelling bij tientallen snackbars doen.

    1. Dat is inderdaad een goed punt. Zes is wel wat jong om zelf maaltijden te kopen, maar stel negen jaar oud die zie ik wel zelf frietjes kopen of chips bij de supermarkt. En dan maakt het dus uit of ze tien keer één zak chips kopen (dat is normaal) of in één keer tien zakken (niet normaal), omdat de wet dus kijkt naar iedere transactie individueel.

  4. Misschien een te simpele vraag, maar draait de creditcard maatschappij hier niet voor op? Het lijkt me dat de creditcard gebruikt is door iemand die niet gemachtigd was. En als toch, valt zoiets niet onder een aansprakelijkheidsverzekering?

    1. Ik denk eigenlijk van niet. Als jij je creditcard laat slingeren en je kind gebruikt die dan is dat gewoon jouw probleem. Je eigen kind aansprakelijk stellen voor de schade gaat dan ook niet lukken, dat is jouw verantwoordelijkheid als ouder dus je hebt dat dan “zelf” gedaan. Maar IANAL, dus YMMV.

  5. Mijn zoon van 6 heeft can het weekend hetzelfde gedaan met mijn Netflix account. Dat had ik opgezegd. Bleek dat Netflix nog stond op de telefoon van mijn vrouw die hij had gekregen. Als je hem dan als kind opent krijg je blijkbaar zo’n groot scherm of je weer lid wil worden en dat is dan voor mijn kind makkelijk geregeld. Netflix onmiddellijk gebeld maar die weigerden de transactie terug te draaien. Vind het raar want ze ondersteunen kind profielen etcetera door middel van account sharing maar ze hebben geen ouderlijke controle middelen dat kinderen je abonnement niet ongewenst kunnen aanpassen of verlengen. Ik vind dat de leverancier hier ook een verantwoordelijkheid heeft. Maarja ik ga natuurlijk niet voor €9,- naar de rechter.

  6. En hoe zit het met aansprakelijkheid van ouders door schade veroorzaakt door hun kind? En valt dat onder de WA verzekering? Stel dat de koop ontbonden wordt vanwege wet A, B of C, dan heeft dat kind nog steeds iets gedaan wat schade heeft veroorzaakt bij dat restaurant. Als je zo’n app op je telefoon hebt, dan kan je je kind vertellen dat het daar niet op mag. En dan is er het risico dat het dat toch doet… Als een kind op straat speelt, vertel je het om uit de buurt van geparkeerde auto’s te blijven en dat gaat ook weleens mis.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.