Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Onder de AVG ben je verplicht om bij alle direct marketing uitingen mensen apart te wijzen op het recht van opt-out (verzet). Hoe pakt dat uit bij Linkedinberichten, waar immers het doel van de dienst bestaat uit het contacteren van mensen voor (in mijn geval) bijvoorbeeld personeelsbemiddeling? Het is volstrekt ondoenlijk om op een dergelijk platform het recht van verzet onder elk bericht te plaatsen. Los van de karakterlimiet en de wijze waarop het volstrekt legitiem en vaak welkom contact besmeurt, zal het niet de bedoeling van de wetgever zijn om zich te mengen in contact waar mensen zich nota bene expliciet voor hebben aangemeld. Toch heb ik geen uitzondering kunnen vinden en lijkt het (hoewel enigszins theoretisch) nog steeds verplicht om ook via Linkedin mensen te wijzen op hun recht van verzet.

Vanaf 25 mei heb je inderdaad het recht op verzet oftewel opt-out bij iedere vorm van direct marketing. Wanneer je geen zin (meer) hebt in dergelijke gerichte reclame, kun je daar op ieder moment eenvoudig en gratis bezwaar tegen maken en dat moet dan stoppen.

Bijzonder aan dit recht van verzet is dat het bij de direct marketing berichten zelf gemeld moet worden, en ook nog eens apart en gescheiden van andere informatie. Je mag dit dus niet apart in je privacyverklaring verstoppen, het moet duidelijk en direct te vinden zijn zodat mensen dat recht direct uit kunnen oefenen. Toegegeven, dat is onhandig als je via een kort berichtje via de chatfunctie van Linkedin jezelf wilt voorstellen en wilt hengelen naar een zakelijk kopje koffie met winstoogmerk.

Ik denk alleen dat het bij LinkedIn anders werkt. Je kunt (moet?) op je profiel aangeven dat je wel of niet openstaat voor arbeidsbemiddeling (“Beschikbaar voor nieuwe carrièrekansen”). Binnen de context van Linkedin mag je dat opvatten als toestemming. Denk ik. En daarmee kunnen mensen dus die berichten sturen onder de grondslag toestemming, waarbij je dan géén recht van verzet hoeft te bieden. Toestemming is immers intrekbaar, verzet is niet aan de orde. Maar het is niet verplicht apart en uitdrukkelijk te zeggen dat toestemming kan worden ingetrokken.

Eerlijk gezegd weet ik niet of dit nu het grootste probleem is onder de AVG. Het lost zichzelf ook op, want wie al te hard die berichten stuurt krijgt een verbanning van Linkedin. En dan is er juridisch gezien verder geen probleem.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Ik wil wetenschappelijk onderzoek doen naar stijlontwikkelingen in de taal, en wil daarvoor onder meer reacties van diverse grote forums gebruiken. De beheerders geven aan dat dat niet mag vanwege auteursrecht, maar zit er wel auteursrecht op de vaak korte en simpele reacties die je overal vindt? En is er geen uitzondering voor wetenschappelijke studie?

Auteursrechtelijk is het vrij simpel, als er een “eigen intellectuele prestatie” is geleverd dan zit er auteursrecht op de reactie. Een enkele “+1” of dergelijke opmerking is dus vrij, maar een zin of twee komt al door die toets heen. Ook als je niet weet wie de reageerder is en hem niet kunt bereiken.

Als site mag je aannemen dat je een licentie krijgt voor gebruik van die reacties, maar dat zal dan altijd in combinatie met het bronartikel zijn. De reacties opnemen in een corpus is dus problematisch, in theorie. Immers, dat is gebruik dat buiten de context van de site valt en dus niet door de reageerder in de licentie is toegestaan.

Soms zie je dat een site een bredere licentie eist, maar die is dan vaak weer beperkt tot enkel de forumbeheerder. Die mag er dan alles mee doen, inclusief op mokken afdrukken of in boeken compileren. In dat geval zou de forumbeheerder aan een onderzoeker kunnen toestaan dat hij de reacties gebruikt. Maar dat moet je dan echt uitzoeken vooraf, want het moet er dan wel expliciet hebben gestaan.

Juridisch gezien kun je zeggen dat wetenschappelijk gebruik eigenlijk niet als concurrerend of oneerlijk gebruik te zien is. Er wordt geen geld verdiend met de reacties, de reacties zelf worden eigenlijk niet eens verspreid. Ze worden -zoals hier- in woorden opgehakt en gebruikt voor bijvoorbeeld sentimentanalyse, detectie van taaltrends en ga zo maar door. Ook voor dergelijk analyseren is formeel toestemming nodig, want onze auteursrecht kent geen algemeen “fair use” recht en in de Auteurswet staat nergens expliciet een wettelijk recht op wetenschappelijk onderzoek naar auteursrechtelijk beschermde werken.

Daar komt bij dat je praktisch gezien zelden tot nooit ziet dat reageerders hier een punt van maken. Vaak zijn ze niet bekend, of willen ze niet zichzelf associëren met die opmerkingen. Bij een rechtszaak zou je jezelf bekend moeten maken immers. Plus, er is geen cent te halen want welke vergoeding had je kunnen vragen om je reactie te mogen gebruiken? Daar wordt alleen de advocaat rijker van dus.

Kortom het mag niet maar ik zie praktisch eigenlijk geen bezwaar om het te doen.

