Familie van F1-coureur Schumacher klaagt tijdschrift aan vanwege AI-interview

De familie van Formule 1-rijder Michael Schumacher klaagt een Duits tijdschrift aan vanwege een vermeend interview met de autocoureur. Dat las ik bij Tweakers. ‘Vermeend’, want ondanks uitspraken als “No meagre, nebulous half-sentences from friends. But answers from him! By Michael Schumacher, 54!” bleek het te gaan om AI-gegenereerde teksten. Iets dat je past wist als je alles had gelezen. Wat zou de familie kunnen doen?

Het blaadje dat het ‘interview’ publiceerde heet Die Aktuelle, waarover ik bij ESPN lees:

In 2014, the magazine posted a picture of Michael and wife Corinna on the front cover, with the headline “Awake”, only for the piece in question to have been about people who have awoken from comas in the past. The magazine also won a legal case against the Schumachers the next year after a front cover saying “a new love” had entered Corinna’s life, only for the article to be about the couple’s daughter, Gina. [etc]
Ik zie wel hoe ChatGPT van alles laten zeggen en dat aan Schumacher toeschrijven in die lijn past. De cover vond ik bij Über Medien, en die wijzen erop dat er “Es klint täuschend echt” (“Het klinkt bedrieglijk echt”) onder de kop staat. Dus ja, bijdehante truc om te kunnen zeggen “het eerste AI interview ja haha goed lezen is een kunst he”. De “ja haha” regel gebruik ik niet zo vaak hier: als je “ja haha” zegt in je juridisch verweer, dan heb je een stuitend zwak verweer.

Vraag is natuurlijk even (naar Nederlands recht) wat je juridisch hier tegen zou kunnen doen. Smaad, zullen velen denken, maar welk concrete aantasting van de goede naam van de coureur vindt hier plaats? Dat hij een interview geeft aan Die Aktuelle, ja haha het kan.

De AVG, zal menig lezer denken. In Italië was dat de reden om ChatGPT per direct te verbieden, toch? Ja klopt, maar ik ga nu iets schokkends zeggen: deze club valt onder de uitzondering voor journalistiek, zodat rechten als correctie of verwijdering er niet in zitten. De grondbeginselen (artikel 5) blijven wel van kracht (art. 43 li1 1 UAVG), maar dat is een veel lastiger discussie door al die flauwe disclaimers en journalistieke trucjes door overal een vraag van te maken.

Nee, ik denk dat je toch ‘gewoon’ bij de onrechtmatige perspublicatie uitkomt. Waarbij je dan hetzelfde probleem hebt als bij smaad: welke reputatieschade lijdt Schumacher of zijn familie door deze publicatie? Quotes zoals “Mijn leven is compleet veranderd. Het was een verschrikkelijke tijd voor mijn vrouw, kinderen en hele familie” zijn nou echt niet heel vervelend, diffamerend of beledigend te noemen. En dat is toch wel de lat voor onrechtmatige publicaties.

Arnoud

17 reacties

  1. De jurist van het blad zal met de juiste disclaimers wel gezorgd hebben dat ze niet voor fraude aangeklaagd kunnen worden. Ik denk dat hier het merkenrecht nog wel eens een ding zou kunnen worden. Michael Schumacher is bij mijn weten een geregistreerd handelsmerk waar men op deze smakeloze manier een graantje van probeert mee te pikken.

      1. De vierde inbreukgrond zou mogelijk nog kunnen, maar is waarschijnlijk ook niet voldoende. Ik zou zeggen, als wat oudere, naïeve, moraalridder, dat we in dit soort situaties vooral onze focus moeten richten op de moraal/ethiek en dan niet alleen van de schrijvers, maar vooral op die van de lezers; laat zij zich maar richten tot de schrijvers/publicisten: “is dit hoe we willen dat we met elkaar omgaan en in het bijzonder met iemand in omstandigheden waardoor die zich niet zelf kan verdedigen?”

          1. Met alle respect Bas, maar dat ligt voor mij heel erg dicht in de lijn van: “ik heb vrijheid van meningsuiting en mag dus altijd alles zeggen wat ik wil.” Let wel, mijn opmerking is niet gericht tot jou als persoon, maar tot de vele mensen die ik dit in het verleden heb horen en zien zeggen. Als jurist is mijn reactie daarop dan dat dit niet zo is (zie “de beperkingen bij de wet gegeven”), maar vooral als mens is mijn reactie dan: “laten we bij de dingen die we zeggen, schrijven en uiten wat vaker rekening houden met ‘de ander'” en dat is dan dus ook gericht tot ‘de’ bladen/media/politici/e.a.

            1. Ik bedoelde niet dat (ik vind dat) je alles moet kunnen zeggen. Wat ik bedoelde is dat lezers de uitgever ‘aan kunnen spreken’ door met de voeten dan wel portemonnee te stemmen. Of hoe zie je het praktisch voor je dat individuele lezers de auteur, redactie of uitgever gaan aanspreken (“is dit hoe we willen dat we met elkaar omgaan…”) over een specifiek artikel?

