Fotograaf komt afspraak niet na, wat nu?

Een webwinkelier mailde me:

Ik ben een webwinkel met zelfgemaakte kleding aan het opzetten. Omdat ik weinig budget heb, heb ik een fotograaf gezocht die foto’s wilde maken van een bevriend model met mijn kleding in ruil voor reclamebanners op onze site gedurende zes maanden. (Ik had dit netjes op papier gezet maar hij heeft het nooit ondertekend.)

De fotograaf zou de foto’s netjes bewerken en kant en klaar aanleveren. Dat is echter niet gebeurd. Toen heb ik gezegd dat hij dus geen banners op de site krijgt maar dat ik wel met de (dan maar zelf bewerkte) foto’s aan de slag ga. Als reactie daarop krijg ik een brief van zijn advocaat dat ik zijn auteursrechten schend en dat hij me voor duizenden euro’s aan gaat klagen. Kan dat zomaar?

Je hebt een aanbod gedaan (foto’s maken+aanleveren in ruil voor banners) en hij is foto’s gaan maken. Dat lijkt me bewijs dat hij akkoord was met dat aanbod. Waarom ging hij anders die foto’s maken?

Er is dus een overeenkomst, en die is hij maar gedeeltelijk nagekomen. Je hebt dan op zich het recht de overeenkomst te ontbinden (art. 6:265 BW) maar daar zit de winkelier niet op te wachten. Naast opzeggen kun je echter ook opschorten, oftewel je eigen verplichtingen in de ijskast stoppen totdat de wederpartij doet wat hij had beloofd (art. 6:262 BW). In dit geval betekent dat dus tegen de fotograaf zeggen “ik plaats je banners pas nadat je me de bewerkte foto’s levert”.

Ondertussen zitten we met die foto’s. Die zijn gemaakt, en het was de bedoeling dat die op de site gebruikt zouden worden. Je kunt daaruit concluderen dat er nu al een geldige licentie is. Maar omdat het de bedoeling was dat de fotograaf de foto’s zou bewerken, kun je even goed verdedigen dat de licentie pas van kracht wordt na die bewerking. De fotograaf krijgt immers reclame in ruil voor de foto’s, hij heeft dan een belang bij goede kwaliteit bewerking en wie zegt dat de webwinkelier die kwaliteit zal leveren?

Persoonlijk zou ik het dus niet aandurven om die foto’s zelf te bewerken en online te zetten. Nee, ik zou een tegenclaim indienen bij de fotograaf: omdat hij de foto’s nog steeds niet gereed heeft gemaakt voor publicatie, ben ik nu gedwongen een ander in te schakelen, met navenante kosten. Die kosten moeten dan voor rekening van de fotograaf komen als vervangende schadevergoeding (art. 6:87 BW). Dit kan alleen nadat de fotograaf in verzuim is, dat wil zeggen dat hij aangemaand is om nu eindelijk eens door te komen met die foto’s en het nog steeds niet doet.

En die advocaat kan verder jeuk krijgen met zijn sommatiebrief.

Arnoud

28 reacties

  1. Interessant is de vraag of dat vraagsteller de foto’s al gebruikt en dus daadwerkelijk inbreuk maakt. Als er gemeld is dat men de intentie heeft word er mijns inziens wel erg hoog van de toren geblazen.

    Of denk ik te simpel? Ik ben niet bepaald juridisch onderlegd 🙂

  2. Is het ook niet vreemd dat wanneer iemand een opdracht geeft om iets te maken (foto’s in dit geval), deze persoon/bedrijf niet de eigenaar hiervan wordt en dus zou mogen doen en laten ermee wat ze goeddunkt? De fotograaf had de foto’s niet kunnen maken zonder opdracht. De klant zelf heeft het model en de kleding aangedragen. Is toch raar dat de fotograaf dan nog tot het eind der tijden de autheursrechten hierop bezit, want wanneer de klant nog iets wil aanpassen later, zal deze dus altijd de fotograaf om toestemming dienen te vragen? Laat ik de link eens leggen tussen programmeerwerk : een bedrijf huurt iemand in om software te schrijven. De programmeur werkt daarna niet meer voor het bedrijf en het bedrijf wil nog wat aanpassingen/verbeteringen hierin maken door een andere programmeur..Dat zouden ze dan ook niet mogen zonder toestemming van de 1e programmeur, want de 1e programmeur is tenslotte de autheur?