Arnoud

De Nederlandse Kansspelautoriteit heeft tien populaire games met lootboxes onderzocht en stelt dat vier daarvan de gokwet overtreden, las ik. De namen van de games worden niet genoemd, maar volgens de NOS zou het gaan om de zeer populaire spellen Fifa18, Dota2, PubG en Rocket League. De bedrijven krijgen acht weken de tijd hun games aan te passen op straffe van een boete. Dat zou een ingrijpende verandering zijn voor de spelaanbieders, omdat lootboxes veel geld opbrengen.

Lootboxes zijn los te kopen elementen in een spel (vaak vormgegeven als een schatkist of iets dergelijks, vandaar de naam) waarbij je op voorhand niet weet wat de aankoop je op gaat leveren. Vaak is de game op dat punt zo vormgegeven dat het kopen zeer aantrekkelijk lijkt. Lootboxes liggen daarmee al een tijdje onder vuur, en vanwege de factor kans bij wat je krijgt, verbaasde het me dan ook niet dat de Kansspelautoriteit op onderzoek uit ging.

Van een kansspel is sprake wanneer

de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen

Die definitie past prima bij lootboxes, maar ook bij bijvoorbeeld een zakje voetbalplaatjes. Daarom had ik enige twijfel hoe dit nu precies uit moest pakken. De KSA voegt echter in haar onderzoek een extra criterium toe dat verduidelijkt waarom de lootbox-inhoud wél en een voetbalplaatjeszakje géén kansspel is: je moet een prijs winnen bij een kansspel, en dat betekent iets van waarde. En waarde krijgt het omdat het verhandelbaar is, omdat er een markt is.

Voetbalplaatjes worden natuurlijk wel geruild, maar om nou echt te spreken van marktplaatsen en betaalde transacties nee. Terwijl er voor lootbox-inhoud wel degelijk dergelijke marktplaatsen zijn. Vaak weliswaar buiten de eigenlijke game om, maar toch. Dat geeft die inhoud een economische waarde en daarmee is het verstrekken van die inhoud via de lootbox-constructie een kansspel.

Sommige spelaanbieders verbieden de handel in in-game objecten. Dat is echter niet genoeg. Het gaat er onder de wet niet om of je van de spelaanbieder mág handelen in die objecten, maar of er daadwerkelijk en legitiem gehandeld wórdt in die objecten. (Anders zou je als gokaanbieder gewoon in je algemene voorwaarden zetten dat gewonnen prijzen niet tweedehands doorverkocht mogen worden, om zo de Wet op de kansspelen te omzeilen.) En het is legitiem omdat dergelijke objecten juridisch gezien in eigendom overgedragen zijn, analoog aan de digitale aanschaf die je bij een online koop van spellen en dergelijke goederen doet. Dan is het betekenisloos de handel daarin in je voorwaarden te verbieden.

Met deze uitspraak loopt Nederland voorop in de aanpak van de controversiële lootboxes, maar het zou me verbazen als in andere landen er wezenlijk andere uitspraken volgen.

Arnoud

Geef robots alsjeblieft geen aparte juridische status, las ik bij NRC Handelsblad. In een open brief waarschuwen 150 prominente onderzoekers op het gebied van robots, kunstmatige intelligentie en rechtsgeleerdheid de Europese Commissie. Het argument om robots rechtspersoonlijkheid te geven hoor ik vaker de laatste tijd. Het zou aansprakelijkheidsproblemen oplossen, ethische dilemma’s kortsluiten en een belangrijke… Lees verder

Wanneer je als werknemer op non-actief wordt gesteld, moet je op verzoek je telefoon en laptop inleveren. Dat deed een werknemer in deze rechtszaak dan ook, zij het dat hij alle data van de laptop en bijbehorende externe schijf had gewist. Dat was voor zijn privacy gaf hij aan, maar de werkgever zag dat als… Lees verder

Het begint dagelijkse kost te worden voor veel organisaties: of je even een verwerkersovereenkomst wilt tekenen, want de AVG komt eraan en die eist grote zorgvuldigheid en compliance et cetera. Wat me daarbij opvalt, is dat die overeenkomsten opgedrongen worden aan allerlei partijen die überhaupt geen verwerkers zijn. Dat geeft hoogst merkwaardige spraakverwarring. Maar het… Lees verder

De Amerikaanse markttoezichthouder FTC heeft de “warranty void if seal is broken” stickers als ongeldig aangemerkt, las ik bij Ars Technica. Elektronica wordt vaak standaard met zo’n sticker verkocht, of met een beperking in de garantievoorwaarden dat je nergens aanspraak op kunt maken als je zelf aan het apparaat prutst of er mee naar een… Lees verder

Zorgverzekeraars die gegevens van hun websitebezoekers met behulp van een tracking-pixel naar Facebook verstuurden, overtraden mogelijk de wet. Dat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens tegenover Nu.nl. Met deze pixel houdt het bedrijf bij welke pagina’s je zoal leest, om je dan op Facebook gerichte reclame te kunnen tonen. Dat ligt dan gevoelig als die pagina’s medische… Lees verder

De blockchain afserveren als een hype, het begint op zichzelf een hype te worden volgens mij. Maar ergens wel terecht: als iets ondertussen de oplossing voor alles begint te worden, dan moet je daar ook kritisch tegenover kunnen staan: wat is dan nu echt het nut van die blockchain? Het systeem is technisch zeer vernuftig… Lees verder

Als voorbereiding op de AVG gaat Facebook gezichtsherkenning aanzetten voor Europese gebruikers die dat willen, las ik bij de socialenetwerksite. Dat is verrassend, omdat ze het in 2011 uitgezet hadden na klachten dat de (Duitse) Wbp werd overtreden met deze feature. Doel van de nieuwe feature is te zorgen dat mensen in kunnen grijpen als… Lees verder