Tag: fakenews

Google moet zoekresultaten verwijderen als gebruikers kunnen aantonen dat de gelinkte informatie overduidelijk niet klopt. Dat las ik bij Nutech.nl. In zaak C-460/20 oordeelde het Hof van Justitie dat je je als zoekmachine niet kunt beroepen op de uitingsvrijheid als een uiting feitelijke onjuistheden bevat.

Twee directeuren van een groep investeringsmaatschappijen zagen in Google hun naam gekoppeld aan artikelen waarin kritiek werd geuit op het investeringsmodel van de groep. Dat kan, maar er leken ook fouten in die artikelen te staan. Daarop diende men klachten in om de informatie verwijderd te krijgen, maar zoals u zult verwachten gaf Google niet thuis: zij kan vanuit haar positie niet oordelen of de gelinkte berichten (op zoekopdracht op hun naam) wel of niet juist waren en kon dus niet ingrijpen.

Een bekend maar frustrerend standpunt, daarop stapte men naar de rechter. Die besloot -in hoger beroep- de zaak aan het Hof van Justitie voor te leggen, omdat hier zowel de AVG als de uitsluiting van aansprakelijkheid van informatieproviders aan de orde is.

Het Hof begint met te herhalen dat Google zelf verwerkingsverantwoordelijke is voor zoekresultaten die als persoonsgegevens gelden. Dat was al in het bekende vergeetrecht-arrest uit 2014 uitgemaakt, maar het kan geen kwaad dat ter herhalen omdat mensen nog te vaak redeneren dat Google alleen maar een vergaarbak is van andermans informatie. Google kiest zelf wat op nummer 1 staat, met haar eigen criterium van “relevantie” en neemt daarmee de verantwoordelijkheid voor de koppelingen die ze aldus legt.

Dat wil niet zeggen dat Google dus automatisch aansprakelijk is voor alle fouten in de gekoppelde artikelen. Daarvoor moeten ze – zo beslist het Hof nu – eerst een beoordeling maken van de aard van die fouten. Er is hier namelijk sprake van een botsing tussen informatievrijheid en gegevensbescherming, waarbij een belangenafweging moet worden gemaakt die uitgaat van twee gelijkwaardige rechten. Maar de factor “de informatie is onjuist” weegt wel zwaar richting “weghalen”.

Waar zit je dan met de bewijslast? Iedereen kan immers wel zeggen dat berichten onjuist zijn. Als verweer daarop zie je de reflex bij nogal wat bedrijven om bij alles te zeggen “kom maar terug met een gerechtelijk bevel”, wat natuurlijk in de praktijk betekent “hoepel op”. Het Hof introduceert nu de juridische meetlat van “kennelijk onjuist” oftewel “overduidelijk onjuist”, het criterium dat we al kennen bij notice/takedown door hostingproviders. (En ja, die moeten dus ook overduidelijk onjuiste informatie van hun site halen, dat moesten ze al sinds 2000.)

Maar hoe bewijs je “kennelijk onjuist”?

Om te vermijden dat deze persoon een buitensporige last krijgt opgelegd die het nuttig effect van het recht op verwijdering van links kan ondermijnen, hoeft hij alleen bewijzen aan te leveren als, gelet op de omstandigheden van het geval, redelijkerwijs van hem kan worden verlangd dat hij ze opzoekt om die kennelijke onjuistheid aan te tonen.

Het gaat om een hoge lat, “overduidelijk” is niet iets dat je aantoont met een steekwagentje met dossierstukken. Sterker nog, als je meer dan een halve a4 nodig hebt dan is het volgens mij per definitie niet overduidelijk, maar ik zit er altijd vrij cynisch in.

Het is gelukkig ook weer niet zo dat je een hele discussie aan moet gaan met Google over hoe het dan wel precies zit:

Bij de behandeling van een dergelijk verzoek kan de exploitant van de betrokken zoekmachine er dus niet toe worden verplicht om de feiten te onderzoeken en daartoe een contradictoire dialoog met de aanbieder van inhoud aan te gaan teneinde ontbrekende gegevens te verkrijgen over de juistheid van de gelinkte inhoud.

Voor mij lijkt dit evenzo vanzelfsprekend: als er van alles nader onderzocht moet worden, dan is het niet bepaald overduidelijk. Even klikken of de gelinkte bronnen vermelden wat wordt geclaimd zou al de grens moeten zijn, heel misschien nog nagaan wat het voor bronnen zijn, maar je hoeft als zoekmachine zeker niet na te zoeken of er tegen-bronnen zijn die wat anders beweren.

Natuurlijk blijven er dan nog genoeg gevallen over van onjuiste informatie die in Google terechtkomt als je zoekt op een persoon. Maar voor die restcategorie zal je dan echt eerst naar de rechter moeten (dus de website dagen) om aan te tonen dat de informatie onjuist is, en pas daarna naar de zoekmachine zelf.

Arnoud