              1. Misschien was ik niet heel duidelijk of zorgvuldig in mijn eerdere bericht, maar ik zou wensen dat er een moment komt waarop we niet elke keer ‘reactief’ moeten reageren op anderen, als we vinden dat een ander te ver is gegaan: bijvoorbeeld door die ene uitgave van het blad niet te kopen. Mijn ideaalbeeld bestaat er uit, en dat is wat ik bedoelde in mijn eerdere post, dat wij – het publiek – op voorhand elkaar, maar publicisten, schrijvers, media in het bijzonder op voorhand zouden (kunnen) aangeven dat we niet zijn gediend van dit soort ‘sensatie’-zoekende informatie, die alleen is gericht op ‘ verkoop’. Zo ben ik ook in mijn professionele leven als jurist aan het werken aan en zoeken naar mogelijkheden om preventief juridisch zaken te regelen, in plaats van achteraf, reactief de veroorzaakte schade te herstellen… Zie ook: https://www.zuyd.nl/onderzoek/lectoraten/preventive-law

  2. Er is sowieso een lange traditie van nepinterviews, vaak satirisch, waarnaar Die Aktuelle kan wijzen. Dat gaat dan wel meestal om prominente politici en opiniemakers, niet om iemand in coma. Denk aan het nepinterview van Hustler met Jerry Fallwell uit The People vs. Larry Flynt (dat was natuurlijk wel in de VS, met zijn absolutistische free speech.) Maar naar mijn gevoel is dit toch categorie “wel onsmakelijk, niet verboden.”

  3. Als puntje bij paaltje komt is het gewoon een stuk fictie, het maakt ook helemaal niet uit of dat nou uit chatgpt komt of gewoon de dikke duim van een redacteur. En als dit nu een “interview”met Churchil of Maggy Thatcher zou zijn zou er geen haan naar kraaien. Ik zou me er als familie ook aan storen maar uiyteindelijk doen ze weinig of niets illegaals en in de speld zou ik ook net zo’n fictief interview met Mark Rutte kunnen vinden waarbij hem vanalles in de mond gelegd wordt. En dan heet het ineens satire en is het een kunstvorm.

    1. Context is belangrijk bij fictie of satire. Wanneer je een artikel bij “de Speld” leest zijn de verwachtingen anders dan bij “overheid.nl”. Wanneer de site normaal gesproken serieus genomen mag worden moet “fictionele” content duidelijk aangegeven worden.

  4. Ik vind, dat dit stuk van een slecht smaak van Die Aktuelle getuigt. Maar slechte smaak is niet verboden. Smakeloosheid kun je niet bestrijden met wetten en rechtbanken. Vraag die redacteur gewoon of hij trots aan zijn/haar moeder zou vertellen over dit stuk, dat helpt meer.

  5. Ik ben benieuwd of in Nederland de RB Midden Nederland in haar oordeel inzake Voetbaltv (ECLI:NL:RBMNE:2020:5111) het ermee eens zou zijn, dat bekendmaking aan het publiek van informatie, meningen of ideeën zonder nieuwswaarde (geen informatie over bekende personen/ niet bijdragen aan enig maatschappelijk debat) onder journalistieke exceptie zou vallen?

    1. Volgens mij staat in Satamedia (waar die “informatie, meningen of ideeën” uit komt) niet dat de informatie nieuwswaarde moet hebben. Een archief of een tijdloze publicatie (zoals een Wikipedia) is ook beschermd onder de informatievrijheid.

      Het standaard EVRM-argument is bijdrage aan een maatschappelijk debat (Caroline van Hannover). Ik ben daar nooit wijzer over geworden, omdat “enkel bevredigen van de nieuwsgierigheid van het publiek” dan weer geen journalistieke rechtvaardiging geeft. Maar hoe trek je de grens tussen “dit moeten de mensen weten” en “dit willen de mensen weten”?

  6. Ik vind het toch problematisch als mensen worden in de mond gelegd krijgen en er dan in kleine letters bij gezet kan worden “verzonnen”, zelfs als die woorden zelf niet problematisch zijn. Zodra een redelijk deel van de lezers kan missen dat dit een nep-interview is, dan gaat het mis. Het moet dus duidelijk zijn vanaf het begin; niet aan het einde. “Es klingt täuschend echt” als onderkop is niet voldoende; aan het begin van het interview binnen moet dan zoiets staan als “We hebben AI ingezet om een interview met Schumacher te maken.”

    Alternatief is inderdaad dat je een reputatie hebt dat je alles uit je duim zuigt en daar prat op gaat (dus De Speld wel, maar Fox News niet), of dat je een fictie-werk maakt (zelfs bij gedramatiseerde verhalen gebaseerd op echte verhalen weet je dat de teksten die mensen uitspreken hoogst waarschijnlijk niet zo gezegd zijn.) Misschien dat ik als wetenschapper iets strenger ben in het adagium “gij zult niet liegen” dan anderen, maar mensen woorden in de mond leggen is echt not-done.

    Natuurlijk denk ik alleen uit mijn idee van moraliteit, niet vanuit recht; het kan best legaal zijn. Verder heeft het natuurlijk niets te maken met AI, want als de woorden van Schumacher waren door een redacteur was het net zo smakeloos en verwerpelijk geweest.

  7. Zijn dit geen misleidende handelspraktijken? Overigens niet iets waar de familie Schuhmacher zelf iets mee kan, behalve dan dat het ook een onrechtmatige daad is (en er dus schade verhaalt kan worden (maar ja, welke schade).

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.