Je bent aansprakelijk voor je affiliates

Het inschakelen van affiliates ontslaat je niet van je eigen verantwoordelijkheid voor naleving van de wet. Dat blijkt uit een vonnis van eind februari in een beroepszaak tussen de Consumentenautoriteit en een postorderbedrijf. Aan de site waar proefpakketten konden worden aangevraagd (met inderdaad een stilzwijgend abonnement) mankeerde het een en ander. Het bedrijf stelde echter dat zij niet direct zaken deed met consumenten maar dat haar affiliates dat deden, zodat die ervoor verantwoordelijk zijn dat alles juridisch klopte. De Consumentenautoriteit vond dat onzin, en de rechter geeft haar nu gelijk.

Het bedrijf bood een breed scala aan producten aan, van afslankproducten tot tandverzorging tot erotische producten (geen grappen over vibrerende tandenborstels graag). Allerlei banners daarvoor werden aan de markt gebracht via affiliates zoals Net Direct, Ad Pepper en De Heus. Achter de banner zat een landingpagina met een aanbieding voor een gratis proefverpakking, proefpakket of welkomstpakket dat meteen besteld kon worden. De informatie van het bedrijf daarachter was nogal karig: veel meer dan een handelsnaam en/of een KVK-nummer was er niet te vinden (duidelijk onze factsheet niet gelezen).

De wet eist echter dat je “gemakkelijk, rechtstreeks en permanent” je vestigingsadres en contactgegevens vermeldt bij zo’n webpagina. Het argument van het bedrijf dat je dit bij de Kamer van Koophandel kon opvragen, ging dus niet op. Die gegevens moeten echt op de landingpagina zelf staan, omdat daar het bestelformulier staat.

Ook ontbraken de verplichte contactgegevens. Vaak werd niet eens een e-mailadres genoemd, terwijl dat letterlijk in de wet (art. 3:15d BW) staat als verplichte informatie. Ook een telefoon- of faxnummer ontbrak. Opmerkelijk genoeg oordeelt de rechtbank dat dat niet hoeft als je een postadres neerzet, omdat “ook via de post kan immers een snelle, rechtstreekse en effectieve communicatie tot stand gebracht [kan] worden.” Dit lijkt me onjuist: het Europese Hof oordeelde in 2008 dat de bedoeling van dat lid over “snelle, rechtstreekse en effectieve communicatie” niet per se een telefoonnummer vereist maar wel iets dat min of meer hetzelfde bereikt als e-mail of telefoon. Ik zie werkelijk niet hoe een postadres daaraan voldoet.

Daarnaast waren de voorwaarden niet duidelijk gemeld: de tekst “Als u nu reageert kunt u als beloning uw eerste verpakking Pet’s Energy t.w.v. ” 45,–, GRATIS* krijgen” maakt niet duidelijk dat je hiermee een abonnement afsluit. (Het sterretje stond voor “U betaalt slechts ” 4,95 administratie- en verzendkosten”). Ook de elders genoemde zin “Na ontvangst van de eerste zending beslis ik of ikklant blijf. Zo niet, dan laat ik hetweten.” was daarvoor niet genoeg. Door deze onduidelijke en onvolledige informatie is er geen abonnement tot stand gekomen, maar alleen een overeenkomst om gratis (plus 4,95) een proefpakket te krijgen. De rechter oordeelt dan ook dat de vervolgzendingen in het geheel niet besteld zijn en dat de consument ze daarom gratis mag houden (art. 7:7 lid 2 BW).

En voor dit alles is en blijft het bedrijf zelf aansprakelijk. De Wet Handhaving Consumentenbescherming vermeldt in artikel 8.2 dat

Indien commerciële communicatie … deel uitmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij of een dergelijke dienst vormt, zorgt degene in wiens opdracht de commerciële communicatie geschiedt, dat artikel 15e, eerste lid, van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek in acht wordt genomen.

en dat is dus de opdrachtgever en niet de affiliate. Ik zou zeggen: zo hoort het ook. Je kunt contractueel met zo’n affiliate regelen dat zij zich aan de juiste wet- en regelgeving houden, maar uiteindelijk doet de consument zaken met jou en niet met je affiliates.

Arnoud

15 reacties

  1. Mmm… Als dat toevallig de Rob de Heus zou zijn waarmee Rejo Zenger zo overhoop lag, dan vind ik het zelf een beetje jammer dat de affiliates er mee wegkomen. Maar goed, recht is… niet krom, of zo. 😉

  2. De constatering “uiteindelijk doet de consument zaken met jou en niet met je affiliates” vind ik te algemeen gesteld. Dat hangt er maar helemaal van af hoe de affiliate-site, het tussenliggende affiliatenetwerk en de site van de verkoper zijn ingericht. In dit geval klik je kennelijk direct door naar het bestelformulier van de verkoper en doet de affiliate niets anders dan een banner met hyperlink vertonen. Dan ben ik het met je constatering eens.