  3. Dat klopt, Sjoerd. Volgens de Auteurswet komen de rechten toe aan de persoon/bedrijf die het maakt, niet aan de opdrachtgever. De opdrachtgever moet dus vooraf bedingen dat hij alle rechten krijgt. Doet hij dat niet, dan is hij met handen en voeten gebonden aan de uitvoerder. Hij mag zelf niets wijzigen of aanpassen, en wil hij naar een ander dan moet alles opnieuw gemaakt worden.

  4. De klant mag nooit zomaar iets doen aan de beelden zonder toestemming van de fototgraaf!

    Klanten krijgen een gebruiksrecht, nooit auteursrecht.

    Als mensen nu eens inzien dat fotograferen in alle opzichten een vak is kunnen dit soort problemen voorkomen worden! Maar ja, als je met prutsers in zee gaat om niet te hoeven betalen is dit een risico…

  5. Hoi Arnoud dat is de licentie overeenkomst. Auteursrecht kun je niet afstaan want je bent immers de maker. Jij krijgt ook niet de bronbestanden maar het kant en klare product.

    Lees anders de voorwaarden van de fotografen federatie

    groeten

    mark

  6. Sorry, auteursrechten zijn wel degelijk overdraagbaar (art. 2 Aw) en met een stuk papier met die tekst erop verkrijg ik echt alle auteursrechten van jou (muv bepaalde morele rechten). Dat staat verder los van het krijgen van een kopie van de bronbestanden, maar ook dat is te bedingen.

    De voorwaarden van de Fotografenfederatie hebben daar verder niets mee te maken, dat zijn standaardvoorwaarden van een brancheorganisatie maar juridisch heeft dat geen betekenis voor partijen die die niet gebruiken. En ik doe nooit zaken met fotografen die willen werken volgens die voorwaarden.

  7. Gewoon de ovk opschorten en de foto’s zelf bewerken en onderwijl een beroep doen op het algemeen aanvaard principe dat schade beperkt moet worden. (Door zelf de foto’s te bewerken beperk je de schade{vergoeding} die de fotograaf je uiteindelijk zal moeten betalen, ivm het niet volledig nakomen van de ovk).

    Natuurlijk zijn de foto’s gemaakt door de fotograaf, maar de compositie, de kleding, het model etc zijn door de website eigenaar gekozen, en derhalve vallen de auteursrechten hem toe. De foto’s zijn natuurlijk gemaakt onder zijn leiding en toezicht.

  8. Mark, auteursrechten kan je altijd afstaan. Misschien wordt dit niet gedaan door de meeste fotografen (of denk je aan persoonlijkheidsrechten?) maar of je nou een fotograaf bent of een programmeur, auteursrechten kan je altijd overdragen.

    En de voorwaarden van de fotografen federatie gelden niet wanneer deze niet expliciet zijn genoemd in de overeenkomst van de fotograaf en de klant.

  9. Ok?, dat is een ander verhaal dan dat laatst bij een lezing over dit vraagstuk doorgegeven is.

    Ik neem jullie stelling over en zal het eens terugkoppelen.

    Ik ken ook werkelijk geen vakfotograaf die dit zou doen. Wel vrije licenties (doe ik zelf ook vaak) maar niet alle controle uit handen geven… maar goed dat is een ander verhaal

    dank voor alle info

    mark

  10. Een freelance fotograaf voert werk uit in opdracht van, en behoudt de auteursrechten. Een freelance programmeur voert ook werk uit in opdracht van, maar is vaak niet de persoon die de auteursrechten behoudt. Doen programmeurs toch iets fout… 😉

  11. Een ander verschil is natuurlijk dat fotografen minimaal een halve eeuw voorlopen op programmeurs op het gebied van auteursrechten. In ieder geval, als programmeurs volgens dezelfde wijze zouden kunnen werken, dan zou de wereld van Software er heel anders uitgezien hebben…

  12. Goede coders werken vaak onder GNU/GPL, BSD of gelijk soortige licentie. Ze behouden hun auteursrechten maar geven gelijk een licentie voor gebruik.

