Je geslacht is objectief irrelevant bij het aankoopproces in een webwinkel. Je zou zeggen dat dit een open deur is, maar toch was het Hof van Justitie nodig (zaak C-394/23) om te bepalen dat het eisen van iemands aanspreekvorm niet objectief noodzakelijk is in een commerciële transactie. Bij deze dan.
Ik had iets dergelijks al in 2018 gesteld:
Onder de AVG geldt het principe van dataminimalisatie: je mag niet meer persoonsgegevens gebruiken dan je strikt nodig hebt om je doel te halen. Vanuit dat principe mag je dus ook niet meer vragen dan wat je nodig hebt. … De geboortedatum van de klant is typisch zo’n element. Hoe belangrijk is het dat je weet wanneer je klant jarig is, of dat je weet hoe oud deze is? Ik kan eigenlijk nauwelijks een scenario bedenken waarin je dat móet weten.Hetzelfde geldt voor de aanspreekvorm. Het is natuurlijk leuk en beleefd om “Geachte heer Engelfriet, uw leggings maat 38 zijn weer op voorraad” te kunnen zeggen. En ik snap ook dat je in Amerika ontwikkelde webshopsoftware gewoon Mr/Mrs in een verplichte dropdown heeft en dat jij ook niet weet hoe je dat aan moet passen. Maar echt nodig is het niet.
In het arrest bevestigt het Hof dat het gaat om “noodzaak” en dat dit een hoge lat is. “Nuttig” of “gebruikelijk” is bij lange na niet hetzelfde:
Volgens de rechtspraak lijkt de personalisatie van de inhoud immers niet noodzakelijk om een klant diensten aan te bieden wanneer hem, in voorkomend geval, voor deze diensten een gelijkwaardig alternatief kan worden verstrekt waarvoor een dergelijke personalisatie niet nodig is, zodat deze niet objectief onontbeerlijk is voor een doel dat integrerend deel uitmaakt van die diensten.In dit geval kun je prima volstaan met genderneutrale aanduidingen, zoals “Geachte Arnoud Engelfriet”. Ook “generieke, inclusieve beleefdheidsformules die geen verband houden met de veronderstelde genderidentiteit van de klanten” zoals het beroemde “Beste reizigers” van onze NS zijn altijd mogelijk.
De Franse spoorwegen (tegen wie de zaak liep) hadden echter nog een inhoudelijk argument waarom het soms wél noodzakelijk was:
namelijk de vervoersdiensten aanpassen voor nachttreinen, met wagons die zijn voorbehouden aan personen met eenzelfde genderidentiteit, en bijstand verlenen aan passagiers met een handicap. Volgens SNCF Connect is het voor deze aangepaste vervoersdiensten noodzakelijk om de genderidentiteit van de betrokken klanten te kennen.In de Franse nachttrein is het namelijk mogelijk een sleepercoupé voor vrouwen te boeken. Dan moet je natuurlijk wel weten dát je met een vrouw te maken hebt. Het Hof vindt het dan alleen om bij iedereen op voorhand te vragen of ze man of vrouw zijn; dit kun je ook doen nadat iemand “Espace Dame Seule” aanvinkt.
Praktische oplossing: laat je webdeveloper “Wil ik niet zeggen” toevoegen aan die dropdown – en dan gelijk “mejuffrouw” eruit.
Arnoud