    Maar bijvoorbeeld in de reiswereld zie je ook heel andere constructies. Daar blijf je – althans qua uiterlijke kenmerken – vaak op de site van de affiliate en wordt de transactie onder de motorkap afgehandeld door de technologie van het affiliatenetwerk en/of die van de verkoper. In zo’n geval zou ik wel degelijk de affiliate (mede-)aansprakelijk houden voor de transactie.

    Helaas zijn er allerlei tussenvormen waarbij het niet zo duidelijk is wie naar de eindklant toe de verkopende partij is. Soms bestel je een product van leverancier A op site B via paymentserviceprovider C en affiliatenetwerk D. Ik heb weleens 3 bevestigingsmailtjes gehad van 3 verschillende partijen voor 1 transactie. Ga dan maar eens na wie je kunt aanspreken op je consumentenrechten (zoals afzien van de koop en terugbetaling krijgen). Hier zou weleens wat meer juridische duidelijkheid over mogen komen.

  3. (geen grappen over vibrerende tandenborstels graag)
    Heb laatst een horrorverhaal gelezen over demonische vrouwen met een extra gebit tussen hun benen die ze gebruikten om bij mannen… Nou ja, hopelijk snap je de clou van het verhaal. (Uiteindelijk redt een tandarts het verhaal.) Een grap over een vibrerende tandenborstel zou hier wel op zijn plaats zijn, maar ja… 🙂

    Wel leuk als je dan een gratis vibrerende tandenborstel bestelt en je krijgt daarna een jaarvoorraad tandpasta en extra borsteltjes toegezonden met bijbehorende rekening, dat je deze zending dan mag houden zonder te betalen, simpelweg omdat deze vervolgbestelling volgens de rechter niet was besteld. Maar dan vraag ik mij af of ik dan altijd kan beweren dat ik een pakketje niet heb besteld en dus kan houden, als een bedrijf mij iets toestuurt. Het lijkt mij niet geheel correct en zelfs fraude in de hand te werken…

  4. @Wim: als je misbruik maakt van dat recht, dan mag het natuurlijk niet. En je kunt alleen claimen dat je het niet hebt besteld als je het ?cht niet hebt besteld natuurlijk. 🙂 Maar er zijn weinig bedrijven die zomaar pakketjes opsturen waarna jij ze kunt houden omdat je ze niet besteld hebt.

  5. @Arnoud: Als bedrijf dien je dan natuurlijk wel aan te tonen dat iemand het wel degelijk heeft besteld. En dan krijg je een welles/nietes spelletje tussen bedrijf en klant. Stel bijvoorbeeld dat ik op het Internet een bestelling plaats en daarbij jouw naam en adres doorgeef. Ik doe mij daarbij voor alsof ik jou ben. (Leuk! Meteen weer een paar jaar jonger!) Vervolgens komt de bestelling bij jou aan en jij weet van niets. Goed, jij bent eerlijk en stuurt het meteen terug maar wat belet jou om het gewoon te houden?

    Okay, leverancier gaat dan aantonen dat jij wel degelijk de bestelling hebt geplaatst. Ze tonen dus alle informatie uit hun systeem van de bestelling, inclusief IP adres. En alles klopt, behalve dat IP adres natuurlijk. Jij kan dus blijven ontkennen dat jij dit hebt besteld en je kan mogelijk zelfs met het argument komen dat ze zie bestelling zelf hebben gefabriceerd. De bewijslast wordt dus lastig. En voor de ontvanger eigenlijk zonder risico’s, want in het ergste geval moet het artikel gewoon terug.

    Ik merk het maar even op, want ik ken een boekenwinkel die online ook boeken verkoopt. Hier vul je gewoon je adresgegevens in en de volgende dag krijg je je bestelling al binnen met acceptgiro erbij. Ze zijn dus enorm goed van vertrouwen. Ik zal ze maar niet noemen voor het geval iemand er misbruik van maakt…

  6. Dat klopt, Wim. Het is inderdaad een kwestie van vertrouwen dat de meeste bestellingen zullen kloppen. Je kunt ook aangetekend verzenden met handtekening retour, eventueel met de optie dat alleen de geadresseerde het mag aannemen. Dan moet de ontvanger een identiteitsbewijs laten zien voordat de bezorger het afgeeft. Zo voorkom je frauduleuze bestellingen: ik moet het dan weigeren als ik het niet besteld heb, of ik teken voor ontvangst en dan heb ik het kennelijk besteld.

  7. of ik teken voor ontvangst en dan heb ik het kennelijk besteld.
    Dat is minder aannemelijk dan je denkt. Ik teken voor ontvangst en zie meestal daarna pas wat het precies is. Zelf bestel ik redelijk veel online, temeer omdat ik regelmatig kleding, gadgets, DVD’s en studieboeken online koop. Twee weken geleden ontving ik nog drie pakketten op 1 dag, van drie verschillende bedrijven. Tekenen voor ontvangst is nu een automatisme geworden. (Temeer omdat de postbode zeker al twee keer per week langskomt met een pakketje.) Overigens ben ik een vaste klant bij de boekenwinkel die ik heb genoemd. Mogelijk dat ze daarom meer vertrouwen hebben in mij dan in andere klanten. Ik moet wel tekenen voor ontvangst (zonder identiteitsbewijs) maar of dat voldoende is om aan te tonen dat ik het ook besteld heb? Tja, in hun order-historie kunnen ze zien dat ik een vaste klant ben dus ik zou beter moeten weten. Maar bij iemand die zijn eerste bestelling bij hen doet?

