Mag een camera op de openbare weg de buren filmen of niet?

Gerda en Michel uit Scheemda hebben al jaren prima contact met de buren, zo begon een recente aflevering van De Rijdende Rechter. Dat liep scheef na wat geflikflooi op WhatsApp en escaleerde behoorlijk. Maar dat moet u zelf bekeken hebben om er een mening over te hebben. Nee, wat mij vanuit ICT-juridisch punt trof: de buren hadden een camera in de vensterbank gezet, zogezegd om haar auto te bewaken. En dat mocht niet, zo merkte Mr. Reid, John Reid, even in een terzijde op, want dat raakt aan de openbare weg. Eh wacht, zo makkelijk is het niet.

De vraag of je als particulier de openbare weg mag filmen met je beveiligingscamera, is eentje die al lang de gemoederen bezig houdt in juristenland. Het wetboek van strafrecht zegt niet meer dan dat het niet mag als je mensen niet goed waarschuwt. Dat kan problematisch zijn voor een particulier, want waar hang je dan het bordje op zodat iedereen het ziet? Je mag immers niet aan een lantaarnpaal een bordje ophangen, dat is niet jouw eigendom. Vanuit dat perspectief adviseer ik altijd de camera zo te hangen dat hij niet te missen is en niet meer filmt van de weg dan onvermijdelijk is om naar jouw terrein te komen.

Complexer wordt het als je vanuit privacyperspectief gaat kijken. De AVG is erg streng immers: iedere digitale registratie van de werkelijkheid valt onder de AVG als er mensen herkenbaar in beeld zijn, ook bij simpele camera’s die niet vastleggen. Het verzenden van persoonsgegevens valt er ook onder, tenslotte.

En als je dan denkt, maar ik ben een particulier die voor eigen veiligheid mijn eigendommen filmt, dan kom je bedrogen uit: ook dan val je onder de AVG. Er is weliswaar een uitzondering voor strikt huishoudelijk verwerken van persoonsgegevens, maar die houdt op zodra je de openbare weg filmt. Dat raakt aan anderen hun privacy en dan mag het niet meer, aldus het HvJ EU in de Rynes-zaak.

Wat velen volgens mij concludeerden uit deze uitspraak is dat het dus niet mág, het filmen van de openbare weg met een bewakingscamera. Maar dat is volstrekt onjuist. Het mag wel, alleen moet je het rechtvaardigen via een beroep op het “eigen gerechtvaardigd belang” (artikel 6 sub f AVG) van jouw veiligheid en toezicht, en dat vervolgens afwegen tegen de privacy van mensen die over de openbare weg lopen.

Eenvoudig zal dat niet zijn, want hoezo is een passant op de weg een bedreiging voor jouw veiligheid? Er zal dus meer moeten zijn dan alleen “ik wil weten wie er in de buurt is”. In 2007 vond het Hof Leeuwarden het legaal om met een camera op afstand te kijken naar je auto voor de deur. Deze camera legde niets vast, zodat je niet meer zag dan wanneer je zelf voor het raam ging zitten. Dat zou ik wel zien werken binnen de AVG, omdat er niet wordt opgeslagen en je dus niets grootschaligs binnenhaalt of structureel registreert.

Ook zou ik wat zien in het filmen van het stukje openbare weg dat direct naar jouw oprit of carport gaat. Een juwelier die reële vrees heeft voor ramkraken, zou een camera naar de weg kunnen richten om zo kentekens en/of gezichten van aanrijdende krakers te kunnen filmen (bij voorkeur dan met live opslag ergens extern, en natuurlijk afgeschermd voor iedereen behalve de politie). Die kan op geen enkele andere manier dit bewijs verkrijgen. Als de auto eenmaal ‘binnen’ is, dan zal iedere camera-installatie in de ruimte ook defect zijn of uit het lood geslagen, op zijn minst.

In de situatie van de Rijdende Rechter leek de camera me er meer te staan om te pesten. De gestelde angst voor krassen op de auto leek me niet heel realistisch (maar ik was er natuurlijk niet bij) en dan voelt het wat zwaar, meteen een camera te voorschijn halen.

