Hela, hebben we nou ineens een recht op reparatie van slimme (haha, ja) apparaten?

Huishoudelijke apparaten worden vanaf 2021 makkelijker te repareren, las ik bij de BBC. Fabrikanten moeten zorgen dat die dingen langer meegaan én dat reserveonderdelen 10 jaar beschikbaar blijven, waarbij ook anderen dan eigen dealers de reparatie moeten kunnen uitvoeren. Dit right to repair is al een jaar of tien een discussieding, want steeds vaker gaan apparaten op slot: alleen de fabrikant kan er softwareupdates in duwen, en hardwareupdates zijn technisch ingewikkeld of ook onmogelijk gemaakt tenzij je dealer bent en de juiste schroevendraaier of aansluiting hebt. Combineer dat met planned obsolescence oftewel geplande slijtdatum en je ziet hoe dat de markt verpest.

De berichtgeving gaat terug op tien Verordeningen over nieuwe ecologische eisen aan huishoudelijke apparaten. Deze moeten te herstellen en te recyclen zijn, en een stuk energiezuiniger ook. Oh, en softwareupdates mogen het gedrag niet veranderen op een manier die in strijd is met de certificering of op een manier die betere performance bij onderzoeken geeft. Oh en speciaal voor Apple: aanpassing van energieconsumptie mag alleen met expliciete toestemming van de gebruiker.

Herstel moet kunnen voor 7 tot 10 jaar na verkoop afhankelijk van het soort apparaat. Daarbij moeten de onderdelen binnen 14 dagen na verzoek geleverd worden en met algemeen gebruikelijke apparatuur geïnstalleerd kunnen worden zonder het apparaat permanent te beschadigen. Dat laat nog maar weinig ruimte voor fabrikantengeintjes. Zeker omdat ook de voor eigen onderdelen benodigde informatie (zoals diagrammen en specificaties van sensoren en dergelijke) moet worden gepubliceerd op de eigen officiële website.

Weinig, want specifiek bij software zie ik wel meer mogelijkheden. Mag je bijvoorbeeld inbouwen dat een zelfgemaakt vervangend stuk hardware alleen door jou gecertificeerde code mag bevatten; geen certificaat met digitale handtekening van de fabrikant, dan werkt ie niet. Dit voelt tegen de geest van de regel maar ik zie zo 1-2-3 geen expliciet verbod daarop.

Verder is het natuurlijk jammer dat de informatie alleen aan professionele herstellers hoeft te worden aangeboden. De informatie mag dus afgeschermd worden tot personen die zich aanmelden en door een (vrij beperkte, maar toch) screening heenkomen. Reken maar dat deel daarvan dan is dat ze de informatie niet publiek maken, zodat Jan met de 3D printer er niets mee kan.

In de goede journalistieke traditie van “een vraag in de kop wordt met nee beantwoord” is het antwoord dus helaas nee, slimme apparaten zijn niet wettelijk afdwingbaar te herstellen – dat gaat immers om softwareupdates en daar zegt de Verordening nu net niets over. Een gemiste kans dus. Jammer.

Arnoud
PS: er zijn nog beperkt kaarten beschikbaar voor mijn congres The Future is Legal!