  8. Ah ja, da’s waar ook. Ik teken ook wel eens voor dagvaardingen en zo, en die heb ik ook niet bepaald besteld. 🙂

    Ik zou zeggen dat als een pakketje pretendeert besteld te zijn en verwijst naar een door jou gedane bestelling, je dan even moet gaan bellen of mailen hoe dat zit. Hoewel dat dan wel weer botst met de “hierbij uw eerste pakket, als u niet afstand wilt doen van uw recht op vervolgzendingen dan hoeft u niets te doen” constructie die de wet nu juist wilt aanpakken.

  9. Maar het is toch een zakelijke keuze van bedrijven om bij een redelijk vermoeden van een bestelling meteen iets toe te sturen met een acceptgiro voor betaling achteraf. Blijkbaar weegt de winst van een, relatief, eenvoudige administratie en een snelle bezorging op tegen het risico van onterechte leveringen en klanten die achetraf toch niet betalen. Dat is gewoon een ingecalculeerd risico. Net als het risico dat mensen hun bestelling na openen toch binnen 7 dagen retour sturen. Dat hoort nu eenmaal bij verkoop op afstand. En Wim bedenk. We kennen allemaal de verhalen van pizza’s, taxi’s en containers met zand die ongevraagd op de stoep staan omdat iemand een geintje uit wilde halen. Ook hier is dit een risico voor de ondernemer. Hij kan ook besluiten om bij elke bezorging eerst zelf terug te bellen om te controleren of de bestelling bona fide is, maar dat zou hem een stuk meer kosten dan zo nu en dan voor Jan Jurk ergens op de stoep te staan. Aan het ondernemerscvhap zijn nu eenmaal isico’s verbonden. Als je het goed bekijkt verdient een ondernemer juist omdat hij dat risico durft te nemen.

  10. Rejo Zenger was de drijvende kracht achter http://www.spamvrij.nl/

    Lang voor de Opta het woord spam voor het eerst opzocht in de Dikke van Dale, probeerde Spam Vrij de wereld al van de ondergang te redden. Door enerzijds uit te leggen wat spam is (UBE), waarom het een probleem is en hoe je wel op fatsoenlijke wijze (confirmed opt-in) mail in bulk kunt verzenden. En anderzijds door bewijs over spam-runs en spammers te verzamelen, vast te leggen en ook openbaar te maken.

    In dat laatste geval kregen de (onwetende) boosdoeners dan ook nog de mogelijkheid om publiek beterschap te beloven.

    Daarbij ontstonden soms hoogoplopende conflicten met grote spammers zoals de beruchte Speko (later ook bekend van Opta rechtzaken) en Rob de Heus ( http://www.internetayatollah.nl/scenario.php) die de ongevraagde publiciteit nu niet bepaald op prijs stelden.

    Misschien vergis ik mij, maar de naam de Heus roept bij mij nog steeds bepaalde associaties op. 😉

  11. @Peter, voor de pizzabezorger en taxi is de schade niet zo groot. Als de klant niet heeft besteld krijgt hij geen pizza. Of geen rit. Maar als een zandwagen een berg zand in mijn tuin stort en daarna om de rekening indient dan heeft hij pech. Het zand is dan van mij, want ik heb het niet besteld maar het ligt nu wel in mijn tuin.

    De boekenwinkel waar ik veel bestel neemt inderdaad best veel risico’s, zeker omdat het technische boeken zijn met een redelijk hoge prijs. Toch gaat het vaak genoeg goed voor hem om het de moeite waard te maken.

    Toch vraag ik mij af of de ontvanger niet zou moeten beseffen dat het om een onterechte bestelling gaat omdat hij niet heeft besteld maar wel een acceptgiro bij het pakketje aantreft. Je zou als ontvanger dan kunnen aannemen dat het om een verkeerd bezorgde bestelling gaat. En dus de bestelling terugsturen als daar om gevraagd is, omdat je weet dat het niet voor jou bedoeld is.

  12. @Wim Natuurlijk moet die ontvanger dat beseffen, en als hij besluit het boek te houden en niet t betalen, of hij het nu wel of niet besteld had, dan is dat een onrechtmatige daad. Maar waar het nmij om ging is dat het risico bij de leverancier ligt en dat die er voor kiest om dat risico niet uit te sluiten omdat het sop blijkbaar de kool niet waard is. Dat geldt overigens ook voor de acties die de leverancier vervolgens kan ondernemen om zijn geld alsnog op te eisen.

  13. @Hans – reactie 12 Lang voor de Opta het woord spam voor het eerst opzocht Ja, dat waren nog eens tijden. En als ze de term al op de internets waren tegengekomen konden ze er nog niks mee. Iets met ontbreken van bevoegdheden enzo.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.