    En laten we welwezen, een Nikon/Canon kopen en wat plaatjes trekken kan (bijna) iedereen.

  13. Als je een freelance fotograaf inhuurt moet je gewoon overdracht van de auteursrechtrechten bedingen. Anders neem je toch gewoon een ander.

    Juist met zaken die concurrentiegevoelig liggen zoals foto’s van producten en promoties wil je bedrijf altijd het volledige recht op de gemaakte beelden.

    En als particulier wil je ook zeker alle rechten op alle foto’s die jouw prive leven betreffen.

  14. hAl, het probleem is dat het moeilijk zal zijn om een fotograaf te vinden die bereid is de rechten van de foto’s over te dragen voor weinig geld. Door zelf de rechten te behouden kunnen fotografen veel meer winst maken door geld te vragen per afgedrukte foto. Plus natuurlijk voor verdere publicaties. En ze kunnen de foto’s voor hun eigen promotie-materiaal gebruiken. Daarnaast hebben fotografen ruim een eeuw de tijd gehad om zichzelf auteursrechtelijk een stevige markt-positie toe te eigenen. Zelf vind ik het gewoon verkeerd dat ik een fotograaf kan inhuren om voor mij foto’s te maken, waarbij hij zelf de rechten op die foto’s behoudt. Ik ben de opdrachtgever, ik lever het materiaal dat gefotografeerd moet worden dus de fotograaf moet niet zeuren en een betere prijs vragen waarvoor hij gewoon als “loonslaaf” ingehuurd wordt. (Net als programmeurs, eigenlijk.)

  15. @Wim: het lijkt me logisch dat een fotograaf meer geld vraagt als hij de auteursrechten mee geeft. Als je meer koopt, dan betaal je meer.

    Maar wat ik vooral vreemd vind is dat werknemers per definitie zo anders worden behandeld dan freelancers. Ik zou verwachten dat iedereen dezelfde basisrechten zou moeten hebben. Of iedereen behoudt de auteursrechten, of iedereen staat ze af aan de opdrachtgever (mits niet anders overeengekomen, natuurlijk.) Het gekke is juist al dat freelancers een veel betere onderhandelingspositie hebben vergeleken met werknemers.

  16. Ik vind dat Mr.mr een goed punt te pakken heeft en vraag me af of een kenner hier meer aandacht aan zou willen schenken. Wie heeft nu eigenlijk de auteursrechten? De fotograaf, omdat hij een camera meenam en op een knopje drukte? De opdrachtgever die de compositie, kleding en model bepaalde? De persoon die uiteindelijk de foto’s bijknipte? Iedereen afzonderlijk? En zo ja, heeft iedereen dan ook veto-recht?

    In mijn vakgebied (programmeren, freelance) zou me ook afvragen wie welke rechten heeft. Ik heb bij de huidige klant geen afspraken gemaakt, dus de rechten zouden mij dan toekomen. Echter werk ik in een team van programmeurs. En is er ook een software architect die een en ander bepaalt. Wat als nu ooit de vraag over auteursrechten rijst?

  17. nl-x, als jullie samen samenwerken aan een project waarbij jullie samen ontwerp keuzes maken hebben jullie samen het auteursrecht (artikel 5 lid 1 Aw). Wanneer de opdrachtgever echter op een dusdanige manier meewerkt dat diegene bepaalt, zeg maar de ontwerper is en hoe alles eruit moet komen te zien en ook technisch jullie zegt wat te doen, dan heeft diegene het auteursrecht. Dit komt omdat van jullie gebruik wordt gemaakt vanwege het feit dat jullie arbeid van een niet scheppende aard is, het is niet de hoofdzaak (artikel 6 Aw).

    In het eerste punt denk ik dat diegene die de compositie bepaald het auteursrecht heeft. De auteurswet stelt namelijk dat een werk vatbaar is voor het auteursrecht wanneer het een creatieve creatie betreft, echter ben ik hier niet helemaal zeker van.

