Een advocaat uit Luik heeft voor zijn pleidooi voor de correctionele rechtbank de hulp ingeschakeld van ChatGPT. Dat meldde de VRT vorige week. En nee, hij citeerde geen hallucinante rechtspraak of halfzacht Amerikaans verhaal over grondrechten; de dienst werd opgevoerd als “neutrale bron”.
De advocaat stond een verdachte bij tegen wie 15 jaar werd geëist wegens betrokkenheid bij cocaïnehandel waarin de hoofdverdachten gevangenisstraffen tot 20 jaar riskeren. De advocaat trok “de wettigheid van het afluisteren van berichten via het versleutelde systeem Sky ECC in twijfel”, zij het niet op de inhoud maar op de formele grond dat de tapmachtigingen niet op tijd verlengd waren.
De advocaat gebruikte de chatbot volgens de VRT “zijdelings, als klankbord” en “vooral anekdotisch”. Maar dit klinkt toch als meer dan dat:
“Ik heb een bron geraadpleegd die geen professor strafrecht is en die ook geen band heeft met het dossier. Het was een neutrale bron die de wetgeving heeft geanalyseerd en die aangaf dat de machtigingen tijdig verlengd moeten worden”, aldus de advocaat. Die neutrale bron is dus ChatGPT.(Nog één keertje samen: ChatGPT-is-geen-bron. Dank jullie wel.)
Ik zie prima hoe je een AI-dienst zoals ChatGPT kunt gebruiken als klankbord of om te oefenen. “Geef me tien argumenten tegen deze stelling”. “Herformuleer stelliger en met meer pathos.” Of “Reageer korzelig en een tikje chagrijnig op het bijgevoegde conceptpleidooi”. Tegenspraak is altijd prettig bij de voorbereiding, en ChatGPT heeft alle tijd en geduld om te oefenen.
Voor tekstanalyse is het een stuk spannender. Want deze diensten redeneren niet, hebben geen kennis en kunnen niet bepalen wat waar is of niet. Het beste dat je kunt doen, is een tekst eruit halen die lijkt op een menselijke redenering en die als basis voor je eigen betoog opvoeren.
Dit zagen we vorig jaar in Colombia, waar een rechter advies vroeg aan ChatGPT. Die kreeg een juridisch klinkende verhandeling terug en nam die over. Mijn bezwaar daartegen zou vooral zijn dat je dan achterloopt, er kunnen wetswijzigingen zijn geweest of nieuwe rechtspraak. Maar als ChatGPT het net zo mooi kan zeggen als jij, waarom dan niet?
Moet je die bron dan noemen? Nee, want voor de láátste keer: ChatGPT-is-geen-bron. Het is op zijn best een samenvatter van de algemeen bekende kennis, en dergelijke kennis noemen behoeft geen bron. Ik zie hoe je in de academische wereld wat zou moeten melden als je AI als schrijfhulp inzet, maar dat staat helemaal los van de juridische wereld.
Arnoud