Een voormalige stewardess van Air New Zealand is door de rechter gedwongen om haar ex-werkgever toegang tot haar Facebookprofiel en bankafschriften te geven, las ik bij Security.nl. De werkgever wil daarmee controleren wat ze tijdens haar ziekteverlof heeft gedaan, omdat deze haar ervan verdenkt zich valselijk ziek gemeld te heben. Het verweer dat Facebook privé is en dat de werkgever die informatie niet had tijdens het arbeidsconflict dat er speelde, werd afgewezen.
De basis voor deze opeising is het instrument van ‘discovery’, oftewel het aan elkaar moeten afstaan van documentatie en ander bewijs dat potentieel relevant kan zijn voor de rechtszaak. Wij kennen zo’n instrument niet, maar in de VS en andere common law-jurisdicties is dit een standaardprocedure. Het idee is dat je relevant bewijs niet moet kunnen achterhouden, want de waarheid moet boven tafel komen.
De vrouw had zich ziek gemeld om voor haar zieke zus te zorgen, wat kennelijk in Nieuw-Zeeland legaal is. De werkgever verdacht haar echter van een valse ziekmelding en ontsloeg haar. Toen de vrouw dat aanvocht, eiste de werkgever dus die timeline-informatie op. Dat doet wel wat gek aan: als je iemand ontslaat zónder goed bewijs, is dat ontslag dan niet sowieso onrechtmatig zelfs als achteraf blijkt dat je wel gewoon gelijk had?
In Nederland bestaat zo’n discovery-regeling niet. Een werkgever moet zelf bewijs vergaren en kan dit niet opeisen bij de werknemer. Op zich ka het wel legaal zijn om op Facebook of Hyves ontdekte informatie te gebruiken. In 2012 werd een loonopschorting legaal verklaard door de rechter, omdat de ziekmelding van de werknemer weerlegd kon worden met een Hyves-screenprint:
Bovendien kan … geoordeeld worden dat de hyves-pagina’s van [X] nu niet direct de indruk geven dat zij ziek was, in tegendeel, daaruit kan worden afgeleid dat in ieder geval geen sprake meer was van waterpokken en de zichtbare gevolgen daarvan.
Maar hier ging het dus om informatie die bekend was bij de beslissing om haar loonuitbetaling op te schorten. En dat vind ik nog wel verdedigbaar. Achteraf je ontslag rechtpraten met nieuw ontdekt bewijs voelt niet zoals het hoort.
Bij Security.nl en elders zie ik nu commentaren met de strekking “dan moet je niet op Facebook gaan zitten” of “wie laat dan ook zijn baas op Facebook meekijken”. Begrijpelijk, maar kún je vandaag de dag nog wel zonder Facebook? En is het dan haalbaar om ook elke collega en alle kennissen van collega’s te weren van je tijdlijn? Want het hoeft niet de baas zelf te zijn, een collega met een printscreentoets kan immers óók de bron zijn waarmee de werkgever dit te weten komt.
Arnoud
Ja hoor, geen enkel probleem. Oh en nee, ik ben geen sociaal gestoorde nerd….
Toch niet helemaal wat mij betreft. Soms kan je dingen niet heel hard bewijzen maar heb je voldoende aanwijzingen. Als dan later blijkt dat het gewoon klopt waarom is het dan toch onrechtmatig?
Als je net niet genoeg aanwijzingen hebt en het blijkt achteraf toch anders te zijn dan je dacht… Zoiets kan in het geval van onterecht ontslag leiden tot een aanzienlijke schadevergoeding.
Wat als het Facebook profiel verwijderd wordt? Dan is er geen bewijs. Of ben je dan meteen zo verdacht dat het “wel waar zal zijn”?
In landen waar men met discovery werkt, wordt het als een zeer ernstige fout gezien dat je bewijs vernietigt als duidelijk is dat dit via discovery overhandigd zal moeten gaan worden. Er staan in theorie celstraffen op. En in ieder geval mag de rechter iedere conclusie verbinden aan de vernietiging die hem goeddunkt, inclusief “u vernietigde het bewijs, dús het bewees 100% het gelijk van de wederpartij”. Het is écht niet de bedoeling dat je discovery gaat frustreren.