  18. Bij programmeurs zie je vaak teams samenwerken terwijl fotografen vooral alleen opereren. Maar wat als je naast de fotograaf ook nog ander personeel inhuurt die de fotograaf bijstaat? Of als je zelf aktief de fotograaf meehelpt, zelfs al is dat beperkt tot het vasthouden van de flitslamp of zo. In deze kwestie is er ook sprake van een bevriend model en de kleding die door de winkelier is aangeleverd. Zonder dit alles had de fotograaf zijn werk niet kunnen doen. Dus kun je stellen dat, omdat er over auteursrechten geen afspraken zijn gemaakt, de winkelier en het model ook auteursrechten hebben op de foto’s? Overigens, kan het model de foto’s niet ook opeisen bij de fotograaf? En wie heeft voor de make-up gezorgd? Ik kan mij niet voorstellen dat die fotograaf alles zelf heeft gedaan. En dus is hij niet de enige met auteursrechten.

  19. ‘Waarom ging hij anders die foto???s maken?’ Kennelijk zijn de foto’s niet alleen gemaakt maar ook geleverd. Hoe kan de webwinkelier ze anders zelf (verder) bewerken of gebruiken ? Ik vraag me dus een beetje af of de fotograaf zich niet gewoon aan de afspraak heeft gehouden, en dat onze webwinkelier alleen vindt dat de mate van nabewerking niet is wat hij er van verwacht had. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat de fotograaf een ‘halffabrikaat’ aan zijn opdrachtgever levert, en kennelijk is hij dus van mening dat de foto’s zo af zijn. Of de geleverde afwerking al dan niet aan de afspraken voldoet lijkt me moeilijk te zeggen zonder de overeenkomst gezien te hebben. Maar of je daar, gezien de waarde van de tegenprestatie, zo heel veel eisen aan kunt stellen ?

  20. Lees ik artikel 6 en 7 van de auteurswet verkeerd? Volgens mij staat daar: Als een werk in dienst of in opdracht van iemand wordt gemaakt, is de opdrachtgever de eigenaar. Dat zou betekenen dat de fotograaf geen rechten heeft op de foto’s die hij in opdracht (volgens art. 7 ‘in dienst van’) heeft gemaakt.

  21. “In dienst van” wil zeggen “arbeidsovereenkomst”. Daar is hier zeker geen sprake van.

    Artikel 6 vereist “leiding en toezicht”, iets dat meer is dan “maak een foto”. Je moet dan echt denken aan een regisseur die precies bepaalt hoe de scene eruit ziet, waar het licht vandaan komt en waar de fotograaf moet zitten om de foto te maken.

  22. Heej Arnoud Ik heb foto’s laten maken van mezelf (vrijwillig) en de fotograaf (ook vrijwillig) zegt tegen mij dat ik ze niet te pas en te on pas kan gebruiken.. We hebben hier immers beide nooit wat voor getekend. Beschickt de fotograaf nu over auteursrecht? Of kunne we beide doen en laten wat we willen met de foto’s? Mvg

  23. Ik ben geen jurist maar die fotograaf heeft sowieso het auteursrecht, tenzij jij die fotograaf hebt gevraagd om die foto’s te nemen. Want dan is het “werk in opdracht” en zou je zelf wel eens de auteursrechten kunnen hebben. Of een gedeeld recht.

    Er is ook nog het portretrecht en met de AVG maakt dit het voor de fotograaf weer lastig om deze foto’s te gebruiken omdat hij jouw “portret” niet kan gebruiken zonder toestemming. (Er zijn hier wel uitzonderingen op.)

    Dit betekent dat jullie beiden eigenlijk niets kunnen publiceren met deze foto’s. Daarvoor moet eerst duidelijk worden wat is afgesproken. En dat kun je ook mondeling doen. Even bellen en vragen: “Hey, Joep! Mag ik die foto’s gebruiken op mijn website?” En als hij “Ja, hoor!” zegt dan is dat opgelost. Kortom, bespreek het even met die fotograaf…

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.