Arnoud

16 reacties

  1. Andere situatie; je hangt een camera op en mikt die op je auto. De camera neemt niet op (tot zover gaat het nog goed). Maar je bent handig en hebt de camera zo ingesteld dat als je auto een signaal geeft, dat die dan begint met opnemen (zeg, twee minuten vooraf tot twee minuten nadat de auto stop met roepen).

    Nog steeds gerechtvaardigd belang?

  2. Is er een mogelijkheid voor een cryptografische oplossing?

    Bijvoorbeeld: De camera heeft gezichtsherkenning. Gezichten worden versleuteld opgeslagen. De eigenaar (of de fabrikant? Een onafhankelijke derde?) kan, indien dit gerechtvaardigd is (iemand breekt in de auto) de gezichten ontsleutelen. Beelden worden meteen naar de lokale politie gestuurd, zodat onnodig misbruik van decryptie kan worden gedetecteerd.

    Betekend dit ook dat een “intelligente” deurbel met camera problemen oplevert onder de AVG? Tuintjes zijn in Nederland al niet zo groot, dus de weg film je gemakkelijk.

    1. Ik snap ook niet dat die “intelligente” deurbellen nog niet onderzocht zijn door de toezichthouder. Normaal gesproken als je een nieuw product op de markt brengt, dan wordt er meteen onderzoek gedaan of het wel legaal is en indien nodig verboden (zoals bijv. het geval was bij de elektrische step), maar die deurbellen zijn nog steeds niet onderzocht…

        1. Als die elektrische step niet verboden is, dan vraag ik me af waarom ‘ie bij één van de eigenaren in beslag is genomen door de politie…

          Hoe dan ook: het maakt niet uit of het allemaal legaal of illegaal is, mijn punt over dat onderzoek blijft overeind.

  3. Als ik me de camera goed herinner, stond hij ook zo opgesteld dat hij vol de woonkamer van een (volgens mij aan de zaak ongerelateerde) buur naar binnen keek. Er leek nauwelijks een poging te zijn gedaan om de privacy-schending te beperken en zoveel mogelijk alleen het subject te filmen. Zo’n camera zou ik ook niet in de buurt willen.

    Wat ik me trouwens afvraag: Hoe zou zo’n Rijdende Rechter werken? Het lijkt erop dat de partijen een contract tekenen om zich te houden aan de uitspraak, maar is de “Rijdende Rechter” in zo’n geval echt een rechter, of alleen iemand die (eigenlijk achteraf) de voorwaarden van het contract bepaald? Zou het ook een putjesschepper kunnen zijn? Zeker gezien ze het al een paar keer “fout” hebben gehad.

    1. Bron: https://rijdenderechter.kro-ncrv.nl/meld-je-conflict-aan-voor-op-tv

      Als je een conflict aanmeldt, hoef je dat niet samen met de wederpartij te doen. Aangezien De Rijdende Rechter een uitspraak doet die bindend is, is het echter wel van belang dat de wederpartij wil meewerken. Het team redacteuren zet zich hier volledig voor in. Het bindend maken van de uitspraak gebeurt door de ondertekening van een zogenaamd Bindend Advies Overeenkomst. Hierna gaat de juridische procedure officieel van start.
      Volgens mij is een bindend advies niet meer dan een geschil tussen twee (of meer) partijen en een beslissing/uitspraak door een derde. Ik zie niet in waarom dat – voor de geldigheid – een rechter (of zelfs maar een jurist) zou moeten zijn.

      1. Dat hoeft inderdaad niet. De formule van de Rijdende Rechter was dat je dan de juridische deskundigheid van een échte rechter kreeg, plus de toezegging dat de uitspraak ook echt conform de wet was. Dus geen houtje-touwtje uitspraak van iemand die maar wat riep over wat hem redelijk leek, zeg maar. Visser benadrukte dat ook wel in uitzendingen: “als u er samen niet uitkomt, dan krijgt u een uitspraak volgens de wet – en daar bent u niet blij mee”. Wat ik dan altijd wel weer grappig vond.

    2. Feitelijk is de Rijdende Rechter arbitrage, waarbij beide partijen zich eraan committeren om de uitspraak te volgen. Die is dan ook juridisch bindend. De Rijdende Rechter is wel een echte rechter maar dat zou niet hoeven.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.