Ruben, dat heet in het Amerikaanse recht “spoilation of evidence” en de rechter mag daaruit (negatieve) conclusies trekken. Je mag daar geen documenten of informatie weggooien die relevant is voor een actueel conflict. Jij mag ten alle tijde je Facebook profiel verwijderen, maar de stewardess niet, nu haar werkgever er expliciet om gevraagd heeft.
Tikfoutje: spoliation (voor wie verder wil lezen).
Toch wel een beetje apart want zijzelf was dus niet ziek, maar haar zus. Dus verwacht men dan dat ze op haar tijdlijn zou zetten dat haar zus niet ziek is ofzo?
Niet letterlijk, maar als op de foto’s of de tekst te zien is dat ze geen last had van de symptomen van die ziekte dan zou je toch een eind moeten komen. “Mijn zus heeft een gebroken been en ik moet haar helpen in huis” en dan samen het Pieterpad lopen. Eh nee.
Of ik was voor mijn zieke zus (in nieuw zeeland) aan het zorgen op Bali
Ja. Doet me denken aan de situatie dat mensen thuis zitten met psychische klachten (overspannen en zo) en dan op Facebook foto’s van een leuk feestje of uitje. Dat doet voor werkgevers gek aan – niet werken maar wel feesten – maar het kan medisch verantwoord zijn om weer tot rust te komen.
Wat als de werkgever het wel weet maar niet kan bewijzen, bv omdat hij toevallig de werknemer hoorde vertellen dat ze de boel belazerde? Is ontslag dan onrechtmatig?
Zou een werkgever locatiegegevens van een telecom-provider kunnen opeisen om zo te bewijzen waar iemand was?
“maar kún je vandaag de dag nog wel zonder Facebook” ?! Tuurlijk, ik ben er twee jaar geleden uitgestapt, en dat werkt perfect hoor.
Actueel hoor, in Duitsland is er recent nog iemand door zijn werkgever betrapt. Die vond een foto op Facebook waarop een werknemer stond die zijn zwangere vrouw optilde, terwijl hij herstellende was van een hernia. Wat ik van het Duitse verhaal begrijp, is dat de werkgever hem er eerst op staande voet had ontslagen, maar de zaak gisteren is geschikt en er toch een ontslagvergoeding wordt gegeven. De reden voor de schikking lijkt te zijn dat het in een opwelling gebeurde en zijn vrouw niet zo zwaar was.
Hoewel ik bovengenoemd ‘discovery’ ook voor ‘ons’ wenselijk vind, had de rechter m.i. zonder voldoende aanleiding het verzoek voor discovery moeten afwijzen omdat de privacy belangrijker lijkt. Dit frustreert gewoon onterecht ontslagen personen om verhaal te halen: het kan dan wel, maar dan wil je baas gelijk heel je privéleven kennen. Van hoe stout je chats zijn tot iedere pin-transactie bij de Christine le Duc… En dan zegt die baas achteraf. Foutje, bedankt. Want verder heeft hij niets meer te verliezen.
Maar, ik zou dus wel in Nederland graag gebruik willen maken van een dashcam opname dat door de tegenpartij is opgenomen, bij een door hem/haar ontkende aansprakelijkheid bij een ongeluk.
De problemen met discovery in de Verenigde Staten zijn dat a) het dure verplichtingen op procespartijen legt m.b.t. informatieverschaffing, b) het ook tot hoge kosten leidt om alle informatie te verwerken, c) sommige partijen op visexpeditie gaan om te proberen na de discovery extra grieven aan de aanklacht toe te voegen.
Hoever zou je willen gaan om “schuld” te bewijzen bij een auto-ongeval? Een gespreksspecificatie opvragen om de tegenpartij te laten bewijzen dat hij op het tijdstip van het ongeval niet zat te telefoneren? De laatste tien jaar aan verkeersboetes want “hij zou een onvoorzichtige rijstijl kunnen hebben”? EEA kan dan tegen elke bestuurder (dus ook jou) gebruikt worden.